قانون متکالف (به انگلیسی Metcalfe’s Law) در دنیای اقتصاد و دیجیتال یکی از اصول مهم و رایج است که ارتباط بین عناصر را به شکل بهتری برای ما تشریح می‌کند.
در واقع کاربرد‌های این قانون فقط به یک بخش خاص محدود نمی‌شود و به کمک آن می‌توان آینده پول، اینترنت، یک تکنولوژی خاص و ارزهای دیجیتال را مورد بررسی قرار داد.
عناوین مطلب:
به کمک قانون متکالف می‌توان انتظار رشد در یک زمینه خاص را ارزیابی و پیش بینی کرد. این قانون اغلب در زمینه تکنولوژی و حوزه دیجیتال استفاده می‌شود.
در یک نمونه، با کمک قانون متکالف ما می‌توانیم نقطه آغاز اینترنت و مدت زمانی که برای رشد شبکه آن نیاز است را پیش بینی کنیم.
قانون متکالف چیست؟
زمانی که می‌خواهیم احتمالات بالقوه یک شبکه خاص مانند اینترنت را ارزیابی کنیم باید به تعداد کاربران آن دقت شود. در این قانون، هر چه تعداد کاربران شبکه افزایش پیدا کند، ارزش آن شبکه نیز بالاتر خواهد رفت.
در قانون متکالف محدودیت زمانی برای این رابطه تعیین نشده است. شبکه اینترنت امروز را نگاه کنید، تعداد کاربران آن به اندازه‌ای است که اینترنت به عنوان یکی از حقوق اولیه هر انسان در نظر گرفته می‌شود.
در این شبکه، احتمالات بی پایان هستند. در واقع با افزایش تعداد کاربران اینترنت، شاهد نوآوری و کاربری‌های جدید هستیم.
براساس قانون متکالف، در یک شبکه، کاربران و داده‌های درون آن دارایی‌های قدرتمندی محسوب می‌شود. این دارایی‌ها می‌توانند ارزش‌های قابل لمس و نامحسوس را به همراه داشته باشند.
اما در هنگام بررسی قانون متکالف، یک اصل را نباید فراموش کنید؛ ارزش یک شبکه برحسب تعداد مربع (مقدار n به توان 2) کاربران متصل به آن است.
همچنین به تناسب آن، هر چه تعداد کاربران افزایش پیدا کند، هزینه شبکه نیز به صورت خطی افزایش پیدا خواهد کرد اما همزمان با آن، ارزش آن نیز بالا می‌رود.
در این قانون، با اضافه شدن هر کاربر جدید، تعداد اتصال‌های آن برحسب فرمول تعداد نود‌های فعال مربع محاسبه می‌شود. برای درک بهتر این شبکه به مثال‌های زیر توجه کنید.
در یک شبکه با 3 نود (یا کاربر) فعال، فقط 3 اتصال وجود دارد. اما در یک شبکه با 5 عضو، 10 اتصال دیده می‌شود. به همین ترتیب، هر چه تعداد کاربران شبکه افزایش پیدا کند، احتمالات و اتصال‌های آن نیز به شکل چشمگیری افزایش پیدا خواهند کرد.
بیشتر بخوانید: راهنمای جامع انواع نود بیت‌کوین و وظیفه آنها در شبکه
با توجه به مثال بالا، قانون متکالف می‌تواند در مورد هر شبکه‌ای صدق کند. از شبکه‌های کامپیوتری گرفته تا کسب و کار، اقتصاد، ارزهای دیجیتال و حتی روابط اجتماعی ما.
یکی از بهترین نمونه‌های این قانون در حوزه کسب و کار و شبکه‌های اجتماعی، کلاب هاوس (Clubhouse) است که براساس آمار‌ها بیش از 2 میلیون کاربر روزانه دارد.
این آمار اما در مورد فیس بوک بسیار بیشتر است چرا که در سال 2020، این شبکه اجتماعی به صورت روزانه بیش از 1.8 میلیارد کاربر روزانه داشته است.
اما در قانون متکالف ارزش یک شبکه فقط به تعداد کاربران آن نیست بلکه به اتصالات بین آن‌هاست که می‌تواند به عنوان یک دارایی تلقی شود.
در هر یک از شبکه‌های اجتماعی بالا، هر چه شما تعداد کاربر بیشتری داشته باشید، احتمال اتصال و ارتباط با دیگران بالاتر خواهد بود.
قانون متکالف چگونه به ما کمک می‌کند؟
واقعیت این است که با پیشرفت تکنولوژی، قانون متکالف را می‌توان در زمینه‌های جدیدی به کار گرفت و حد و مرز مشخصی برای آن وجود ندارد.
با این حال وقتی صحبت از فواید قانون متکالف می‌شود، باید به اثرات آن در کسب و کارهای دیجیتال بپردازیم.
موفقیت کسب و کارهای دیجیتال به شکل چشمگیری به اندازه و ارزش شبکه آنها بستگی دارد. علاوه‌بر آن در این نوع کسب و کارها، اینترنت می‌تواند پتانسیل آن کسب و کار را به شکل ویژه‌ای تقویت کند که این موضوع در ایجاد یک شبکه بزرگ و موثر اهمیت زیادی دارد.
در کنار اینترنت، باید به قابلیت مقیاس پذیری یک شبکه نیز دقت شود. منظور از مقیاس پذیری در اینجا توانایی‌های یک شبکه برای میزبانی تعداد کاربران بیشتر، چه از نظر بنیادی و چه زیرساخت فنی است.
خوشبختانه با پیشرفت تکنولوژی، هزینه ایجاد پلتفرم‌های قدرتمند برای اتصال کاربران نیز دائما در حال کاهش است.
به لطف پلتفرم‌های قدرتمند و مقیاس پذیر، کاربران تشویق می‌شوند تا دوستان و خانواده خود را به شبکه دعوت کنند که این موضوع باعث جلب توجه گسترده مردم به سوی آن خواهد شد.
وقتی پای کسب و کار در میان باشد، در شبکه‌های با مقیاس پذیری بالا، مزیت رقابتی کسب و کار نسبت به رقبا نیز افزایش پیدا می‌کند.
یک شبکه اجتماعی را فرض کنید که با بهبود زیرساخت خود و افزایش مقیاس پذیری، می‌توانند فرصت ارائه خدمات به کاربران بیشتری را فراهم کنند که این موضوع باعث گسترش اندازه شبکه آن خواهد شد.
بیشتر بخوانید: شبکه اجتماعی غیر متمرکز چیست؟ + معرفی بهترین‌ها
قانون متکالف بر روی شبکه تاکید دارد اما وقتی یک کسب و کار دیجیتال بتواند تعداد کاربران شبکه مشتریان (یا مخاطبان) خود را افزایش دهد، مسلما مزیت رقابتی آن به شکل چشمگیری بالا می‌رود.
برای مثال در یک کسب و کار از مدل بیزینس Freemium برای گسترش شبکه استفاده می‌شود. در این مدل، یک نسخه پایه (با امکانات محدود) به صورت رایگان در اختیار کاربران قرار می‌گیرد اما برای دسترسی به همه امکانات، کاربران باید مبلغی را پرداخت کنند.
قانون متکالف توسط چه کسی ساخته شد؟
آقای Robert Metcalfe جزو خالقان Ethernet و 3Com است که آثار شبکه را به شکل امروزی رواج داده است.
قانون متکالف توضیحات کاملی در مورد هزینه راه اندازی و نگهداری شبکه ارائه می‌دهد. در این قانون، هزینه‌ها به شکل مستقیم و متناسب به فرمول مربعی تعداد کاربران بستگی دارد.
از سوابق او نیز می‌توان به تکنولوژی شبکه سیمی Ethernet اشاره کرد که در شبکه‌های محلی (LAN)، WAN و MAN کاربرد دارد.
او همچنین از بنیان گذاران اصلی شرکت قطعات الکترونیک 3Com Corporation است که در حوزه ارائه رابط‌های شبکه از جمله سوییچ، کنترلر و سایر انواع تجهیزات فعالیت دارد.
نحوه محاسبه قانون متکالف
برای محاسبه ارزش یک شبکه فرض کنیم هر کاربر شبکه 10$ ارزش دارد. اگر شما یک شبکه اجتماعی ایجاد کرده‌اید و در آن 2 کاربر فعالیت دارند. ارزش این شبکه برابر است با 10*10 که می‌شود 100$.
اگر تعداد کاربران شبکه به 3 نفر افزایش پیدا کند، ارزش شبکه 1,000$ خواهد بود.
به خاطر داشته باشید کاربران فعال شبکه ارزش زیادی دارند و می‌توانند موفقیت شبکه را تضمین کنند. در واقع کاربران، کسانی هستند که توانایی نابود کردن یا تقویت یک شبکه را دارند.
وقتی از قدرت کاربران در یک شبکه صحبت می‌کنیم، حضور یا ترک برخی از کاربران می‌تواند تهدید جدی برای کل شبکه باشد. برای مثال اگر یک سلبریتی شبکه اجتماعی مانند فیس بوک یا اینستاگرام را ترک کند، مسلما می‌تواند تاثیر مخربی بر روی آن داشته باشد.
با این که قانون متکالف بینش جالبی از شبکه‌ها در اختیار ما قرار می‌دهد، اما معایبی نیز دارد که در هنگام اتخاذ این رویکرد در کسب و کارها باید به آن توجه شود. در مثال بالا ما ارزش هر کاربر را عدد ثابت در نظر گرفته‌ایم در صورتی که در دنیای واقعی اینگونه نیست.
با این حال:
قانون متکالف و کسب و کارها
کسب و کارهای دیجیتال با ساخت شبکه‌های با کیفیت می‌توانند مزیت رقابتی قدرتمندی نسبت به رقبای خود کسب کنند.
کیفیت شبکه، وسعت آن و تصمیماتی که یک کسب و کار اتخاذ می‌کند می‌تواند به صورت مستقیم در سیستم زنجیره‌های تامین، رشد آگاهی، ایجاد تراکنش (یا خرید) و توسعه رفتارهای جدید برای رشد و توسعه شبکه موثر باشد.
به کمک قانون متکالف، کسب و کارها می‌توانند با ارزیابی اندازه و تعداد اتصالات درون شبکه خود، ارزش کار خود را مشخص کنند.
در چنین شبکه‌هایی، کاربران فعال، داده‌های جدید تولید می‌کنند که می‌توان با تحلیل رفتار و داده‌های موجود، کاربران را به سمت ایجاد تراکنش دلخواه سوق داد.
با این حال وقتی صحبت از استفاده از قانون متکالف در ساختار درون سازمانی یک کسب و کار می‌شود، این قانون می‌تواند چالش‌های بزرگی را پیش روی مدیران کسب و کار قرار دهد.
برای مثال هر چه تعداد کارمندان بیشتر شود، مدیریت تیم‌ها مشکل‌تر خواهد شد و نوآوری کاهش پیدا کند.
از طرف دیگر سازمان‌های بزرگ با پیچیدگی‌های زیادی مواجه هستند که باید علاوه‌بر رقابت با سایر کسب و کارهای بزرگ، به رفع چالش‌های ناشی از این پیچیدگی‌ها نیز بپردازند.
این موضوع می‌تواند در شبکه مشتریان نیز صدق کند. اگر ساختار شبکه مخاطبان کسب و کار از انعطاف پذیری و الگوریتم‌های با کیفیت بهره‌مند نباشد، مسلما آنها راه به جایی نخواهند برد.
انواع شبکه
موضوع دیگری که در هنگام بررسی شبکه‌ها در قانون متکالف باید به آن توجه کنیم، مدل شبکه است.
تا اینجای مقاله ما فقط در مورد شبکه‌های با اتصال مستقیم صحبت کرده‌ایم که در آن هر از یک کاربران با همه کاربران داخل شبکه دارای ارتباط هستند، اما این مدل همیشه رایج نیست.
در مدل‌های مختلف شبکه، ما احتمالات بیشتری خواهیم داشت و عملکرد شبکه و فعالیت کاربران درون آن نیز مستقیما تحت تاثیر قرار خواهد گرفت.
البته مدل‌های مختلف، کاربری‌های خاص خود را به همراه دارند. برای مثال اینستاگرام و فیس بوک را با یک دیگر مقایسه کنید.
مدل اتصال کاربران در این دو شبکه کاملا متفاوت است. در فیس بوک شما ممکن است در گروه‌ها با کاربرانی ملاقات کنید که هیچ آشنایی یا نقطه تفاهمی نسبت به آنها ندارید و حتی در دایره اتصالات دوستان‌تان نیز قرار ندارند.
در مدل‌های غیرمستقیم، ما با کاربری‌های متنوعی مواجه هستیم.
سرویس AirBnb که یک شبکه اجاره اتاق است را در نظر بگیرید، در اینجا انواع کاربری مختلفی وجود دارد که از یک طرف گروهی میزبان مهمانان هستند و از طرف دیگر، مشتریان به دنبال اجاره اتاق‌های مناسب در نقاط مختلف دنیا شبکه این سرویس را جستجو می‌کنند.
در هنگام بررسی مدل شبکه باید به مدل بیزینس نیز توجه شود چرا که هر کدام از آنها تاثیرات خاص خود را به همراه دارد. هر نوع شبکه از خدمات فیزیکی گرفته تا فروشگاه، پلتفرم، تکنولوژی و حتی موارد شخصی را تحت شعاع دارد.
قانون متکالف در ارزهای دیجیتال و بلاک‌چین
برای اعمال قانون متکالف در حوزه بلاک‌چین باید کمی به عقب بازگردیم.
در دنیای Web2، ما با انجمن‌ها و سیستم‌های مدیریت محتوا مواجه هستیم. البته تکنولوژی و سیستم‌های موجود در Web2 فراتر از چند مثال ساده است. در کل فضای Web2 پیچیدگی‌های زیادی دارد که باعث کاربری‌های بی‌نهایت آن شده است.
با این حال، انتقال پول یا ارزش در دنیای Web2 با مشکلات خاص خود همراه است. شما نمی‌توانید بدون در نظر گرفتن بانک‌ها، پول جابه‌جا کنید.
دنیای بلاک‌چین‌ها نه تنها بستری برای انتقال اطلاعات مانند دنیای Web2 است بلکه به کمک ارزهای دیجیتال برپایه بلاک‌چین، ما می‌توانیم پول جابه‌جا کنیم.
وقتی کاربران دنیا برای جابه‌جایی پول از یک ارز دیجیتال خاص استفاده می‌کنند، ما با شبکه‌ای از کاربران آن ارز مواجه هستیم.
هر چه تعداد کاربران یک ارز دیجیتال بیشتر شود، مسلما نام آن ارز را بیشتر در تیترهای خبری مشاهده خواهیم کرد. حتی رفتار اقتصادی آن ارز دیجیتال نیز با افزایش شبکه کاربران آن، تحت تاثیر قرار خواهد گرفت.
در قانون متکالف، روی آوردن کاربران به استفاده از یک ارز دیجیتال مانند بیت‌کوین، به عنوان اتخاذ شناخته می‌شود. در ابتدا کاربران از بیت‌کوین برای جابه‌جایی پول استفاده می‌کردند. در واقع سازنده بیت‌کوین آن را به عنوان یک سیستم جابه‌جایی پول معرفی کرد.
اما نکته جالب توجه در تغییر رفتار کاربران این ارز دیجیتال است. با افزایش محبوبیت یک ارز دیجیتال مانند بیت‌کوین، کاربری‌های این ارز دیجیتال نیز افزایش پیدا کرد چرا که کاربران از آن در سایر زمینه‌ها نیز استفاده می‌کردند.
برای مثال با افزایش کاربران، تقاضا نیز بالا رفت که این موضوع باعث کمیابی و افزایش قیمت بیت‌کوین شد. همچنین با افزایش ارزش بیت‌کوین، گروهی از کاربران از این ارز به عنوان راهی برای ذخیره ارزش استفاده کردند.
وقتی یک شبکه بزرگ به اندازه مثلا 1 میلیون نفر از بیت‌کوین استفاده کنند، تعداد احتمالا و اتصالات آن نیز افزایش پیدا می‌کند. امروز اگر کسی از بیت‌کوین برای پرداخت قبض‌ها یا اجاره خانه خود استفاده کند، شاهد گسترش این کاربری خواهیم بود.
در نهایت کاربری‌هایی که بیت‌کوین با افزایش تعداد کاربران خود کسب کرده است را به عنوان تاثیرات شبکه می‌شناسیم. تاثیرات شبکه یک چرخه ساده دارد.
شما از بیت‌کوین برای یک کاربری خاص مثل خرید یک کالای فیزیکی استفاده می‌کنید، اکنون سایر اعضای شبکه نیز کم کم از آن برای این هدف استفاده می‌کنند.
دوست شما از بیت‌کوین در کسب و کار خود در زمینه گلخانه استفاده می‌کند، از این پس، بیت‌کوین یک کاربری بیشتر پیدا کرده است.
این چرخه ساده مانند ویروس گسترش پیدا می‌کند و با وارد شدن تعداد کاربر جدید، مانند ریشه‌های یک درخت چه از نظر موارد کاربری و چه تداوم استفاده، تقویت خواهد شد.
بنابراین اگر بخواهیم آن را به شکل ساده بیان کنیم، فرمول کلی این گونه است که با افزایش تعداد کاربران یک ارز دیجیتال، کاربری آن افزایش پیدا می‌کند.
با افزایش تعداد کاربری، ارزش آن ارز نیز به دلیل تقاضای زیاد افزایش پیدا خواهد کرد که این موضوع می‌تواند باعث جذب کاربران جدید به ارز دیجیتال مورد نظر باشد.
از نظر قانون متکالف، هر چه تعداد کاربران شبکه افزایش پیدا کند، ارزش آن نیز بالا می‌رود. این نسبت در مورد ارزهای دیجیتال نیز صدق می‌کند. می‌توان گفت اتریوم یکی از بهترین نمونه‌های قانون متکالف است.
این ارز دیجیتال با ارائه زیرساخت مناسب برای ایجاد کاربری‌های گسترده، امکان رشد پیوسته و سریع شبکه خود را فراهم کرده است.
محدودیت‌های قانون متکالف
با این که قانون متکالف ایده‌های جالبی را برای ارزیابی و پیش بینی شبکه‌ها ارائه می‌دهد، اما محدودیت‌های آن را نباید در تحلیل‌ها نادیده گرفت.
اولین ایراد این قانون در ارزش گذاری آن است که به صورت ثابت، هر کاربر یا نود شبکه را برابر با یک ارزش یکسان در نظر می‌گیرد.
گاهی زمان ورود به یک شبکه می‌تواند بر روی مزایای آن برای کاربر جدید متفاوت باشد. در مورد شبکه‌های اجتماعی اگر کاربر دیرتر به آن ملحق شود، مزایای آن بسیار کمتر از کسانی است که در ابتدا وارد شبکه شده‌اند. با این حال، هزینه نگهداری شبکه ثابت است.
در کل دانستن این قانون دید تحلیلی خوبی را در اختیار شما قرار می‌دهد.
شما در بورس، علاوه بر خرید و فروش سهام:
- می‌توانید در دارایی‌هایی مانند طلا و مسکن سرمایه‌گذاری کنید
- در صندوق‌های سرمایه گذاری بدون ریسک، سود ثابت بگیرید
برای شروع سرمایه‌گذاری، افتتاح حساب رایگان را در یکی از کارگزاری‌ها انجام دهید:
برای سرمایه‌گذاری و معامله موفق، نیاز به آموزش دارید. خدمات آموزشی زیر از طریق کارگزاری آگاه ارائه می‌شود: