خط بازار اوراق بهادار (به انگلیسی Security Market Line یا SML) خطی است که روی نمودار ترسیم می‌شود. این خط به‌عنوان نموداری از مدل قیمت‌گذاری دارایی‌های سرمایه‌ای (CAPM) عمل می‌کند.
درواقع خط SML سطوح مختلف ریسک سیستماتیک یا ریسک سهام مختلف بازار اوراق بهادار را نشان می‌دهد. این ریسک در برابر انتظارات سهام‌داران، پیش‌بینی بازار و بازگشت کل بازار در هر زمان معین، مشخص می‌شود.
همچنین این خط را به‌عنوان خط مشخصه بازار هم می‌شناسند. SML تجسمی از CAPM است که در آن محور X نمودار ریسک را از نظر بتا نشان می‌دهد. محور Y نمودار هم نشان‌دهنده بازده مورد انتظار سرمایه‌گذار است.
عناوین مطلب:
حق بیمه ریسک بازار یک اوراق بهادار معین با جایی که در نمودار نسبت به SML.1 ترسیم شده است، تعیین خواهد شد.
خط SML بر این فرض استوار است که سرمایه‌گذاران باید در تعیین و میزان کسب سود و تعیین مقدار آن هم به ارزش زمانی پول (TVM) و هم ارزش زمانی سهم توجه کنند.
سطح ریسک مرتبط با هر سرمایهگذاری است که به‌عنوان حق بیمه ریسک شناخته می‌شود. به‌طورکلی، SML می‌تواند به تعیین اینکه آیا یک محصول سرمایهگذاری بازده مورد انتظار مطلوبی را در مقایسه با سطح ریسک خود ارائه می‌دهد یا خیر، کمک کند.
مفهوم بتا در CAPM و SML یک مفهوم مرکزی و مهم است. بتای یک اوراق بهادار معیاری برای ریسک سیستماتیک آن است. مقدار بتای یک (بتا = 1) به‌عنوان میانگین کلی بازار در نظر گرفته می‌شود.
بیشتر بخوانید: ضریب بتا یا عامل بتا چیست؟
فرمول SML
فرمول محاسبه SML به‌صورت زیر است:
بازده موردنیاز = نرخ بازده بدون ریسک + بتا (بازده بازار – نرخ بازده بدون ریسک)
اگرچه SML می‌تواند ابزار ارزشمندی برای ارزیابی و مقایسه اوراق بهادار باشد، اما نباید به‌صورت مجزا از آن استفاده کرد.
دلیل این موضوع هم در این است که وقتی بازده مورد انتظار سرمایهگذاری بیش از نرخ بازده بدون ریسک باشد، لازم است معیار‌ها و ویژگی‌های دیگری از سهم را هم بررسی کرد.
نقش مدل قیمت‌گذاری دارایی سرمایه
مدل قیمت‌گذاری دارایی‌های سرمایه‌ای (The capital asset pricing model) یا CAPM فرمولی است که رابطه بین ریسک سیستماتیک یک اوراق بهادار یا یک پرتفوی و بازده مورد انتظار را توصیف می‌کند.
همچنین عاملی برای اندازه‌گیری دقیق نوسان یا بتا یک اوراق بهادار نسبت به دیگر سهم‌ها و در مقایسه با بازار کلی هم است.
از نظر ریاضی، فرمول CAPM نرخ بازده بدون ریسک است که به بر اساس اوراق بهادار یا پرتفوی ضرب شده در بازده مورد انتظار بازار، منهای نرخ بازده بدون ریسک محاسبه می‌شود. عدد به‌دست‌آمده از فرمول CAPM بازده مورد انتظار امنیت را نشان می‌دهد.
یک اوراق بهادار با بتای 1.0 همبستگی مثبت کاملی با بازار خود دارد.
این موضوع نشان می‌دهد که وقتی بازار افزایش یا کاهش پیدا می‌کند، اوراق بهادار باید به همان میزان درصد افزایش یا کاهش داشته باشد.
اوراق بهادار با بتای بالاتر از 1.0 دارای ریسک سیستماتیک و نوسانات بیشتری نسبت به بازار کلی است. همچنین اوراق بهادار با بتای کمتر از 1.0 ریسک سیستماتیک و نوسانات کمتری نسبت به بازار دارد.
ارزش‌گذاری SML و CAPM
فرمول‌های SML و CAPM با هم در تعیین اینکه آیا اوراق بهاداری موردنظر برای سرمایهگذاری سود معقولی برای میزان ریسک پذیرفته شده دارد یا نه مفید است.
اگر بازده مورد انتظار یک اوراق بهادار در برابر بتای آن در بالای خط بازار اوراق بهادار ترسیم شود، با توجه به معاوضه و ریسک و بازده، نشان‌دهنده ارزش پایین آن سرمایهگذاری است.
اگر نتیجه به‌دست‌آمده برعکس این موضوع باشد و بازده مورد انتظار اوراق بهادار در برابر ریسک سیستماتیک آن در زیر نمودار SML ترسیم شود، ارزش آن بیش از حد است. زیرا سرمایهگذاری بازده کمتری را برای مقدار ریسک سیستماتیک مرتبط می‌پذیرد.
درحالی‌که CAPM و SML اطلاعات مهمی را در اختیار سرمایهگذاری و تحلیل‌گر می‌‌گذارند و همچنین به طور گسترده در ارزیابی و مقایسه حقوق صاحبان سهام استفاده می‌شوند، ابزارهای مستقلی نیستند. در اصل به‌غیراز بازده مورد انتظار یک سرمایهگذاری بیش از نرخ بازده بدون ریسک، عوامل دیگری هم وجود دارند که باید هنگام انتخاب سرمایهگذاری در نظر گرفته شوند.
استفاده از خط بازار اوراق بهادار
SML در تعیین اینکه آیا اوراق بهادار بازده مورد انتظار مطلوبی را در مقایسه با سطح ریسک خود ارائه می‌دهد یا نه کاربردی است.
هنگامی که یک اوراق بهادار در نمودار SML ترسیم می‌شود، اگر نتیجه نمودار بالاتر از SML باشد، کمتر از میزان ارزش‌گذاری شده در نظر گرفته می‌شود. زیرا موقعیت روی نمودار نشان می‌دهد که اوراق بهادار بازده بیشتری در برابر ریسک ذاتی خود دارد.
بیشتر بخوانید: 4 روش برای ارزش گذاری سهام شرکت‌ها در ایران
برعکس، اگر امنیت زیر SML ترسیم شود، ریسک آن بیش از حد است و سود به‌دست‌آمده از آن نمی‌تواند بازده مورد انتظار را برآورده کند.
SML اغلب در مقایسه دو اوراق بهادار مشابه که بازده تقریبا یکسانی دارند استفاده می‌شود تا مشخص شود کدام یک از آنها کمترین میزان ریسک ذاتی بازار را نسبت به بازده مورد انتظار دارند.
SML همچنین می‌تواند برای مقایسه اوراق بهادار با ریسک مساوی هم استفاده شود تا ببینیم کدام یک بالاترین بازده مورد انتظار را در برابر آن سطح ریسک ارائه می‌دهد.
SML و CML
CML یا همان خط بازار سرمایه یک نمایش گرافیکی است که نرخ بازدهی در اوراق بهادار را نشان می‌دهد. به عبارت ساده، به تعیین میزان سود سرمایه‌گذار بر اساس سرمایهگذاری خود کمک می‌کند.
به‌طورکلی، CML یک مبادله بین ریسک و بازده برای پرتفوهای کارآمد را ترسیم می‌کند. این خط نشان‌دهنده ترکیبی از پرتفوی است که شامل نرخ بدون ریسک و دارایی‌های پرریسک است. بنابراین، بررسی اطلاعات SML درباره سهام مختلف یک پورتفولیو، عملکرد آن را بهینه‌سازی کرده و رابطه ریسک و میزان بازدهی آن را بررسی می‌کند.
تفاوت SML و CML
همان‌طور که تا اینجا اشاره کردیم، SML به سرمایه‌گذار کمک می‌کند تا ریسک بازار را در سرمایهگذاری خود تعیین کند، اما CML نموداری است که برای ترسیم و بررسی میانگین میزان موفقیت یا ضرر سهم در بازار کاربرد دارد.
SML هم پورتفولیوهای کارآمد و غیر کارآمد را تعریف می‌کند، این در حالی است که CML فقط پورتفولیوهای کارآمد یا موثر را تعریف می‌کند.
بیشتر بخوانید: 3 معیار مهم برای اندازه گیری عملکرد پورتفولیو (سبد سرمایه گذاری)!
هدف SML نشان‌دادن تمام عوامل امنیتی است. از سوی دیگر، CML تنها پرتفوی بازار و سرمایه‌گذاری‌های بدون ریسک را توصیف می‌کند.
SML از ضریب بتا برای محاسبه ریسک استفاده می‌کند که به نوبه خود به تعیین میزان امنیت به ریسک کلی کمک می‌کند. از طرف دیگر CML از SD (انحراف استاندارد) برای محاسبه ریسک استفاده می‌کند.
نمودار SML و CML
در SML، محور Y نشان‌دهنده بازده اوراق بهادار است، درحالی‌که محور X بتای اوراق بهادار را نشان می‌دهد. از سوی دیگر، در CML، محور Y نشان‌دهنده بازده مورد انتظار پورتفولیو است، درحالی‌که محور X نشان‌دهنده انحراف استاندارد پورتفولیو است.
همچنین فرمول‌های این دو ابزار هم با یکدیگر تفاوت‌هایی دارند. در SML، فرمول محاسبه شیب (Rm – Rf) است، درحالی‌که فرمول در CML (Rm – Rf) / σm است. شیب در SML تفاوت بین نرخ بازده موردنیاز و نرخ بدون ریسک را نشان می‌دهد. در CML، شیب در مورد قیمت بازار ریسک برای پرتفوی کارآمد است.
جمع‌بندی
درباره خط بازار اوراق بهادار یا SML صحبت کردیم. در اصل SML در مورد ریسک بازار در یک سرمایهگذاری می‌گوید یا نقطه‌ای را مشخص می‌کند که ممکن است دارایی‌ها و سود سرمایه‌گذار را در معرض خطر قرار دهد.
این خط مشتق شده از نمودار CAPM است. همچنین در کنار نمودار CML به سرمایه‌گذاران و تحلیلگران کمک می‌کنند تا اطلاعاتی در مورد ریسک و بازده به دست آورند.
بنابراین، هر دو بسیار مفید هستند. یک سرمایه‌گذار باید برای تصمیم‌گیری آگاهانه در مورد اوراق بهادار یا سرمایهگذاری موردنظر به این ابزارهای مالی مراجعه کند.
شما در بورس، علاوه بر خرید و فروش سهام:
- می‌توانید در دارایی‌هایی مانند طلا و مسکن سرمایهگذاری کنید
- در صندوق‌های سرمایه گذاری بدون ریسک، سود ثابت بگیرید
برای شروع سرمایهگذاری، افتتاح حساب رایگان را در یکی از کارگزاری‌ها انجام دهید:
برای سرمایهگذاری و معامله موفق، نیاز به آموزش دارید. خدمات آموزشی زیر از طریق کارگزاری آگاه ارائه می‌شود: