یک نکته مهم در ارزش‌گذاری سهام با نسبت P/E

نسبت P/E یکی از نسبت‌های پرکاربرد در ارزش‌گذاری سهام است.

برای خواندن توضیحات اولیه درباره این نسبت مطلب P/E چیست را مطالعه کنید.

در این مطلب از سایت بورسینس که توسط مهدی افضلیان نوشته شده، یک نکته مهم در خصوص ارزش گذاری سهام با نسبت پی بر ای را ذکر می‌کنیم.

به طور کلی برای تعیین یک مقدار مناسب برای P/E بازار، در مرحله اول باید نرخ سود بانکی را بررسی کرد. به عنوان مثال اگر نرخ سود بانکی 20 درصد باشد می‌توان گفت که P/E یک سرمایه‌گذاری بدون ریسک برابر 5 واحد می باشد.

اگر سرمایه‌گذار پول خود را در بانک سرمایه‌گذاری کند سالانه 200 هزار تومان از محل نرخ سود بانکی عایدی خواهد داشت یعنی سرمایه‌گذار بعد از 5 سال به اصل پول خود خواهد رسید.

حال اگر بخواهیم P/E بازار سهام را بررسی کنیم به این نتیجه می‌رسیم که این نسبت باید بالاتر از P/E بدون ریسک باشد و مقادیر بالاتر از 5 باید برای خرید سهام در نظر گرفته شود چرا که بازار سرمایه نسبت به سود بانکی دارای ریسک بیشتری می باشد.

البته این نکته را هم باید مد نظر قرار داد که انتخاب سهم بر مبنای p/e صرفا نباید مقایسه آن با p/e بدون ریسک باشد چرا که ممکن است p/e سهمی برابر 5 باشد ولی باز هم اقبال برای خرید آن سهم وجود نداشته باشد یعنی سرمایه‌گذار انتظار کاهش سود سهم در آینده را داشته باشد و به همین دلیل به p/e توجهی نکند.

این موضوع مهم را با مثالی توضیح می‌دهم

فرض کنید قیمت سهمی در بازار 2000 تومان و سود هر سهم شرکت نیز 400 تومان است.

در حال حاضر سهم با p/e=5 در بازار معامله می‌شود. اگر به معاملات سهم نگاه کنید به این نتیجه می‌رسید که حجم معاملات پایین است و خریدار قدرتمندی برای سهم وجود ندارد و روند سهم نیز منفی و رو به پایین معامله می‌شود.

حال سوال اینجاست که چرا سرمایه‌گذاران در شرایط معمول بازار سهمی با p/e برابر با 5 را خریداری نمی‌کنند؟

یکی از دلایل عدم اقبال بازار برای خرید سهام با p/e پایین، انتظار برای کاهش سود هر سهم آن در آینده می باشد. در مثال بالا گفتیم که سود هر سهم شرکت 400 تومان است.

فرض کنید شرکت وضعیت مناسبی به لحاظ فروش نداشته و گزارش های دوره‌ای و پوشش های فصلی که منتشر می‌کند موید همین مطلب است. با این شرایط سرمایه‌گذار به این نتیجه می‌رسد که سود هر سهم باید در گزارش جدید کاهش داشته و از 400 تومان به 300 تومان برسد.

حال اگر قیمت سهم 2000 تومان باشد، یعنی سهم با سود تحلیلی 300 تومانی در آینده، با p/e حدود 7 در بازار معامله می‌شود و p/e سهم دیگر 5 نیست.

به همین دلیل سرمایه‌گذار با این تفکر، حاضر به خرید سهام شرکت نمی باشد و قیمت سهم نیز کاهش پیدا می‌کند؛ چرا که p/e زمانی زیاد می‌شود که تقاضا برای سهم افزایش یابد و همگام با آن قیمت سهم افزایش یابد.

عموما در روش ارزش‌گذاری بر مبنای تحلیل بنیادی، سعی می‌شود که با استفاده از صورت های مالی شرکت‌ها (توانایی تحلیل سهام شرکت از طریق تحلیل بنیادی) سود تحلیلی هر سهم ( EPS تحلیلی ) به دست آمده و پس از آن با ضرب این سود در نسبت P/E انتظاری، ارزش ذاتی سهم به دست آید.

در خصوص P/E انتظاری و تعیین آن توسط سرمایه‌گذار، باید به این نکته توجه کرد که چشم‌انداز سهم در آینده به چه صورتی می باشد.

اگر چشم‌انداز برای رشد سودآوری در آینده وجود دارد سرمایه‌گذار می تواند P/E های بالاتر از میانگین بازار برای سهم در نظر گیرد در این حالت افزایش قیمت سهم هم از محل P/E انتظاری سرمایه‌گذار و هم از محل افزایش سود شرکت خواهد بود اما اگر برعکس روند سودآوری سهم همانند دوره های گذشته ثابت باشد سرمایه‌گذار می تواند P/E سهم را معادل با P/E تاریخی سهم در نظر گیرد.

در این حالت افزایش قیمت سهم صرفا با توجه به افزایش سود هر سهم شرکت می باشد. حال اگر این دو متغیر برآورد شده در هم ضرب شوند، قیمت تحلیلی سهم بدست می‌آید که می‌توان آن را با قیمت بازار مقایسه کرد و در خصوص خرید و یا فروش سهم تصمیم‌گیری کرد.

P = P/E * EPS

البته استفاده از P/E صنعت، حدود تقریبی قیمت انتظاری سهم را مشخص می‌کند. اگر P/E شرکتی بالاتر از میانگین بازار و یا صنعت باشد بدین معنی است که بازار در ماه‌‌ها و سالهای آینده انتظارات زیادی از سهام شرکت دارد و باید سود های فزاینده ای ایجاد کند.

تا زمانی که انتظارات مثبت در خصوص سود شرکت وجود دارد این نسبت رشد می‌کند تا اینکه به بالاترین سطح خود برسد بعد از آن هر ساله با افزایش سود شرکت و تعدیل های مثبت پی در پی نه تنها P/E شرکت افزایش نمی‌یابد بلکه روند نزولی را طی می‌کند و در نهایت به سطحی می رسد که بازده معقولی را برای سهام شرکت ارائه می‌دهد.

در این شرایط قیمت سهام شرکت نیز در محدوده معینی نوسان داشته و دیگر مانند قبل روند رو به رشدی ندارد مگر اینکه در آینده شرایط تغییر کند.

در این خصوص می توان سهام گروه خودروسازی را نام برد.

انتظارات سرمایه‌گذاران برای شرکت‌های این صنعت در جهت افزایش عایدی بسیار بالا می‌باشد که می‌تواند همگام با قراردادهای جدید با شرکت‌های خارجی، توسعه خطوط تولید در کشور، امکان صادرات و … باشد و همین عامل موجب شده که اقبال زیادی برای این گروه به وجود آید و سهام شرکت‌های این گروه با P/E های بالایی در بازار معامله شوند.

حال در نظر بگیرید با توجه به چشم‌انداز مثبت سرمایه‌گذاران به صنعت خودروسازی و افزایش تقاضا برای سهام یکی از شرکت‌های این گروه مانند ایران خودرو، P/E سهم به صورت غیر عادی افزایش یابد و به عدد 30 برسد.

در این شرایط سرمایه‌گذار انتظار دارد سود هر سهم شرکت در آینده افزایش یابد و با تعدیلات پی در پی همراه باشد تا بتواند افزایش قیمت سهم را جبران کرده و موجب تعدیل P/E شود اما اگر این اتفاق نیفتد و سود شرکت در میان مدت تغییر نکند همین عامل موجب نارضایتی سرمایه‌گذاران از وضع موجود و فروش سهام و در نتیجه کاهش P/E می‌شود.

یکی از مزایای نسبت P/E این است که به راحتی می‌توان سهام شرکت ها را با یکدیگر مقایسه کرد. این مقایسه نیز محدوده به شرکت‌هایی می‌شود که در یک گروه و یا صنعت خاص قرار دارند و نمی‌توان شرکت‌هایی که در صنایع مختلف فعالیت دارند را با هم مقایسه کرد.

به عنوان مثال شرکت ختوقا در گروه خودروسازی را نمی توان با شرکت ثعمرا در گروه ساختمانی مقایسه کرد و به یک نتیجه درست رسید و یا برخی از شرکت‌هایی که حتی در یک صنعت هم وجود دارند را نمی‌توان با هم مقایسه کرد.

به عنوان مثال در گروه فراورده های نفتی، کک و سوخت هسته ای برخی از شرکت‌های گروه مانند شرانول، شسپا و شبهرن و … ماهیت فعالیت جداگانه ای دارند و نمی‌توان p/e آنها را با p/e شرکت‌هایی مانند شبندر، شتران و …با هم در نظر گرفت.

نویسنده: مهدی افضلیان، مدرس و تحلیلگر بازار سرمایه

شما در بورس، علاوه بر خرید و فروش سهام:

• می‌توانید در دارایی‌هایی مانند طلا و مسکن سرمایه‌گذاری کنید
• در صندوق‌های سرمایه گذاری بدون ریسک، سود ثابت بگیرید

برای شروع سرمایه‌گذاری، افتتاح حساب رایگان را در یکی از کارگزاری‌ها انجام دهید:

نام شرکت	ویژگی‌ها	امتیاز	لینک ثبت‌نام
کارگزاری آگاه	باشگاه مشتریان با جایزه نرم‌افزار معاملاتی پیشرفته دریافت اعتبار معاملاتی خرید آنلاین صندوق‌ سرمایه‌گذاری ثبت‌نام آنلاین برای کد بورسی

برای سرمایه‌گذاری و معامله موفق، نیاز به آموزش دارید. خدمات آموزشی زیر از طریق کارگزاری آگاه ارائه می‌شود:

نام خدمات	ویژگی‌ها	لینک ثبت‌نام
دوره‌های آموزش تحلیل تکنیکال	دوره‌های حضوری + غیرحضوری شناخته‌شده‌ترین اساتید در سطح مقدماتی، متوسط و پیشرفته ارائه مدرک معتبر گذراندن دوره