روش ارسال سفارش آنلاین و آفلاین در بورس

هماطنور که می‌دانید اینترنت، انقلابی بزرگ در معاملات جهانی به وجود آورده است و باعث شده تا حتی زندگی روزمره افراد هم به بستر اینترنت و استفاده از ابزارها و امکانات آن گره بخورد. بازار سهام نیز از این قاعده مستثنی نیست. یکی از نکات مهم برای فعالیت در بازار سرمایه، یادگیری نحوه ارسال سفارش آنلاین و افلاین در بورس است.

چه بخواهید بطور مداوم خرید و فروش کنید و چه قصد سرمایه‌گذاری بلندمدت در بورس داشته باشید باید روش درست ثبت سفارش در بورس را فرا بگیرید.

روش ثبت سفارش خرید و فروش در بازارهای معاملاتی

پیش از این، معاملات بازار سهام آشفتگی‌ها و سردرگمی‌های زیادی داشت، تا جایی که فقط افراد محدودی می‌توانند به این بازارها دسترسی پیدا کنند.

توجه به بازار معاملات و سرمایه‌گذاری در این بازار‌ها تا حدی افزایش پیدا کرده است و افراد در تلاش‌اند مسیرهای بهتر و در دسترس‌تری برای استفاده از موقعیت‌های این بازار داشته باشند.

در این مقاله قصد داریم با نحوه ارسال سفارش آنلاین و افلاین در بورس آشنا شویم. برای کسب اطلاعات بیشتر، همراه بورسینس بمانید.

روش سفارش آنلاین و افلاین در بورس چیست؟

امروزه، رویه‌های آنلاین آنلاین، بازار معاملات را هم سیستماتیک، کارآمد و بدون دردسر کرده است. اینترنت به طور قابل توجهی به افزایش معاملات بازار سهام کمک می‌کند. این اتفاق، دسترسی و معامله اوراق بهادار را برای جمع کثیری از افراد یک جامعه در دسترس و راحت تر کرده است.

یک فرد در هر گوشه و کنار کشور می تواند معامله آنلاین انجام دهد و برای سرمایه‌گذاری و دارایی خود سوددهی داشته باشد. در چارچوب شرایط و قوانین حاضر، معاملات آنلاین و آفلاین در حال انجام است.

متأسفانه، سفارش آفلاین به دلیل مزایای مختلفی که سفارش آنلاین دارد، محبوبیت خود را از دست داده است و نسبت به روش‌های دیگر، در حال فراموشی است. با این حال، هر دو این روش‌ها هنوز هم جزء محبوب‌ترین اقداماتی هستند که برای معامله در بازار استفاده می‌شوند.

منظور از سفارش‌گذاری یا ارسال سفارش برای خرید و فروش اوراق بهادار، زمانی است که شما به سامانه معاملات آنلاین یا آفلاین بورس دسترسی دارید و خودتان سفارشات را در سامانه ارسال می‌کنید.

در خرید و فروش آنلاین سهام، سفارشات در صورتی که با قیمت مناسب ارسال شوند می‌توانند به سرعت و تقریبا لحظه‌ای انجام شوند.

شاید یکی از دلایلی که کارگزاری‌ها برای صدور کد بورسی، حداقل مدرک دیپلم را از متقاضیان کدبورسی می‌طلبند همین باشد که مطمئن شوند شخص حداقل دانش و مهارت لازم را داراست.

اما افرادی که حداقل دیپلم ندارند به معاملات آفلاین دسترسی می‌یابند، به این ترتیب که سفارش خود را در سایت کارگزاری ثبت می‌کنند و کارگزار است که سفارش آنها را دریافت کرده و در سامانه معاملات ارسال می‌کند.

ویژگی‌های هریک از روش‌های سفارش آنلاین و افلاین در بورس

زمانی که شما وارد بازار معاملات می‌شوید و قصد دارید دارایی جدیدی را به سبد خود اضافه کنید، زمان مهم است. گاهی اوقات ممکن است همه چیز در کسری از ثانیه تغییر کند.

بنابراین استفاده از روش‌های ثبت سفارش آنلاین معمولا بهترین روشی است که می‌تواند زمان را به نفع‌تان تغییر دهد.

با روش ثبت سفارش آنلاین هرچه سریع‌تر می‌توانید سفارش خود را به هسته معاملات ارسال کنید و معامله‌ را نهایی کنید. این کار کمک می‌کند تا هر چه سریع‌تر وارد گردونه معاملات شوید و زمان را از دست ندهید.

وقتی از روش سفارش آنلاین یا آنی صحبت می‌کنیم، نام این روش، می‌تواند راهنمای شما باشد. در این روش، سفارشی که برای خرید یا فروش در کارگزاری سهام یا ارز دیجیتال ثبت می‌شود، در همان زمان و لحظه ثبت شده و وارد بازار خواهد شد. نکته مهم دیگر این است که این روش به خاطر هماهنگی با شرایط بازار و قبول سریع‌تر سفارش، تنها یک انتخاب به سرمایه‌گذاران و معامله‌گران می‌دهد.

برای مثال، اگر قرار باشد سفارشی برای فروش بخشی از دارایی خود به بازار بفرستید و روش موردنظر شما هم روش آنلاین باشد، فقط می‌توانید مقدار حجم سفارش را مشخص کنید، قیمت نهایی با توجه به قیمت به روز بازار تعیین خواهد شد.

همچنین معامله‌گران می‌توانند به جای تعیین حجم، قیمت سفارش خود را مشخص کنند و حجم سفارش آنها باتوجه‌به قیمت پیشنهادی از طرف خود معامله‌گر تعیین شود.

مزایای ارسال سفارش افلاین در بورس

درباره مزایای سفارش آنلاین در بورس صحبت کردیم، اما بدون صحبت از مزایای روش آفلاین، نمی‌توان از این بحث عبور کرد! معامله در روش آفلاین یکی دیگر از راه‌هایی است که کاربران برای سرمایه‌گذاری و معامله در بازار استفاده می‌کنند.

در این روش، معامله‌گر می‌تواند حجم و قیمت سفارش را تعیین کند و با در نظر گرفتن این دو فاکتور، سفارش خود را به هسته معاملات بفرستد.

نکته مهمی که باید در این روش به آن توجه کرد این است که روش آفلاین روش زمان‌بری است. برای مثال، وقتی معامله‌گری سفارشی فروشی با حجم 1000 عدد سهم و قیمت 100 تومان را تعیین می‌کند و قیمت در حال معامله بازار روی عدد 110 تومان در رفت‌‌وآمد است، سفارش در بخش سفارش‌های ارسالی ذخیره شده و تا زمان رسیدن قیمت بازار به قیمت پیشنهادی معامله‌گر، در لیست انتظار خواهد بود.

در نتیجه، وقتی بازار به قیمت پیشنهادی فروشنده برسد و خریداری برای حجم موردنظر پیدا شود، معامله از طرف خریدار قبول شده و درنهایت تایید خواهد شد.

در ادامه یاد می‌گیرید به شکل بهتری ارسال سفارش را متناسب با قیمت سهام انجام دهید.

سفارش‌های ارسالی کجا قرار می‌گیرد؟

سفارش‌های خرید و فروش که معامله‌گران در بورس ارسال می‌کنند در صفحه نمادها در سایت tsetmc.com قابل مشاهده است. این سایت مرجع مشاهده معاملات اوراق بهادار است.

برای اینکه سفارشات خرید و فروش سهام یک شرکت را ببینید کافیست در بخش جستجوی این سایت، نماد یا بخشی از نام شرکت را وارد کنید:

     پس از کلیک روی نماد شرکت موردنظر وارد صفحه‌ای مشابه این می‌شوید:

در کادر قرمز، سفارشات خرید و فروش قابل مشاهده است:

• قیمت، حجم و تعداد سفارشات را می‌توانید ببینید.
• در طرف خرید (تقاضا) سفارشاتی که با قیمت بالاتری ارسال شده‌اند بالاتر از سایر سفارشات قرار می‌گیرند.
• در طرف فروش (عرضه) سفارشاتی که با قیمت کمتری ارسال شده‌اند بالاتر از سفارشات قرار می‌گیرند.

سفارشاتی که در یک قیمت هستند روی همدیگر انباشته می‌شوند و اگر سفارشی با قیمت یکسان در سمت مخالف ثبت شد، سفارشات انباشه شده به ترتیب تاریخ تکمیل می‌شود.

بطور مثال در تصویر بالا در بخش خرید، روی قیمت 4,398 ریال تعداد 16 سفارش با حجم 89,741 سهم قرار دارد. اگر شخصی در سمت فروش یک سفارش با قیمت 4,398 ارسال کند اولویت معامله با اولی کسی خواهد بود که از قبل سفارش خرید خود را در قیمت 4,398 ریال ارسال کرده است.

به عبارتی اگر بهرام اولین نفری باشد که سفارش خود را در یک قیمت خاص ارسال کرده، اگر سفارشات دیگری با همان قیمت ارسال شود سفارش بهرام در اولویت خواهد بود.

سفارشات نمادهای بورس همواره در حال بالا و پایین رفتن و انجام شدن است، زیرا همواره افرادی هستند که در حال معامله هستند. مخصوصا در نمادهای بزرگ که معاملات پرحجم دارند، مانند بانک تجارت، فولاد مبارکه و…

قیمت “معامله” یا قیمت “آخرین معامله”، همان قیمتی است که آخرین بار یک معامله در آن قیمت انجام گرفته است.

قیمت مناسب برای ارسال سفارش آنلاین و افلاین در بورس

از آنجایی که این روش یکی از بخش‌های بسیار مهم و کاربردی برای همه معامله‌گران است، بهتر است نحوه قیمت‌دهی مناسب برای ارسال سفارش آنلاین و افلاین در بورس را بدانید.

در ارسال سفارش برای اینکه قیمت مناسبی وارد کنید باید چند مورد را در نظر بگیرید.

در شرایط مختلف، باید رویکرد متفاوت و متناسب را برای ارسال سفارش داشته باشید.

ارسال سفارش آنلاین و افلاین در صف خرید یا فروش

تشکیل صف در سهم یعنی اینکه در یک سمت از معاملات، تعداد کافی خریدار یا فروشنده برای پاسخگویی به نیاز طرف دیگر وجود ندارد.

صف‌های تشکیل شده در هر بازار شاما این دو مورد می‌شوند:

1. صف خرید
2. صف فروش

زمانی‌که عرضه تا حدی زیاد می‌شود که در طرف مقابل هیچ خریداری باقی نمی‌ماند و قیمت به پایین‌ترین محدوده نوسان مجاز می‌رسد صف فروش تشکیل می‌شود. به این معنی که سفارشات فروش زیادی در طرف عرضه روی هم انباشته می‌شوند.

صف فروش نشان از عرضه زیاد است و تا آستانه پایین‌ترین قیمت برای سهام یا ارز دیجیتال موردنظر، پیش می‌رود.

درواقع، صف خرید به این معنی است که تقاضا برای خرید زیاد است و متقاضیان برای خرید سهم قیمت‌های بالاتری نسبت به سابقه قیمت‌های قبلی پیشنهاد داده‌اند. زمانی‌که تقاضا حدی زیاد می‌شود که در طرف مقابل هیچ فروشنده‌ای باقی نمی‌ماند و قیمت به بالاترین محدوده نوسان مجاز می‌رسد صف فروش تشکیل می‌شود. به این معنی که سفارشات خرید زیادی در طرف تقاضا روی هم انباشته می‌شوند.

صف خرید و فروش نتیجه برهم خوردن توازن در تقاضا و عرضه و وجود محدوده نوسان قیمت است.

بیشتر بخوانید: همه چیز درباره دامنه نوسان بورس (آپدیت 1401)

در بازارهایی که محدوده مجاز برای نوسان وجود ندارد و قیمت می‌تواند نوسانات بسیار بالایی داشته باشد، چیزی به عنوان صف خرید و فروش وجود ندارد.

بطور مثال در پلتفرم‌ معاملات بیت‌کوین، شما هیچگاه شاهد صف نخواهید بود و قیمت گاهی در یک روز ممکن است تا 20 درصد یا حتی بالاتر نوسان داشته باشد.

• در صورتی که در نمادی صف خرید وجود داشت و شما قصد خرید یا فروش داشتید باید حداکثر قیمت مجاز برای سفارش را وارد کنید.
• در صورتی که در نمادی صف فروش وجود داشت و شما قصد خرید یا فروش داشتید باید حداقل قیمت مجاز برای سفارش را وارد کنید.

بیشتر بخوانید: دلایل ایجاد صف های خرید سهام و اقبال خریداران به بورس

حداکثر قیمت مجاز نوسان در صفحه نماد مشخص است:

توجه کنید که هیچ راه تضمینی برای قرار گرفتن در ابتدای صف خرید یا صف فروش وجود ندارد. اما بطور کلی برخی معتقدند که سفارشات ارسال شده از طرف ایستگاه‌های معاملاتی کارگزاری‌ها شانس بیشتری برای قرارگرفتن در ابتدای صف دارند.

اگر عجله دارید …

اگر صف وجود ندارد و در معامله عجله دارید، می‌توانید معادل قیمت سفارشی که در سمت مقابل بالاتر از بقیه قرار گرفته را وارد کنید.

مثلا اگر در سمت عرضه قیمت 4,400 ریال در ردیف سفارشات عرضه بالاتر از همه است و شما مایلید سهم رو فوری خریداری کنید، باید یک سفارش در قیمت 4,400 ریال با حجم موردنظرتان بفرستید.

اگر حجم سفارش عرضه‌کننده کافی باشد سفارش شما بطور کامل انجام می‌شود و سهم در پرتفوی‌تان قابل مشاهده خواهد بود.

برای فروش نیز به همین ترتیب و با نگاه به سمت مقابل یعنی عرضه‌کننده، می‌توانید دقیقا همان قیمتی که در بخش تقاضا از همه بالاتر قرار گرفته را در فرم سفارش فروش وارد کنید تا سهام شما در همان لحظه فروش رود.

دقت داشته باشید در برخی از نمادها که معاملات زیادی انجام می‌شود سرعت تغییرات در سفارشات بالاست. به همین دلیل ممکن است قیمت طرف عرضه و تقاضا به طور مداوم تغییر کند.

در این هنگام برای انجام شدن سریع سفارش، قیمت سفارش را نزدیک به قیمت معامله وارد کنید.

انتخاب بهترین روش بین سفارش آنلاین و افلاین در بورس

معمولا معامله‌گران بعد از کسب اطلاعات درباره روش‌های ارسال سفارش خود این سوال را دارند که چه روشی بهترین گزینه است؟

در بخش‌های قبلی درباره ویژگی‌های هر یک از این دو روش معامله آنلاین و آفلاین در بورس صحبت کردیم، با توجه به آن ویژگی‌ها، می‌توان بهترین زمان انتخاب هر یک از این روش‌ها را متوجه شد.

در اغلب مواقع بهتر است برای معامله عجله نداشته باشید.

اگر صف نباشد، در صورتی که تعجیل نکنید می‌توانید با قیمت بهتری سهم را بخرید یا بفروشید.

برای انجام معامله در قیمت مناسب‌تر، با توجه به قیمت بازه روز و قیمت آخرین معامله و حمایت و مقاومت سهم باید قیمت مناسب را ارسال کنید.

برای اینکار این نکات را در نظر بگیرید:

• اگر در نمودار کوتاه‌مدت سهم، حمایت روزانه شکسته شده به احتمال قوی قیمت سهم تا پایان معاملات پایین‌تر خواهد آمد.
• اگر در نمودار کوتاه‌مدت سهم، مقاومت روزانه شکسته شده به احتمال قوی قیمت سهم تا پایان معاملات رشد بیشتری خواهد داشت.
• نگاهی به روند سهم در نمودار کوتاه‌مدت داشته باشید. اگر روند نزولی است و قصد فروش دارید بهتر است با وارد کردن قیمت سفارش نزدیک به قیمت آخرین معامله، سهم را زودتر بفروشید. اگر روند صعودی است و قصد خرید دارید بهتر است با وارد کردن قیمت سفارش نزدیک به قیمت آخرین معامله، زودتر خریدتان را انجام دهید.

با مشاهده مثال‌های زیر این موضوع را بهتر درک خواهید کرد.

در نمودار زیر می‌توانید ببینید که قیمت سهم “فولاد” تقریبا بین دو محدوده خاص بیشترین نوسان را داشته (از حدود 4380 ریال تا 4420 ریال) و چندبار به محدوده 4380 ریال بازگشته است:

در مثالی دیگر، در نمودار ذوب، محدوده 1840 ریال به عنوان یک مقاومت عمل کرده و محدوده 1820 ریال نیز ابتدا به حمایت جلوی افت سهم را می‌گرفته ولی بعد شکسته شده و به عنوان یک مقاومت عمل کرده که این البته این مقاومت در ادامه پایداری چندانی نداشته است:

اگر مفهوم حمایت و مقاومت را نمی‌دانید این مطلب را بخوانید: حمایت و مقاومت در تحلیل تکنیکال چیست؟

در ادامه نمودار روزانه ایران خودرو را می‌بینید که محدوده 8300 ریال به عنوان حمایت عمل می‌کرده ولی بعد شکسته شده و تبدیل به مقاومت شده است.

خط سبز رنگ نشان‌دهنده محدوده حمایتی است که تبدیل به مقاومت شده:

اگر قصد دارید این نمودارها را بطور دقیق ببینید، بهتر است از نرم‌افزارهای تحلیل تکنیکال استفاده کنید. امکان استفاده از نرم‌افزار تحلیل تکنیکال تحت وب در سیستم‌ معاملاتی آساتریدرآگاه که متعلق به کارگزاری آگاه نیز وجود دارد. با این نرم افزار تحت وب، نیاز به دردسرهای نصب نرم‌افزار روی کامپیوتر نخواهید داشت.

برای دسترسی به نرم‌افزار تحت وب کارگزاری آگاه باید در این کارگزاری حساب داشته باشید >> روش دریافت کد بورسی از کارگزاری آگاه

بنابراین با داشتن دانش کافی در مورد تحلیل تکنیکال و بررسی نمودار روزانه سهم، می‌توانید قیمت مناسب‌تری برای خرید یا فروش قرار دهید.

به دلیل اینکه در ساعات ابتدایی معاملات، هنوز داده‌های کافی در این نمودار ایجاد نشده برخی معامله‌گران حرفه‌ای توصیه می‌کنند معاملات خود را برای ساعات آخر بازار نگه دارید تا بتوانید تصمیم بهتری بگیرید.

نحوه سفارش افلاین در بورس

قبلا روش معاملات آنلاین (تکمیل فرم سفارش) را در این مطلب شرح داده‌ایم.

در ادامه قصد داریم نحوه ثبت سفارش آفلاین در پنل کارگزاری آگاه را آموزش می‌دهیم.

در ادامه می‌توانید تصویری از فرم سفارش که در بخش “خرید و فروش آفلاین” در پنل معاملات آساتریدرآگاه وجود دارد را ببینید:

نکته: برای دسترسی به این پنل معاملاتی باید در کارگزاری آگاه افتتاح حساب انجام دهید >>> شروع دریافت کد بورسی یا افتتاح حساب

در فرم آفلاین چندین گزینه برای انتخاب وجود دارد.

ابتدا باید نمادی که خرید یا فروش دارید انتخاب کنید. با کلیک روی جستجوی نماد، می‌توانید بخشی از نام شرکت یا نماد را بنویسید تا به راحتی قابل یافتن باشد.

درخواست خرید

• سرمایه و قیمت روز – فقط مقدار سرمایه‌ای که قصد خرید دارید را وارد می‌کنید. کارگزاری نماد موردنظرتان را به اندازه‌ی سرمایه‌ای که وارد کرده‌اید در قیمت روز خریداری می‌کند. قیمت روز یعنی قیمت که سهم در آن معامله می‌شود.
• حجم و قیمت – با انتخاب این گزینه، می‌توانید حجم خرید یعنی تعداد سهامی که مایلید بخرید و همینطور سقف قیمت را انتخاب کنید. سقف قیمت یعنی اینکه قیمت خرید از این رقم بیشتر نباشد. در انتها اعتبار درخواست را مشخص می‌کنید که فقط روز معاملاتی کنونی باشد یا تا تاریخی مشخص.
• حجم و قیمت روز – با انتخاب این گزینه، تعداد سهام یا اوراقی که قصد خریداری دارید را می‌نویسید و کارگزار آنرا در قیمت روز برایتان خریداری می‌کند.
• سرمایه و قیمت – با این گزینه، سرمایه‌ای که مایلید برای خرید آن نماد اختصاص دهید را می‌نویسید و سقف قیمتی نیز در نظر می‌گیرید تا کارگزار بالاتر از این قیمت برای شما خریداری نکند. با این گزینه قابلیت مشخص کردن تاریخ اعتبار درخواست را نیز خواهید داشت.

درخواست فروش

با کلیک روی دکمه درخواست فروش، فرم سفارش‌گذاری مشابهی را می‌بینید. با این تفاوت که فقط دو گزینه «حجم و قیمت روز» و «حجم و قیمت» قابل انتخاب خواهد بود.

زمان انجام شدن سفارش در سفارشات آنلاین بستگی به شرایط بازار و قیمت تعیین شده شما دارد. اگر قیمت را قیمت روز تعیین کرده باشید، سفارش شما معمولا در کمترین زمان انجام می‌شود.

کارگزاری آگاه این زمان را حداکثر 15 دقیقه اعلام کرده است، با این حال برای کسب اطلاعات کامل‌تر می‌توانید با این کارگزاری تماس بگیرید.

تفاوت سفارش آنلاین و افلاین در بورس چیست؟

از نظر نماد و سهمی که توانایی خرید دارید و میزان کارمزدی که می‌پردازید هیچ تفاوتی بین این دو روش وجود ندارد. فقط شیوه ارسال سفارش متفاوت است.

در سفارش آنلاین، امکان معامله لحظه‌ای را خواهید داشت ولی سفارش آفلاین با مدتی تاخیر انجام می‌شود.

سفارش آفلاین برای مواقعی که بطور مثال نمی‌توانید آنلاین بمانید نیز کاربرد دارد. مثلا فقط می‌خواهید اگر قیمت یک سهم خاص به محدوده خاصی رسید آنرا خریداری کنید ولی اینکار نیازمند صبر است.

در این مواقع می‌توانید سفارش آفلاین ثبت کنید و سقف قیمت را تعیین کنید تا سفارش شما در محدوده قیمت مدنظر ارسال و انجام شود.

بنابراین سفارش آفلاین برای کسانی که معاملات آنلاین انجام می‌دهند نیز کاربرد دارد.

سوالات متداول

سخن آخر

ارسال سفارش در بورس یکی از اولین نکاتی است که یک معامله‌گر باید فرا بگیرد. با مشاهده روند معاملات، می‌توانید در وارد کردن قیمت مناسب تبحر بیشتری کسب کنید و سفارشات اوراق بهادار را در قیمت‌های بهتری ثبت کنید.

به خاطر بسپارید که قیمت‌ها همیشه در حال نوسان هستند و ممکن است قیمت کنونی مناسب معامله نباشد. گاهی صبر کردن بهتر است ولی گاهی نیز با شناسایی فرصت باید خیلی سریع دست به عمل بزنید.

ارسال سفارش در سامانه معاملاتی به معنای این نیست که خرید یا فروش حتما انجام می‌شود. اگر قصد دارید خیلی سریع معامله را انجام دهید، قیمت خرید یا فروش را نزدیک به قیمت آخرین معامله قرار دید.

اما اگر عجله ندارید، به حمایت‌ها و مقاومت‌های روزانه قیمت دقت کنید تا نقطه بهتری برای معامله بیابید.

اگر سوالی دارید یا نکته‌ای به ذهن‌تان می‌رسد که برای دیگران مفید است در بخش نظرات بنویسید.

شما در بورس، علاوه بر خرید و فروش سهام:

• می‌توانید در دارایی‌هایی مانند طلا و مسکن سرمایه‌گذاری کنید
• در صندوق‌های سرمایه گذاری بدون ریسک، سود ثابت بگیرید

برای شروع سرمایه‌گذاری، افتتاح حساب رایگان را در یکی از کارگزاری‌ها انجام دهید:

نام شرکت	ویژگی‌ها	امتیاز	لینک ثبت‌نام
کارگزاری آگاه	باشگاه مشتریان با جایزه نرم‌افزار معاملاتی پیشرفته دریافت اعتبار معاملاتی خرید آنلاین صندوق‌ سرمایه‌گذاری ثبت‌نام آنلاین برای کد بورسی

برای سرمایه‌گذاری و معامله موفق، نیاز به آموزش دارید. خدمات آموزشی زیر از طریق کارگزاری آگاه ارائه می‌شود:

نام خدمات	ویژگی‌ها	لینک ثبت‌نام
دوره‌های آموزش تحلیل تکنیکال	دوره‌های حضوری + غیرحضوری شناخته‌شده‌ترین اساتید در سطح مقدماتی، متوسط و پیشرفته ارائه مدرک معتبر گذراندن دوره