” اثر مرجع” یا ” خطای اثر مرجع” در ارزش گذاری سهام شرکت‌ها

حتما در مورد “تورش” های مالی رفتاری زیاد شنیدید. فکر کنم چند ده تاش رو خودم به خوردتون دادم. امروز می خوام خیلی کوتاه در مورد یکی از جالب ترین هاش باهاتون حرف بزنم. بهش می گن ” اثر مرجع”. خطای “اثر مرجع” بیشتر در ارزش گذاری شرکت ها خودش رو نشون میده.

فرض کنید من و شما در حال گفتگو در مورد قیمت آپارتمان هستیم. ناگهان من میگم می دونی قیمت هرمتر آپارتمان تو آبادان ١١-١٢ میلیون تومان ه؟ شما میگی نه قطعا اشتباه می کنی و محاله آبادان از تهران گرون تر باشه. بعد من ادامه میدم  حدس تو چقدره برای قیمت آپارتمان؟

لطفا قبل از ادامه ی متن حدس بزنید.

ممکنه شما بگید حداکثر ٧-٨ میلیون باید باشه یا مثلا بگید ٥-٦ میلیون تومان.

در واقع اینجا حدس شما تحت تاثیر عدد ١١-١٢ میلیون من قرار گرفته. شما تلاش می کنید اون عدد رو منطقی کنید نه اینکه حدس جدیدی بزنید. عدد ١١-١٢ میلیون تومان من اینجا نقش مرجع رو بازی می کنه برای حدس شما. یعنی بطور غیرمستقیم مغز شما رو تحریک کردم که قیمت های بالاتر رو برای آپارتمان در آبادان بپذیرید.

این اتفاق در مورد قیمت خودرو، قیمت انواع خدمات و قراردادها نیز ممکن است رخ دهد.

اما در بازار سهام دو مرجعی که تحلیل ما رو متاثر می کنه قیمت همین الان تابلو و سود اعلام شده ی همین الان ه. در واقع واقعیت های الان نقش مرجع رو برای ما بازی می کند.

شاید من بیشتر از هزار تا تحلیل ارزش گذاری سهام در این چند سال مطالعه کرده ام. در اکثر آنها ارزش نهایی سهام که توسط تحلیلگر مشخص شده اند قیمت همین الان ده درصد بالاتر یا پایین تر بوده است. علت این مساله “اثر مرجع ” است. اگر قیمت تابلو سهام بجای ٢٠٠ تومان، ٥٠٠ تومان بود احتمالا تحلیلگر ما در انتهای تحلیل بجای ارزش ٢٢٠ تومان ثابت می کرد سهم ٤٥٠ تومان می ارزد.

اثر مرجع بطورناخودآگاه در همه ی ما وجود دارد و محاسبات ما را گاهی بدون اینکه حتی خودمون بدونیم تحت تاثیر قرار میده ، غافل از اینکه قیمت آپارتمان چیزی در حدود یکی دو میلیون تومان است.

نوشته کامیار فراهانی