«در حال حاضر تمرکز سازمان بورس در راه‌اندازی بازار قرارداد آتی ارز است»، این جمله تازه‌ترین اظهار‌نظر محمود‌رضا خواجه‌نصیری، مدیر نظارت بر بورس‌ها و بازارهاست که نشان از آن دارد اوضاع آرام چند روز اخیر بازار سهام به شدت اعتماد‌به‌نفس مدیران بورس را بالا برده است. گویی در حال حاضر معاملات در تالار شیشه‌ای در بهترین شرایط خود به سر می‌برد و از نوسان‌های شدید خبری نیست که تمرکز مسوولان به جایی دیگر هدایت شده است. اینکه باید نگاه توسعه‌ای در پیش‌روی برنامه‌های مدیران بازار سرمایه باشد امری طبیعی است اما «هر سخن جایی و هر نکته مکانی دارد». در حالی که آمارهای کمی و کیفی معاملات سهام نشان می‌دهد معاملات سهام در چند ماه اخیر به شدت در یک روند منفی قرار گرفته است و بازگشت شاخص و قیمت‌ها به سطوح پایین را در بازار می‌بینیم واقعا سوال برانگیز است که چرا به جای به تعادل کشاندن معاملات و هدایت آن به مسیر کم نوسان تمرکز تصمیم گیرندگان و هدایت‌گران بازار جایی خارج از نقطه کانونی بازار سهام است.
بهتر است به جای آنکه تمرکز بورس در شرایط حاضر به راه‌اندازی بازار قرارداد آتی ارز باشد، این تمرکز به فکر حل معماهای معاملاتی فعلی نظیر چرایی حجم پایین معاملات، کاهش ارزش بازار، قیمت سهام و شکل نگرفتن رونق بازار باشد تا بلکه با روشن شدن این ابهام‌ها، سهامداران با آرامش خیال بهتری در بازار به خرید و فروش سهام بپردازند.
ذکر این نکته هم ضروری است که تا به امروز هر بار بورس اراده کرده است تا بازار آتی ارز را راه‌اندازی کند و این موضوع را اعلام کرده به شدت از سوی بانک مرکزی طرد شده است و حتی از سوی مخالفان به صراحت عنوان شده است که بسترها و پتانسیل‌های بازار سرمایه فعلا قادر به اجرایی کردن این گونه معاملات نیست. این واکنش‌ها و نگاه‌های موجود هم به خوبی تبیین می‌کند که در این برهه از زمان شایسته است که مسوولان بورس ابتدا وضعیت بازار سهام را سرو‌سامان دهند و بعد با اقناع کردن وزارت اقتصاد و بانک مرکزی نسبت به اجرایی کردن این گونه بازارها اقدام کنند.
ساختار‌سازی برای خارجی‌ها
به هر حال مدیر نظارت بر بورس‌ها و بازارها از راه‌اندازی بازار آتی ارز خبر داد و گفت:راه‌اندازی بازار آتی ارز در دستور کار سازمان بورس قرار داشته و زیرساخت‌های فنی، تکنیکی، نرم افزاری و تا حدودی مقرراتی لازم نیز برای راه‌اندازی این بازار فراهم شده است. وی با بیان اینکه راه‌اندازی بازار فیزیکی ارز در اولویت سازمان بورس قرار ندارد در گفتوگو با ایسنا افزود: در حال حاضر تمرکز سازمان بورس در راه‌اندازی بازار قرارداد آتی ارز است زیرا بازار سرمایه در خصوص معاملات آتی سکه و سهام تجربه کافی داشته و می‌تواند در این خصوص موفق عمل کند. وی اظهار داشت: عملکرد قرارداد آتی ارز مشابه قرارداد آتی سکه در بورس کالا بوده و در اکثر کشورهای دنیا متداول است به طوری که علاوه بر سرمایه‌گذاران خارجی، صادرکنندگان و وارد‌کنندگان داخلی نیز می‌توانند از مزیت‌های این بازار بهره‌مند شوند.
این مسوول سازمان بورس، راه‌اندازی بازار آتی ارز را یک ضرورت برای اقتصاد دانست و تصریح کرد: راه‌اندازی بازار آتی ارز در اقتصاد کشور اجتناب‌ناپذیر است زیرا سرمایه‌گذاران خارجی برای سرمایه‌گذاری در کشور به این ابزار نیاز دارند تا اگر بر اساس تحلیل خود در یک صنعت آن را سودآور تشخیص دهند، مطمئن باشند که سود می‌کنند و اگر چنین ساختاری وجود نداشته باشد سرمایه‌گذار خارجی با یک ریسک غیر‌قابل مدیریت رو‌به‌رو می‌شوند. خواجه نصیر اذعان داشت: البته نمی‌توان ریسک را حذف کرد بلکه باید آن را مدیریت کردکه این هدف نیز با راه‌اندازی بازار قراردادآتی ارز محقق می‌شود.
مدیر نظارت بر بورس‌ها و بازارهای سازمان بورس خاطرنشان کرد: اگر قصد داریم تا سرمایه‌گذاران خارجی را وارد کشور کنیم باید این ابزار را فراهم کنیم زیرا وجود این بازارها نه تنها در میان مدت بلکه در بلند‌مدت نیز منجر به نوسانات غیرعادی ارز نشده و ثبات بیشتری ایجاد می‌کند به طوری که امکان نظارت و مدیریت بیشتری را فراهم کرده و از بازارهای غیر متشکل بهتر عمل می‌کند. این مسوول سازمان بورس با بیان اینکه ترس از راه‌اندازی این بازار به دلیل عدم شناخت کافی از ساز وکارهای موجود آن است، اظهار کرد: راه‌اندازی بازار قرارداد آتی ارز در اولویت کاری سازمان بورس بوده و در صورت موافقت در سال‌جاری راه‌اندازی می‌شود.
ابزار مدیریت ریسک
افزون بر این در حالی که راه‌اندازی معاملات آتی تا به امروز تنها یک وعده تحقق نیافته بوده است اما قرارداد آتی از سهام هر چند در حجم و ابعاد پایین در بورس فعالیت خود را از چندی پیش آغاز کرده است. این ابزار معاملاتی امکانات خوبی را در اختیار سهامداران قرار می‌دهد و علاوه بر خلق فرصت می‌تواند به یک ابزار کنترلی در سطح بازار نیز تبدیل شود. درباره این ابزار و وضعیت آن در بازار سهام مدیر‌عامل کارگزاری حافظ می‌گوید: فعالان بازار آتی می‌توانند با پرداخت حدود 20 درصد ارزش سهام از فرصت‌های بازار سرمایه هم در زمان صعود و هم در زمان نزول منتفع شوند. محمد اقبال‌نیا در گفتوگو با سنا خاطرنشان کرد: برخلاف بازار نقدی که خریداران باید صددرصد مبلغ خرید سهام را بپردازند و فروشندگان صرفا با داشتن سهام مورد نظر می‌توانند در جهت فروش آن اقدام کنند در بازار آتی خریداران با بهره‌گیری از این اهرم، صرفا یک پنجم مبلغ خرید را می‌پردازند و فروشندگان می‌توانند با نداشتن سهام از نزول سهام منتفع شوند.
این کارشناس بازار سرمایه درباره چگونگی انتفاع سهامداران از این ابزار گفت: به عنوان مثال قیمت سهام در بازار نقدی چهار درصد افزایش یا کاهش می‌یابد به این ترتیب در بازار آتی سود و زیان آن پنج برابر یعنی 20 درصد خواهد بود. اقبال نیا با اشاره به امکان مدیریت ریسک از طریق بازار اوراق آتی سهام خاطرنشان کرد: می‌توان از معاملات آتی سهام در جهت مدیریت ریسک سرمایه‌گذاری در بورس استفاده کرد به عبارتی دارنده سهم می‌تواند سهام خود را با قیمت مشخص برای زمان معینی در آینده به فروش برساند و بازده خود را روی عدد معینی تثبیت کند.
مدیر عامل کارگزاری حافظ برای روشن‌تر شدن این موضوع با ذکر مثالی تصریح کرد: به عنوان مثال قیمت سهام مخابرات ایران در دوم مهر‌ماه 1393 در بازار نقدی 2578 ریال و تقاضای خرید برای سهام یادشده در بازار آتی برای سررسید 30 شهریور 1394 در قیمت 3275 ریال وجود داشته است بنابراین شخصی که سهام مزبور را دارد می‌تواند آن را از همین حالا برای سررسید حدودا یک سال آینده به قیمت 3275 ریال به فروش برساند وحدود 27 درصد سود سالانه را برای خود تثبیت کند.
این بدان معناست که صرفنظر از نوسانات و تغییرات قیمت سهام مخابرات در یک سال آینده وی اطمینان می‌یابد که سهام خود را در قیمت مورد نظر یعنی 3275 ریال به فروش رسانده است. وی افزود: بر این اساس سرمایه‌گذاران با سلیقه‌ها واستراتژی‌های معاملاتی مختلف می‌توانند از مزایای بازار آتی سهام منتفع شوند البته سهامداران این نکته را در نظر داشته باشند که داد‌و‌ستد در بازار آتی مناسب افراد حرفه‌ای با درجه ریسک پذیری بالاست. افزون بر این، در حال حاضر بازار آتی سهام روی شش شرکت ایران‌خودرو، مپنا، مخابرات ایران، فولاد مبارکه، چادر‌ملو و نفت وگاز پارسیان برای سررسیدهای اردیبهشت و شهریور 94 فعال شده و انتظار می‌رود در روزهای آینده مورد استقبال ویژه فعالان بازار قرار گیرد.
دسته بندی : تحلیل ها
قصد شروع سرمایه‌گذاری در بورس را دارید؟ اولین قدم این است که افتتاح حساب رایگان را در یکی از کارگزاری‌ها انجام دهید:
برای سرمایه‌گذاری و معامله موفق، نیاز به آموزش دارید. خدمات آموزشی زیر از طریق کارگزاری آگاه ارائه می‌شود:
