اوراق قرضه (به انگلیسی Bond) به نوعی از سرمایه‌گذاری می‌گویند که در آن سرمایه‌گذار به شخص حقوقی یا نهادی (شرکتی یا دولتی) پول قرض داده و شرکت سرمایه‌پذیر (اعتبار گیرنده) متعهد می‌شود تا وجه یا اعتبار مورد نظر را در بازه زمانی مشخص و با پرداخت سود دوره‌ای ثابت بازپرداخت نماید.
برخی اوقات کسب و کارها نیز مانند افراد عادی برای تامین مالی فعالیت‌های خود از دیگران وام می‌گیرند. این تامین مالی معمولا برای ورود به یک بازار جدید، نوآوری و رشد در کسب و کار است که می‌تواند از طریق انتشار اوراق قرضه (اوراق بدهی یا مرابحه) انجام شود.
عناوین مطلب:
بیشتر بخوانید: روش‌های تامین مالی شرکت‌ها در بازار بورس
شرکت با انتشار این اوراق، از سرمایه‌گذاران مبالغی را جمع‌آوری میکند و سودی را نیز بابت سرمایه‌گذاری ،در بازه‌های زمانی مشخص به اشخاص پرداخت میکند.
این بازه زمانی مشخص برای بازپرداخت اصل پول، سررسید نام داشته و سود ثابت دوره‌ای (دوره‌های از قبل تعیین شده) کوپن اوراق نام دارد.
اوراق معمولا توسط نهادهای دولتی از جمله شهرداری‌ها، دولت‌های داخلی و خارجی انتشار یافته و ابزار تامین مالی پروژه‌ها و فعالیت‌های دولتی و شهری می‌باشند. این اوراق به نام “اوراق با درآمد ثابت” نیز شناخته می‌شود.
بیشتر بخوانید: صندوق سرمایه گذاری با درآمد ثابت چیست؟ + سوددهی آنها
در موعد سررسید این اوراق، صادر کننده، اصل مبلغ را بازپرداخت میکند. این اوراق در کنار سهام و وجه نقد یکی از 3 دسته دارایی‌های اصلی به حساب می‌رود.
در این اوراق، شرکت منتشر کننده اوراق (ناشر) که نیاز به تامین مالی پروژه‌های خود دارد به سرمایه‌گذاران این تعهد را می‌دهد که با پرداخت سود ثابت دوره‌ای (کوپن) اصل سود آنها را در سررسید بازپرداخت کند.
در بسیاری از موارد این امکان وجود دارد که شرکت ناشر خود نیاز مالی نداشته و برای شرکت دیگری که نیاز مالی دارد (بانی) اوراق را منتشر میکند.
پس باید به این نکته توجه داشت که ناشر صرفا بانی نخواهد بود، هرچند این امکان وجود دارد که ناشی و بانی یک نفر (شخص حقوقی) باشد.
معمولا شرکت‌ها ابزار اوراق قرضه را به فروش سهام برای تامین مالی خود ترجیح می‌دهند، چرا که دارندگان این اوراق بر خلاف سهامداران، صاحبان شرکت محسوب نشده و حق دخالت در امور شرکت را ندارند. دارندگان این اوراق صرفا طلبکاران شرکت می‌باشند.
انواع اوراق بهادار
1. اوراق مبتنی بر بدهی
- اوراق قرضه
- اوراق مشارکت
- صکوک
2. اوراق حقوق صاحبان سهام
سهام شرکت‌ها
3. ابزارهای مشتقه
- قراردادهای آتی
- اختیار معامله
انواع اوراق قرضه
- اوراق قرضه دولتی: برای تأمین مالی برنامه‌ها، پرداخت لیست حقوق و به خصوص پرداخت صورت‌حساب‌ها، دولت‌ها اوراق قرضه صادر می‌کنند. اوراق کشورهای با ثباتی مثل آمریکا، جزو امن‌ترین سرمایه‌گذاری‌ها شناخته می‌شود. اما در طرف دیگر، اوراق کشورهای در حال توسعه، دارای ریسک بالاتری هستند.
- اوراق قرضه شهرداری: این اوراق توسط شهرها، کشورها و مناطق مختلف برای تأمین مالی عملیات‌ها یا پرداخت هزینه‌ی پروژه‌ها صادر می‌شود. اوراق قرضه شهرداری هزینه‌های ساخت بیمارستان، مدرسه، نیروگاه، خیابان، دفاتر اداری، فرودگاه، پل و غیره را از نظر مالی تامین میکند. شهرداری‌ها معمولا زمانی به صدور اوراق قرضه اقدام می‌کنند که به پولی بیشتر از پول حاصل از جمع‌آوری مالیات‌ها احتیاج داشته باشند.
- اوراق قرضه شرکتی: اوراق قرضه شرکتی توسط کسب‌و‌کار و برای کمک به تأمین هزینه‌ی آنها صادر می‌شود. با وجود اینکه ریسک این اوراق بالاتر از اوراق دولتی است، اما گاهی اوقات سود بیشتری می‌توان از آن کسب کرد. همچنین تعداد گزینه‌ها برای انتخاب از میان اوراق قرضه شرکتی بیشتر است.
تفاوت اوراق قرضه با سهام
این اوراق مانند سهام، یک نوع سرمایه‌گذاری محسوب می‌شوند. اما تفاوت در این است که سهام، وام به حساب نمی‌آید بلکه به معنای مالکیت در یک شرکت است و بازدهی‌اش هم به میزان سود آن شرکت بستگی دارد.
به همین علت، سهام پرریسک‌تر و پرنوسان‌تر است و سود سهام نیز به عملکرد یک شرکت بستگی دارد. در طرف دیگر، اوراق قرضه غالبا دارای نرخ بهره‌ی ثابت هستند. بعضی از این اوراق دارای نرخ شناور هستند به این معنا که نرخ بهره‌ی آنها بسته به شرایط بازار تنظیم می‌شود.
مفهوم EPS و DPS و پیش‌بینی درآمد هر سهم چیست ؟
اوراق قرضه را مثل سهام می‌توان مبادله کرد. وقتی شخصی اوراق خود را با قیمتی پایین‌تر از ارزش اسمی سهام (face value) بفروشد، گفته می‌شود که فروش با تنزیل (discount) انجام گرفته است. اما اگر با قیمتی بالاتر از ارزش اسمی فروخته شود، گفته می‌شود که با صرف (premium) به فروش رسیده است.
بیشتر بخوانید: مفهوم EPS و DPS و پیش‌بینی درآمد هر سهم چیست؟
تفاوت اوراق قرضه با اوراق مشارکت
اوراق مشارکت نیز نوعی اوراق بدهی است که در ایران توسط دولت، شهرداری و شرکت‌های دولتی یا خصوصی برای تامین اعتبار طرح‌های عمرانی، تولیدی و خدماتی کشور منتشر می‌شود.
دستور‌العمل و ضوابط انتشار این اوراق بر عهده‌ی بانک مرکزی است.
در ایران اوراق قرضه یا Bond منتشر نمی‌شود ولی ویژگی‌های اوراق مشارکت با این اوراق شباهت زیادی دارد.
در ایران اوراق مشارکت شرکت‌ها و دولتی در بورس تهران معامله می‌شود.
لیست اوراق مشارکت را می‌توانید در سایت Tsetmc.com و در منوی بورس اوراق بهادار تهران > مشتقه – آتی و اوراق بدهی مشاهده کنید. (مطابق تصویر زیر)
شما در بورس، علاوه بر خرید و فروش سهام:
- می‌توانید در دارایی‌هایی مانند طلا و مسکن سرمایه‌گذاری کنید
- در صندوق‌های سرمایه گذاری بدون ریسک، سود ثابت بگیرید
برای شروع سرمایه‌گذاری، افتتاح حساب رایگان را در یکی از کارگزاری‌ها انجام دهید:
برای سرمایه‌گذاری و معامله موفق، نیاز به آموزش دارید. خدمات آموزشی زیر از طریق کارگزاری آگاه ارائه می‌شود: