بازارگردانی فرآیندی است که با هدف کنترل قیمت اوراق بهادار و افزایش نقد شوندگی سهام در بازار بورس صورت می‌گیرد.
گاهی بازار بورس دچار نوسانات شدید می‌شود و صف‌های طولانی برای خرید یا فروش شکل می‌گیرد، در این شرایط برای تسهیل در فرآیندها و از بین رفتن صف، بازارگردان‌ها وارد عرصه شده و شرایط را تعدیل می‌کنند.
در این مقاله قصد داریم شما را با مفهوم بازارگردانی، وظایف بازارگردان و شرایط آنها بیشتر آشنا کنیم.
عناوین مطلب:
بازارگردان در بورس کیست و چه کاری انجام می‌دهد؟
قیمت سهام در بازار بورس بر اساس عرضه و تقاضا تعیین می‌شود.
در شرایطی که بازار در حالت عادی باشد، متقاضیان اوراق بهادار با قیمت‌های معمول خرید یا فروش می‌کنند. اما اتفاقات زیادی ممکن است بازار بورس را دچار هیجان کرده، یا تعادل آن را بهم بزنند.
اخبار سیاسی، اقتصادی، اخبار جنگ‌ها، قیمت نفت، دلار و بسیاری اتفاقات دیگر می‌توانند شرایط ناپایداری برای بورس ایجاد کنند. نوسانات شدید و ناپایداری هم سرمایه‌گذاران را بی‌اعتمادی میکند.
در واقع می‌توان گفت کار بازارگردان، تلاش برای برگرداندن تعادل و اعتماد از دست رفته به بازار است.
بازارگردان که در اصطلاحات بین‌المللی به آن مارکت میکر (Market Maker) می‌گویند، شرکت، صندوق یا شخص حقوقی است که نقدینگی زیادی دارد. علاوه بر این، تعدادی از سهام‌های شرکت تحت نظر خود را می‌خرد.
زمانی که برای سهام آن شرکت صف خرید تشکیل شد، این نهاد تعدادی از سهام‌های تحت معامله‌ی خود را می‌فروشد و از ایجاد صف طولانی جلوگیری میکند.
در زمان تشکیل صف فروش نیز به دلیل نقدینگی زیادی که در اختیار دارد سهام فروشنده‌ها را می‌خرد و در این شرایط هم از قفل شدن معاملات و تشکیل صف طولانی فروش جلوگیری کرده و در واقع به نقدشوندگی اوراق بهادار کمک میکند.
بیشتر بخوانید: بازیگر سهم کیست و چه نقشی دارد؟ + ترفندهای بازیگران سهام
میزان کارمزد بازارگردانی
اگر سهامی که بازارگردان می‌خرد نزولی باشد، و این نهاد بخواهد کارمزد معمول را برای معاملات خود پرداخت کند، با ضرر زیادی مواجه می‌شود. در نتیجه با کاهش میزان کارمزد در معاملات، بازارگردان کمتر ضرر میکند.
بر اساس آخرین مصوبه شورای عالی بورس، حداکثر نرخ کارمزد خرید و فروش شرکت‌های بازارگردان و سایر نهادهایی با این نوع فعالیت، 20 درصد سقف میزان کارمزد معمول سهام در هر معامله است.
در واقع کارمزدی که مارکت میکر به بورس اوراق بهادار پرداخت میکند، 80 درصد کمتر از کارمزد معاملات معمولی و عادی در بورس است.
علاوه بر این، بازارگردان از هرگونه پرداخت مالیاتی در هنگام فروش اوراق بهادار معاف است و 5 درصد مالیات فروش را پرداخت نمی‌کند.
سود و ضرر بازارگردان در بورس
بازارگردان‌ها تلاش می‌کنند سهم‌هایی که از قبل و در شرایط طبیعی بازار خریده‌اند را در وضعیت غیرعادی با قیمتی بالاتر بفروشند.
این افزایش قیمت در مقایسه با قیمت خرید چندان زیاد نیست اما از آنجا که حجم معاملاتی که انجام می‌دهند زیاد است، می‌تواند سود قابل قبولی بدست آورند.
از طرفی مارکت میکر ممکن است مجبور به خرید حجم بالایی از سهام شرکت تحت نظارت خود در شرایط سقوط بازار شود؛ که البته در این شرایط با مقداری ضرر مواجه خواهد شد.
اما از آنجا که کارمزد معاملات در این شرایط پایین است، از میزان ضرر و زیان کاسته می‌شود.
بیشتر بخوانید: صندوق اختصاصی بازارگردانی چیست؟ + سود صندوق بازارگردانی
شرایط لازم برای سفارشات بازارگردانی
سفارشاتی که این نهاد برای خرید و فروش اوراق بهادار در بورس ثبت میکند دارای شرایطی است؛ مثلا اینکه قیمت‌های پیشنهادی می‌بایست در دامنه مجاز نوسان قیمت روز سهام مورد نظر باشد.
از طرفی بر اساس قوانین، حجم سفارشات خرید و فروش می‌بایست با هم برابر باشند.
علاوه براین تفاوت بین حداقل قیمت خرید در هنگام ثبت سفارش خربد و حداکثر قیمت فروش در هنگام ثبت سفارش فروش می‌بایست در دامنه مظنه قیمت باشد.
سوالات متداول
سود بازارگردان چطور بدست می‌آید؟
در ابتدا بازارگردان متعهد می‌شود در صورت لزوم، سهام شرکت را خرید و فروش کند. در زمان سقوط ارزش سهام، این نهاد با ضرر مواجه می‌شود اما سودی که بدست می‌آورد از تفاوت کم بین قیمت خرید و فروش تامین می‌شود و چون حجم معاملاتی که انجام می‌دهد زیاد است و کارمزد کمی می‌پردازد، سود بالایی بدست خواهد آورد.
تعیین بازارگردان در بورس برای یک شرکت چه مزایایی دارد؟
بازارگردان باعث حفظ نقدینگی در بازار می‌شود. همچنین با خرید و فروش به موقع، دامنه نوسانات قیمت را محدود میکند. علاوه براین، از نوسانات شدید جلوگیری کرده و قیمت اوراق بهادار را در یک محدوده قیمتی مشخص کنترل میکند. بالا بردن میزان نقدشوندگی سهام به خاطر آمادگی برای خرید و فروش در صورت لزوم هم از جمله دیگر مزایای تعیین بازارگردان برای یک شرکت در بازار بورس است.
یک بازارگردان می‌تواند با چند شرکت همکاری کند؟
بر اساس قوانین وضع شده، بازارگردان تنها می‌تواند یک نماد را خرید و فروش کند و اجازه ندارد همزمان برای چند نماد و چند سهام شرکت مختلف بازارگردانی انجام دهد.
چه عواملی بر فعالیت یک بازارگردان اثر می‌گذارند؟
عمق بازار، عرض بازار و نسبت سرمایه گذاران اطلاعات مدار به نقدینه مدار از جمله عواملی هستند که بر فعالیت بازارگردان اثر می‌گذارند.
سخن پایانی
بر اساس نظر کارشناسان و تحلیلگران، بازارگردان تعدیل کننده و بازکننده گره‌های معاملاتی در بازار بورس است.
علاوه بر این، در زمانی که خریدار و فروشنده‌ای وجود ندارد، با تزریق نقدینگی در بازار، به روان شدن معاملات کمک میکند. این اقدام از نوسانات شدید قیمت جلوگیری به عمل می‌آورد.
شما در بورس، علاوه بر خرید و فروش سهام:
- می‌توانید در دارایی‌هایی مانند طلا و مسکن سرمایه‌گذاری کنید
- در صندوق‌های سرمایه گذاری بدون ریسک، سود ثابت بگیرید
برای شروع سرمایه‌گذاری، افتتاح حساب رایگان را در یکی از کارگزاری‌ها انجام دهید:
برای سرمایه‌گذاری و معامله موفق، نیاز به آموزش دارید. خدمات آموزشی زیر از طریق کارگزاری آگاه ارائه می‌شود: