مفهوم متمرکز (به انگلیسی Centralized) یا غیرمتمرکز (Decentralized) بودن، به توزیع قدرت و اختیارات در یک سازمان یا شبکه اشاره دارد.
متمرکزبودن یک سیستم به این معناست که سازوکارهای برنامه‌ریزی و تصمیم‌گیری در یک نقطه خاص در سیستم متمرکز شده‌اند.
سازوکار حاکمیت در هر سیستمی مورد نیاز است.
در غیر این صورت، هیچ تصمیمی نمی‌توان گرفت که بتواند بقیه شبکه را هدایت کند.
سطح حاکمیت می‌تواند طیف گسترده‌ای را شامل شود، از وضع قوانین بنیادین گرفته تا مدیریت خُرد روی هر یک از عملکردهای سیستم.
در یک سیستم متمرکز، یک نقطه مرکزی قدرت تصمیمات را تصویب و اجرا می‌کند، که در مرحله بعد به لایه‌های زیرین قدرت منتقل می‌شود.
نقطه مقابل سیستم متمرکز، سیستم غیرمتمرکز است که در آن تصمیمات به‌شکل توزیع‌شده و بدون هماهنگی یک مقام مسئول مرکزی اتخاذ می‌شوند.
سوال اساسی در بحث متمرکزبودن در مقابل غیرمتمرکزبودن این است که آیا تصمیم‌گیری باید در یک نقطه مرکزی در شبکه اتفاق بیفتد یا اینکه از محدوده قدرت یا اختیار یک نقطه مرکزی خارج شود.
متمرکزبودن یک شبکه می‌تواند چندین مزیت داشته باشد:
- استراتژی بلندمدت را می‌توان به‌شدت تحت کنترل گرفت.
- مسئولیت‌ها به‌خوبی در سیستم تعریف شده‌اند.
- تصمیم‌گیری سریع و واضح است.
- قدرت مرکزی به موفقیت کل شبکه علاقه دارد.
برخی از معایب متمرکز بودن نیز عبارتند از:
- سواستفاده و اختلاف بین مرکز و سایر مناطق
- بالارفتن احتمال فساد
- الزام به حفظ قدرت در سطح بالا
- حذف بازیگران در سطح محلی با دانش یا تخصص خاص
پیش از تولد بیت‌کوین، اعتقاد عموم بر این بود که طراحی یک شبکه غیرمتمرکز در جایی که اجماع بدون اشکالات و نقاط ضعف حاصل شود غیرممکن است.
با این وجود، با ظهور بیت‌کوین، شبکه‌ای غیرمتمرکز بدل به جانشینی معتبر برای شبکه‌های متمرکز شد. این مسئله باعث بالاگرفتن بحث بین متمرکزبودن و غیرمتمرکزبودن شد و جایگزین بالقوه‌ای را برای ساختارهای موجود قدرت معرفی کرد.
این اصطلاح در واژه‌نامه جامع بورسینس منتشر شده است.اصطلاحات دیگر را ببینید...قصد شروع سرمایه‌گذاری در بورس را دارید؟ اولین قدم این است که افتتاح حساب رایگان را در یکی از کارگزاری‌ها انجام دهید:
