کد بورسی چیست؟ کد معاملاتی آنلاین را سریع و رایگان دریافت کنید!

هر کاربری برای ایجاد حساب در یک سازمان، نیازمند یک شناسه کاربری است تا به وسیله آن بتواند وارد حساب کاربری خود شده و آن را مدیریت نماید. در بازار بورس هم معامله‌گران و سرمایه‌گذاران به یک کد شناسایی نیاز دارند تا با کمک آن وارد حساب شده و در بازار بورس فعالیت کنند. این کد، کد بورسی یا کد معاملاتی بورس نام دارد که در این مقاله قصد داریم نحوه دریافت و کاربرد آن در بازار بورس را مورد بررسی قرار دهیم.

کد بورسی چیست؟

کد بورسی یا کد معاملاتی در بورس، شناسه‌ای است که سازمان بورس اوراق بهادار، از آن جهت تشخیص افراد حقیقی و حقوقی استفاده می‌کند.

به عبارت دیگر؛ این کد کاملا یکتاست و هر فرد فعال در بازار بورس، با داشتن آن می‌تواند در بازار سهام فعالیت داشته باشد. لازم به ذکر است که هر فرد تنها یک بار می‌تواند نسبت به دریافت این کد اقدام کند و دریافت این کد از طریق مراجعه به سامانه‌ مربوط به کارگزاری‌ها، انجام می‌شود.

لیست کارگزاری‌های فعال در بورس را اینجا ببینید.

شما باید برای دریافت کد بورسی، ابتدا در سامانه سجام ثبت‌نام کرده و سپس با کد 10 رقمی که از طریق این سامانه دریافت می‌کنید، به وب‌سایت کارگزاری مورد نظرتان مراجعه کنید و مراحل ثبت‌نام خود در کارگزاری را تکمیل نمایید. بعد از اتمام این مراحل، این کد برای شما ارسال خواهد شد و بعد از آن می‌توانید از طریق سامانه معاملات آنلاین، اقدام به خرید و فروش سهام در بازار بورس کنید.

توجه داشته باشید که برخی از کارگزاری‌ها، خودشان اطلاعات هویتی شما را دریافت کرده و به طور خودکار در سامانه سجام برای شما حساب کاربری باز می‌کنند. علاوه بر این؛ توجه به این نکته حائز اهمیت است که در صورت ایجاد حساب کاربری در کارگزاری‌های مختلف، کد معاملاتی شما یکسان خواهد بود.

جالب است بدانید که کد بورسی دریافت شده، هیچ تاریخ انقضایی ندارد و هر زمان که دوباره از آن استفاده کنید، کارایی خود را خواهد داشت. حتی کسانی که پیش از ایجاد سامانه سجام اقدام به دریافت کد معاملاتی بورس کرده‌اند نیز می‌توانند با کد معاملاتی خود، اقدام به خرید و فروش نمایند. البته توصیه می‌کنیم که این افراد در سامانه سجام ثبت‌نام کنند تا هنگام واریز سود با مشکلی مواجه نشوند.

آیا کد بورسی واقعا لازم است؟

بله؛ وجود این کد یکی از الزامات برای سرمایه‌گذاری در بورس و خرید اوراق بهادار از بازار سرمایه است.

شاید شما تصور کنید چون خرید و فروش اوراق بهادار به صورت آنلاین انجام می‌شود و کارگزار دخالت مستقیمی در آن ندارد، نیازی به این کد نیست؛ ولی در هر حال این کارگزار است که واسطه بین شما و بازار سرمایه است و داشتن یک کد بورسی به منزله داشتن یک حساب معاملاتی نزد کارگزار است.

توجه داشته باشید که این قوانین صرفا مخصوص ایران نیست؛ بلکه در کشورهای خارجی نیز افراد برای خرید و فروش اوراق بهادار باید به کارگزاران مراجعه کنند.

ساختار کد معاملاتی بورس چگونه است؟

همانطور که گفتیم؛ کد معاملاتی از لحاظ ساختار یک شناسه واحد است که از تعدادی حرف و عدد تشکیل شده است. اشخاص حقیقی و حقوقی در سامانه اطلاعاتی بورس به وسیله این کد شناسایی می‌شوند؛ بنابراین این کد چند رقمی شبیه کد ملی است و هر شخص فقط می‌تواند یک کد معاملاتی داشته باشد. 

کد معاملاتی اشخاص حقیقی به صورت حروف ابتدایی نام خانوادگی وی و عدد درکنار آن تعریف می‌شود. برای مثال؛ برای شخصی با نام خانوادگی “بهرامی” کدی شبیه به ” بهر04548” یا ” بهر 12322″ خواهد بود.

البته به تازگی در کد بورسی‌های جدید، حروف ابتدای نام خانوادگی وجود ندارد.

کاربردهای کد معاملاتی چیست؟

شما می‌توانید بعد از دریافت کد معاملاتی بورس، به تمام خدمات بازار سرمایه دسترسی داشته باشید و هر زمان که به نهادهای مالی مانند صندوق‌های سرمایه‌گذاری، کارگزاری‌ها و شرکت‌های تامین سرمایه مراجعه کنید، دیگر نیازی به احراز هویت نخواهید داشت.

علاوه بر این؛ این کد برای تمامی مشمولان سهام عدالت نیز صادر شده که تنها با فعال‌سازی آن می‌توانید آن کد را دریافت نمایید.

به طور کلی؛ کد معاملاتی بورس این امکان را برای شما فراهم می‌کند که علاوه بر سرمایه‌گذاری و انجام معاملات در سازمان بورس و فرابورس، فعالیت‌هایی از قبیل صدور کد سبدگردانی، معامله انواع اوراق بهادار مانند اوراق تسهیلات مسکن، صدور صندوق سرمایه‌گذاری، تغییر صندوق و کارگزاری را انجام دهید.

بیشتر بخوانید: راهنمای دریافت کد بورسی (از کارگزاری آگاه)

تفاوت کد بورسی با کد اقتصادی و کد کارگزاری چیست؟

کد اقتصادی، یک شناسه 12 رقمی است که دریافت آن برای متقاضیان ثبت شرکت‌ ضروری است. در واقع این کد توسط اداره دارایی جهت شناسایی شرکت و بررسی امور مالیاتی آن‌ها، به سازمان، اداره یا شرکت داده می‌شود. به این ترتیب؛ این کد با کد بورسی کاملا متفاوت است و برای ورود به بازار بورس کارایی ندارد.

از طرفی؛ کد معاملاتی بورس با کد کارگزاری نیز تفاوت دارد. شما با ثبت‌نام در هر کارگزاری، کد مخصوص به آن کارگزاری را دریافت خواهید کرد که کارگزاری‌ها از این کد برای دسته‌بندی اطلاعات مشتریان و شناسایی آن‌ها در سامانه استفاده می‌کنند.

علاوه بر این؛ یک کد بازار آتی کالا نیز وجود دارد که این کد هم با کد معاملاتی متفاوت است؛ یعنی شما با داشتن کد معاملاتی بورس، نمی‌توانید در بازار آتی کالا معامله کنید و حتما بایستی کد آتی کالا را به شکل جداگانه دریافت نمایید.

بیشتر بخوانید: کد PRX چیست و چه تفاوتی با کد بورسی دارد؟! + نحوه دریافت آن

حداقل سن متقاضیان برای دریافت کد معاملاتی چقدر است؟

تمام متقاضیان بالای 18 سال می‌توانند کد معاملاتی دریافت نمایند؛ اما افراد زیر 18 سال باید برای انجام فرآیند احراز هویت، همراه با ولی قانونی خود، به مراکز پیشخوان مراجعه کرده و با تکمیل فرم‌های مربوطه، کد معاملاتی خود را دریافت کنند.

لازم به ذکر است که افراد زیر 18 سال، کد آفلاین دریافت می‌کنند که می‌توانند با آن به خرید و فروش سهام  بپردازند؛ اما این خرید و فروش به صورت برخط نیست و انجام معاملات آن‌ها به شکل سفارش آفلاین خواهد بود.

تنها تفاوت سامانه آنلاین و آفلاین، زمان ثبت سفارش است؛ به عبارت دیگر، سفارش آفلاین به این صورت است که متقاضی باید وارد سامانه آفلاین کارگزاری مورد نظر خود شده و سفارش خود را ثبت نماید. کارگزاری بعد از دریافت سفارش و بررسی دقیق آن، سفارش را ثبت می‌کند که این فرآیند ممکن است با کمی تاخیر انجام شود.

بیشتر بخوانید: نحوه ثبت‌نام سجام برای کودکان و دریافت کد بورسی افراد زیر 18 سال

مدارک لازم جهت دریافت کد بورسی

مدارک لازم برای دریافت این کد، بسته به کارگزاری مورد نظر شما متفاوت است. به عنوان مثال؛ بعضی از کارگزاری‌ها، تنها کد ملی شخص متقاضی را دریافت می‌کنند. یا برخی از کارگزاری‌ها، به دلیل اینکه خودشان برای ثبت‌نام در سامانه سجام اقدام می‌کنند؛ برای صدور کد معاملاتی به مدارک شغلی، مالی و بانکی افراد نیاز دارند.

به طور کلی؛ مدارکی که ممکن است برای دریافت این کد نیاز داشته باشید؛ به شرح زیر است:

مدارک لازم برای دریافت کد معاملاتی (اشخاص حقیقی):

• اصل و تصویر شناسنامه از صفحه اول و صفحه توضیحات
• اصل و تصویر رو و پشت کارت ملی
• شماره حساب بانکی و شماره شبای آن
• تکمیل فرم مشخصات مشتریان حقیقی
• آخرین مدرک تحصیلی (برای دسترسی به معاملات آنلاین دارا بودن حداقل دیپلم و 18 سال سن لازم است)
• تکمیل فرم درخواست کد معاملات آنلاین

مدارک لازم برای دریافت کد معاملاتی (اشخاص حقوقی):

• تصویر روزنامه رسمی آگهی تاسیس
• تصویر روزنامه رسمی
• آگهی کلیه تغییرات
• تصویر اساسنامه
• کپی شناسنامه و کارت ملی اعضای هیئت مدیره
• تکمیل فرم تعهدنامه
• تکمیل فرم مشخصات مشتریان حقوقی

پس از اخذ این کد، نام کاربری و رمز عبور معاملات برخط یا آنلاین، با ایمیل و پیامک برای شما ارسال خواهد شد. با این نام کاربری، فرد مجاز به انجام معاملات به صورت مستقیم و آنلاین خواهد بود و نیاز به ثبت سفارش حضوری نخواهد داشت.

لازم به ذکر است که دریافت کد بورسی کاملا رایگان است و کارگزاری‌ها برای صدور کد معاملاتی بورس، مبلغی را از شما دریافت نمی‌کنند؛ اما فرآیند اداری دریافت آن و ثبت‌نام در سامانه سجام نیازمند پرداخت هزینه‌هایی است که می‌توانید برای اطلاع از آخرین تعرفه‌ها، به سامانه دفاتر پیشخوان دولت مراجعه کنید.

علاوه بر این؛ درآمد کارگزاری‌ها از میزان کارمزدی است که بابت هر معامله دریافت می‌کنند. درصد این کارمزد معمولا ناچیز است و میزان آن در اوراق بهادار مختلف متفاوت است. مثلا کارمزد خرید سهام ( جمع کارمزد کارگزاری + کارمزد سازمان بورس و نهادهای مرتبط) حدودا 0.003 است.

اما برای فروش سهام نیم درصد مالیات نیز اخذ می‌شود و جمع کارمزد و مالیات فروش به حدودا 0.008 درصد می‌رسد.

در حال حاضر نرخ کارمزد معاملات به صورت زیر است:

امنیت کد بورسی به چه صورت است؟

برای برخی افراد سوال است که اگر شخصی کد معاملاتی مرا بداند، آیا می‌تواند از آن سوءاستفاده کند؟

باید بگوییم خیر؛ شخص صرفا با دانستن این کد شما نمی‌تواند کار خاصی انجام دهد. اما شما باید مشخصات ورود به سامانه معاملاتی که از طریق آن خرید و فروش انجام می‌دهید را در جای امنی نگهداری کنید.

بعضی افراد ممکن است این مشخصات را برای معامله به اشخاص دیگر (که قصد مدیریت سرمایه یا اصطلاحا سبدگردانی دارند) بسپارند؛ باید توجه کنید مسئولیت کلیه فعالیت‌هایی که از طریق حساب معاملاتی شما انجام می‌شود بر عهده شماست.

اگر مشخصات ورود به سامانه معاملاتی به دست افراد دیگر بیفتد، آن‌ها نمی‌توانند شماره حساب شما را تغییر دهند یا پول موجود در حساب را خارج کنند؛ زیرا امکان ثبت یا تغییر شماره حساب در سامانه معاملاتی وجود ندارد. تغییرات در شماره حساب‌ها صرفا با ارائه درخواست به کارگزاری امکان‌پذیر است.

آیا برای خرید سهام یا اوراق بهادار از فرابورس، به کد معاملاتی جداگانه نیاز است؟

خیر؛ با همان کد معاملاتی بورس می‌توانید در بازارهای فرابورس نیز اقدام به خرید و فروش اوراق بهادار کنید. علاوه بر این؛ اوراقی مانند اوراق تسهیلات مسکن نیز با همین کد خریداری می‌شود.

تفاوت بین بورس و فرابورس این است که شرایط پذیرش شرکت‌ها در این دو بازار با هم متفاوت است؛ بنابراین از دید سرمایه‌گذاران، تفاوت چندانی بین این دو بازار وجود ندارد.

آیا از کد بورسی می‌توان برای خرید اسناد خزانه اسلامی (اخزا، سخا، سخاب) استفاده نمود؟

بله، خرید این اوراق با دارا بودن کد معاملاتی امکان‌پذیر است.

ممکن است شما قصدی برای خرید سهام نداشته باشید و صرفا بخواهید اوراق با درآمد ثابت را خریداری کنید. با این کد می‌توانید همه نمادهایی که در سایت Tsetmc.com معامله می‌شوند را خرید و فروش کنید. چه نماد بورسی باشد، چه فرابورس و چه انواع اوراق بهادار دیگر.

آیا برای خرید و فروش صندوق سرمایه‌گذاری کد معاملاتی لازم است؟

این موضوع بسته به این است که شما می‌خواهید چه صندوقی را خریداری کنید. دو نوع کلی صندوق وجود دارد:

• صندوق‌های سرمایه‌گذاری مشترک: نیازی به کد معاملاتی ندارند و واحدهای آن‌ها به صورت غیرحضوری یا حضوری صادر می‌شود. حداقل مبلغ سرمایه‌گذاری در این صندوق‌ها و هزینه ابطال، معمولا بالاتر از صندوق‌های ETF است.
• صندوق‌های قابل معامله در بورس (ETF): این صندوق‌ها را می‌توان مانند سهام خریداری کرد و در زمان دلخواه به فروش رساند؛ پس خرید این صندوق‌ها، به کد بورسی نیاز دارد.

صندوق‌های ETF در انواع مختلف (با درآمد ثابت، مختلط و سهام) وجود داشته و واحدهای ETF معمولا قیمت پایینی دارند (مثلا 1000 تومان تا حدود 10 هزار تومان). به همین دلیل می‌توانید با سرمایه‌های خیلی کم نیز این صندوق‌ها را خریداری کنید.

قوانین معاملات این صندوق‌ها تقریبا مشابه سهام است ولی تفاوت‌هایی نیز وجود دارد. مثلا کارمزد معاملات این صندوق‌ها بسیار کمتر از سهام است اما به طور کلی، خرید صندوق‌های قابل معامله در بورس، سهولت بیشتری دارد.

بنابراین؛ کد معاملاتی صرفا برای خرید سهام نیست و می‌توانید با این کد، صندوق‌های سرمایه‌گذاری با درآمد ثابت یا سایر صندوق‌ها را خریداری کنید. با خرید صندوق‌های سرمایه‌گذاری، به طور غیرمستقیم در بورس سرمایه‌گذاری می‌کنید. به عبارت دیگر، صندوق‌ها سرمایه شما را در بورس مدیریت می‌کنند.

راهنمای جامع سرمایه گذاری در بورس را در اینجا بخوانید.

برای ثبت نام سریع کد معاملاتی اینجا کلیک کنید: دریافت کد بورسی

توجه: اگر از کارگزاری آگاه کد بورسی بگیرید (لینک فوق)، نیازی به ثبت نام در سجام نیست و کارگزاری آگاه مشخصات شما را به سجام ارسال می‌کند.

سوالات متداول

سخن پایانی

در این مقاله سعی کردیم که درباره یکی از ابتدایی ترین مفاهیم برای ورود به بازار بورس صحبت کنیم. اولین گام برای ورود به بازار سرمایه و سرمایه‌گذاری در آن، دریافت کد بورسی است که در این نوشتار، به طور مفصل نحوه دریافت آن را مورد بررسی قرار دادیم تا شما بتوانید به راحتی وارد بازار بورس شده و اقدام به خرید و فروش کنید.