دارایی نامشهود (به انگلیسی Intangible Asset) آن دارایی است که وجود فیزیکی ندارد.
سرقفلی، شهرت و اعتبار یک نام تجاری و مالکیت معنوی، مانند حق امتیاز، علائم تجاری و کپی‌رایت همگی از نمونه‌های دارایی نامشهود هستند.
داراییهای نامشهود نقطه مقابل داراییهای مشهود هستند. از جمله داراییهای مشهود می‌توان به زمین، وسایل نقلیه، تجهیزات و موجودی کالا اشاره کرد.
عناوین مطلب:
علاوه بر این، داراییهای مالی مانند سهام و اوراق قرضه، که ارزش خود را از مطالبات قراردادی می‌گیرند نیز داراییهای مشهود محسوب می‌شوند.
شرح کامل‌تر دارایی نامشهود
دارایی نامشهود را می‌توان به دو دسته محدود (definite) و نامحدود (indefinite) تقسیم کرد.
نام تجاری یک شرکت را می‌توان دارایی نامشهود و نامحدود دانست زیرا تا زمانی که شرکت به فعالیت خود ادامه دهد این دارایی نیز همراه شرکت باقی خواهد ماند.
نمونه‌ای از دارایی نامشهود و محدود را می‌توان یک توافق حقوقی دانست که تحت حق امتیاز یک شرکت دیگر و بدون هیچ‌گونه برنامه‌ای برای تمدید قرارداد انجام می‌شود. بنابراین، این قرارداد عمری محدود داشته و در دسته داراییهای محدود جای می‌گیرد.
با اینکه یک دارایی نامشهود ارزش فیزیکی آشکاری مانند یک کارخانه یا ابزارآلات ندارد، می‌تواند برای شرکت ارزشمند و حتی در موفقیت یا شکست طولانی‌مدت آن حیاتی باشد.
به عنوان مثال، کسب و کاری مانند کوکاکولا اگر شهرت نام تجاری خود را نداشت هرگز چنین موفق نمی‌بود. با اینکه شهرت یک نام تجاری دارایی فیزیکی محسوب نمی‌شود و نمی‌توان آن را دید یا لمس کرد، اما تاثیری معنادار در میزان فروش دارد.
ارزیابی داراییهای نامشهود
کسب و کارها می‌توانند داراییهای نامشهود را ایجاد و یا کسب کنند.
به عنوان مثال، کسب و کارها می‌توانند یک فهرست ایمیل از مشتریان ایجاد کرده یا حق امتیازی به نام خود ثبت کنند.
تمام مبالغی که در مسیر ایجاد یک دارایی نامشهود هزینه می‌شوند در لیست مخارج ثبت می‌شوند. با این وجود، داراییهای نامشهودی که توسط یک شرکت ایجاد می‌شوند در ترازنامه شرکت درج نشده و هیچ ارزش دفتری ثبت شده‌ای ندارند.
به این علت، هنگامی که شرکتی خریداری می‌شود، معمولا قیمت خرید آن بالاتر از ارزش دفتری دارایی‌ها در ترازنامه شرکت است. در مقابل نیز، شرکت خریدار قیمت بیشتری که می‌پردازد را تحت عنوان دارایی نامشهود در ترازنامه خود درج می‌کند.
نکات کلیدی
- دارایی نامشهود نوعی دارایی است که ماهیت فیزیکی ندارد، مانند حق امتیاز، نام تجاری، علامت تجاری، یا حق کپی‌رایت.
- کسب و کارها می‌توانند داراییهای نامشهود را ایجاد یا کسب کنند.
- داراییهای نامشهود به دو دسته نامحدود (مثلا یک نام تجاری) یا محدود (مثل یک قرارداد یا توافقنامه قانونی) تقسیم می‌شوند.
- داراییهای نامشهودی که توسط یک شرکت ایجاد می‌شوند در ترازنامه درج نمی‌شوند و هیچ ارزش دفتری ثبت شده‌ای ندارند.
بهای تمام شده تحصیل یک دارایی نامشهود، در بدهکار یک حساب دارایی ثبت می‌شود. داراییهای نامشهود از طریق استهلاک منقضی می‌شوند.
نحوه استهلاک داراییهای نامشهود شبیه به استهلاک داراییهای ثابت و منابع طبیعی است. به واقع اساسآ استهلاک دارایی در هر سه روش، نظیر هم است.
با توجه به رهنمود اصول پذیرفته شده حسابداری، داراییهای نامشهود باید در مدتی که بیشتر از 40 سال نیست، به روش خط مستقیم مستهلک شوند. ولی گاهی اوقات نابابی گریبان داراییهای نامشهود را می‌گیرد و عمر مفید آنرا کمتر از میزان مقرر قانونی می‌کند.
در مورد داراییهای نامشهود باید گفت که در زمان ثبت انقضاء (استهلاک) آن، به جای استهلاک انباشته، خود حساب دارایی بستانکار می‌شود و دیگر اینکه ارزش اسقاط داراییهای نامشهود در اغلب موارد صفر است.
نمونه داراییهای نامشهود
داراییهای نامشهود تنها در صورتی‌که اکتسابی باشند در ترازنامه ثبت می‌شوند. اگر شرکت الف حق امتیازی از شرکت ب به مبلغ توافق شده چندمیلیارد تومان خریداری کند، در این صورت شرکت الف تراکنشی چند میلیارد تومانی در داراییهای نامشهود خود ثبت می‌کند که در گروه داراییهای طولانی‌مدت قرار می‌گیردو
این دارایی در طول چند سال در ارزیابی میزان استهلاک داراییهای نامشهود (amortization) لحاظ می‌شود. داراییهای نامشهودی، مانند سرقفلی (goodwill)، که عمر نامحدود دارند دچار استهلاک نمی‌شوند.
در عوض، این دارایی‌ها هرساله به منظور ارزیابی کاهش ارزش (impairment) بررسی می‌شوند، یعنی هنگامی که ارزش دفتری این دارایی بیشتر از ارزش متعارف آن باشد.
شما در بورس، علاوه بر خرید و فروش سهام:
- می‌توانید در دارایی‌هایی مانند طلا و مسکن سرمایه‌گذاری کنید
- در صندوق‌های سرمایه گذاری بدون ریسک، سود ثابت بگیرید
برای شروع سرمایه‌گذاری، افتتاح حساب رایگان را در یکی از کارگزاری‌ها انجام دهید:
برای سرمایه‌گذاری و معامله موفق، نیاز به آموزش دارید. خدمات آموزشی زیر از طریق کارگزاری آگاه ارائه می‌شود: