طرح کسب‌وکار (به انگلیسی business plan) در ساده‌ترین شکل خود، یک راهنما است؛ نقشه راهی برای کسب‌وکار شما که اهداف را به همراه جزئیات نحوه برنامه‌ریزی برای دست‌یابی به آنها تشریح می‌کند.
در این مقاله موارد مهم یک طرح کسب‌وکار را با هم مرور می‌کنیم. این موارد عبارتند از:
- چه کسانی به طرح کسب‌وکار نیاز دارند؟
- چگونه انتخاب درستی برای نوع طرح کسب‌وکار داشته باشیم؟
- عناصری کلیدی که هر طرح کسب‌وکاری باید آن ها را داشته باشد چیست؟
- چگونه از طرح خود استفاده کنیم تا بتوانیم سریعتر از رقبایمان رشد کنیم؟
اول از همه باید بگویم این عقیده کهنه را کنار بگذارید که طرح تجاری باید سندی طولانی و رسمی باشد. طرح تجاری نیاز نیست مثل مقاله‌ای باشد که حتما باید نوشته شود. این برداشت دیگر درست نیست.
عناوین مطلب:
اگرچه هر کسب‌وکاری از طریق فرایند طرح‌ریزی کسب‌وکار به سود دست می‌یابد، اما تنها بعضی از آنها به سند رسمی طرح کسب‌وکار برای جذب سرمایه یا گرفتن وام‌های تجاری نیاز دارند.
اکثر ما تنها به طرح کسب‌وکار ناب (lean business plan) برای استفاده داخلی با تاکید بر نکات اصلی و لایه‌های مهم نیاز داریم. کسب‌وکارهای خوب همیشه طرح ناب خود را به‌روز نگه می‌دارند.
طرح کسب‌وکار ناب بسیار عالی و اثربخش است زیرا باعث می‌شود دلهره و استرس مربوط به فرایند برنامه‌ریزی کاهش یابد. ساده شروع می‌کنید، به رشد ارگانیک خود ادامه می‌دهید و هیچ کاری را که هدف تجاری در پی نداشته باشد انجام نمی‌دهید.
درباره طرح کسب‌وکار ناب جلوتر در بخش مربوط به آن توضیحات بیشتری خواهیم داد.
به علاوه، امروزه نوشتن طرح کسب‌وکار رسمی برای کسانی که نیاز به تهیه سند طرح کسب‌وکار دارند، دیگر مثل گذشته‌ها ترسناک به نظر نمی‌رسد. امروزه طرح کسب‌وکار نسبت به هر زمانی ساده‌تر، کوتاه‌تر و تهیه آن راحت‌تر است.
قبل‌تر طرح‌های کسب‌وکار 40 – 30 صفحه‌ای هم نوشته می‌شد اما طرح‌های کسب‌وکار جدید کوتاه‌تر و ساده‌تر هستند و به همین دلیل راحت‌تر خوانده می‌شوند.
با توجه به این مقدمات، بیایید شروع کنیم:
یک طرح کسب‌وکار چیست؟
اگر تا به حال یک ایده کسب‌وکاری را به همراه تعداد کمی از کارهایی که باید برای آن انجام دهید روی یک تکه کاغذ با سرعت زیاد نوشته‌اید، شما در واقع یک طرح کسب‌وکار – یا لااقل بخش اصلی آن را – نوشته‌اید.
قلب یک طرح کسب‌وکار فقط برنامه‌ای است برای این که نشان دهد کسب‌وکار شما چطور کار می‌کند و شما باید برای موفقیت آن چه کنید.
طرح کسب‌وکار شما باید چه اندازه باشد؟
عموما، طرح کسب‌وکار طولانی‌تر از لیستی روی یک تکه کاغذ است (البته همانطور که خواهید دید گاهی ممکن و حتی ایده‌آل است که کل برنامه کسب‌وکار خود را در یک صفحه بنویسید).
برای من و همچنین برای بسیاری از کسب‌وکارهای واقعی، عملا می‌تواند به سادگی یک طرح ناب باشد که تعدادی از نکات برجسته را برای تمرکز بر استراتژی، تاکتیک‌ها، راهنمایی‌هایی برای رصد وظایف و مسئولیت‌ها و همچنین پیش‌بینی‌های اولیه مالی شامل جریان پولی، بودجه و هزینه‌ها، در بر گرفته است.
چگونه باید طرح کسب‌وکار خود را ارائه کنید؟
نکته‌ای درباره فرم: طرح‌های کسب‌وکار تنها در موقعیت‌هایی خاص چاپ می‌شوند، مثلا هنگامی که نیاز دارید اطلاعات را با دیگران یا اعضای تیم به اشتراک بگذارید. در غیر این صورت، آنها اسنادی پویا هستند که در کامپیوتر خود نگهداری می‌کنید.
این طرح یک فرآیند ادامه‌دار است، به این معنی که شما دائما با آن درگیرید چرا که مرتبا سلامت کسب‌وکارتان را ارزیابی می‌کنید؛ بنابراین شکل چاپ‌شده آن مانند عکسی فوری است از طرح کسب‌وکار در آن روز خاص.
یک طرح کسب‌وکار رسمی شامل چه مواردی است؟
اگر به سند طرح کسب‌وکار رسمی نیاز دارید، عناصر آن شامل موارد زیر است:
- خلاصه اجرایی
- نمای کلی شرکت
- اطلاعاتی درباره محصول و / یا خدمت
- فهرستی از موارد مهم درباره شرکت
- اطلاعاتی راجع به هر یک از اعضای تیم مدیریتی و نقش آنها در شرکت
- جزئیات برنامه مالی شرکت
اینها اغلب “بخش‌ها” یا “فصل‌های” طرح کسب‌وکار نامیده می‌شوند و ما می‌خواهیم در ادامه درباره هر یک از آنها توضیح بیشتری بدهیم.
هر چند وقت یک بار باید طرح کسب‌وکار خود را بازبینی کنید؟
در تمامی موارد مهم‌ترین عنصر طرح‌ریزی کسب‌وکار، جدول زمان‌بندی بازبینی آن است که زمان‌هایی را برای بازبینی پیشرفت به سوی اهداف مشخص می‌کند.
اگر بخواهم مثال واضحی بزنم، این زمان می‌تواند “سومین پنجشنبه هر ماه” باشد. مشخصا این همان فرصتی است که باید پیشرفت خود را در موارد مهم بررسی کنید و واقعیت‌های موجود را با پیش‌بینی‌های مالی مقایسه کنید. یک طرح کسب‌وکار واقعی همیشه دارای اشتباه است – و بنابراین به بازنگری و بررسی‌های منظم نیاز دارد – و هیچوقت کاملا تصحیح نمی‌شود زیرا فرایند بررسی و بازبینی همواره ادامه دارد.
چه کسی به طرح کسب‌وکار نیاز دارد؟
اگر فقط در حال برنامه‌ریزی برای دریافت چند کار فریلنسری برای افزایش درآمد خود هستید، می‌توانید از طرح کسب‌وکار صرفنظر کنید. اما اگر تلاش جدیتری انجام داده‌اید که احتمالا شامل صرف مقدار قابل توجهی از وقت، پول و منابع شما شده است، قطعا به یک طرح کسب‌وکار نیاز دارید.
اگر در کسب‌وکار خود جدی هستید، جدی بودن در برنامه‌ریزی برای موفقیت شما حیاتی است.
متاسفانه، بسیاری از افراد فقط برای شروع یک کسب‌وکار جدید یا درخواست وام تجاری، به طرح‌های کسب‌وکار فکر می‌کنند. اما طرح‌های کسب‌وکار، فارغ از این که به وام یا سرمایه‌گذاری‌های جدید نیازمندند یا نه، برای اجرایی شدن کسب‌وکارها حیاتی هستند.
کسب‌وکارهای موجود باید طرح‌های کسب‌وکار را حفظ کرده و آنها را با توجه به تغییرات شرایط بازار یا فرصت‌های جدید به روز کنند.
هر کسب‌وکاری دارای اهداف بلندمدت و کوتاه‌مدت، اهداف فروش و بودجه‌های هزینه‌ای است. هر طرح کسب‌وکار تمامی این موارد را شامل می‌شود و به همان اندازه که برای یک استارتاپ که در پی جذب سرمایه است مفید است، برای یک کسب‌وکار ده ساله قدیمی که در جستجو برای رشد است نیز می‌تواند مفید باشد.
1. بیزنس پلن برای کسب‌وکارهای نوپا
کلاسیک‌ترین شکل طرح‌ریزی کسب‌وکار، برای یک استارتاپ است که در آن، طرح به بنیانگذاران کمک می‌کند تا عدم اطمینان را به قسمت‌های معناداری تقسیم کنند، مثلا پیشبینی فروش، بودجه هزینه‌ای، نقاط عطف و وظایف.
این نیاز درست زمانی آشکار می‌شود که شما متوجه شوید نمی‌توانید بدون تکیه بر میزان فروش پیشبینی شده، هزینه‌ها، مخارج و زمان پرداخت‌ها، محاسبه کنید که چه زمانی به چه مقدار پول نیاز دارید.
این مسئله برای تمامی استارتاپ‌ها صادق است، فارغ از اینکه آنها به متقاعد کردن سرمایه‌گذار، بانک‌ها و دوستان و اعضای خانواده خود برای شریک شدن در پول و جذب سرمایه جدید نیاز دارند یا خیر.
در این مورد طرح کسب‌وکار بر توصیف کاری که کسب‌وکار جدید قرار است انجام دهد، این که چگونه قرار است به اهدافش برسد و از همه مهمتر این که چرا این بنیانگذاران افراد مناسبی برای انجام آن هستند، تمرکز می‌کند.
یک طرح کسب‌وکار استارتاپی جزئیات مقدار پولی را نیز که برای شروع کار نیاز است و از طریق رشد مراحل اولیه به سوددهی می‌رسد، تشریح می‌کند.
2. بیزنس پلن برای کسب‌وکارهای موجود
طرح‌های کسب‌وکار تنها مختص استارتاپ‌هایی که در پی تدارک کاری بزرگ هستند، نیست.
کسب‌وکارهای موجود از این طرح‌ها برای مدیریت و هدایت استراتژیک کسب‌وکار و نه فقط در جهت پیگیری تغییرات بازار یا بهره‌مندی از فرصت‌های موجود، استفاده می‌کنند.
آنها از طرح کسب‌وکار برای تقویت استراتژی، ایجاد شاخص‌ها، مدیریت مسئولیت‌ها و اهداف، ردیابی نتایج و همچنین مدیریت و برنامه‌ریزی منابع از جمله جریان نقدی بحرانی استفاده می‌کنند و البته که از این طرح برای تنظیم برنامه‌های زمانی منظم بازبینی و اصلاح نیز استفاده می‌کنند.
طرح‌های کسب‌وکار می‌توانند هدایتگر مهم رشد برای کسب‌وکارهای موجود باشند. آیا می‌دانستید که کسب‌وکارهایی که برنامه می‌ریزند و از آنها برای مدیریت کسب‌وکارشان استفاده می‌کنند، رشدشان 30 درصد سریعتر از کسب‌وکارهایی است که رویکرد بداهه عمل کردن را در پیش می‌گیرند؟
برای کسب‌وکارهای موجود یک فرایند قدرتمند طرح‌ریزی کسب‌وکار می‌تواند مزیتی رقابتی باشد که باعث رشد سریعتر و خلاقیت بیشتر می‌شود. طرح‌های کسب‌وکار در کسب‌وکارهای موجود به جای این که سندی ایستا باشند، ابزارهایی پویا هستند برای رصد فرآیند رشد و یافتن مشکلات احتمالی قبل از این که ایجاد شوند.
شما در بورس، علاوه بر خرید و فروش سهام:
- می‌توانید در دارایی‌هایی مانند طلا و مسکن سرمایه‌گذاری کنید
- در صندوق‌های سرمایه گذاری بدون ریسک، سود ثابت بگیرید
برای شروع سرمایه‌گذاری، افتتاح حساب رایگان را در یکی از کارگزاری‌ها انجام دهید:
برای سرمایه‌گذاری و معامله موفق، نیاز به آموزش دارید. خدمات آموزشی زیر از طریق کارگزاری آگاه ارائه می‌شود: