بورس اوراق بهادار تهران بیش از هشت ماه است در شیب نزولی قرار گرفته و از ابتدای سال تاکنون و در 114 روز معاملاتی نزدیک به 60 هزار میلیارد تومان از ارزش بازار سهام آن کاسته شده است، معاملات سهام همیشه فقط به صورت کلامی مورد دفاع و حمایت دولت و مجلس قرار می‌گیرد و پاسخ مدیران بورسی هم به علت چرایی افت‌های پی‌درپی که موجب خروج عده‌ای از سهامداران از میدان معاملات شده در جای خود شفاف به نظر نمی‌آید. افزون‌بر این، عملکرد نهاد‌ها و مدیران بورسی طی این مدت هشت ماهه جهت ایجاد تعادل و رونق در بازار سرمایه هم نباید چشم پوشید. آنها در اولین اقدام با ایجاد دستورالعمل تغییر در روند معاملاتی به صورت خلق‌الساعه و بدون اعلام قبلی و حتی مشارکت درخصوص این طرح با حقوقی‌ها که به نوعی بازیگر اصلی این بازار به حساب می‌آیند عمل کردند که در نهایت پس از گذشت حدود یک ماه با شکست مواجه شد که همین رفتار یکطرفه منجر به ایجاد شکاف بین این دو نهاد شد. در سویی دیگر ایجاد صندوق توسعه با پنج هزار میلیارد تومان نقدینگی که با شعار تزریق مرحله به مرحله به بازار سهام برای ایجاد تعادل در معاملات باز هم نتوانست کاری را در تالار شیشه‌ای پیش ببرد.
این در حالی است که اقدامات یکطرفه مجلس مانند افزایش نرخ خوراک پتروشیمی‌ها و بهره مالکانه معادن هم در این میان بی‌تاثیر نبوده است. اما کارت زرد وزیر اقتصاد از مجلس، حضور ابوترابی‌فرد، نایب رییس مجلس در بورس، دعوت رییس سازمان بورس به همراه مدیران به مجلس، جلوگیری از عرضه‌های اولیه، راه‌اندازی ابزار بیمه سهام به منظور جمع‌آوری نقدینگی از سطح جامعه برای چندمین بار هم از اقداماتی بود که در این مدت صورت گرفت که بعضی از این موارد نه تنها کمکی به بازار سهام نکرده است بلکه طبعات تاثیر منفی طولانی را از خود در بورس به‌جای گذاشت.
با این حال برای داشتن بازار پویا پیشنهاد می‌شود که قبل از اجرای قوانین، سیاست‌های تازه مورد مشورت و بررسی همه‌جانبه ارکان بازار سرمایه قرار گیرد تا علاوه بر پذیرش از طرف جامعه سهامداری همانند گذشته در اجرا به بن‌بست کشیده نشود. بر این اساس «جهان‌صنعت» با نگاهی به عملکرد بورس و پارامتر‌های تاثیرگذار در ریزش 60 هزار میلیارد تومانی، روند حرکتی بازار در شش ماهه دوم سال با توجه به بحث مذاکرات هسته‌ای با 1+5 ، علت حضور کمرنگ حقوقی‌ها در دادوستد‌های بازار سهام، واکنش صنایع بورسی پس از اجرای بسته خروج از رکود و تاثیر آن در سوددهی شرکت‌ها با چند نفر از کارشناسان بازار سرمایه گفت‌وگویی را انجام داده است که در ادامه آن را می‌خوانید.
ادعای حمایت
محمد دارستانی، عضو هیات‌مدیره کارگزاری فارابی درباره حمایت‌های دولت و مجلس از بورس همچنین درخصوص افت نزدیک به 60 هزار میلیارد تومانی ارزش بازار سهام اظهار داشت: در درجه اول باید به علل ریزش بازار که از سال گذشته شروع شده است توجه کرد و اینکه چه دلایلی باعث شده که بورس در یک روند نزولی قرار گیرد و بعد از آن حمایت‌هایی که مجلس و دولت مدعی انجام آن هستند به بورس کمک می‌کند یا خیر و باید روی این مساله دقت شود. وی در بررسی رکود بازار تصریح کرد: بورس با توجه به رشد بی‌محابا در سال گذشته، به سمت اصلاح قیمتی حرکت کرد. این در حالی است که تا اوایل دی‌ماه 92 شاخص 112 واحد رشد کرد که این افزایش، معقول و همراه با رشد و پشتوانه اقتصادی نبود. این تحلیلگر بازار سرمایه خاطرنشان ساخت: دلیل اصلی رشد بازار کاهش ارزش ریال در برابر دلار و دیگر اینکه خوشبینی‌های سیاسی در سال گذشته بود.
این در حالی است که این دو دلیل که از اواخر پاییز موتور محرک بورس بودند اثر خود را از دست دادند و در ادامه با کاهش دلار به مرز سه هزار تومان و امضا توافق هسته‌ای ژنو، هرچه حرکت روبه جلو پیش رفت نتایج پیش‌بینی شده را دربر نداشت که در نتیجه این امر قیمت‌ها در فاز اصلاحی قرار گرفتند و وارد یک روند نزولی شدند. محمد دارستانی در ادامه گفت: تجربه رشدهای بالای صددرصد مانند سال‌های 73، 82 و 92 نشان می‌دهد که بعد از چنین رشدی بازار در سال‌های 74، 75، 83، 84 و 85 وارد فاز اصلاح قیمتی شد که این روند نشان‌دهنده وجود دو سال روند اصلاحی در سال‌های پس از رشد است. وی افزود: در حال حاضر شرایط مانند دوره‌های یادشده بوده و نباید در بازار به دنبال مقصر گشت. به دلیل اینکه ماهیت بازار نیاز به اصلاح داشته و نباید توقع داشته باشیم و اجازه دهیم که دولت، مجلس و سازمان بورس با وضع قوانین، دستورالعمل و آیین‌نامه در سازوکار بازار دخالت کنند به دلیل اینکه سرمایه‌گذاران دوست ندارند بازار یک روند رکودی داشته باشد.
این کارشناس بازار سرمایه درخصوص وضعیت صنایع بورس پس از اجرایی شدن بسته حمایتی دولت نیز ابراز داشت: در کوتاه‌مدت بسته خروج از رکود اثری در بازار سرمایه نخواهد داشت اما با توجه به اینکه در فاز اصلاحی قرار داریم و در حالت کلی همه صنایع درگیر سیاست‌های انقباضی دولت هستند اگر توافق جامع هسته‌ای که گشایش‌های بین‌المللی را در بر داشته باشد، شکل گیرد باعث موفقیت دولت در خروج از رکود خواهد شد. دارستانی اذعان داشت: در مقابل اگر توافق رخ ندهد کماکان اولویت‌های دولت سیاست‌های انقباضی و ضدتورم است و شرکت‌های بورسی تحت‌تاثیر این عوامل قرار می‌گیرند. وی اظهار داشت: در مجموع از نظر قیمتی روند اصلاحی را در بخش عمده طی کرده‌ایم اما از لحاظ زمانی ممکن است کماکان روند فعلی ادامه‌دار باشد.
عضو هیات‌مدیره کارگزاری فارابی با اشاره به وضعیت بورس در شش ماهه دوم سال نیز خاطرنشان کرد: در صورتی که گشایش هسته‌ای رخ دهد زمان اصلاح زودتر به پایان می‌رسد و شاهد هیجان یک هفته‌ای در بازار خواهیم بود. علاوه بر این تحلیلگران هم برآورد می‌کنند که توافق بر چه صنایعی تاثیرگذار خواهد بود و آن صنایع می‌توانند رشد قابل توجهی را داشته باشند. وی تاکید کرد: در حال کلی P/E بازار با سود بانکی 22 و 23 درصدی امکان رشد ندارد. این تحلیلگر بازار سرمایه درباره کیفیت حضور حقوقی‌ها در معاملات نیز عنوان کرد: حقوقی‌ها از سیاست‌های ضدتورمی دولت متاثر شده‌اند به همین علت اثر کمرنگی در بازار دارند اما در مجموع حقوقی‌ها هم توان جلوگیری روند نزولی بازار را ندارند. محمد دارستانی به سهامداران توصیه کرد، گرچه ممکن است از لحاظ زمانی روند اصلاحی ادامه داشته باشد اما قیمت سهام خیلی پایین‌تر از این حد نخواهد رفت و سهامداران باید صبور باشند و از بازار خروج نکنند همچنین با خرید در قیمت‌های پایین و باامید به توافق هسته‌ای بهای تمام‌شده پرتفوی خود را پایین بیاورند.
رونق بورس پس از اجرای بسته حمایتی
همچنین حمید فاروقی، مدیر سرمایه‌گذاری کارگزاری پارسیان درخصوص ریزش حدود 60 هزار میلیارد تومانی بورس با توجه به حمایت‌ها و راه‌اندازی ابزار بیمه سهام اظهار داشت: برای بررسی افت شش ماهه ابتدایی سال‌جاری باید به رشد سال گذشته و عوامل تاثیرگذار در این صعود از جمله نرخ ارز، نرخ تورم، افزایش سودآوری شرکت‌های صادراتی، افزایش نرخ فروش شرکت‌ها، خوشبینی از روی کار آمدن دولت جدید و بحث مذاکرات هسته‌ای که منجر به افزایش بورس در سال گذشته شد، اشاره کرد. وی گفت: از شش ماهه دوم سال 92 به دلیل رشد منفی اقتصادی بورس حبابی شد و سرمایه‌گذاری در بازار ثانویه سهام بود که به تبع آن پول وارد بازار اولیه نشد.
این تحلیلگر بازار سرمایه با اشاره به ریزش‌های بازار تصریح کرد: افزایش نرخ سود بانکی باعث افت در بورس شد و تا مادامی که سود سپرده سالانه بانکی کاهش پیدا نکند نمی‌توانیم انتظار رشد داشته باشیم. همچنین بحث تشدید رکود به واسطه سیاست‌های دولت که توجه زیادی به کنترل تورم داشت و برای کنترل آن پایه پولی را کاهش داد که در نهایت موجب ایجاد رکود و تشدید آن شد. فاروقی خاطرنشان کرد: رشد بازار منوط به این است که دولت به‌جای توجه به تورم جذب خروج از رکود شود و این مهم را در اولویت قرار دهد. مدیر سرمایه‌گذاری کارگزاری پارسیان در ادامه تاکید کرد: مذاکرات هسته‌ای با 1+5 در بازار تاثیرگذار است اما باتوجه به ابهام در مذاکرات باعث شده تا دید سرمایه‌گذاری کوتاه شود.
این کارشناس بازار سرمایه درباره وضعیت صنایع بورس بعد از اجرایی شدن بسته خروج از رکود نیز اذعان داشت: در حال حاضر صنایع در رکود اقتصادی قرار دارند این در حالی است که بعد از اجرای بسته حمایتی دولت همه صنایع از جمله پیمانکاران، خودرو، پتروشیمی، قطعه‌سازها، بانکداری و ساخت‌وساز رونق می‌گیرند و باعث رشد سودآوری شرکت‌ها خواهد شد. وی درخصوص روند حرکتی بورس در شش ماهه دوم سال نیز گفت: حرکت بورس به دو عامل بستگی دارد. در صورتی که مذاکرات هسته‌ای مثبت باشد، با توجه به کاهش تورم می‌توان انتظار رشد و افزایش سودآوری در بازار سهام را داشت.
علاوه بر این بعضی از صنایع که در رکود قرار داشتند از جمله صنایع پتروشیمی، خودرو و قطعه‌سازان و صنعت دارو در شش ماهه دوم سال پتانسیل رشد سودآوری را خواهند داشت. افزون‌بر این با کاهش نرخ سود سپرده بانکی هم می‌توانیم شاهد تحقق این امر باشیم. فاروقی در ارزیابی از کیفیت حضور حقوقی‌ها در بازار نیز عنوان کرد: به دلیل اینکه حقوقی‌ها دید بلندمدت‌تری نسبت به حقیقی‌ها دارند و با توجه به ابهام درخصوص مذاکرات هسته‌ای و عدم شفافیت در بعضی از صنایع ترجیح می‌دهند که خیلی حضور فعالی در معاملات نداشته باشند. مدیر سرمایه‌گذاری کارگزاری پارسیان به سهامداران توصیه کرد برای سرمایه‌گذاری در بورس دید بلندمدت داشته باشند. همچنین به دنبال شرکت‌هایی بروند که پتانسیل رشد درآمد به واسطه افزایش تولید به دلیل زیر ظرفیت اسمی یا اجرای طرح توسعه را داشته باشند.
پیش‌بینی رشد 10 درصدی
از سوی دیگر، مرتضی محمدآبادی، کارشناس بازار سرمایه درخصوص ریزش ارزش بازار سهام و حمایت‌های دولت و مجلس اظهار داشت: دولت و مجلس تاکنون هیچ حمایتی از بازار سرمایه نکرده‌اند. وی خاطرنشان کرد: در مورد سهام نیروگاه‌ها، مپنا، سرمایه‌گذاری خوارزمی، بمپنا و سرمایه‌گذاری کرمان، جهانگیری، معاون اول رییس‌جمهور در ابتدای سال اعلام کرد که جریمه دیرکرد مطالبات نیروگاه‌ها را می‌دهیم، این در حالی است که تاکنون این امر محقق نشده است. این تحلیلگر بازار سرمایه ابراز داشت: در برخی از صنایع بورسی از جمله خودرو «ابهام در نرخ خودرو»، صنعت پتروشیمی «ابهام در نرخ خوراک»، صنعت پیمانکاری «نامشخص بودن مطالبات» و صنعت نیروگاهی «ابهام و مشکل مطالبات» وجود دارد.
این در حالی است که در دولت‌های قبل به نیروگاه‌ها اوراق مشارکت داده شد و بر این اساس مقرر گردید سود این اوراق به آنها تعلق گیرد اما این موضوع هم در عمل به مشکل برخورد. وی اذعان داشت: چندی پیش دولت اعلام کرد تا برق تضمینی بعضی از نیروگاه‌ها را که 56 تومان بود، کیلوواتی 70 تومان خریداری کند که در نهایت این مهم هم عملی نشد. محمدآبادی با اشاره به عملکرد صندوق توسعه بازار تاکید کرد، صندوق توسعه در کل نتوانسته به بازار کمک کند به طوری که می‌توان گفت این صندوق باعث خلل در روند حرکتی بازار شده است.
علاوه بر این، زمانی که بازار مثبت شود صندوق توسعه شروع به عرضه می‌کند. این کارشناس بازار سرمایه درباره روند معاملاتی و سوددهی شرکت‌ها پس از اجرای بسته خروج از رکود نیز عنوان کرد: در صورتی که شرکت‌ها گردش مالی خود را بالا ببرند به طور قطع سود بیشتری هم به تبع آن می‌برند اما بسته حمایتی دولت برای اجرایی شدن زمان نیاز دارد و پس از اجرا برای مشاهده تبعات بسته یادشده در بورس حداقل سه ماه زمان لازم است. وی با پیش‌بینی شش ماهه دوم سال نیز گفت: بعضی از صنایع بزرگ مانند پتروشیمی‌ها در رکود، بعضی از صنایع کوچک از جمله نیروگاهی‌ها روندی رو به رشد را سپری خواهند کرد. این در حالی است که رشد متوسط بازار کمتر از 10 درصد تا پایان سال خواهد بود. همچنین شاخص هم پنج درصد پایین یا 10 درصد بالاتر از وضعیت فعلی نوسان می‌کند. وی با اشاره به فعالیت حقوقی‌ها نیز خاطرنشان کرد: با توجه به مشخص نبودن بحث هسته‌ای با 1+5 و سیاست‌های کلان، این گروه در بلاتکلیفی به سر می‌برند. محمدآبادی توصیه کرد: سهامداران با شناخت و انگیزه اقدام به سرمایه‌گذاری کنند و به دلیل اینکه در رکود هستیم زمان فعلی بهترین موقعیت جهت شناسایی سهام است.
ادامه روند نزولی
در همین حال امیر افسر، کارشناس بازار سرمایه درخصوص ریزش نزدیک به 60 هزار میلیارد تومانی بورس و اینکه چرا بورس نتوانسته با توجه به ابزار بیمه سهام و حمایت‌های دولت و مجلس این کاهش را جبران کند، اظهار داشت: بازار و اقتصاد ایران در رکود بسر می‌برد و این در حالی است که بورس نشانگر وضعیت رونق و کلیت اقتصاد است و این در شرایطی است که رشد نقدینگی خیلی زیاد نبوده و بازار سرمایه هم دقیقا نمایانگر چنین وضعیتی خواهد بود. وی خاطرنشان کرد: حجم معاملات نسبت به گذشته کمتر شده و در حال حاضر یک حجم حداقلی باقیمانده است. در حالی که تورم کاهش پیدا کرده است و ارزش پول ملی متعادل شده بنابراین قیمت‌ها به سمت ثبات حرکت می‌کند.
این تحلیلگر بازار سرمایه با اشاره به حضور حقوقی‌ها در بورس ابراز داشت: غالب شرکت‌ها و کلیت بازار بیشتر از اینکه تحت‌تاثیر حقیقی‌ها باشد تحت‌تاثیر روند حرکتی حقوقی‌ها قرار دارند و این در حالی است که خروج سهامداران حقیقی از بازار سرمایه باعث شده تا حجم عرضه نسبت به تقاضا پیشی بگیرد و قیمت سهام بسیاری از شرکت‌ها کاهش پیدا کند. امیرافسر گفت: بیشتر سهامداران خرد ترجیح می‌دهند در چنین وضعیتی، در بازارهایی که ریسک کمتری دارند مانند اوراق مشارکت و سپرده‌های بانکی سرمایه‌گذاری کنند.
وی درباره بسته حمایتی دولت و تاثیر آن در روند معاملات و سوددهی شرکت‌ها نیز تصریح کرد: بسته خروج از رکود دارای یکسری کلیات است و باید دید که در لحظه اجرا چه مقدار نقدینگی به اقتصاد تزریق خواهد کرد و براساس آن پیش‌بینی می‌شود که اثرش در بازار چگونه خواهد بود. این کارشناس بازار سرمایه افزود: بازار در حال حاضر یک حالت پایداری پیدا کرده و نوسانات اگرچه ممکن است کاهشی باشد ولی ریزش چشمگیری نخواهد داشت مگر در صورتی که خبر سیاسی یا اقتصادی مخابره شود.
امیرافسر درخصوص شش ماهه دوم سال نیز اظهار داشت: اگر خبر جدید در حوزه سیاسی و اقتصادی نباشد و همچنین بودجه شرکت‌ها تفاوت چندانی با پیش‌بینی آنها نداشته باشد این روند نزولی ادامه‌دار خواهد بود و تغییر قابل‌توجهی نخواهیم داشت.
دسته بندی : تحلیل ها
قصد شروع سرمایه‌گذاری در بورس را دارید؟ اولین قدم این است که افتتاح حساب رایگان را در یکی از کارگزاری‌ها انجام دهید:
برای سرمایه‌گذاری و معامله موفق، نیاز به آموزش دارید. خدمات آموزشی زیر از طریق کارگزاری آگاه ارائه می‌شود:
