تجزیه و تحلیل ریسک (به انگلیسی Risk Analysis)، به فرایند شناسایی و ارزیابی احتمال وقوع اتفاقی نا‌مساعد در درون شرکت، دولت یا بخش محیطی، گفته می‌شود.
تحلیل ریسک، مطالعه‌ی تردیدی اساسی در دوره‌ای معین از اقدامات محسوب می‌شود.
تحلیل ریسک به عدم قطعیت جریان نقدینگی پیش‌بینی‌شده، واریانس سبد سهام یا بازده آن، احتمال شکست یا موفقیت پروژه و موقعیت‌های اقتصادی احتمالی، اشاره دارد.
عناوین مطلب:
تحلیلگران ریسک، اغلب برای به حداقل رساندن اثرات منفی پیش‌بینی نشده در آینده، با متخصصین آینده‌نگر همکاری می‌کنند.
نکات کلیدی
- تحلیل ریسک، فرایند ارزیابی احتمال رخدادی نا‌گوار در داخل شرکت‌ها، دولت‌ها یا بخش‌های محیطی است.
- این ریسک می‌تواند با رویکرد‌های متنوعی از جمله تمام مواردی که در دسته‌بندی کمی و کیفی قرار می‌گیرند، تحلیل شود.
- تحلیل ریسک، بیشتر از علم، یک هنر است.
درک تحلیل ریسک
تحلیل ریسک با مشخص کردن آنچه که ممکن است غلط از آب در بیاید، شروع می‌شود. سپس رویدادهای منفی که ممکن است رخ دهند، در مقابل یک معیار احتمالی ارزیابی شده تا احتمال وقوع این اتفاق اندازه‌گیری شود. در نهایت، تجزیه و تحلیل ریسک تلاش می‌کند تا میزان تأثیر‌گذاری رویداد در صورت وقوع را تخمین بزند.
تحلیل کمی ریسک
تحلیل ریسک می‌تواند به صورت کمی یا کیفی صورت پذیرد. در تحلیل کمی، یک مدل ریسک با شبیه‌سازی یا آمار قطعی، برای اختصاص مقادیر عددی به ریسک استفاده می‌شود. ورودی‌هایی که اکثراً متغیر‌های فرضی و تصادفی هستند، به مدل ریسک وارد می‌شوند.
برای هر دامنه‌ای از ورودی‌ها، مدل، طیفی از خروجی یا نتیجه را ایجاد می‌کند. این مدل با استفاده از نمودار‌ها، تحلیل سناریو‌ها و/یا بررسی حساسیت به دست مدیران ریسک، به منظور کاهش و مقابله با خطرات تصمیم می‌گیرد.
الگوریتم شبیه سازی مونت کارلو (Monte Carlo) را می‌توان برای ایجاد دامنه‌ای از نتایج احتمالی یک تصمیم اتخاذ شده یا یک اقدام انجام شده، استفاده کرد.
مونت کارلو، الگوریتمی محاسباتی است که برای محاسبه نتایج از نمونه‌گیری تصادفی استفاده می‌کند.
شبیه سازی، روشی کمی است که مکرراً نتایج را برای متغیر‌های ورودی تصادفی و هر‌بار با مجموعه‌ای متفاوت از مقادیر ورودی، محاسبه می‌کند.
نتیجه‌ای که از هر ورودی ثبت می‌شود. نتیجه نهایی مدل، توزیع احتمال همه نتایج ممکن است. نتایج را می‌توان در نمودار توزیع خلاصه کرد که برخی از معیار‌های گرایش مرکزی مانند مانگین و میانه را نشان می‌دهد. با این نمودار، می‌توان متغیر‌پذیری داده‌ها را از طریق انحراف استاندارد و واریانس، ارزیابی کرد.
نتایج همچنین می‌توانند با استفاده از ابزار‌های مدیریت ریسک مثل تحلیل سناریو و جداول حساسیت، ارزیابی شوند. با به کار گیری تجزیه و تحلیل سناریو می‌توان بهترین، متوسط و بد‌ترین نتیجه‌ی هر رویداد را نشان داد. جدا کردن نتایج متفاوت از بهترین به بد‌ترین حالت، بینشی منطقی برای مدیر ریسک به ارمغان می‌آورد.
برای مثال، یک شرکت آمریکایی که در مقیاس جهانی فعالیت می‌کند، ممکن است بخواهد بداند که اگر نرخ مبادلات کشور‌های منتخب تقویت شود، سود خالصش چطور خواهد بود.
یک جدول حساسیت نشان می‌دهد که وقتی یک یا چند متغیر تصادفی یا فرضیات تغییر می‌کنند، نتایج چگونه دکرگون می‌شوند. یک مدیر سبد سهام ممکن است برای ارزیابی نحوه تأثیر‌گذاری تغییرات هر سهم بر واریانس سبد، از جدول حساسیت استفاده کند. درخت تصمیم‌گیری و تحلیل نقطه سر‌به‌سر از انواع دیگر ابزار‌های مدیریت ریسک هستند.
تحلیل کیفی ریسک
تحلیل ریسک به صورت کیفی، روشی تحلیلی است که مخاطرات را با رتبه‌های عددی و کمی شناسایی و ارزیابی نمی‌کند. تحلیل کیفی شامل تعریف کتبی از عدم قطعیت‌ها، ارزیابی میزان تأثیر (در صورت بروز خطر) و برنامه‌های متقابل در صورت وقوع اتفاق نا‌گوار است.
به تحلیل اس‌دبلیو‌او‌تی (SWOT)، نمودار علت و معلول، ماتریس تصمیم، نظریه‌ی بازی و… می‌توان به عنوان نمونه‌هایی از ابزار‌های ریسک کیفی اشاره کرد.
تحلیل SWOT روشی است برای دسته‌بندی عوامل مهم درونی و بیرونی که بر سازمان، راهبردها، آینده‌های ممکن و شناسایی توانایی‌ها، کاستی‌ها، فرصت‌ها و تهدیدها مؤثر هستند. نمودار ایشیکاوا یا علت و معلول، نشان دهنده علت‌های مختلف به وجود آمدن یک رویداد است. نظریه‌ی بازی به وسیله ریاضیات، رفتار را در شرایط راهبردی یا در یک بازی که موفقیت فرد در گرو انتخابی وابسته به انتخاب دیگران باشد، برآورد می‌کند.
شرکتی که قصد دارد تأثیر یک شکاف امنیتی بر روی سرور‌های خود را اندازه‌گیری کند، ممکن است با استفاده از تحلیل ریسک کمی، به آماده‌سازی هر‌گونه درآمدی که به خاطر نقض داده‌ها از دست رفته‌اند، کمک کند. در حالی که اکثر سرمایه‌گذاران نگران ریسک نزولی هستند، به لحاظ ریاضی، ریسک هر دو جنبه‌ی واریانس (صعودی و نزولی) است.
تقریباً همه‌ی انواع کسب‌و‌کار‌های بزرگ به حداقل تحلیل ریسک نیاز دارند.
برای مثال، بانک‌های تجاری باید به درستی مانع از قرار گرفتن مبادلات خارجی در معرض وام‌های برون‌مرزی شوند.
در حالی که فروشگاه‌های بزرگ باید احتمال کاهش درآمد ناشی از رکود جهانی را به عنوان عامل مهمی در نظر بگیرند. مهم است بدانید که تحلیل ریسک این امکان را برای متخصصین فراهم می‌کند که خطرات را شناسایی کرده و آنها را کاهش دهند؛ اما به طور کامل آنها را دفع نمی‌کند.
محدودیت‌های تحلیل ریسک
ریسک، معیاری احتمالی است. بنابراین، هرگز نمی‌تواند به شما بگوید که خطر دقیقاً در چه زمانی رخ خواهد داد.
تحلیل ریسک به شما می‌گوید که توزیع ضرر‌های احتمالی در صورت وقوع اتفاق، چگونه است. همچنین هیچ استانداردی برای محاسبه و تحلیل ریسک وجود ندارد. اغلب، فرض بر این است که خطر با استفاده از احتمالات توزیع عادی رخ می‌دهد که در عالم واقعیت به ندرت اتفاقا می‌افتد و نمی‌توان از آن به عنوان یک رویداد افراطی یا «قوی سیاه» یاد کرد.
نظریه قوی سیاه، استعاره‌ای است که به اثرات شدید ناشی از برخی رویدادهای غیرقابلپیشبینی و نادر می‌پردازد. همچنین به تمایل انسان برای یافتن توضیحاتی ساده و دم دستی برای این رویدادها اشاره دارد.
بحران مالی ۲۰۰۸ پتانسیل وقوع خطرات احتمالی ناشی از سرمایه‌گذاری‌ها در بحران مسکن آمریکا را دست کم گرفت. بزرگی ریسک نیز، کم‌تر تخمین زده شد و همین امر منجر به ضرایب اهرم شدیدی در سرمایه‌گذاری‌های فرعی شد.
بحران مسکن آمریکا با دادن وام به افرادی که شرایط لازم برای دریافت وام را ندارند شروع شد. که به آنها وام‌گیرندگان فرعی گفته می‌شود.
در نتیجه، با نا‌دیده گرفتن احتمال وقوع خطر و دست کم گرفتن بزرگی ریسک، مؤسسات نتوانستند میلیارد‌ها دلار ضرر خود را پوشش دهند؛ زیرا ارزش وام‌های فرعی فرو‌ریخته بود.
شما در بورس، علاوه بر خرید و فروش سهام:
- می‌توانید در دارایی‌هایی مانند طلا و مسکن سرمایه‌گذاری کنید
- در صندوق‌های سرمایه گذاری بدون ریسک، سود ثابت بگیرید
برای شروع سرمایه‌گذاری، افتتاح حساب رایگان را در یکی از کارگزاری‌ها انجام دهید:
برای سرمایه‌گذاری و معامله موفق، نیاز به آموزش دارید. خدمات آموزشی زیر از طریق کارگزاری آگاه ارائه می‌شود: