دامپینگ (به انگلیسی Dumping) اصطلاحی است که در زمینه تجارت بین‌المللی استفاده می‌شود.
معمولا وقتی کشور یا شرکتی محصولی را با قیمتی که در بازار واردات خارجی، کمتر از قیمت بازار داخلی صادرکننده است، می‌فروشد یا صادر می‌کند، می‌گویند دامپینگ یا بازارشکنی رخ‌داده است.
ازآنجایی‌که Dumping معمولاً شامل حجم قابل‌توجهی از صادرات یک محصول است، بیشتر اوقات باعث می‌شود که قابلیت مالی تولیدکننده محصول در کشور واردکننده به خطر بیفتد.
هنگامی که یک شرکت محصولی را با قیمتی کمتر از قیمت تعیین شده در کشور سازنده یا کمتر از هزینه تولید محصول به کشور دیگری صادر می‌کند، به‌عنوان Dumping محصول، قیمت‌شکنی یا بازارشکنی شناخته می‌شود.
صدمات مالی دامپینگ
صدمات مادی و مالی دامپینگ بیشتر از آن چیزی است که در روند عادی کسب‌وکار رخ می‌دهد.
این صدمات و آسیب‌ها تا جایی است که کمیسیون ضد دامپینگ برای مبارزه با این اتفاق به وجود آمده است. صدمات مادی وارد شده حاصل از بازارشکنی به یک صنعت را با بررسی طیف وسیعی از عوامل اقتصادی می‌توان ارزیابی کرد.
اگرچه این صدمات محدود نیست و صرفا به طیف خاصی از مشکلات منتهی نمی‌شود، اما مهم‌ترین و تأثیرگذارترین آسیب‌های آن را می‌توان در بخش‌های زیر پیدا کرد:
- میزان تولید
- استفاده از ظرفیت
- سطوح سهام
- ارزش فروش
- سود
- بازگشت سرمایه‌گذاری
- جریان نقدی
- شرایط و ضوابط کارکنان
- سهم بازار
- توانایی جذب سرمایه
- سرمایه‌گذاری
عوامل به‌وجودآورنده دامپینگ
ممکن است به نظر برسد که شرکتی که دامپینگ می‌کند با درنظرگرفتن قیمت کمتر، پول زیادی را از دست بدهد. بااین‌حال، در واقعیت این‌طور نیست، زیرا شرکت بازارشکن ضرر نمی‌کند!
اکثر شرکت‌های چندملیتی (MNC) قیمت محصولات‌شان در بازارهای مالی داخلی با قیمت محصولات‌شان در بازارهای بین‌المللی متفاوت است. آنها بسته به توانایی مشتری هر کشور، یک کالای خاص را قیمت‌گذاری می‌کنند.
به‌عنوان‌مثال، مواد شوینده Tide در چین کمتر از یک‌پنجم قیمت ایالات متحده فروخته می‌شود. بااین‌حال، اگر یک کشور خاص مایل به پرداخت بیشتر برای یک محصول باشد، MNC محصول را با هزینه بالاتر قیمت‌گذاری می‌کند.
بیشتر بخوانید: تابع سود چیست؟
انواع دامپینگ
در زیر چهار نوع مختلف دامپینگ که در تجارت بین‌المللی رایج‌تر است آورده شده:
1. تخلیه پراکنده
شرکت‌ها برای جلوگیری از جنگ قیمت در بازار داخلی و حفظ موقعیت رقابتی خود، موجودی‌های مازاد فروخته نشده را تخلیه می‌کنند.
آنها می‌توانند با ازبین‌بردن ذخایر مازاد محصولات خود را رهاسازی کنند یا آنها را به بازار خارجی که محصولات موردنظرشان در آنها فروخته نمی‌شود، صادر کنند.
2. تخلیه شکارچی
برخلاف تخلیه پراکنده که گاه‌به‌گاه است، تخلیه شکارچی دائمی است.
این اتفاق شامل فروش کالا در بازار خارجی با قیمتی کمتر از بازار داخلی است. Dumping عملی است که برای دسترسی به بازار خارجی و حذف رقابت انجام می‌شود. همچنین باعث ایجاد انحصار در بازار می‌شود.
3. دامپینگ مداوم
زمانی که یک کشور به طور مداوم محصولات خود را با قیمت کمتری نسبت به قیمت‌های داخلی در بازار خارجی به فروش می‌رساند، دامپینگ مداوم نامیده می‌شود.
این اتفاق زمانی اتفاق می‌افتد که تقاضای ثابتی برای محصول در بازار خارجی وجود داشته باشد.
4. دامپینگ معکوس
دامپینگ معکوس زمانی است که تقاضا برای محصول در بازار خارجی کشش کمتری داشته باشد.
دامپینگ معکوس به این معنی است که تغییرات قیمت بر تقاضا تأثیر نمی‌گذارد. بنابراین شرکت می‌تواند در بازار خارجی قیمت بالاتر و در بازار داخلی قیمت پایین‌تری داشته باشد.
مزایا و معایب دامپینگ
مزیت اصلی Dumping در تجارت، توانایی نفوذ در بازار با قیمت‌شکنی محصولات است که اغلب ناعادلانه تلقی می‌شوند. کشور صادرکننده ممکن است به تولیدکننده، یارانه‌ای برای جبران ضررهای وارده در زمانی که محصولات کمتر از قیمت تمام شده خودفروخته می‌شود، پیشنهاد دهد.
از طرفی، یکی از بزرگ‌ترین معایب دامپینگ تجاری این است که یارانه‌ها می‌توانند در طول زمان بسیار پرهزینه شوند و پایدار نباشند. علاوه بر این، شرکای تجاری که مایل‌اند این شکل از فعالیت بازار را محدود کنند، ممکن است محدودیت‌هایی را برای کالا افزایش دهند.
این محدودیت‌ها منجر به افزایش هزینه‌های صادراتی به کشور آسیب‌دیده یا محدودیت در مقدار واردات یک کشور می‌شود.
دیگر مزایای دامپینگ شامل موارد زیر است:
- مصرف‌کنندگان در کشور واردکننده می‌توانند به محصولات با قیمت‌های پایین‌تر دسترسی پیدا کنند.
- صادرکنندگان از دولت خود یارانه دریافت می‌کنند تا با قیمت‌های پایین‌تری به خارج از کشور بفروشند.
- کشور صادرکننده می‌تواند اشتغال ایجاد کند و پیشتاز صنعت شود.
معایب دامپینگ شامل موارد زیر است:
- بدهی کشور صادرکننده به دلیل یارانه‌های ارائه شده برای فروش با قیمت‌های پایین‌تر در خارج از کشور افزایش می‌یابد.
- دامپینگ، گران تلقی می‌شود، زیرا سال‌ها طول می‌کشد تا صادرکنندگان با قیمت کمتری بفروشند و رقبا را از کار بیندازند.
- شرکت هدف می‌تواند تلافی کند و جنگ تجاری ایجاد کند.
نگرش بین‌المللی در مورد دامپینگ
سازمان تجارت جهانی (WTO) در مورد اینکه آیا بازارشکنی یک‌رویه رقابتی ناعادلانه است در حال بررسی و تحقیق است، اما در حال حاضر دامپینگ طبق قوانین سازمان تجارت جهانی قانونی است مگر اینکه کشور خارجی بتواند به طور قابل‌اتکا اثرات منفی شرکت صادرکننده را برای تولیدکنندگان داخلی خود نشان دهد.
برای مقابله با دامپینگ و محافظت از صنایع داخلی خود در برابر قیمت‌گذاری غارتگرانه، بیشتر کشورها از تعرفه‌ها و سهمیه‌ها استفاده می‌کنند. همچنین زمانی که Dumping باعث «تاخیر مادی» در استقرار یک صنعت در بازار داخلی شود، ممنوع است.
اکثر موافقت‌نامه‌های تجاری شامل محدودیت در دامپینگ تجاری است. اثبات نقض چنین قراردادهایی ممکن است دشوار باشد و اجرای کامل آن می‌تواند مقرون‌به‌صرفه باشد.
لازم به ذکر است که اگر دو کشور توافقنامه تجاری نداشته باشند، منع خاصی برای دامپینگ تجاری بین آنها وجود ندارد.
مبارزه سازمان تجارت جهانی و اتحادیه اروپا علیه Dumping
سازمان تجارت جهانی (WTO) و اتحادیه اروپا (EU) به طور مستمر اقداماتی را انجام می‌دهند تا با اعمال تعرفه‌ها و مالیات، کشورها را از انجام یا پذیرش دامپینگ دور نگه دارند.
نقش سازمان تجارت جهانی
کشورهای عضو سازمان تجارت جهانی اصولی را در جریان مذاکرات موافقت‌نامه عمومی تجارت و تعرفه (GATT) وضع می‌کنند.
این اصول شرایطی را به وجود می‌آورد که باعث می‌شود شرکت‌ها نتوانند تعرفه‌های مختلف را برای محصولات خود در نظر گرفته و با آن تعرفه‌ها وارد بازارهای دیگر کنند.
همچنین باید نشان دهند که قیمت Dumping بسیار کمتر از قیمت داخلی صادرکننده است. در صورت اثبات، کشور مورد مناقشه باید قیمت عادی را قبل از اعمال تعرفه ضد دامپینگ تعیین کند.
اتحادیه اروپا نیز مانند WTO، اقدامات ضد دامپینگ را از طریق بازوی اقتصادی خود، یعنی کمیسیون اروپا (EC) اجرا می‌کند. اگر یک کشور عضو، شریک تجاری خود را به دامپینگ متهم کند، EC باید مطمئنا شود که این ادعا درست است و بازارشکنی باعث آسیب مادی به شاکی شده یا خیر.
همچنین باید اطمینان حاصل شود که عوارض ضد دامپینگ بهترین منافع اتحادیه اروپا را نقض نمی‌کند. اگر شرکت مورد اتهام درباره قیمت‌شکنی، مقصر شناخته شود، صادرکننده می‌تواند با فروش با حداقل قیمت موافقت کند و درصورتی‌که اتحادیه اروپا قیمت پیشنهادی صادرکننده را رد کند، می‌توان عوارض اعمال کرد.
بیشتر بخوانید: اقتصاد کلان چیست؟
مثال بازارشکنی در دنیای واقعی
در ژانویه 2017، انجمن تجارت بین‌المللی (ITA) تصمیم گرفت که بر اساس تحقیقات وزارت بازرگانی و کمیسیون تجارت بین‌الملل درباره ادعای دامپینگ ورود محصولات پارچه سیلیکا از چین تحقیقات خود را آغاز کند.
این آمار و ادعای انجام شده درباره محصولات سیلیکا چینی نشان داد که آنها به‌صورت دامپینگ وارد بازار ایالات متحده شده‌اند و هر چه زودتر باید اقدامات ضد دامپینگ علیه آن انجام شود.
حکم ITA بر این واقعیت استوار بود که در صورت حذف تعرفه، احتمال تکرار بازارشکنی وجود دارد. در نتیجه اقدامات لازم برای کنترل Dumping محصولات چینی وارد شده انجام شد و تلاش کردند تا مسیر ورود دوباره دامپینگ این محصول به بازار را مسدود کنند.
این اصطلاح در واژه‌نامه جامع بورسینس منتشر شده است.سایر اصطلاحات و واژه‌های اقتصادی و مالی را ببینید ...قصد شروع سرمایه‌گذاری در بورس را دارید؟ اولین قدم این است که افتتاح حساب رایگان را در یکی از کارگزاری‌ها انجام دهید:
برای سرمایه‌گذاری و معامله موفق، نیاز به آموزش دارید. خدمات آموزشی زیر از طریق کارگزاری آگاه ارائه می‌شود:
