مقیاس‌پذیری (Scalability)

مقیاس‌پذیری (به انگلیسی Scalability)، یکی از ویژگی‌های یک سازمان، سیستم، مدل یا فرایند بوده که میزان توانایی و عملکرد یک شبکه هنگام افزایش بار و فشار مضاعف را توصیف می‌کند.

سیستمی که از مقیاس‌پذیری مناسبی بر‌خوردار باشد، حتی در شرایط آزمایش با تقاضای عملیاتی بزرگ‌تر، قادر به حفظ و بهبود عملکرد یا کارایی خود خواهد بود.

مقیاس‌پذیری در بازار‌های مالی، به توانایی مؤسسات مالی در مدیریت تقاضا‌ی رو به افزایش بازار اشاره دارد.

در محیط اقتصادی، شرکتی مقیاس‌پذیر خواهد بود که ضمن افزایش حجم فروش، بتواند حاشیه سود خود را نیز حفظ کرده یا افزایش دهد.

نکات کلیدی:

• مقیاس‌پذیری، توانایی یک سیستم در انطباق با افزایش حجم کار یا تقاضای بازار را توصیف می‌کند.
• یک شرکت مقیاس‌پذیر، قادر به سود بردن از مزیت مقیاس خواهد بود و می‌تواند به سرعت، تولید را [با توجه به بیشتر شدن تقاضا] افزایش دهد.
• مقیاس‌پذیری در سال‌های اخیر، با رشد فناوری، دستیابی به مشتریان بیشتر و در نتیجه گسترش بازار جهانی، به طور فزاینده‌ای مورد توجه قرار گرفته است.

درک بهتر مقیاس‌پذیری

مقیاس‌پذیری چه در چهار‌چوب مالی و چه در زمینه‌ی راهبرد تجاری، توانایی یک شرکت در رشد (بدون این که توسط ساختار یا منابع موجود، محدود شود) به هنگام مواجه با افزایش تولید را نشان می‌دهد.

از آن جایی که فناوری دستیابی به مشتری را تسهیل کرده و بازار‌ها و مقیاس را گسترش داده، ایده‌ی مقیاس‌پذیری طی سال‌های اخیر بیش از پیش مورد توجه قرار گرفته است.

این مفهوم، ارتباط نزدیکی با اصطلاح مزیت مقیاس یا صرفه به مقیاس (economies of scale) دارد.

طبق این مفهوم، شرکت‌های خاصی با گسترش کسب‌و‌کار خود و افزایش تولید، قادر به کاهش هزینه‌های تولید و افزایش سود‌دهی خواهند بود.

در شرایطی که افزایش تولید، هزینه‌ها را زیاد و سود‌دهی را کم کند، صرفه‌جویی حاصل از مقیاس کم شده است.

نمونه‌ای از مقیاس‌پذیری در بخش فناوری

به عنوان نمونه، برخی شرکت‌های فناوری توانایی شگفت‌انگیزی در مقیاس‌پذیری فوری دارند که این امر، آن‌ها را با فرصت‌های بزرگی برای رشد رو‌به‌رو می‌کند.

دلیل این موضوع، عدم وجود صورت کالای فیزیکی و شیوه‌ی انتقالی نرم‌افزار به عنوان یک سرویس (SaaS) در تولید کالا و ارائه خدمات است.

شرکت‌هایی با مخارج عملیاتی اندک و گنجایش صفر یا بسیار کم انبار و صورت کالا، برای رشد سریع، منابع یا زیر‌ساخت زیادی نیاز ندارند.

حتی شرکت‌هایی که ارتباط مستقیمی با صنعت فناوری ندارند، می‌توانند با استفاده از تکنولوژی‌های خاص به مقیاس‌پذیری برسند. به عنوان نمونه، جذب مشتری با استفاده از ابزار‌هایی مثل تبلیغات دیجیتال، بسیار آسان‌تر از پیش شده است.

حتی مؤسسات بانکی نیز می‌توانند از راهبرد‌های تبلیغ دیجیتالی به منظور افزایش ثبت نام در خدمات بانکداری الکترونیک، تعداد مشتریان و پتانسیل درآمد خود، استفاده کنند.

فناوری‌های دیگری نیز به مقیاس‌پذیری کمک می‌کنند.

تکنولوژی‌های مورد استفاده برای صرفه‌جویی در نیروی کار، مانند سیستم‌های مدیریت خود‌کار انبار که توسط خرده‌فروشان بزرگی مثل آمازون (Amazon) و والمارت (Wal-Mart) استفاده می‌شود، از این دسته‌اند.

ملاحظات ویژه

در اصل، تجارتی مقیاس‌پذیر است که بر اجرای فرآیندی تمرکز می‌کند که به عملیاتی کار‌آمد منجر شود. روند کار و ساختار کسب‌و‌کار امکان مقیاس‌پذیری را فراهم می‌کند.

همه‌ی شرکت‌های مقیاس‌پذیر، دارای گروهی از روسا هستند.

این گروه شامل مدیران اجرایی سطح C (ارشد)، سرمایه‌گذاران و مشاورانی است که راهبرد و جهت‌یابی‌های لازم را ارائه می‌کنند.

کسب‌و‌کار‌های مقیاس‌پذیر، در تمامی بخش‌ها و مکان‌های خود، پیام‌های خاص برند خود را دارند.

عدم پیاده‌سازی اعتبار برند، باعث می‌شود که شرکت ارزش اصلی خود را از دست داده و در نتیجه، باعث کاهش مقیاس‌پذیری گردد.

یاهو (Yahoo) مثال خوبی در این زمینه است. بعد از این که شرکت به سرعت به مقیاس‌پذیری رسید، چشم‌انداز اصلی کسب‌و‌کار خود را از دست داد و به تقلا افتاد.

یک شرکت مقیاس‌پذیر، ابزار‌های مؤثری برای اندازه‌گیری دارد. بنابراین، کل کسب‌و‌کار را می‌توان در هر سطحی ارزیابی و مدیریت کرد. این شکل از مدیریت، به بودجه‌بندی سرمایه و عملیات کارآمدی که بالا‌تر توصیف شد، کمک خواهد کرد.

این اصطلاح در واژه‌نامه جامع بورسینس منتشر شده است.سایر اصطلاحات و واژه‌های اقتصادی و مالی را ببینید ...