مدیرعامل اجرایی (CEO)

مدیرعامل اجرایی (به انگلیسی CEO)، بالاترین مقام اجرایی در یک شرکت است.

به طور کلی، مسئولیت‌های اصلی یک شرکت بر عهده مدیرعامل است.

از جمله این مسئولیت‌ها می‌توان به گرفتن تصمیمات مهم و اصلی شرکت، مدیریت کلی عملکرد و منابع شرکت و ایفای نقش به عنوان رابط اصلی هیئت مدیره و عملیات و فعالیت‌های شرکت اشاره کرد.

در بسیاری از موارد، مدیرعامل به عنوان چهره عمومی (public face) شرکت شناخته می‌شود و مردم، شرکت را با مدیرعامل آن می‌شناسند.

مدیرعامل توسط اعضای هیئت مدیره و سهامداران انتخاب می‌شود. مدیرعامل به رئیس و اعضای هیئت مدیره که توسط سهامداران منصوب شده‌اند، گزارش می‌دهد.

مدیرعامل اجرایی (CEO) به چه معناست؟

وظایف مدیرعامل در شرکت‌های مختلف، بسته به اندازه آن شرکت، فرهنگ و ساختار شرکتی آن متفاوت است.

مدیرعامل در شرکت‌های بزرگ، معمولاً تنها تصمیمات استراتژیک بسیار سطح بالا را می‌گیرد و در تصمیماتی وارد می‌شود که به رشد کلی شرکت جهت می‌دهند.

به عنوان نمونه، ممکن است مدیرعامل روی استراتژی، سازمان‌دهی و فرهنگ شرکت کار کند. به طور خاص ممکن است توجه مدیرعامل معطوف به این باشد که سرمایه شرکت چگونه در آن توزیع می‌شود و چگونه باید تیم‌ها و گروه‌هایی تشکیل داد که بتوانند در هدف خود به موفقیت برسند.

در شرکت‌های کوچک‌تر، مدیرعامل معمولاً دست‌به‌کارتر است و بیشتر در فعالیت‌های روزمره شرکت وارد و درگیر می‌شود.

بیشتر بخوانید: امپراطوری بزرگ سامسونگ و 11 نکته جالب‌ درباره آن

یک تحقیق از مجله کسب‌وکار هاروارد (Harvard Business review)، به این مسئله پرداخته است که مدیران عامل، چگونه اوقات کاری خود را سپری می‌کنند.

در این مطالعه نشان داده است که 72 درصد زمان مدیران عامل در جلسات و میتینگ‌ها می‌گذرد و 28 درصد آن در تنهایی سپری می‌شود. علاوه‌ بر این، 25 درصد زمان برای روابط مختلف، 25 درصد برای بررسی واحدهای کسب‌وکار و عملکرد شرکت، 21 درصد برای استراتژی و 16 درصد برای فرهنگ و سازمان‌دهی صرف می‌شود.

همچنین این مطالعه نشان داده است که تنها 1 درصد از زمان مدیران عامل برای مدیریت بحران صرف می‌شود و 3 درصد از زمان‌شان به روابط با مشتریان اختصاص می‌یابد.

مدیرعامل همچنین قادر است که جوّ و حال‌وهوا، بینش و گاهی فرهنگ سازمانش را تعیین و مشخص کند. 

بیشتر بخوانید: خصوصیت هایی که یک مدیر موفق باید داشته باشد

وظایف مدیرعامل (CEO)

وظایف مدیرعامل می‌تواند بسته به نوع و اندازه شرکت، نوع صنعت و… متفاوت باشد و لیست استانداردی از وظایف مدیرعامل وجود ندارد.

اما تا حد زیادی می‌توان مسئولیت‌های مدیرعامل را شامل این موارد دانست:

1. برقراری ارتباط با سهامداران، نهادهای دولتی و عموم مردم از طرف شرکت
2. هدایت، توسعه و پیش‌برد استراتژی کوتاه‌مدت و بلندمدت شرکت
3. تعریف بینش و هدف معین برای شرکت و اجرای آن
4. ارزیابی کار سایر مسئولین اجرایی شرکت، از جمله مدیران، نایب رئیسان و رؤسا
5. آگاهی از وضعیت رقابتی بازار، فرصت‌های گسترش شرکت، پیشرفت‌های درون صنعت و…
6. اطمینان از حفظ مسئولیت اجتماعی شرکت در محیط‌های مختلف کسب‌وکار
7. ارزیابی ریسک‌های شرکت و اطمینان از نظارت روی این ریسک‌ها و به حداقل رساندن آن‌ها
8. تعیین اهداف استراتژیک و اطمینان از قابل اندازه‌گیری و توصیف‌پذیر بودن آن‌ها

درآمد و شهرت مدیرعامل

به طور میانگین، مدیرعامل 350 شرکت بزرگ آمریکا، سالانه 24 میلیون دلار درآمد داشته‌اند!

به بیان دیگر، دستمزد دریافتی مدیران عامل، 351 برابر دستمزد یک کارگر بوده است.

طبق برآوردها، از دهه 1970، دستمزد و حقوق پرداختی مدیران عامل رشد بسیار زیاد 1,300 درصدی را تجربه کرده است؛ در حالی که در مقابل، درآمد کارگران تنها 18 درصد رشد کرده است.

گاهی اوقات مدیرعامل‌های شرکت‌های بزرگ، به دلیل سروکار داشتن مکرر با عموم مردم، شهرت زیادی کسب می‌کنند. برای مثال، ایلان ماسک (Elon Musk)، پایه‌گذار و موسس شرکت تسلا (Tesla)، تا 9 فوریه 2022، تعداد 73 میلیون دنبال‌کننده در توییتر داشته است.

به همین شکل، استیو جابز (Steve Jobs)، موسس و مدیرعامل شرکت اپل (Apple)، چهره و شخصیتی جهانی شد؛ به طوری که پس از مرگش در سال 2011، سیلی از فیلم‌های سینمایی و مستند درباره او ساخته شد.

بیشتر بخوانید: فراز و نشیب اپل از شکل‌گیری تا پس از مرگ استیو جابز

مناصب ریاستی مرتبط

در سازمان‌های کوچک یا شرکت‌هایی که هنوز استارت‌آپ هستند یا در فازهای رشد قرار دارند، مدیرعامل ممکن است که نقش‌های دیگری مثل CFO یا COO و… را هم ایفا کند.

این مسئله می‌تواند به عدم شفافیت و بهره‌وری پایین مدیرعامل منجر شود. سپردن چند منصب و جایگاه به تنها یک شخص اجرایی، می‌تواند پیوستگی کسب‌وکار را از بین ببرد و در نهایت ممکن است که روی سودآوری بلندمدت آن، اثر منفی بگذارد.

به طور خلاصه، نقش و وظایف جایگاه‌های اجرایی مختلف درون یک شرکت می‌تواند به‌راحتی اشتباه گرفته شود.

در این قسمت به تفاوت بین این جایگاه‌ها می‌پردازیم.

تفاوت بین مدیرعامل (CEO) و رئیس هیئت مدیره (COB)

مدیرعامل، جنبه‌های اجرایی یک شرکت را هدایت می‌کند. در حالی که هیئت مدیره (که ریاست آن‌ها با رئیس هیئت مدیره است)، شرکت را به عنوان یک کل واحد می‌بیند.

رئیس هیئت مدیره نمی‌تواند خلاف تصمیمات هیئت مدیره عمل کند اما هیئت مدیره از این قدرت برخوردار است که در صورت نیاز، تصمیم مدیرعامل را رد کرده و با آن مخالفت کند.

به همین دلیل، رئیس هیئت مدیره، همتای سایر اعضای هیئت مدیره دانسته می‌شود. در برخی موارد ممکن است که مدیرعامل و رئیس هیئت مدیره یک نفر باشد اما بسیاری از شرکت‌ها، این دو نقش را به دو شخص متفاوت واگذار می‌کنند.

تفاوت بین مدیرعامل و مدیر ارشد مالی (CFO)

CFO به معنای مدیر ارشد مالی یک شرکت است. مدیرعامل عملیات عمومی شرکت را مدیریت می‌کند، در حالی که CFO به طور خاص به امور مالی شرکت می‌پردازد.

مدیر ارشد مالی، نقاط قوت مالی شرکت را تحلیل کرده و پیشنهاداتی برای بهبود نقاط ضعف مالی ارائه می‌کند.

CFO همچنین جریان نقدی را دنبال می‌کند و روی برنامه‌ریزی مالی شرکت، مثل سرمایه‌گذاری‌ها و ساختارهای مالی نظارت دارد. CFO هم مانند CEO به دنبال این است که از طریق تمرکز بر انضباط مالی و رشد سود و درآمد، برای سهامداران بازده ایجاد کند.

تفاوت بین مدیرعامل و مدیر ارشد عملیاتی (COO)

در اغلب موارد، مدیر ارشد عملیاتی یا COO، بالاترین منصب و جایگاه پس از مدیرعامل محسوب می‌شود.

مدیر ارشد عملیاتی به عنوان رئیس منابع انسانی، مسئولیت استخدام و جذب نیرو، مسائل حقوقی، پرداخت دستمزدها، آموزش و تمرین نیروها و همچنین وظیفه رسیدگی به مسائل اجرایی را بر عهده دارد.

دلایلی برای جداسازی نقش مدیرعامل از رئیس هیئت مدیره

در بعضی موارد، هر دو جایگاه مدیرعامل و ریاست هیئت مدیره به یک نفر اختصاص دارد.

بیشتر شرکت‌ها و سازمان‌ها، این اجازه را به مدیرعامل می‌دهند که ریاست هیئت مدیره را هم بر عهده بگیرد. چنین کاری می‌تواند باعث ایجاد تعارض منافع شود.

دو مثال زیر، نمونه‌هایی از تعارض منافع هستند که از بر عهده گرفتن هر دو جایگاه توسط یک نفر برخاسته و ایجاد شده‌اند:

• این اعضای هیئت مدیره هستند که با رای خود باعث افزایش حقوق و دستمزد مدیرعامل می‌شوند. حال اگر مدیرعامل خودش هم رئیس هیئت مدیره باشد، در اینجا تعارض منافعی اتفاق خواهد افتاد؛ چرا که مدیرعامل به نفع خودش رای می‌دهد.
• هیئت مدیره مسئول ارزیابی عملکرد مدیران اجرایی از جمله مدیرعامل هستند. اگر مدیرعامل ریاست هیئت مدیره را هم بر عهده داشته باشد، این قدرت را دارد که رای به رضایت از عملکرد خودش بدهد.

به همین دلیل است که یک حاکمیت شرکتی خوب و هوشمندانه، سفارش به جداسازی وظایف مدیرعامل از رئیس هیئت مدیره می‌کند. در بریتانیا و برخی کشورهای دیگر، بر عهده گرفتن این دو جایگاه توسط یک نفر، توسط قانون ممنوع شده است.

تاثیر تغییر مدیرعامل

در زمان تعویض مدیرعامل، ممکن است که بازارها واکنش مثبت یا منفی به این مسئله نشان دهند.

مطالعات نشان می‌دهند که مدیرعامل تاثیر چشمگیری بر عملکرد یک شرکت دارد. برای مثال یک مطالعه نشان می‌دهد که 45 درصد عملکرد شرکت، تحت تاثیر CEO یا مدیرعامل است. در مقابل، مطالعه دیگری نشان می‌دهد که CEO تنها به اندازه 15 درصد می‌تواند روی سودآوری شرکت تاثیر بگذارد.

وقتی که یک مدیرعامل جدید کنترل شرکت را به‌دست می‌گیرد، قیمت سهام می‌تواند به دلایل مختلفی تغییر کند. به‌هرحال، به خودی خود، همبستگی مثبتی بین عملکرد سهام و حضور یک مدیرعامل جدید وجود ندارد.

به هر حالت می‌توان گفت که تغییر مدیرعامل معمولاً ریسک اتفاقات منفی را به همراه دارد و نه احتمال وقوع تغییرات مثبت؛ به خصوص اگر برای این تغییر، برنامه‌ریزی نشده باشد.

به عنوان مثال، بر اساس دریافتی که بازار از توانایی مدیرعامل جدید در هدایت شرکت داشته باشد، قیمت سهام آن می‌تواند افزایش یا کاهش یابد.

موقع سرمایه‌گذاری در سهام شرکتی که قرار است تغییر مدیریت داشته باشد، باید به عامل دیگری هم توجه کرد و آن، برنامه مدیرعامل جدید است؛ به عنوان مثال ممکن است برنامه مدیرعامل برای پیشبرد شرکت به اندازه کافی جذابیت سرمایه گذاری ایجاد نکند.

بیشتر بخوانید: 10 شرکت بزرگ و ثروتمند دنیا از نظر درآمد

سرمایه‌گذاران، مدیرعاملی را ترجیح می‌دهند که از قبل، با محرک‌های صنعتی که شرکت در آن فعال است و چالش‌هایی که ممکن است پیش روی شرکت قرار بگیرد، آشنایی داشته باشد.

سرمایه‌گذاران عموماً سابقه مدیرعامل جدید را ارزیابی می‌کنند تا عملکرد گذشته او را در ایجاد ارزش برای سهامداران بسنجند. شهرت و خوش‌نامی مدیرعامل می‌تواند بازتاب مسائلی مانند افزایش سهم بازار شرکت، کاهش هزینه‌ها یا گسترش محدوده فعالیت شرکت به بازارهای جدید باشد.

سوالات متداول

در این قسمت به چند سوال کوتاه می‌پردازیم و پاسخ‌های مختصری به آن‌ها می‌دهیم:

مدیرعامل چه کار می‌کند؟

مدیرعامل، مسئول مدیریت فعالیت‌های کلی یک شرکت است.

مسئولیت‌های مدیرعامل می‌تواند شامل محول کردن مسئولیت‌ها به اشخاص، هدایت و رهبری برای رسیدن به برنامه مشخص، حرکت در جهت سودآوری، مدیریت ساختار سازمانی شرکت، استراتژی و برقراری ارتباط با هیئت مدیره باشد.

آیا مدیرعامل همان مالک شرکت است؟

پاسخ این مسئله بستگی به شرایط متفاوتی دارد. در بعضی موارد، مدیرعامل همان مالک شرکت است. اما در موارد دیگر، مدیرعامل توسط اعضای هیئت مدیره انتخاب می‌شود.

جایگاه CEO بالاتر است یا CFO؟

CEO بالاترین جایگاه در یک شرکت است. CFO مسئول انضباط مالی شرکت و شناسایی نقاط قوت و ضعف آن است و در نهایت، به CEO گزارش می‌دهد.

این اصطلاح در واژه‌نامه جامع بورسینس منتشر شده است.سایر اصطلاحات و واژه‌های اقتصادی و مالی را ببینید ...