سودآوری یک شرکت یکی از مهم‌ترین معیارهای مالی در ارزیابی سلامت مالی آن شرکت به حساب می‌آید.
سود مالی یا درآمد حاصل از هر فعالیت تجاری یا سرمایه‌گذاری باید بیش از هر گونه هزینه، مالیات و غیره باشد.
سود اقتصادی (Economic Profit) و سود حسابداری (Accounting Profit) دو نوع متفاوت سود هستند.
عناوین مطلب:
سود اقتصادی به کل درآمد حاصل از فروش منهای هزینه‌های پیش آمده در آن دوره در همه‌ی نهاده‌ها اشاره دارد. از طرف دیگر سود حسابداری نشان دهنده‌ی کل درآمد یک شرکت است که شامل هزینه‌های آشکار و دائمی است.
نکات مهم
- سود یک معیار مالی است که آورده یا درآمد مالی یک واحد تجاری از هر کسب و کار یا فعالیت سرمایه‌گذاری را نشان می‌دهد.
- سود اقتصادی پولی است که پس از در نظر گرفتن هزینه‌های آشکار و ضمنی به دست می‌آید.
- سود حسابداری درآمد خالص یک شرکت یا درآمد منهای هزینه است.
- شما می‌توانید سود اقتصادی را با کم کردن کل هزینه‌ها از کل درآمد یا بازده یک شرکت یا سرمایه‌گذاری تعیین کنید.
- شرکت‌ها سود حسابداری خود را به سرمایه‌گذاران و سازمان‌های مالیاتی گزارش می‌دهند.
سود اقتصادی چیست؟
سود اقتصادی شکلی از سود است که از تولید کالاها و خدمات و در عین حال در نظر گرفتن استفاده‌های جایگزین از منابع شرکت به دست می‌آید.
هزینه‌های آشکار و دائمی را از درآمد کسر می‌کند و شامل هزینه‌های موقتی می‌شود که در آن دوره زمانی، شرکت‌ها متحمل شده‌اند. هزینه‌های ضمنی که معمولاً هزینه‌های منابع یک شرکت است نیز بخشی از همین معادله است.
با استفاده از فرمول زیر می‌توانید سود اقتصادی را محاسبه کنید، البته استفاده از این فرمول زمانی امکان پذیر است که متغیر‌هایی مثل مجموع درآمد و کل هزینه شرکت را بدانید:
سود اقتصادی = کل درآمد – (کل هزینه‌های آشکار + کل هزینه‌های ضمنی)
هزینه‌های ضمنی می‌تواند قیمت بازاری باشد که یک شرکت می‌تواند یک منبع طبیعی را در مقابل استفاده از آن منبع به فروش برساند. برای مثال یک شرکت کاغذ، صاحب جنگلی از درختان است. آن‌ها درختان را قطع می‌کنند و محصولات کاغذی تولید می‌کنند. هزینه‌های ضمنی آن‌ها چوب است که می‌توانند آن را به قیمت بازار بفروشند.
در این‌جا راه دیگری برای درک آن نیز وجود دارد. یک شرکت ممکن است پروژه A را نسبت به پروژه B انتخاب کند. سود حاصل از پروژه A پس از کسر هزینه‌ها، سود حسابداری خواهد بود. سود اقتصادی شامل هزینه‌های موقتی انتخاب پروژه A در مقابل پروژه B می‌شود.
بیشتر بخوانید: هزینه سرمایه چیست؟
یک نکته مهم که هنگام محاسبه باید لحاظ کنید این است که سود اقتصادی مبتنی بر اصول نظری است در حالی که سود حسابداری از اصول حسابداری استفاده می‌کند.
سود حسابداری چیست؟
سود حسابداری (Accounting Profit) که به عنوان سود کسب شده نیز شناخته می‌شود، در واقع درآمد خالص یا کف درآمد یک شرکت است.
سود حسابداری، سودی است که پس از کسر هزینه‌ها و مخارج مختلف از کل درآمد یا کل فروش به دست می‌آید، همانطور که در اصول پذیرفته‌شده‌ی حسابداری (GAAP) تعریف شده است.
هزینه‌هایی که معمولا در هنگام حسابرسی سود حسابداری در نظر گرفته می‌شود عبارتند از:
- هزینه‌های نیروی کار، مانند دستمزد و حقوق
- هرگونه موجودی مورد نیاز برای تولید
- مواد خام
- هزینه‌های حمل و نقل و ذخیره‌سازی
- هزینه‌های تولید و سربار
- هزینه‌های فروش و بازاریابی
سود حسابداری مقدار پولی است که پس از کسر هزینه‌های آشکار شرکت تجاری باقی می‌ماند. هزینه‌های آشکار صرفاً مبالغ خاصی هستند که یک شرکت برای آن هزینه‌ها در آن دوره پرداخت می‌کند. دستمزد کارکنان یا اجاره از بهترین نمونه‌های این هزینه‌ها هستند.
بیشتر بخوانید: تابع سود چیست؟
تفاوت‌های کلیدی سود اقتصادی و سود حسابداری
سود اقتصادی بیشتر یک محاسبه‌ی نظری است که بر اساس اقدامات جایگزینی است که می‌توانست انجام شود.
از سوی دیگر، سود حسابداری، آن‌چه را که واقعاً اتفاق افتاده را لحاظ می‌کند. در این روش نتایج قابل اندازه‌گیری دوره (با استفاده از اعداد و ارقام موجود) محاسبه می‌شود.
البته روش مقایسه دیگری نیز برای تفکیک این دو روش محاسبه وجود دارد، سود به دست آمده از روش حسابداری به وسیله سود پس از کسر هزینه‌های آشکار (مانند دستمزد کارکنان و اجاره‌ی ملک) محاسبه می‌شود. اما سود اقتصادی شامل هزینه‌های آشکار و همچنین هزینه‌های ضمنی (آن‌چه شرکت برای دنبال کردن یک مسیر مشخص از آن صرف نظر می‌کند) است.
شرکت‌ها فقط موظف هستند یک شکل از سود را برای اهداف مالیاتی گزارش دهند و آن سود حسابداری است. سود اقتصادی عموماً فقط برای ارزیابی عملکرد شرکت مورد استفاده‌ی همان شرکت قرار می‌گیرد.
بیشتر بخوانید: حسابداری مالیاتی چیست؟
به عنوان مثال، کسب و کارها با استفاده از محاسبه سود اقتصادی می‌توانند در مورد ورود یا ماندن در یک بازار خاص تصمیمات مهمی اتخاذ کنند. سود اقتصادی همچنین نشان می‌دهد که شرکت‌ها چقدر کارآمد عمل می‌کنند.
با به دست آوردن سود اقتصادی، آن‌ها پی خواهند برد آیا منابع خود را به بهترین شکل ممکن به کار می‌گیرند یا خیر.
در ادامه تفاوت‌های عمده سود اقتصادی و سود حسابداری را در قالب جدول می‌بینید:
سود حسابداری |
سود اقتصادی |
درآمد پس از کسر هزینه‌های آشکار اداره‌ی یک کسب و کار محاسبه می‌شود |
سود پس از کسر هزینه‌های آشکار و ضمنی از کل درآمد محاسبه می‌شود |
قابل اندازه‌گیری بوده و بر اساس اصول پذیرفته‌شده‌ی حسابداری (GAAP) محاسبه می‌شود |
برگرفته از فرضیات و برآورد‌های کلی است |
به شکل درآمد شرکت به اداره مالیات گزارش می‌شود |
گزارش نمی‌شود و فقط برای استفاده داخلی شرکت است |
مثال‌هایی از مقایسه سود اقتصادی و سود حسابداری
بیایید از یک مثال فرضی برای نشان دادن نحوه‌ی عملکرد اصول اقتصادی و حسابداری در دنیای شرکت‌ها استفاده کنیم.
به یاد داشته باشید که سود اقتصادی بر اساس برآوردها و فرضیات است در حالی که سود حسابداری رقمی است که شرکت‌ها برای اهداف مالیاتی و به سرمایه‌گذاران گزارش می‌دهند.
تعیین سود حسابداری آسان است زیرا ما قبلاً می‌دانیم که این رقم را می‌توان در صورت سود و زیان یک شرکت یافت. همانطور که قبلا به آن اشاره شد، سود حسابداری به عنوان درآمد خالص یک شرکت گزارش می‌شود.
به عنوان مثال شرکت NVIDIA (NVDA) درآمد خالص یا سود حسابداری را 9.75 میلیارد دلار برای سال مالی 2022 در مقایسه با 4.33 میلیارد دلار در سال 2021 گزارش کرد.
حالا نوبت سود اقتصادی است. برخلاف سود حسابداری، شما نمی‌توانید این رقم را از صورت مالی یا درآمد شرکت بدست آورید. در عوض، برای ارزیابی آن به مقداری محاسبات فرضی نیاز داریم.
فرض کنید یک شرکت درآمدی معادل 10,000 دلار از فروش حیوانات عروسکی دارد. هزینه‌های آشکار بالغ‌بر 5,000 دلار و هزینه‌های ضمنی تولید آن‌ها بالغ بر 2,000 دلار است. با استفاده از فرمولی که بالاتر ارائه شد می‌توان تعیین کرد که سود اقتصادی تولید این اسباب بازی‌ها 3,000 دلار (10,000 – (5,000 + 2,000)) است.
تفاوت بین سود حسابداری صفر و سود اقتصادی صفر
سود اقتصادی صفر به عنوان حالت سر به سر نیز شناخته می‌شود. این رقم نیز مانند سود اقتصادی، هزینه‌های آشکار و ضمنی را در بر می‌گیرد.
با این حال، سود حسابداری صفر به این معنی است که یک شرکت با زیان کار می‌کند. یعنی هزینه‌هایش بیشتر از درآمدش است که با توجه به اعداد ارقام واقعی، این مسئله می‌تواند برای آینده شرکت خطرناک باشد.
سود اقتصادی چگونه محاسبه می‌شود؟
برای محاسبه سود اقتصادی، هزینه‌های آشکار و ضمنی را با هم جمع کنید، سپس این رقم را از کل درآمد به دست آمده کم کنید.
هزینه‌های آشکار شامل دستمزد، اجاره، آب و برق و هزینه‌ی مواد خام است در حالی که هزینه‌های ضمنی شامل هر گونه هزینه‌ای است که در یک دوره به هزینه‌های آشکار اضافه می‌شود، مانند از دست دادن سود سرمایه‌گذاری در یک دوره.
سود حسابداری چگونه محاسبه می‌شود
می‌توانید سود حسابداری را با کم کردن هزینه‌های آشکار از مجموع درآمد کسب شده محاسبه کنید. هزینه‌های آشکار شامل مواردی مانند مواد اولیه، دستمزدها، پرداخت‌های اجاره و خدمات آب و برق است.
نتیجه گیری
کسب درآمد و سودآوری برای پا برجا ماندن یک شرکت حیاتی است. محاسبه سود یک شرکت به دو روش صورت می‌گیرد: سود اقتصادی و سود حسابداری.
سود حسابداری یک شرکت از تفریق هزینه‌های آشکار و هزینه‌های ضمنی از درآمد کل شرکت در یک دوره محاسبه می‌شود که کسب‌وکار‌ها برای گزارش میزان سود دهی به سرمایه‌گذاران و اداره مالیات از سود حسابداری استفاده می‌کنند.
سود اقتصادی برای ارزیابی عملکرد یک شرکت محاسبه می‌شود و تنها مورد استفاده آن برای همان شرکت و در تصمیم گیری‌های کلان است. سود اقتصادی براساس فرضیات محاسبه می‌شود و هرگز در حسابداری شرکت دخالتی ندارد.
با محاسبه‌ی سود اقتصادی می‌توان مشخص کرد انجام کدام پروژه یا سرمایه‌گذاری روی چه چیزی می‌تواند بازدهی شرکت را بالاتر برده و سودآوری بیشتری برای شرکت به ارمغان بیاورد.
شما در بورس، علاوه بر خرید و فروش سهام:
- می‌توانید در دارایی‌هایی مانند طلا و مسکن سرمایه‌گذاری کنید
- در صندوق‌های سرمایه گذاری بدون ریسک، سود ثابت بگیرید
برای شروع سرمایه‌گذاری، افتتاح حساب رایگان را در یکی از کارگزاری‌ها انجام دهید:
برای سرمایه‌گذاری و معامله موفق، نیاز به آموزش دارید. خدمات آموزشی زیر از طریق کارگزاری آگاه ارائه می‌شود: