ورشکستگی (Bankruptcy)

بدهی‌های بعضی از افراد و کسب‌وکارها، آن‌قدر زیاد می‌شود که توانایی بازپرداخت آن‌ها را ندارند.

ورشکستگی (به انگلیسی Bankruptcy) یک اقدام قضایی است که در آن، قاضی و هیئت امنای دادگاه، وضعیت دارایی‌ها و بدهی‌های این اشخاص را بررسی و ارزیابی می‌کنند.

دادگاه درباره معافیت افراد در بازپرداخت بدهی‌هایشان تصمیم می‌گیرد؛ به این معنی که این بدهکاران، دیگر از نظر قانونی ملزم به پرداخت بدهی خود نخواهند بود.

اگر دادگاه به این نتیجه برسد که آن فرد یا کسب‌وکار دارایی کافی برای پرداخت بدهی‌هایش را دارد، می‌تواند پرونده و درخواست فرد برای ورشکستگی را رد کند.

قوانین ورشکستگی به این جهت وضع شده‌اند تا به افرادی که از نظر مالی به مرحله فروپاشی رسیده‌اند، فرصتی برای شروع دوباره بدهند.

قانون‌گذاران متوجه‌اند که این وضعیت چه حاصل تصمیمات غلط و چه نتیجه بدشانسی باشد، در هر حال یک فرصت دوباره برای افراد و کسب و کار محسوب می‌شود.

نکته جالب این است که تقریباً به هر کسی که درخواست و اعلام ورشکستگی می‌کند، این فرصت دوباره داده می‌شود!

از نظر تئوری می‌توان گفت که امکان درخواست ورشکستگی برای کل یک اقتصاد مفید است.

این گزینه، برای افراد و شرکت‌ها فرصت دوباره‌ای را برای دسترسی به اعتبارات فراهم می‌کند و برای اعتباردهندگان هم این فایده را دارد که بخشی از بازپرداخت بدهی موردنظر را دریافت خواهند کرد.

انواع درخواست ورشکستگی

انواع درخواست‌های ورشکستگی فصول مختلفی هستند که شرایط خاص خود را دارند.

فصل 7 یا Chapter 7 مربوط به نقدکردن دارایی‌هاست.

فصل 11 درباره بازسازمان‌دهی شرکت‌ها یا افراد است و فصل 13 به تنظیم دوباره شرایط بازپرداخت می‌پردازد؛ مثلاً در میزان بدهی تخفیف قائل می‌شوند یا برنامه‌های پرداخت خاصی را دنبال می‌کنند که امکان پس‌دادن مبلغ بدهی فراهم شود.

اکنون به‌طور مختصر درباره انواع درخواست‌های ورشکستگی توضیح خواهیم داد:

ورشکستگی فصل 7

افراد و بعضاً کسب‌وکارهایی که دارایی‌های کمی دارند، معمولاً از این نوع استفاده می‌کنند.

افرادی که تنها دارایی‌های مجاز و معاف از این قانون دارند، ممکن است در نهایت از پرداخت تمام بدهی‌شان معاف شوند.

نمونه‌هایی از این نوع دارایی‌های معاف از این قانون، وسایل خانه، لباس، ابزار و وسیله نقلیه شخصی هستند که البته ارزش آن‌ها نباید از حد مشخصی بالاتر باشد.

ورشکستگی فصل 11

کسب‌وکارها اغلب از این نوع درخواست استفاده می‌کنند.

هدف‌شان هم این است که که بازسازمان‌دهی شوند، در فضای کسب‌وکار باقی بمانند و دوباره به سودآوری برسند.

درخواست این نوع ورشکستگی به شرکت این امکان را می‌دهد که برای سودآوری برنامه‌ریزی کند، هزینه‌ها را کاهش دهد و راه‌های جدیدی برای افزایش درآمد پیدا کند.

این نوع اعلام ورشکستگی به کسب‌وکارها اجازه می‌دهد که با یک برنامه بازپرداخت که تحت نظارت دادگاه است، بتواند فعالیت‌های تجاری خود را بدون مزاحمت ادامه دهد.

ورشکستگی فصل 13

افرادی که درآمدشان بیشتر از حدی است که مشمول فصل 7 شوند، می‌توانند از این حالت استفاده کنند.

در این حالت، افراد و کسب‌وکارهایی که به‌طور مداوم و ثابت درآمد دارند می‌توانند برنامه‌های جدیدی برای بازپرداخت بدهی‌هایشان دریافت کنند که انجام‌پذیر باشد.

در ازای بازپرداخت بدهی‌ها، دادگاه اجازه می‌دهد که این افراد و کسب‌وکارها، تمام اموال و دارایی‌های خود را نگه دارند؛ حتی اموالی که معاف از این قانون (که در ورشکستگی فصل 7 توضیح داده شد) نیستند.

رواج انواع درخواست‌های ورشکستگی

انواع دیگری هم برای اعلام ورشکستگی وجود دارند که در مقایسه با موارد بالا چندان رایج و پرکاربرد نیستند؛ مانند ورشکستگی فصل 10، 12 و 15.

در سال 2020، درخواست‌های ورشکستگی در آمریکا 544,463 عدد بود. از این تعداد، بیشترین موارد مربوط به فصل 7 بودند که 70% درخواست‌های اعلام ورشکستگی را شامل می‌شد. فصل 13 و 11 به‌ترتیب دارای سهم 28.3 و 1 درصدی بودند.

علت اعلام ورشکستگی چیست؟

افراد به این دلیل اعلام ورشکستگی می‌کنند که از نظر مالی در حال غرق شدن هستند و در عین حال هیچ‌کس، از جمله بانک‌ها، قرض‌دهندگان و حتی خانواده و دوستان، طنابی برای نجات آن‌ها پایین نمی‌اندازد!

بیشتر بخوانید: 20 نکته طلایی در بازاریابی کسب و کارهای کوچک و دلایل ورشکستگی

برای مثال میلیون‌ها نفر شغل یا کسب‌وکار خود را به‌خاطر همه‌گیری ویروس کرونا از دست دادند. این اشخاص تنها به این دلیل هنوز امید دارند که امکان درخواست اعلام ورشکستگی برایشان مهیاست.

هدف این قانون هم همین است؛ این امکان برای افراد مهیا شده است تا از نظر مالی شانس دوباره‌ای برای نجات داشته باشند و بتوانند دوباره آرامش خود را به‌دست بیاورند.

برای کسانی که قرض و بدهی‌هایشان به حدی رسیده است که با درآمد خود نمی‌توانند از پس بدهی‌ها برآیند، می‌توانند به گزینه درخواست اعلام ورشکستگی فکر کنند.

این راه، یک انتخاب کاملاً امن، قانونی و کارآمد برای چنین موقعیت‌هایی است.

مزایا و معایب اعلام ورشکستگی

اعلام ورشکستگی می‌تواند افراد را از اجبار قانونی برای بازپرداخت بدهی‌های سنگین معاف کند.

به همین دلیل، اشخاص مختلف بسته به این که از طریق کدامیک از درخواست‌های ورشکستگی اقدام کنند، با این کار می‌توانند خانه، کسب‌وکار یا توانایی و عملکرد مالی خود را حفظ نمایند.

اما در عین حال باید گفت که این اقدام، رتبه و درجه اعتباری افراد را کاهش می‌دهد و دریافت وام (loan یا وام‌های عادی و mortgage یا وام رهنی مثلاً برای خرید خانه) یا کارت اعتباری (credit card) را برای آنان دشوارتر می‌کند.

در واقع ورشکستگان، در خرید خانه، راه‌اندازی کسب‌وکار یا اجاره آپارتمان هم دچار مشکل می‌شوند.

اگر کسی به فکر درخواست اعلام ورشکستگی افتاده باشد، به این معنی است که به احتمال زیاد همین حالا هم اعتبار او خدشه‌دار شده است. اما با این حال خبر بد این است که ورشکستگی از نوع فصل 7 به‌مدت 10 سال و فصل 13 به‌مدت 7 سال در گزارش اعتباری افراد باقی می‌ماند.

وقتی این اشخاص برای دریافت وام یا اعتبار جدید (مانند وام خرید خودرو، خط اعتباری تجاری یا line of credit، کارت اعتباری یا وام رهنی) مراجعه کنند، وام و اعتباردهندگان با دیدن معافیت بازپرداخت بدهی و اعلام ورشکستگی شخص در گزارش اعتباری او، از اعطای هر گونه وام و اعتبار سر بازمی‌زنند.

در چه شرایطی اعلام ورشکستگی هم فایده‌ای ندارد؟

ورشکستگی لزوماً افراد را از تمام مسئولیت‌های مالی‌شان معاف نمی‌کند.

این بدهی‌ها و تعهدات حتی با اعلام ورشکستگی هم از بازپرداخت معاف نمی‌شوند:

• وام‌های دانشجویی فدرال (وام‌هایی که برای پرداخت شهریه دانشگاه دریافت می‌شوند)
• نفقه همسر و فرزند که توسط دادگاه تعیین شده باشد
• بدهی‌هایی که بعد درخواست ورشکستگی رخ می‌دهند
• برخی بدهی‌هایی که در 6 ماه منتهی به ارسال درخواست رخ داده باشند
• برخی از مالیات‌ها
• وام‌هایی که با کلاهبرداری و تقلب دریافت شده باشند
• بدهی به‌دلیل آسیب به افراد در رانندگی موقع مستی

همچنین اعلام ورشکستگی از افرادی که ضامن وام و بدهی دیگران شده‌اند محافظت نمی‌کند. در واقع ضامن این را پذیرفته است که اگر شخص نتواند یا نخواهد وامش را بازپرداخت کند، او این کار را به‌ جایش انجام دهد.

بنابراین اگر کسی اعلام ورشکستگی کند، ممکن است همچنان ضامن او از نظر قانونی ملزم به بازپرداخت تمام مبلغ وام یا قسمتی از آن باشد.

گزینه‌های جایگزین ورشکستگی

بیشتر افراد پیش از اقدام برای ورشکستگی، راه‌های دیگری مانند مدیریت بدهی (debt management)، ادغام بدهی (debt consolidation) و تعدیل بدهی (debt settlement) را امتحان می‌کنند.

مدیریت بدهی خدمتی است که توسط آژانس‌های غیرانتفاعی مشاوره اعتباری داده می‌شود. به‌کمک مدیریت بدهی، بهره پرداختی روی بدهی‌های کارت اعتباری کاهش می‌یابد و پرداخت ماهانه‌ای جایگزین آن می‌شود که انجام‌پذیر باشد.

ادغام بدهی به این معناست که تمام وام‌ها و بدهی‌ها با هم ادغام می‌شوند تا افراد بتوانند بدهی‌هایشان را به‌طور منظم و یک‌باره پرداخت کنند.

تعدیل بدهی وسیله‌ای برای چانه‌زنی و مذاکره با اعتباردهندگان برای کاهش میزان بدهی است. اگر این مذاکره موفقیت‌آمیز باشد، بدهی‌ها به‌طور مستقیم کاهش می‌یابند.

برای کسانی که به‌دنبال راه جایگزینی برای ورشکستگی هستند تا رتبه اعتباری‌شان آسیب زیادی نبیند، تعدیل بدهی روش چندان مناسبی نیست. در بسیاری از موارد، تعدیل بدهی درست مثل ورشکستگی به رتبه اعتباری اشخاص آسیب می‌زند.

موضوع ورشکستگی در ایران در دسته مفاهیم حقوقی دسته بندی شده و برخلاف سایر کشورها خارج از مفاهیم مالی طبقه بندی می‌شوند. از این رو از انتشار آن در بورسینس خودداری می‌کنیم. در هر صورت شناخت قوانین جهانی ورشکستگی باعث می‌شود تا اطلاعات بیشتری در این رابطه کسب کنید.

جمع‌بندی

ورشکستگی راه چاره‌ای است که برای افرادی که قادر به بازپرداخت تعهدات و بدهی‌های مالی خود نیستند فراهم شده است.

این روش به‌عنوان راه آخر مطرح می‌شود و اگر روش‌های دیگر موثر واقع نشوند، می‌توان از آن استفاده کرد. تا جای ممکن باید از این انتخاب پرهیز کرد؛ چرا که این روش با آسیب به رتبه اعتباری افراد، در فعالیت‌های مالی آن‌ها مشکلات بسیاری ایجاد می‌کند.

اما به‌هرحال برای کسی که راه دیگری برایش باقی نمانده باشد، اعلام ورشکستگی می‌تواند او را از فروپاشی کامل مالی و فشار بدهی‌هایی که توان بازپرداخت آن‌ها وجود ندارد نجات دهد و رها کند.

این اصطلاح در واژه‌نامه جامع بورسینس منتشر شده است.سایر اصطلاحات و واژه‌های اقتصادی و مالی را ببینید ...