نوسان قیمت یا پویایی بازار (به انگلیسی volatility) هم به‌صورت “نوسانات” و هم “پویایی” ترجمه و استفاده می‌شود و به معنای صعود و نزول بیش از انتظار قیمت‌هاست.
مفهوم نوسان به نرخی اطلاق می‌شود که قیمت سهام در یک دوره خاص به اندازه آن افزایش یا کاهش می‌یابد.
درصورتی که این نوسانات و افزایش و کاهش‌های متوالی قیمت یک سهم مشخص در یک بازه زمانی معین بیش از انتظار باشد، پویایی یا volatility بازار در سطح بالاتری قرار می‌گیرد.
عناوین مطلب:
Volatility بالاتر در بازار یک سهم، اغلب به معنای ریسک بالاتر است. چرا که نوساناتی که در آینده احتمال رخ دادن دارند، برای ما قابل پیش‌بینی نیستند. بررسی سطح پویایی بازار می‌تواند به سرمایه‌گذار کمک کند تا میزان نوساناتی را که ممکن است در آینده رخ دهد، تخمین بزند.
بیشتر بخوانید: شکاف بازده بدون نوسان چیست؟
نوسان قیمت‌ها در بازارهای مختلف
سطوح پویا بودن یا نبودن بازارهای مختلف با هم متفاوت‌اند. برای مثال، سهامی با قیمتی که به‌شدت در حال نوسان‌های شدید است یا به طور نامنظم حرکت می‌کند، سطح volatility بسیار بالا داشته و به عبارتی بسیار پویا تفسیر می‌شود.
برعکس این ماجرا نیز صادق بوده و ممکن است بازارها در بازه‌های زمانی مشخصی در سطح پویایی بسیار پایین قرار بگیرند یا نیمه پویا باشند.
خرید یک سهام با سطح پویایی بالا، ریسک بسیار بزرگ‌تری از سرمایه‌گذاری روی دارایی‌هایی با سطح پویایی پایین‌تر به شمار می‌رود.
البته این ریسک‌های بزرگ، سودهای بسیار نیز به دنبال داشته و در کنار سقوط شدید قیمت، ارزش سهام موردنظر معمولاً در بازه‌های مشخصی بسیار رشد می‌کند.
به عبارت دیگر هنگام سرمایه‌گذاری در خرید سهام با volatility بالا؛ شانس موفقیت به‌اندازه خطر شکست افزایش می‌یابد. به همین دلیل، بازار خرید و فروش سهم‌های پویا، اصولاً در دست سرمایه‌گذارانی است که به سودهای بلندمدت معتقدند و ریسک‌پذیری بالایی دارند.
بیشتر بخوانید: مفهوم ریسک و بازده در سرمایه‌گذاری چیست؟
عوامل مهم در نوسان قیمت‌ها
عوامل بسیاری هستند که روی تمام فاکتورهای بازارهای مالی تأثیر می‌گذارند. تعدادی از این عوامل باعث تغییر رویکرد قیمت و در نتیجه سطح پویایی می‌شوند.
از جمله این موارد می‌توان 3 مورد زیر را نام برد:
1. عوامل سیاسی و اقتصادی
دولت‌ها می‌توانند هنگام تصمیم‌گیری در مورد توافق‌نامه‌های تجاری، قوانین و سیاست‌ها و موارد بسیار دیگر، بر اقتصاد تأثیر پررنگی داشته باشند.
در بازارهای مالی و تحلیل آنها که روان‌شناسی سرمایه‌گذاران گاهی نقش مهم‌تری از ارزش سهم‌های در گردش دارد، هر حرکتی از کوچک‌ترین پدیده‌ها مانند یک سخنرانی تا یک اتفاق بزرگ مانند انتخابات در دنیای سیاست و تأثیر آن در اقتصاد، می‌تواند واکنش‌های قابل‌توجهی را در بین سرمایه‌گذاران ایجاد کند که رفتار آنها را تغییر داده و در نتیجه بر قیمت سهام تأثیر می‌گذارد.
این نوسانات وارده درحالی‌که خود می‌توانند بازار را در تأثیر یک سطح بالاتر از volatility قرار دهند، می‌توانند واکنش‌های بسیاری را به دنبال داشته و باعث رخ‌دادن یک پویایی بزرگ در قیمت‌ها بشوند. در نتیجه عوامل سیاسی و اقتصادی نقش مهمی در ایجاد الگوی volatility در بازار دارند.
بیشتر بخوانید: اقتصاد کلان جهانی بر بازار کریپتو چه تأثیری دارد؟
2. عوامل مربوط به صنعت و بخش‌های منحصر به‌فرد آن
رویدادهای خاص می‌تواند باعث ایجاد نوسانات در یک صنعت خاص شوند.
به عنوان مثال، در صنعت نفت، یک رویداد آب و هوایی بزرگ در یک منطقه مهم تولیدکننده نفت می‌تواند باعث افزایش قیمت نفت شود و برعکس. این‌گونه پدیده‌ها می‌توانند نوسانات خارج از انتظار پدید آورده و رویکرد بازار را به سمت پویایی ببرند.
3. عملکرد شرکت
نوسانات و volatility قیمت‌ها، همیشه در کل بازار نیست و ممکن است تنها در یک شرکت و سهم اتفاق بیفتد.
اخبار مثبت در مورد عملکرد شرکت از جمله گزارش درآمد قوی یا معرفی یک محصول جدید و محبوب می‌تواند باعث بالا رفتن ناگهانی سهم مربوطه شده و سبب پویایی بیشتر شود.
سطح بالای پویایی همیشه نشانه بدی نیست و گاهی می‌تواند انتخاب‌های بیشتری درمورد نقاط ورود به خرید یک سهم را برای سرمایه‌گذاران فراهم کند. روند نزولی بازار به سرمایه‌گذارانی که معتقدند بازارها در بلندمدت عملکرد خوبی خواهند داشت، موقعیت خوبی ارائه می‌دهد تا سهام بیشتری را در شرکت‌های مقبول‌تر باقیمت‌های پایین‌تر خریداری کنند.
بیشتر بخوانید: چگونه در خرید و فروش سهام بر ترس غلبه کنیم؟
تشخیص volatility در بازار
هنگام انتخاب یک سهم به‌خصوص برای سرمایه‌گذاری، معامله گران باید به تاریخچه آن نگاه کرده و نوسانات را بررسی کنند تا بتوانند تقریباً سطح پویایی آن را تعیین کنند.
معیارهای متعددی وجود دارند که به کمک آنها می‌توان volatility را در موقعیت‌های مختلف اندازه‌گیری کرد. چرا که درک دقیق مفهوم پویایی و چگونگی تعیین آن برای سرمایه‌گذاری موفق ضروری است.
تحلیلگران عموماً از یک شاخص به نام باند بولینگر (Bollinger band) برای تجزیه‌وتحلیل انحراف معیار نمودار قیمت‌ها و پویایی آن در طول زمان استفاده می‌کنند.
اندیکاتور باند بولینگر از سه خط تشکیل شده است: میانگین متحرک ساده (SMA) و دو خط که هریک به‌اندازه یک مقدار استاندارد در بالا و پایین خط اصلی SMA قرار می‌گیرند.
بیشتر بخوانید: تفاوت بین میانگین متحرک ساده و میانگین متحرک نمایی چیست؟
هرچه نمودار کلی باند بولینگر گسترده‌تر باشد، قیمت سهام در دوره معین نوسان بیشتری دارد و بازار آن پویاتر است. همچنین سهام با نوسان کمتر دارای باندهای بولینگر بسیار باریکی است که نزدیک به SMA قرار دارند و نشان‌دهنده سطح پایینی از volatility هستند.
راه‌های دیگری نیز برای اندازه‌گیری میزان احتمالی volatility وجود دارد که سرمایه‌گذاران می‌توانند به کمک آنها تصمیم بگیرند که سهم موردنظر تا چه حد برای سرمایه‌گذاری امن بوده و ریسک بالایی سرمایه و دارایی آنها را تهدید نمی‌کند.
در نهایت، می‌توان ادعا کرد با اینکه در اکثر تحلیل‌ها و بررسی‌های بازار، پویایی بالا یک علامت خطر محسوب می‌شود، می‌توان با کسب آگاهی‌های کافی و دانستن نکات مثبت آن، برای بهره‌بردن از یک بازار با پویایی بسیار بالا نیز اقدام کرد و به سود خوبی نیز رسید.
شما در بورس، علاوه بر خرید و فروش سهام:
- می‌توانید در دارایی‌هایی مانند طلا و مسکن سرمایه‌گذاری کنید
- در صندوق‌های سرمایه گذاری بدون ریسک، سود ثابت بگیرید
برای شروع سرمایه‌گذاری، افتتاح حساب رایگان را در یکی از کارگزاری‌ها انجام دهید:
برای سرمایه‌گذاری و معامله موفق، نیاز به آموزش دارید. خدمات آموزشی زیر از طریق کارگزاری آگاه ارائه می‌شود: