هزینه ثابت (به انگلیسی Fixed Cost) هزینه‌ای است که با افزایش یا کاهش میزان کالا یا خدمات تولید شده یا فروخته شده، تغییر نمی‌کند. و باید مستقل از هر‌گونه فعالیت تجاری خاص، توسط شرکت پرداخت شوند. هزینه های ثابت دو نوع مستقیم و غیرمستقیم هستند.
هزینه‌های ثابت وابسته به زمان هستند؛ به این معنی که در محاسبات و تحلیل‌ها باید بازه‌ی زمانی مشخصی را در نظر بگیریم.
به‌عنوان مثال پرداخت ماهانه اجاره بها ساختمان ثابت نیست و سال‌به‌سال تغییر می‌کند که باید به‌صورت مستمر پرداخت شود و با گذر زمان هزینه‌ی آنها تغییر خواهد کرد.
برای کاهش هزینه‌های ثابت از نقاط توقف تولید استفاده می‌شود. یعنی هر‌گاه بنگاه اقتصادی به جایی برسد که درآمد حاصل از فروش کالاها یا خدمات تولید شده حتی هزینه‌های متغیر تولید را نیز تحت پوشش قرار ندهد، تصمیم به تعطیلی موقت می‌گیرد.
نکات کلیدی
- مدیریت ساختار هزینه، بخش مهمی از بررسی کسب‌و‌کار را تشکیل می‌دهد. این کار، به تحلیل اثرات کلی هزینه ثابت و متغیر بر روی یک کسب‌و‌کار می‌پردازد.
- هزینه ثابت در یک دوره زمانی معین تعیین می‌شود و تحت تأثیر سطح تولید تغییر نمی‌کند.
- هرینه‌های ثابت می‌توانند مستقیم یا غیرمستقیم باشند. بنابراین، ممکن است در موارد مختلفی، صورت سود و زیان را تحت تأثیر قرار دهند.
درک هزینه‌های ثابت
هزینه ثابت و متغیر ؛ دو نوع هزینه‌ی محتمل برای یک واحد تجاری هستند که کل هزینه‌های یک شرکت را در بر‌می‌گیرند.
با این حال، در حسابداری صنعتی، هزینه‌ها به سه دسته‌ی ثابت و متغیر و نیمه-متغیر (Semi-Variable) تقسیم می‌شوند.
شرکت‌ها، در کسب‌و‌کارشان طیفی گسترده از هزینه‌های مختلف دارند. هزینه‌های ثابت و متغیر در کنار یکدیگر، ساختار هزینه کل یک شرکت را تشکیل می‌دهند.
تحلیلگران، مسئولیت بررسی هر دو این هزینه‌ها را با استفاده از ساختار‌های مختلف، بر عهده دارند. به طور کلی، هزینه‌ها عاملی کلیدی هستند که بر سودآوری کل واحد تأثیر می‌گذارند.
شرکت‌ها در تقسیم‌بندی هزینه‌ها در صورت‌های مالی خود، انعطاف‌پذیر هستند. از همین رو، هزینه‌های ثابت را می‌توان به صورت سود و زيان اختصاص داد.
نسبت هزينه متغير به ثابت يک شرکت، به صنعتی که در آن فعاليت دارد، وابسته است. هزينه‌های متغیر، به طور مستقیم با تولید در ارتباط هستند. بنابراین، با تغییر در خروجی کسب‌و‌کار، دگرگون می‌شوند.
هزینه‌های ثابت، معمولاً در یک بازه‌ی زمانی معین در نظر گرفته شده و با تفاوت در سطح تولید، تغییر نمی‌کند.
با این حال، هزینه‌های ثابت می‌توانند در همبستگی با بخش هزینه‌های مستقیم در صورت سود و زیان به ازای هر واحد، کاهش یافته و در تجزیه هزینه‌ی کالا‌های فروخته شده، نوسان ایجاد کنند.
هزینه‌های ثابت معمولاً توسط توافق‌نامه و برنامه‌ها تعیین می‌شوند. و همان هزینه‌های پایه‌ای هستند که به‌طور جامع در عملکرد تجارت دخیل هستند. یعنی، پس از دایر شدن یک شرکت، هزینه ثابت در طول عمر یک توافق یا برنامه، تغییر نخواهد کرد.
همه‌ی انواع مشاغل، هزینه ثابت دارند که به طور منظم، آن را بررسی می‌کنند.
در حالی که هزینه‌های ثابت ممکن است با گذشت زمان تغییر کنند، این تغییرات ناشی از نوسان سطح تولید نخواهد بود. بلکه قرار‌داد‌های توافقی یا برنامه‌های جدید سبب تغییر در هزینه‌های ثابت می‌شوند.مانند افزایش سالانه اجاره بها ساختمان.
پرداخت اجاره، حقوق‌ها، بیمه، مالیات بر دارایی، هزینه‌های بهره، استهلاک و برخی دیگر، نمونه‌هایی از هزینه‌های ثابت به شمار می‌روند.
بیشتر بخوانید: 9 روش برای کاهش هزینه‌ها در سازمان کسب و کار
تحلیل صورت مالی
شرکت‌ها می‌توانند هنگام بررسی هر واحد از هزینه، هردو هزینه ثابت و متغیر را یکی کنند. به این ترتیب، هزینه کالا‌های فروخته شده، در هر دو هزینه متغیر و ثابت، لحاظ می‌شود.
به‌طور جامع، تمام هزینه‌هایی که به‌صورت مستقیم با تولید یک کالا در ارتباط هستند با یکدیگر جمع شده و از درآمد سود خالص کم می‌شوند.
حسابداری هزینه ثابت و متغیر برای هر واحد تجاری، بسته به هزینه‌هایی که دارد، متفاوت است.
مزیت مقیاس (Economies of scale) نیز می‌تواند یک امتیاز برای شرکت‌هایی که توانایی تولید انبوه کالا دارند، باشد. صرفه به مقیاس یا مزیت مقیاس، به کسب مزیت کاهش هزینه در اثر افزایش حجم تولید اشاره دارد.
هزینه ثابت می‌تواند به شرکت‌هایی که صرفه به مقیاس مطلوبی دارند، کمک کند. زیرا با تولید بیشتر کالا، هزینه‌های ثابت می‌توانند به ازای هر واحد کاهش یابند.
هزینه‌های ثابتی که ممکن است با تولید، ارتباط مستقیم داشته باشند در هر شرکت متفاوت است. آنها می‌توانند شامل هزینه‌هایی مثل اجاره و نیرو کار مستقیم باشند.
هزینه ثابت به بخش هزینه‌های غیر مستقیم صورت سود و زیان نیز اختصاص داده می‌شود که منجر به سود عملیاتی خواهد شد.
استهلاک، یک هزینه ثابت است که به طور معمول در هزینه‌های غیرمستقیم قید می‌شود.
شرکت‌ها، برنامه‌ی استهلاکی را برای دارایی‌های سرمایه‌گذاری شده که مقادیرشان در طول زمان کاهش می‌یابد، تنظیم می‌کنند؛ به عنوان مثال، یک شرکت ممکن است ماشین‌آلاتی برای خط تولید خود خریداری کند که با گذشت زمان، منقضی شده و رو به استهلاک روند (اشاره به فرسوده شدن ماشین‌آلات).
یکی دیگر از هزینه‌های ثابت و غیر مستقیم اولیه، حقوقی است که برای مدیریت در نظر گرفته می‌شود.
شرکت‌ها همچنین، پرداخت‌های بهره را به‌عنوان هزینه ثابت خواهند داشت که عاملی برای درآمد خالص محسوب می‌شود. هزینه‌ی ثابت بهره، از سود عملیاتی کم شده تا به سود خالص منتهی شود.
سود عملیاتی نشان‌دهنده باقیمانده سود پس از محاسبه تمام هزینه‌های عملیاتی مربوط به واحد تجاری می‌باشد.
علاوه بر بهای تمام‌شده کالای فروش رفته، هزینه‌های اداری، عمومی و هزینه‌هایی نظیر اجاره و بیمه، حمل‌ونقل و کرایه در محاسبه سود عملیاتی در نظر گرفته می‌شوند.
هر‌گونه هزینه ثابت در صورت سود و زیان، در تراز‌نامه و صورت جریان پول نیز در نظر گرفته می‌شود. هزینه ثابت در تراز‌نامه ممکن است شامل بدهی کوتاه یا بلند مدت شود.
در نهایت، هر گونه وجهی که در قبال هزینه ثابت پرداخت شود، در صورت جریان پول لحاظ می‌شود.
به طور کلی، هر فرصتی برای کاهش هزینه ثابت، می‌تواند سود و زیان یک شرکت را از طریق کاهش هزینه و افزایش سود، بهبود بخشد.
بیشتر بخوانید: آشنایی با انواع صورت‌های مالی و اهمیت آن در حسابرسی شرکت‌ها
مدیریت ساختار هزینه
علاوه بر گزارش صورت‌های مالی، بسیاری از شرکت‌ها ساختار هزینه خود را از طریق صورت‌های مستقل ساختار هزینه، از نزدیک دنبال می‌کنند.
تجزیه و تحلیل مستقل ساختار هزینه، به شرکت کمک می‌کند تا هزینه‌های ثابت و متغیر خود و نحوه تأثیر‌گذاری آنها بر بخش‌های مختلف کار و در کل، تجارت خود را درک کند.
بسیاری از شرکت‌ها، فقط برای تجزیه و بررسی هزینه‌های ثابت و متغیر خود، هزینه‌ای را به تحلیلگران اختصاص می‌دهند.
فرمول محاسبه هزینه ثابت و متغیر
باید توجه کنیم هزینه کل، از مجموع هزینه های ثابت و متغیر به دست می‌آید.
اگر در یک واحد تولیدی، کالایی تولید نشود هزینه کل با هزینه ثابت برابری می‌کند و مقدار ثابتی خواهد بود؛ زیرا هزینه متغیر صفر می‌باشد، در غیر این‌صورت با افزایش هزینه‌های متغیر، هزینه کل نیز افزایش می‌یابد.
هزینه‌های متغیر + هزینه‌های ثابت = هزینه کل
توجه کنید که هزینه‌های متغیر وابسته تعداد تولید هستند. نحوه محاسبه هزینه‌های متغیر از فرمول زیر به دست می‌آید.
تعداد محصول × مجموع هزینه‌های متغیر برای هر واحد محصول = مجموع هزینه‌های متغیر
نسبت‌ها
- نسبت هزینه ثابت: نسبتی ساده است که هزینه‌های ثابت را بر فروش خالص تقسیم می‌کند تا نسبت هزینه‌های ثابت وابسته به تولید را به‌دست‌آورد.
- نسبت پوشش هزینه ثابت: نوعی معیار پرداخت بدهی است که به بررسی توانایی یک شرکت در پرداخت تعهدات با هزینه ثابت کمک می‌کند.
نسبت پوشش هزینه ثابت از طریق فرمول زیر محاسبه می‌شود:
(سود + هزینه ثابت پیش از مالیات) / (درآمد پیش از مالیات + هزینه ثابت پیش از مالیات)
سایر معیارهای قابل بررسی در مدیریت ساختار هزینه
بررسی نقطه سر‌به‌سر یا تعادل: بررسی نقطه سر‌به‌سر شامل استفاده از هر دو هزینه ثابت و متغیر به منظور شناسایی سطح تولید است که در آن، درآمد با هزینه برابر خواهد بود.
این موضوع می‌تواند امر مهمی در تجزیه و تحلیل ساختار هزینه باشد. مقدار تولید سر‌به‌سر یک شرکت به روش زیر محاسبه می‌شود:
(هزینه متغیر برای هر واحد – قیمت فروش برای هر واحد) / هزینه ثابت = نقطه سر‌به‌سر
تجزیه و تحلیل نقطه تعادل یک شرکت می‌تواند برای تصمیم‌گیری‌ها حول هزینه ثابت و متغیر مهم باشد. بررسی نقطه تعادل می‌تواند بر قیمت مورد نظر شرکت برای فروش کالای خود نیز تأثیر گذارد.
اهرم عملیاتی: یکی دیگر از معیارهایی است که در مدیریت ساختار هزینه به کار می‌رود.
نسبت هزینه ثابت به متغیر، بر اهرم عملیاتی یک شرکت تأثیر خواهد گذاشت. هزینه‌های ثابت بالا‌تر به افزایش اهرم عملیاتی منجر خواهند شد. تجارت با اهرم عملیاتی بالا‌تر، می‌تواند به ازای هر واحد تولید اضافی، سود بیشتری کسب کند.
جمع بندی
در مدیریت ساختار هزینه، معیارهایی بررسی می‌شود که بر پایه هزینه های یک شرکت هستند. هزینه‌های ثابت و متغیر دو نوع هزینه محتمل برای یک واحد تجاری هستند که کل هزینه‌های آن واحد را در بر‌می‌گیرند.
هزینه ثابت، هزینه‌ای است که با افزایش یا کاهش میزان کالا یا خدمات تولید شده یا فروخته شده، تغییر نمی‌کند. هزینه‌های ثابت وابسته به زمان هستند.
درمقابل، هزینه‌های متغیر هستند که به طور مستقیم با تولید در ارتباط هستند. بنابراین، با تغییر در خروجی کسب‌و‌کار، دچار تغییر می‌شوند.
شما در بورس، علاوه بر خرید و فروش سهام:
- می‌توانید در دارایی‌هایی مانند طلا و مسکن سرمایه‌گذاری کنید
- در صندوق‌های سرمایه گذاری بدون ریسک، سود ثابت بگیرید
برای شروع سرمایه‌گذاری، افتتاح حساب رایگان را در یکی از کارگزاری‌ها انجام دهید:
برای سرمایه‌گذاری و معامله موفق، نیاز به آموزش دارید. خدمات آموزشی زیر از طریق کارگزاری آگاه ارائه می‌شود: