اصطلاح سود عملیاتی (به انگلیسی Operating Profit) معیاری در حسابداری برای محاسبه سودی است که یک شرکت، با در نظر نگرفتن بهره و مالیات، از عملیات اصلی تجارت خود به دست می‌آورد.
این ارزش عملیاتی همچنین سود حاصل از سرمایه‌گذاری‌های جانبی شرکت را نیز در نظر نمی‌گیرد، مانند درآمد حاصل از کسب‌وکارهای دیگری که یک شرکت ممکن است به‌طور جزئی در آنها سرمایه‌گذاری کرده باشد.
سود عملیاتی را می‌توان با استفاده از فرمول زیر محاسبه کرد:
سود عملیاتی =درآمد عملیاتی – هزینه کالاهای فروخته‌شده (COGS) – هزینه‌های عملیاتی – استهلاک
جزئیاتی بیشتر از سود عملیاتی
سود عملیاتی به‌عنوان یک شاخص بسیار دقیق در مورد سودآفرینی بالقوه یک کسب‌وکار عمل می‌کند زیرا تمام فاکتورهای اضافه را از محاسبات حذف می‌کند.
تمام هزینه‌هایی که برای مدیریت و اجرای شرکت یا کسب‌وکار مذکور ضروری هستند در این محاسبات لحاظ می‌شوند، به همین دلیل سود عملیاتی استهلاک مربوط به دارایی را در نظر می‌گیرد.
بنابراین، سود عملیاتی با درآمد خالص متفاوت است که به‌علت استثنائاتی که در سود عملیاتی شرکت در نظر گرفته نمی‌شوند ممکن است سال به سال تغییر کند.
به سود عملیاتی درآمد پیش از پرداخت بهره و مالیات (EBIT) نیز گفته می‌شود، که البته ممکن است گاهی شامل درآمد غیرعملیاتی نیز باشد که به‌عنوان سود عملیاتی در نظر گرفته نمی‌شود
. اگر شرکتی درآمد غیرعملیاتی نداشته باشد، آنگاه سود عملیاتی آن برابر با درآمد پیش از بهره و مالیات است.
با توجه به فرمول درآمد ناخالص (درآمد منهای هزینه کالاهای فروخته‌شده)، فرمول استفاده‌شده برای محاسبه سود عملیاتی معمولا به این شکل ساده‌سازی می‌شود:
سود عملیاتی = استهلاک – هزینه‌های عملیاتی – سود ناخالص
مثال سود عملیاتی
سود عملیاتی در صورت‌های مالی شرکت‌ها در «صورت سود و زیان» قابل مشاهده است.
به طور مثال در تصویر زیر سود عملیاتی شرکت دارویی پخش البرز را مشاهده می‌کنید:
اگر در صورت سود زیان روبروی «سود (زیان) عملیاتی» عدد قرمز و در پرانتز نوشته شده باشد، نشان دهنده زیان عملیاتی است.
همانطور که در تصویر فوق مشاهده می‌کنید همه مواردی که در بالای سود عملیاتی قرار دارند از سود ناخالص کسر شده‌اند و سود عملیاتی بدست آمده است.
موارد حذف‌شده در محاسبه سود عملیاتی
درآمد حاصل از فروش دارایی‌ها، خارج از مواردی که به‌طور خاص در راستای اهداف اصلی کسب‌وکار فروخته می‌شوند، در سود عملیاتی لحاظ نمی‌شوند.
علاوه بر این، سودی که از طریق مکانیسم‌هایی مانند حساب‌های جاری یا بازار پول به دست آمده نیز در سود عملیاتی لحاظ نمی‌شود.
با اینکه حذف هزینه‌های تولید از کل درآمد عملیاتی، درکنار هر هزینه‌ای مرتبط با استهلاک، به هنگام تعیین سود عملیاتی مجاز است، این محاسبات تعهدات و بدهی‌هایی که باید پرداخت شوند را در نظر نمی‌گیرند.
حتی اگر این تعهدات و بدهی‌ها به‌طور مستقیم به توان شرکت جهت حفظ عملیات عادی کسب‌وکار مرتبط باشند.
درآمد عملیاتی شامل درآمد سرمایه‌گذاری حاصل از سهام جزئی در یک شرکت دیگر نمی‌شود، حتی اگر درآمد سرمایه‌گذاری مذکور به‌طور مستقیم به عملیات اصلی کسب‌وکار شرکت ثانویه مربوط باشد.
علاوه بر این، فروش دارایی‌هایی مانند املاک و مستغلات و تجهیزات تولیدی نیز در نظر گرفته نمی‌شود، زیرا این فروش‌ها درواقع بخشی از عملیات اصلی شرکت نیستند.
مزایا و معایب استفاده از سود عملیاتی
شرکت‌ها ممکن است سود عملیاتی خود را به‌جای سود خالص ارائه کنند؛ درحالیکه، سود خالص یک شرکت کسر سود و مالیات را نیز در نظر گرفته است.
در مواردی که شرکت بدهی بسیار زیادی داشته باشد، سود عملیاتی وضعیت مالی شرکت را مثبت‌تر از سود خالص آن نشان می‌دهد.
سود عملیاتی مثبت ممکن است سود بالقوه کلی شرکت را نشان دهد، اما در واقع سودآوری را تضمین نمی‌‌کند.
شرکتی که بدهی زیادی داشته باشد ممکن است سود عملیاتی مثبتی نشان دهد، درحالیکه به‌طور همزمان دچار زیان خالص نیز باشد.
علاوه بر این، هزینه‌های لحاظ‌نشده ممکن است بزرگ باشند، تا حدی که سود عملیاتی شرکتی که سود خالص منفی دارد را مثبت نشان دهند.
این اصطلاح در واژه‌نامه جامع بورسینس منتشر شده است.اصطلاحات دیگر را ببینید...قصد شروع سرمایه‌گذاری در بورس را دارید؟ اولین قدم این است که افتتاح حساب رایگان را در یکی از کارگزاری‌ها انجام دهید:
