مدیر ارشد اجرایی (Chief Executive Officer)

مدیر ارشد اجرایی (به انگلیسی Chief Executive Officer یا CEO) بالاترین رتبه اجرایی یک شرکت است و وظایف او منعکس کننده مهم‌ترین سلسله مراتب سازمان است.

یک CEO باید بسیاری از بزرگ‌ترین تصمیمات یک شرکت را اتخاذ کند و هم‌زمان منابع و عملیات کلی آن را مدیریت کند.

مدیر ارشد اجرایی کیست؟

دامنه مسئولیت این نقش به اندازه و ساختار شرکت بستگی دارد. مدیر ارشد اجرایی یک شرکت کوچک ممکن است در برخی از تصمیمات سطح متوسط تا پایین نقش داشته باشد تا زمانی که تیم کم کار است خلاءها را پر کند یا بر پروژه‌های مختلف نظارت کند.

در حالی که CEO یک شرکت بزرگ‌تر ممکن است صرفاً روی استراتژی‌های سطح بالا که شامل رشد شرکتی است تمرکز کند و در عین حال وظایف مربوط به عملیات روزمره تجاری را به مدیران دیگر واگذار کند.

همان‌طور که گفته شد، مدیر ارشد اجرایی متناسب با اندازه شرکت و چشم انداز آن می‌تواند مسئولیت‌های متفاوتی داشته باشد. در برخی موارد، مدیر ارشد اجرایی رابط اصلی بین عملیات شرکت و هیئت‌مدیره آن نیز می‌باشد. گاهی اوقات مدیر ارشد اجرایی در هیئت‌مدیره جایگاهی دارد و حتی ممکن است رئیس هیئت‌مدیره باشد.

با این حال، حتی در این موارد، باید توجه داشت که هیئت‌مدیره بر کل شرکت نظارت می‌کند و این قدرت را دارد که تصمیمات مدیرعامل را نادیده بگیرد.

وظایف اصلی مدیر ارشد اجرایی چیست؟

به طور کلی می‌توان وظایف اصلی مدیر ارشد اجرایی را این‌طور بیان کرد:

• تصمیم‌گیری‌های کلان اداری
• مدیریت کلی عملیات و منابع شرکت
• عمل کردن به‌عنوان اصلی‌ترین راه ارتباطی بین هیئت‌مدیره و فعالیت‌های شرکت
• ایفای نقش به‌عنوان چهره عمومی شرکت

نحوه انتخاب مدیر ارشد اجرایی یا CEO

مدیر ارشد اجرایی توسط هیئت‌مدیره و سهام‌داران انتخاب می‌شود.

مدیر ارشد اجرایی در ایران

در ایران، مدیر ارشد اجرایی را اغلب مدیرعامل خطاب می‌کنند.

نقش مدیرعامل می‌تواند بسته به اندازه، فرهنگ و ساختار شرکت متفاوت باشد.

در شرکت‌های بزرگ، مدیرعامل‌ها معمولاً فقط با تصمیمات استراتژیک سطح بالا و تصمیماتی که به رشد کلی شرکت مرتبط هستند، سروکار دارند. در شرکت‌های کوچک‌تر، مدیرعامل‌ها نقش عملیاتی‌تری داشته و درگیر عملکردهای روزانه می‌شوند. مدیرعامل‌ها می‌توانند لحن، آینده آرمانی و گاه فرهنگ سازمان خود را تعیین کنند.

به دلیل مواجه مکرر با افکار عمومی، برخی اوقات مدیران ارشد شرکت‌های بزرگ به شهرت می‌رسند.

به‌عنوان‌مثال، مارک زاکربرگ، مدیرعامل فیسبوک (FB)، امروزه چهره‌ای شناخته‌شده به شمار می‌رود. به طور مشابه، استیو جابز، بنیان‌گذار و مدیرعامل اپل (AAPL)، به‌عنوان نمادی جهانی، به چنان شهرتی دست یافت که در پی مرگش در سال 2011، سیلی از فیلم‌های مستند درباره‌اش ساخته شد.

چطور مدیر ارشد اجرایی شویم؟

هر چند به طور کلی مسیر مشخصی برای مدیر ارشد اجرایی شدن وجود ندارد و همچنین برخی از مدیران اجرایی تحصیلات مرتبط با مدیریت ندارند، اما در ادامه قدم‌هایی که به طور معمول برای مدیر ارشد اجرایی شدن طی می‌شود را با شما در میان می‌گذاریم.

به نقل از سایت Crummer Graduate School of Business:

به طور کلی، برای رسیدن به مقام مدیرعاملی به طور میانگین حداقل 10 تا 15 سال زمان نیاز است. اما این مدت زمان بر اساس عوامل مختلفی از جمله صنعت، اندازه شرکت، صلاحیت ها و تجربه فرد می تواند به طور قابل توجهی تغییر کند.

متن اصلی:

Generally, it takes a minimum of 10–15 years to become a CEO. However, the actual number of years may vary significantly depending on a variety of aspects, such as the industry, company size, qualifications, and experience.

مرحله 1: مدرک لیسانس بگیرید

اولین قدم معمولی به سمت مسیر شغلی مدیر ارشد اجرایی، اخذ مدرک لیسانس است. به جز افرادی که شرکت‌های شخصی خودشان را راه‌اندازی می‌کنند، چشم‌انداز مدیرعامل شدن بدون حداقل مدرک لیسانس تقریبا غیرممکن یا بسیار دشوار است. وظایف ضروری برای اداره موفقیت‌آمیز یک شرکت و نظارت بر رشد آن مستلزم توسعه و تقویت مهارت‌ها و شایستگی‌های خاصی است که اساساً در سطح دانشگاهی شکل می‌گیرد.

در حالی که این امکان برای دانشجویان وجود دارد که این مسیر را با گرفتن مدرک لیسانس در حقوق یا هنرهای آزاد آغاز کنند، اما بیشتر علاقه‌مندان به مدیرعامل شدن، مدرکی مرتبط با تجارت مانند مدیریت بازرگانی را دنبال می‌کنند. دروس این مدارک به دانشجویان در مورد زمینه‌های اساسی تجارت مانند عملیات، مدیریت، اقتصاد و امور مالی آموزش می‌دهد. آن‌ها همچنین می‌توانند درک درستی از محیط‌های اخلاقی و قانونی که معمولا هر کسب‌وکاری با آن مواجه می‌شود را بیاموزند.

افرادی که قصد دارند در آینده مدیر ارشد اجرایی شوند، ممکن است علاقه‌مند به دنبال کردن یک رشته خاص مرتبط با رهبری، مانند لیسانس در رهبری سازمانی باشند.. این درس، مطالعات تجاری را با دوره‌های روانشناسی ترکیب می‌کند، ترکیبی که دانشجویان را تشویق می‌کند تا مهارت‌های بین فردی خود را توسعه دهند. این تخصص می‌تواند استفاده از جنبه انسانی کسب‌وکار را برای یک مدیرعامل مشتاق آسان‌تر کند که به کسب مهارت‌های رهبری قوی‌تر کمک می‌کند.

جالب است بدانید که برای افرادی که مدیریت کسب‌وکار می‌خوانند، راه برای مدیر ارشد اجرایی شدن هموارتر است. یکی از دلایل اصلی این موضوع این است که در رشته MBA برند دانشگاه و شبکه‌ای که تشکیل می‌شود بسیار بااهمیت‌تر از نمرات کسب شده توسط دانشجویان است.

نکته دیگر در مورد CEO این است که با جهانی شدن بازارهای کسب‌وکار، احتمالا در آینده امکان اینکه مدیران ارشد اجرایی در کشورهای پیشرفته، بتوانند از افراد مهاجر و خارج از کشور باشند، بیشتر می‌شود.

این افراد ممکن است مدارک MBA اولیه خود را در کشور خود گرفته باشند و برای کسب مهارت بیشتر یک دوره MBA دیگر در کشورهای مقصد خود بگذرانند. همچنین می‌توانیم انتظار داشته باشیم که مهندسان بیشتری در رأس کار باشند. چراکه اقتصادهای نوظهور اغلب تاکید بیشتری بر مدارک مهندسی و علوم دارند و جوانان بااستعداد بیشتری را به این رشته‌ها هدایت می‌کنند.

بنابراین تعجب‌آور نیست که مدیران اجرایی برخی از برجسته‌ترین شرکت‌ها، مانند جف ایملت در جنرال الکتریک، رکس تیلرسون در اکسون موبیل، یا تیم کوک در اپل، مدارک فنی داشته باشند.

مرحله 2: کسب تجربه کاری

سمت مدیر ارشد اجرایی یک سطح حرفه‌ای است. برای کسانی که مدرک لیسانس گرفته‌اند، شروع به کسب تجربه در محل کار، می‌تواند یک قدم حیاتی برای رسیدن به این موقعیت شغلی باشد.

موقعیت‌های ورودی برای فارغ‌التحصیلان عموما در نقش‌های مدیریتی یا نظارتی سطح پایین‌تر هستند. پس از کسب تجربه در این سطح، افراد می‌توانند به سمت‌ مدیریت کل پیش بروند و قبل از اینکه در نهایت به حوزه اجرایی برسند، تجربه بیشتری کسب کنند.

این صعود یک شبه اتفاق نمی‌افتد. یک مدیر ارشد اجرایی به طور معمول به چندین سال تجربه حرفه‌ای نیاز دارد. شایستگی‌هایی که در طول این سفر طولانی انجام می‌شود، معمولا به مهارت‌های مدیریت، بهترین شیوه‌های کسب‌وکار و رهبری مربوط می‌شود. ویژگی‌های ضروری که به ایجاد یک پایه محکم برای موفقیت CEO کمک می‌کنند.

ممکن است افراد بتوانند این صعود را با تغییر شرکت انجام دهند، زیرا ممکن است برخی از شرکت‌ها تمایل داشته باشند که نامزدهای واجد شرایط را خارج از سازمان خود استخدام کنند. با این حال، بسیاری از مدیران عامل از رده‌های پایین در یک شرکت شروع می‌کنند و سپس  پیشرفت می‌کنند، زیرا این موضوع تضمین می‌کند که این موقعیت توسط فردی آشنا با محیط شرکت و ساختار کسب‌وکار پر شده است.

مرحله 3: دریافت مدرک کارشناسی ارشد (اختیاری)

در حالی که به دست آوردن تجربه در محل کار یک فرآیند طولانی است که به چندین سال تجربه نیاز دارد، مسیر رسیدن به شغل مدیر ارشد اجرایی به طور بالقوه می‌تواند با کسب مدرک کارشناسی ارشد در مدیریت کسب‌وکار (MBA) کوتاه شود.

کسب این مدرک پیشرفته، دانشجویان را برای موفقیت در کسب‌وکار آماده می‌کند و به آن‌ها اجازه می‌دهد تا با تمام عناصر کسب‌وکار، از حسابداری گرفته تا مدیریت منابع انسانی، مطلع شوند. مهارت‌های پیشرفته توسعه‌یافته، این افراد را برای درک عملکرد شرکت آماده می‌کند، که می‌تواند نحوه تصمیم‌گیری حیاتی را برای آن‌ها به‌عنوان رهبران قوی ممکن کند.

مهارت‌های لازم برای مدیر ارشد اجرایی

داشتن مدرک و سال‌ها تجربه مدیریتی تنها بخشی از معادله موفقیت به‌عنوان مدیر ارشد اجرایی است. یک CEO همچنین باید دارای مجموعه مهارت‌های اساسی باشد که امکان استفاده از دانشی را که به دست آورده در طیف گسترده‌ای از موقعیت‌های شرکتی در دنیای واقعی ممکن می‌سازد.

به‌عنوان‌مثال، مدیر ارشد اجرایی باید مهارت‌های مدیریتی قوی داشته باشند، زیرا آن‌ها به طور معمول وظیفه هدایت عملیات سازمان را برای تشویق رشد شرکت به عهده دارند. این مهارت نیازمند داشتن توانایی رهبری است، زیرا مدیران عامل باید بتوانند این رشد را از طریق هماهنگی افراد، منابع و سیاست‌ها تسهیل کنند.

CEO باید مهارت‌های ارتباطی قوی داشته باشد تا بتواند دیدگاه خود را به طور موثر برای طیف وسیعی از افراد، از کارمندان گرفته تا اعضای هیئت‌مدیره توضیح دهد. علاوه بر این، مدیران عامل باید بتوانند به شیوه‌ای ارتباط برقرار کنند که نه تنها واضح، بلکه متقاعدکننده نیز باشد.

از آنجایی که CEO ها به طور منظم ملزم به اتخاذ تصمیماتی هستند که بر موفقیت شرکت تأثیر می‌گذارد، آن‌ها باید مهارت‌های تصمیم‌گیری و حل مسئله قوی داشته باشند. آن‌ها باید بتوانند موقعیت‌ها را تجزیه‌وتحلیل کنند، مسائل را تشخیص دهند و راه‌حل‌های موفقی را اجرا کنند تا شرکت را در مسیر مناسب حرکت دهند. این مهارت‌ها اغلب به صورت روزانه مورد نیاز هستند.

مدیر ارشد اجرایی در هر روز تعداد زیادی کار برای انجام دادن خواهد داشت. بنابراین، باید بداند که چگونه به طور موثر زمان خود را مدیریت کند تا بتواند وظایف فوری خود را به بهترین شکل انجام دهد و هم‌زمان به برآورده شدن اهداف سازمان کمک کند.

ویژگی‌های فردی برای انتخاب مدیر ارشد اجرایی

افرادی که مدیر ارشد اجرایی را گزینش می‌کنند باید تمام جوانب را در نظر بگیرند. به این معنی که هم شخصیت و هم سابقه در نظر گرفته می‌شود. تحقیقات اخیر اگون زندر نتیجه جالبی را نشان می‌دهد.

 با توجه به اینکه اندازه‌گیری ویژگی‌های شخصی چقدر دشوار است، این لزوماً در تصمیم‌گیری برای منصوب شدن منعکس نمی‌شود. بنابراین نکته مهمی که باید بدانید این است که زمان گزینش برای مدیر ارشد اجرایی ویژگی‌های شخصیتی شما نیز بررسی می‌شود.

در بالای لیست، انگیزه شخصی و جاه‌طلبی قرار دارد. صعود به قله به استرسی تبدیل می‌شود که همه همراه با ساعات کاری بسیار طولانی از آن محروم نیستند. به‌عنوان‌مثال، بیل گیتس از سن 13 سالگی 10000 ساعت را روی یک کامپیوتر دبیرستانی صرف برنامه‌نویسی کرد.

ادوارد لمپرت از سیرز پدرش را در سن 14 سالگی از دست داد و با کار بعد از مدرسه و تعطیلات آخر هفته به خانواده‌اش کمک کرد، در حالی که هنوز نمرات خوبی کسب می‌کرد. در سال 2003، او در یک پارکینگ بیرون دفترش ربوده شد. دو روز پس از آزادی، او برای مذاکره درباره یک معامله مهم به دفتر بازگشت. این چنین افرادی هستند که باید برای شغل CEO با آن‌ها رقابت کنید.

همان‌طور که گفته شد، مهارت‌های ارتباطی نیز در فهرست الزامات قرار دارند. در زمانی که هر ژست و سخنی را می‌توان به سرعت از طریق رسانه‌های اجتماعی به اشتراک گذاشت، یک پیام کوچک می‌تواند آسیب بزرگی به یک شرکت وارد کند. همه مدیران ارشد اجرایی استعداد طبیعی ندارند. بنابراین برخی از آن‌ها باید سخت کار کنند.

همچنین مطالعات نشان می‌دهد که توانایی گوش دادن برای CEO ها از اهمیت بالایی برخوردار است. مارگارت هفرنان، که مشاور و راهنمای چندین مدیر ارشد اجرایی بوده، به ظرفیت درک نیازهای دیگران و کسب‌وکارها اشاره می‌کند. گاهی اوقات این مهارت نیاز به تصمیمات سخت دارد.

در نهایت، جای تعجب ندارد که توانایی ایجاد ارتباط هم با همتایان و هم با روسا اهمیت دارد. در دنیای جهانی شده، ماهیت شبکه‌ها ممکن است تغییر کند، اما ارتباطات اهمیت بیشتری خواهند داشت. در واقع، توانایی مشاوران سابق مک‌کینزی برای رسیدن به اوج را می‌توان تا حدی با شبکه فارغ‌التحصیلان بی‌سابقه این شرکت توضیح داد.

مناصب ارشد مرتبط با CEO

دنیای کمپانی‌ها پر است از عناوین مربوط به مدیران ارشد که با حرف C (ابتدای واژه‌ی “chief” به معنای ارشد) شروع می‌شوند.

این گروه از عالی‌رتبه‌ترین پرسنل ارشد را، اصطلاحا حلقه C یا سطح C می‌نامند.

متداول‌ترین سمت‌های این گروه شامل:

• مدیر ارشد اجرایی یا در انگلیسی chief executive officer (CEO)
• مدیر ارشد مالی یا در انگلیسی chief financial officer (CFO)
• مدیر ارشد عملیاتی یا در انگلیسی chief operating officer (COO)
• مدیر ارشد اطلاعات یا در انگلیسی chief information officer (CIO)

ابهامات مرتبط با سطح C

وقتی صحبت از مقام‌های سطح اجرایی در یک سازمان می‌کنیم، شاید عناوین اختصاصی و وظایف مربوط به هر یک به سرعت گیج‌کننده شوند.

به‌عنوان‌مثال، برای سازمان‌های کوچک یا آن‌هایی که هنوز در مرحله شروع یا رشد قرار دارند، ممکن است مدیرعامل به‌عنوان مدیر ارشد مالی (CFO) و مدیر ارشد عملیاتی (COO) و غیره نیز خدمت کند.

چنین اتفاقی، جدای از اینکه باعث کار کشیدن بیش از حد از گرده‌ی فرد می‌شود، منجر به عدم شفافیت نیز می‌شود.

انتساب عناوین متعدد به یک فرد واحد در سطح اجرایی، می‌تواند بر تداوم یک تجارت آسیب زده و در نهایت روی سودآوری بلندمدت آن تأثیر منفی بگذارد.

تفاوت مدیر ارشد اجرایی و رئیس هیات مدیره

مدیر ارشد اجرایی، جنبه‌های عملیاتی یک شرکت را هدایت می‌کند؛ هیئت‌مدیره به طور کلی بر شرکت نظارت می‌کند، در حالی که رهبر هیئت‌مدیره، رئیس هیئت‌مدیره (COB) نامیده می‌شود.

در عوض، رئیس با سایر اعضای هیئت‌مدیره در یک رده محسوب می‌شود.

در برخی موارد مدیر ارشد اجرایی و رئیس هیئت‌مدیره می‌توانند یک نفر باشند، اما بسیاری از شرکت‌ها این نقش‌ها را بین دو نفر تقسیم می‌کنند.

تفاوت مدیر ارشد اجرایی و مدیر ارشد مالی (CFO)

CFO مدیر ارشد مالی یک شرکت است.

در حالی که مدیران ارشد اجرایی، عملیات‌ کلی را مدیریت می‌کنند، مدیران ارشد مالی به طور خاص روی امور مالی تمرکز می‌کنند.

مدیر ارشد مالی نقاط قوت شرکت در زمینه مالی را تجزیه‌وتحلیل کرده و برای بهبود نقاط ضعف، توصیه‌هایی را ارائه می‌دهد.

همچنین، CEO جریان نقدینگی را ردیابی کرده و بر برنامه‌ریزی مالی شرکت، مانند سرمایه‌گذاری‌ها و ساختار سرمایه نظارت می‌کند.

تاثیرات تغییر مدیر ارشد اجرایی

وقتی مدیر ارشد اجرایی جدیدی هدایت شرکت را به عهده می‌گیرد، به هر دلیل ممکن است ارزش سهام آن شرکت تغییر کند.

با این وجود، هیچ ارتباط ثابت‌شده‌ای بین عملکرد سهام و اعلام CEO جدید وجود ندارد.

با این حال، عموما تغییر مدیر ارشد اجرایی بیش از آن‌که تاثیرات مثبت به همراه داشته باشد، تاثیری منفی بر ارزش شرکت می‌گذارد؛ به ویژه هنگامی که از پیش برنامه‌ریزی نشده باشد.

به‌عنوان‌مثال، ارزش سهام می‌تواند بر اساس تصور بازار از توانایی جدید در هدایت شرکت، افت یا صعود کند.

هنگام سرمایه‌گذاری در سهام شرکتی‌ که در فرآیند تغییر مدیریت قرار دارد، باید عواملی دیگری، همچون دستور کار مدیر ارشد اجرایی جدید شرکت مذکور را نیز در نظر گرفت؛ این‌که آیا ممکن است او استراتژی شرکت را به سمت بدتری تغییر دهد، و این که حلقه C، مرحله گذار در مدیریت را چگونه کنترل می‌کنند.

سرمایه‌گذاران بیشتر با افرادی به‌عنوان مدیر ارشد اجرایی جدید راحت هستند که از قبل با نحوه کارکرد آن صنعت آشنا بوده و چالش‌های منحصربه‌فردی که ممکن است شرکت با آن‌ها مواجه شود را بشناسد.

به طور معمول، سرمایه‌گذاران پیشینه شغلی مدیر ارشد اجرایی جدید را به‌منظور سنجش توانایی او در ایجاد ارزش برای سهام‌داران، ارزیابی می‌کنند.

اعتبار یک CEO ارشد اجرایی در زمینه‌هایی چون توانایی افزایش سهم شرکت از بازار، کاهش هزینه‌های کسب‌وکار یا گسترش دادن کسب‌و‌کار به بازارهای جدید منعکس می‌شود.

مدرک مدیرعامل یا مدیر ارشد اجرایی

بااینکه هیچ قانونی نوشته نشده که برای مدیرعامل شدن حتما باید مدرک خاصی داشته باشید، اما اغلب مدیران ارشد اجرایی دارای مدارک دانشگاهی هستند.

در دنیا استثناهایی وجود دارد، مثلا مارک زاکربرگ و بیل گیتس ولی به‌طورکلی داشتن تحصیلات رسمی دانشگاهی برای مدیر شدن در دنیای کسب‌وکار یک استاندارد محسوب می‌شود.

بسیاری از مدیران ارشد اجرایی، مدرک MBA دارند تا با فراست و تیزبینی حاصل از آن، مهارت‌های مدیریت و رهبری خود را تقویت کنند.

این اصطلاح در واژه‌نامه جامع بورسینس منتشر شده است.سایر اصطلاحات و واژه‌های اقتصادی و مالی را ببینید ...