همانطور که می‌دانید، لازمه موفقیت در هر کسب‌و‌کاری، یادگیری اصطلاحات و مفاهیم تخصصی در همان حوزه است.
بدون شک، افراد بدون یادگیری این اصطلاحات نمی‌توانند در آن زمینه موفق عمل کنند و بازار سرمایه نیز از این امر مستثنی نیست.
در میان فعالان بازارهای مالی، اصطلاحات مختلفی رواج دارد و هر کدام از آن‌ها بیانگر مفهومی خاص هستند. یکی از این مفاهیم، اصطلاح “حباب در بازار بورس” است.
عناوین مطلب:
در مواقعی که بازار با رشد یا نزول خیلی سریع و چشمگیر همراه باشد، از این کلمه بیشتر استفاده می‌شود. اگر شما نیز به دنبال معنا و مفهوم اصطلاحات مختلف در بازار بورس هستید؛ تا انتهای مقاله همراه ما باشید.
حباب در بورس به چه معناست؟
به طور کلی؛ اصطلاح حباب در بازارهای مالی، در موقعیتی به کار می‌رود که در آن، قیمت یک دارایی (مانند سهام، ملک، خودرو، طلا و…) از ارزش ذاتی خود فاصله دارد.
در دنیای اقتصاد، مفهوم “حباب” نشان دهنده این موضوع است که اگرچه ممکن است قیمت یک دارایی در کوتاه‌مدت دچار نوسان شود و از ارزش ذاتی خود فاصله بگیرد؛ اما در بلندمدت قیمت آن با ارزش بنیادی خود هماهنگ شده و این حباب قیمتی از بین خواهد رفت.
به عنوان مثال؛ احتمالا تا به حال شنیده باشید که می‌گویند سهام شرکتی حباب دارد؛ در واقع به این معناست که قیمت سهام شرکت مذکور از ارزش ذاتی خود فاصله گرفته و این فاصله قیمتی ممکن است هر لحظه جبران شود.
بیشتر بخوانید: منظور از حباب سکه چیست؟ + نحوه محاسبه آن
انواع حباب در بورس
کارشناسان و فعالان در بازار بورس معتقدند که هرگاه قیمت سهام از ارزش ذاتی خود بیشتر شود، حباب ایجاد می‌شود.
حباب در بازار بورس به دو دسته حباب مثبت و حباب منفی تقسیم می‌شود. در ادامه به شرح هریک می‌پردازیم:
حباب مثبت
در مواقعی که روند بازار مثبت و صعودی باشد، “حباب مثبت” شکل می‌گیرد؛ به عبارت دیگر، اگر قیمت سهام از ارزش ذاتی خود بالاتر رود، اصطلاحا می‌گویند که حباب مثبت ایجاد شده و افراد ریسک‌گریز از سرمایه‌گذاری در سهام این‌چنینی دوری می‌کنند.
به عنوان مثال؛ فرض کنید کارشناسان بازارهای مالی، پارامترها و عوامل بنیادی که بر روند سوددهی یک پالایشگاه تاثیرگذارند را مورد بررسی قرار داده و ارزش ذاتی آن را 1000 تومان به ازای هر سهم برآورد کرده‌اند.
بیشتر بخوانید: روش محاسبه ارزش ذاتی سهام در بورس
اما بعد از مدتی به دلیل روند صعودی موجود در بازار، قیمت سهام این پالایشگاه به 1300 تومان می‌رسد؛ بنابراین قیمت فعلی در مقایسه با ارزش ذاتی آن، 30 درصد بیشتر است. در این حالت می‌گویند که سهام شرکت مذکور 30 درصد حباب مثبت دارد. لازم به ذکر است که معمولا در بازه‌های بلندمدت، قیمت سهام شرکت‌ها به ارزش ذاتی خود می‌رسند.
به عنوان مثالی دیگر، بازار بورس اوراق بهادار را در نظر بگیرید؛ هنگامی که نرخ دلار افزایش می‌یابد، ارزش ذاتی بسیاری از سهم‌ها بالا می‌رود که در این حالت می‌توان همبستگی میان شاخص کل بورس با شاخص نرخ ارز را مشاهده کرد.
اما زمانی که نرخ دلار ثابت باشد و شاخص بورس به یکباره شروع به رشد کند و از شاخص دلار فاصله بگیرد، همه تحلیلگران از اصطلاح “حباب در بورس” استفاده می‌کنند و بر این باورند که دیر یا زود، حباب در بورس می‌ترکد.
توجه داشته باشید که این اتفاق در بازارهای مالی امری طبیعی است؛ در این بازارها دائما شاهد این هستیم که قیمت از ارزش ذاتی خود فاصله بگیرد و مجدد به ارزش خود بازگردد.
بیشتر بخوانید: عوامل موثر بر قیمت سهام شرکت‌ها و شاخص بورس ایران
حباب منفی
نوع دیگری از حباب در بورس، “حباب منفی” است. در روندهای نزولی، هنگامی که قیمت فعلی سهام از ارزش ذاتی خود کمتر باشد، اصطلاحا حباب منفی شکل می‌گیرد.
به عنوان مثال، فرض کنید که ارزش ذاتی سهام یک شرکت تولیدکننده فولاد، حدودا 2000 تومان برآورد شده است؛ اما بعد از مدتی به دلیل جو منفی حاکم بر بازار، قیمت آن به 1500 تومان می‌رسد.
در این وضعیت، کارشناسان بازار سرمایه معتقدند که قیمت سهام مذکور از ارزش ذاتی کمتر شده و 25 درصد حباب منفی دارد.
دلایل وجود حباب در بورس و بازارهای مالی چیست؟
دلایل زیادی برای ایجاد حباب در بازارهای سرمایه وجود دارد؛ اما به طور کلی می‌توان گفت که هر حرکت دسته جمعی و با هیجان که نقدینگی چشمگیری را به سمت یک بازار یا سهام انتقال دهد، باعث ایجاد حباب مثبت و هر فعالیتی که نقدینگی‌های بسیاری را به شکل هیجانی از سهام یک شرکت یا یک بازار خارج کند، باعث ایجاد حباب منفی خواهد شد.
در ادامه، به بررسی دلایل تشکیل حباب در بازار بورس می‌پردازیم:
1. پروژه کردن سهام توسط افراد
اگر تعدادی از افراد که دارای منابع مالی بزرگی هستند، بخش زیادی از شناوری سهام یک شرکت را خریداری کنند و قیمت سهام مذکور را بدون وجود هیچ دلیل بنیادی، بالا ببرند؛ باعث ایجاد حباب مثبت در بازار شده که به این کار “پروژه کردن سهام” می‌گویند.
این افراد، بعد از اینکه قیمت سهام در یک دوره کوتاه‌مدت به شکل چشمگیر افزایش پیدا کرد، به شکل سنگین اقدام به فروش کرده و باعث می‌شوند که حباب سهم مذکور بترکد. این امر موجب ضرر آخرین افرادی می‌شود که این سهم را در قله خریداری کرده‌اند.
بیشتر بخوانید: حمایت حقوقی از سهم به چه معناست و با چه روش‌هایی انجام می‌گیرد؟
به عنوان مثال، فرض کنید که سهام شناور یک شرکت کوچک 600 میلیارد تومان است و عده‌ای از افراد قصد دارند تا با در اختیار داشتن 300 میلیارد تومان پول، 50 درصد سهام شناور این شرکت را خریداری کنند و قیمت آن را به شکل مصنوعی و بدون هیچ رشدی در عملکرد آن، بالا ببرند و موجب ایجاد حباب مثبت در آن شوند. اصطلاحا این افراد، سهام شرکت مذکور را پروژه کرده‌اند.
2. وجود اخبار و شایعات
اکثرا اخباری که پیرامون یک شرکت یا بازار خاص وجود دارد، باعث ایجاد حباب مثبت یا منفی می‌شود.
البته باید توجه داشته باشید که موضوع حباب در بورس، فقط مختص بازار بورس ایران نیست و سایر بازارهای مالی در جهان نیز چنین تجربه‌هایی داشته‌اند که وجود اخبار و شایعات، موجب تشکیل حباب در آن‌ها می‌شود.
به عنوان مثال، فرض کنید که یک شرکت فعال در زمینه ساختمان، موضوع در اختیار گرفتن یک پروژه چند هزار میلیاردی را شایعه کند و از این طریق هیجان زیادی را برای سهامداران به وجود آورد؛ که این امر باعث بالا رفتن قیمت سهام، بدون وجود دلایل بنیادی خواهد شد.
معمولا بعد از اینکه سهامداران و فعالان بازار متوجه عدم وجود چنین پروژه‌ای شوند، حباب شرکت مذکور می‌ترکد و بسیاری از افراد متضرر می‌شوند.
بیشتر بخوانید: رانت در بورس چیست؟ + نحوه شناسایی سهام رانتی
3. وجود سیاست‌های کلان اقتصادی
از دلایل دیگر ایجاد حباب در بورس، وجود سیاست‌های کلان اقتصادی است.
به عنوان مثال، اتفاقاتی که در اوایل سال 1399 تا مرداد 1399 افتاد را مرور کنید؛ این اتفاق مثالی از تاثیر سیاست‌های کلان اقتصادی در حبابی شدن سهم‌ها است؛ زیرا در آن زمان بانک مرکزی با پایین آوردن نرخ بهره بین بانکی، نقدینگی بسیار زیادی را به سمت بازار بورس هدایت کرد و همین امر باعث رشد چشمگیر بسیاری از سهم‌ها به‌خصوص سهام شرکت‌های کوچک شد.
بعد از آن، در مرداد ماه سال 1399 نرخ بهره کاهش یافت و حباب بسیاری از این سهم‌ها ترکید که همین موضوع سهامداران بسیاری را متضرر کرد.
4. خوش‌بینی و ترس در روندها
اکثرا در روندهای نزولی یا صعودی، قیمت بسیاری از سهم‌ها حبابی می‌شود؛ زیرا اکثر فعالان بازار در روندهای صعودی، به ادامه روند رشد سهم‌ها خوش‌بین هستند و همین امر باعث ایجاد حباب مثبت در قیمت بسیاری از سهم‌ها خواهد شد.
از طرفی؛ در روندهای نزولی، تعداد زیادی از سهامداران دچار ترس و اضطراب شده و قیمت سهم‌ها به شکل باورنکردنی کاهش می‌یابد؛ در این حالت است که حباب منفی شکل می‌گیرد.
بیشتر بخوانید: اردر ترس (Fake Order) چیست؟ + راه‌های تشخیص آن
سخن پایانی
از اصطلاحات مهمی که همواره فعالان بازار سرمایه از آن بهره می‌برند، اصطلاح “حباب در بورس” است؛ در واقع این مفهوم، به معنای فاصله گرفتن قیمت فعلی سهام یک شرکت از ارزش ذاتی آن است.
وقتی قیمت سهام بیشتر از ارزش ذاتی آن باشد، حباب مثبت و وقتی که قیمت سهام از ارزش ذاتی آن کمتر باشد، حباب منفی ایجاد می‌شود.
در این مقاله درباره انواع حباب در بازار بورس و نحوه شکل‌گیری حباب در بورس صحبت کردیم. امیدواریم که این مقاله برای شما مفید باشد.
شما در بورس، علاوه بر خرید و فروش سهام:
- می‌توانید در دارایی‌هایی مانند طلا و مسکن سرمایه‌گذاری کنید
- در صندوق‌های سرمایه گذاری بدون ریسک، سود ثابت بگیرید
برای شروع سرمایه‌گذاری، افتتاح حساب رایگان را در یکی از کارگزاری‌ها انجام دهید:
برای سرمایه‌گذاری و معامله موفق، نیاز به آموزش دارید. خدمات آموزشی زیر از طریق کارگزاری آگاه ارائه می‌شود: