راهنمای شناسایی ICO های جعلی و کلاهبردار

مدتی است ICO ها و عرضه عمومی توکن، جان تازه‌ای به استارت‌آپ‌ها در سرتاسر دنیا دمیده است. امروزه پروژه‌های زیادی که ایده‌های خوبی دارند با راه‌اندازی ICO، دست به فروش عمومی توکن خود زده و سرمایه لازم را برای پیشبرد پروژه‌ها جمع‌آوری می‌کنند. 

بیشتر بخوانید: لیست ICO ها و پروژه‌های بلاک‌چین

فروش توکن ارز دیجیتال صرفا محدود به استارت‌آپ‌ها نشده و حتی کسب و کارهای سازمان‌یافته نیز گاهی از طریق اهرم ساختن این مفهوم، اقدام به جذب سرمایه‌گذار می‌کنند تا کسب‌وکارشان را به سطح بالاتری ببرند.

اما یک مشکل وجود دارد: ICO ها با وجود مزایایی که دارند، چالش‌هایی نیز همراه خود داشته‌اند. برخی از این چالش‌ها را قبلا در راهنمای ICO نوشتیم.

چالش‌ اصلی این حوزه، قانون‌گذاری و عدم شفافیت آن است. فروش اولیه توکن‌ و ICO ها براساس تکنولوژی بلاک‌چین انجام می‌شوند و به خاطر شرایط خاص ICO ها، قانون‌گذاری برای آنها مشکل به نظر می‌رسد. هرجا هم که قانون به طور واضح و شفاف وجود نداشته باشد، اغلب اوقات افراد سودجو و کلاهبردار وارد می‌شوند.

این سودجویی و کلاهبرداری در ICO ها با راه‌اندازی ICO های جعلی که صرفا با هدف سرقت پول سرمایه‌گذاران انجام گرفته صورت می‌گیرد.

از جمله این ICO های جعلی می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

Confido که 375 هزاردلار از پول سرمایه‌گذاران را به سرقت برد
Benebit که با 2.7 میلیون دلار جمع‌آوری شده ناپدید شد

به غیر از این دو مورد، موارد بسیار زیاد دیگری نیز وجود داشته که با مبالغ ریز و درشت، کلاهبرداری کرده و با پول سرمایه‌گذاران فرار کرده‌اند.

برخی از افراد نیز صابون ICO جعلی Coindash نیز به تن‌شان مالیده شده است. قضیه از این قرار بود زمانیکه Coindash سایت خود را راه‌اندازی کرد، هک شد و آدرس اتریوم که برای جذب سرمایه در سایت قرار گرفته بود، توسط هکرها به آدرسی دیگر تغییر داده شد.
البته بعدا هکرها اتریوم دزدیده شده را به شرکت اجراکننده ICO بازگرداندند که اینکار سوالات زیادی را خصوص مشروعیت این شرکت در بین افراد برانگیخت.

بنابراین مشاهده می‌کنید که چنین ریسک‌هایی در ICO ها وجود دارد و در دنیای ارزهای دیجیتال و بلاک‌چین، وجود ICO های جعلی، اتفاقی غیرعادی محسوب نمی‌شود. به همین دلیل است که سرمایه‌گذاران باید دقتی فراوان در انتخاب ICO ها داشته باشند.

روش تشخیص ICO های کلاهبردار و جعلی

در ادامه برای شناخت بهتر ICO ها و تشخیص کلاهبرداران، 7 راهنمایی ارائه می‌شود، قبل از هرگونه اقدامی برای سرمایه‌گذاری در آی‌سی‌او، توصیه می‌کنیم این موارد مهم و بسیاری از موارد دیگر را بخوانید.

1 – White paper مشکوک

اگر یک ICO دارای یک White paper شایسته و مناسب همراه با جزییات پروژه نباشد، اغلب اوقات ارزش سرمایه‌گذاری را ندارد. بسیاری از ICO های جعلی صرفا White paper سایر پروژه‌ها را کپی می‌کنند و فقط تغییرات کوچکی در آنها می‌دهند تا اورجینال به نظر برسد.

نکته: White paper، گزارشی تفصیلی و سندی دقیق است که ماهیت وجود ICO، هدف، بازار و جزییات کامل پروژه را شرح می‌دهد.

بهترین راهکار این است که بطور دقیق مفاهیم توضیح داده شده در ICO بررسی شود و White paper پروژه با سایر پروژه‌های مشابه مقایسه گردد. این کار به این دلیل لازم است تا بتوان کپی‌های احتمالی ICO از پروژه‌های مشابه را شناسایی کرد.

2 – جزییات غیردقیق و سوال‌برانگیز در مورد تیم

مشخص نبودن جزییات، سوابق و جزییات تیم یک پروژه، اغلب اوقات یک زنگ خطر محسوب می‌شود.

گاهی اوقات برخی از ICO ها، اعضای توسعه‌دهنده و یا اعضای دیگر تیم را معرفی نمی‌کنند و فقط به این جمله بسنده می‌کنند که “این پروژه دارای یک تیم باانگیزه و مشتاق است”. اما این کافی نیست.

چرا باید به پروژه‌ای که حتی حاضر نیست اعضای تیم خود را به درستی معرفی کند اعتماد کرد؟ این یکی از موارد مهم است که باید در بررسی ICO ها در نظر داشت.

البته باید دقت داشت بسیاری از ICO ها جعلی نیز هویت تیم را جعل می‌کنند و حتی ظاهرا جزییات دقیقی از تیم ارائه می‌دهند ولی همه این اطلاعات جعلی و ساختگی است. پس باید به این مورد نیز توجه داشت.

بررسی حساب کاربری اعضای تیم، تحقیق در مورد صحت سوابق کاری و… در شبکه‌های اجتماعی می‌تواند در این خصوص به شما کمک کند. جستجوی نام شخص در گوگل به همراه کلماتی مانند Scam و Fraud نیز شاید بتواند سرنخی به شما ارائه دهد (البته بیشتر اوقات کلاهبرداران هویت خود را جعل می‌کنند و اینکار عملا بی‌فایده می‌شود).

3 – عدم وجود MVP

MVP مخفف عبارت Minimum viable product و محصولی است که با امکانات اولیه برای اولین مشتریان شرکت ایجاد شده تا امکان دریافت فیدبک را به توسعه‌دهندگان بدهد.

بسیاری از سرمایه‌گذاران حرفه‌ای، برای انتخاب ICO مناسب برای سرمایه‌گذاری، وجود MVP را بسیار مهم تلقی می‌کنند.

بنابراین در بررسی ICO ها، ببینید آیا محصول اولیه یا محصولی با نسخه بتا، مطابق با موارد ذکر شده در White paper وجود دارد یا نه.

گاهی اوقات وجود MVP برای همه پروژه‌ها ممکن نیست. مثلا پروژه‌ی خوب و معتبری همانند Filecoin در ICO خود هیچ‌گاه MVP نداشت ولی موفقیت عظیمی کسب کرده و همچنان دارای پتانسیل بالایی است.

4 – عدم وجود نقشه راه مناسب

حتی افراد عادی نیز برای خود نقشه راه و اهدافی را در نظر می‌گیرند، چه برسد به شرکتی که قصد دارد پروژه‌ای را راه‌اندازی کرده و به پیش ببرد.

عدم وجود نقشه راه مناسب، عاقلانه و دقیق را نیز باید یک زنگ خطر دانست. نداشتن نقشه راه مناسب، یک نشانه اولیه از عدم وجود علاقه و اشتیاق به پیشبرد کار است و نشان می‌دهد اجراکنندگان ICO احتمالا فقط به دنبال پول راحت و بی‌دردسر هستند.

با این حال، تهیه‌کردن نقشه راه جعلی نیز در دستور کار اغلب ICO های جعلی قرار می‌گیرد و ساخت نقشه راه جعلی چندان سخت نیست. بهترین راهکار این است نقشه راه را با جزییات White paper مقایسه کنید و ببینید وعده‌های داده شده، امکان‌پذیر است یا نه.

یافتن یک استارت‌آپ و یا کسب و کار مشابه و بررسی تایم‌لاین آنها می‌تواند برای تحلیل نقشه‌راه ICO به شما کمک کند.

5 – رفتارهای غیرحرفه‌ای

همانطور که احتمالا می‌دانید، با شروع ICO، گروه‌هایی در تلگرام و سایر شبکه‌های اجتماعی تشکیل می‌شود تا امکان گفتگو در خصوص پروژه و ارتباط با تیم پروژه وجود داشته باشد. این یک فرصت عالی برای تحقیق بیشتر و شناخت تیم است.

در این گروه‌ها عضو شوید و به گفتگو بپردازید، سوالات دقیق و هوشمندانه بپرسید و واکنش تیم را ببینید.

اگر سوال شما مورد تمسخر قرار گرفت یا از گروه اخراج شدید یا رفتار غیرحرفه‌ای از سوی تیم ICO مشاهده کردید، به احتمال قوی شما با یک ICO نامعتبر روبرو هستید.

همچنین بطور خصوصی با اعضای تیم وارد گفتگو و چت شوید و ببینید واکنش آنها چیست و چه رویکردی اتخاذ می‌کنند. همه این کارها و خلاقیت خودتان می‌تواند برای تصمیم‌گیری بهتر به شما کمک کند.

6 – ساختار پونزی یا هرمی

شناسایی ICO هایی که ساختار پونزی یا هرمی دارند چندان مشکل نیست و با صرف مقدار کمی وقت، می‌توان آنها را شناخت. با این حال هنوز افراد ناآگاه در دام آنها می‌افتند.

معمولا در یک طرح پونزی یا هرمی، از افراد خواسته می‌شود سرمایه‌گذاران جدید را در چند سطح به پروژه معرفی کنند و کسب سود صرفا از طریق معرفی انجام می‌شود.

هدف سیستم‌های پونزی گسترش طرح به منظور سود بردن عده‌ای خاص است. چنین ICO هایی اغلب ناپایدار هستند و باید از آنها دوری کرد.

توجه داشته باشید هر سایتی که از افراد می‌خواهد به معرفی افراد بپردازد را نباید سیستم هرمی تلقی کرد. ویژگی‌های ترفند هرمی را در ویکی‌پدیا بخوانید.

7 – اختصاص سوال‌برانگیز توکن

اگر توزیع توکن‌ها در بین سرمایه‌گذاران و اعضای تیم و مشاوران پروژه منطقی به نظر نمی‌رسد، بهتر است ابتدا در این خصوص از اعضای تیم پروژه سوال بپرسید.

اگر پاسخی غیرمنطقی و مبهم دریافت کردید، بهتر است از آن ICO دوری کنید، زیرا عاقلانه نیست در پروژه‌ای سرمایه‌گذاری کنید که مثلا موسسان و تیم پروژه 60 درصد از کل توکن‌ها را در دست داشته باشند.

از ICO هایی که مقادیر زیاد توکن متعلق به تیم پروژه برای مدت زیادی قفل می‌شود و کاربرد آینده آن توکن‌ها نیز مشخص نیست، دوری کنید. زیرا از همان ابتدا مقصود از اینکار باید مشخص شده و بطور واضح اعلام شده باشد.

همچنین باید ببینید میزان کل توکن‌های قابل عرضه ثابت است یا خیر.

شناخت از نسبت توزیع سرمایه‌ جمع‌آوری شده و اینکه کنترل مابقی سرمایه در دست کیست نیز اهمیت دارد. سوالاتی همچون وضعیت سپرده‌شدن آن مبالغ یا شیوه نگهداری آنها باید از صاحبان پروژه پرسیده شود.

مثال زیر، یک نسبت توزیع مناسب توکن را نشان می‌دهد:

.

سخن آخر

سرمایه‌گذاری در ICO ها به خودی‌خود کار چندان سختی نیست، شما کافیست مقداری اتریوم یا ارز دیجیتال به آدرس کیف پول ICO مربوطه ارسال کنید تا توکن‌های پروژه در اختیار شما قرار گیرد، اما اینکه یک ICO بطور دقیق ارزیابی کنید و مواردی که پتانسیل سودآوری بالایی دارند را بیابید، نیاز به تجربه و مطالعه دقیق White paper ها و پروژه‌های قبلی دارد.

علاوه بر موارد فوق، گاهی اوقات برخی سایت‌های کلاهبردار خود را به جای ICO های مشهور و شناخته‌شده جا می‌زنند تا از شهرت شرکت مربوطه برای سودجویی بهره بگیرند، مانند کلاهبرداری‌هایی که حول محور ICO تلگرام انجام گرفت و بعدا مشخص شد تلگرام قصد ندارد توکن‌های خود را در ICO عرضه کند.

برخی از سرمایه‌گذاران تازه‌کار با وسوسه کسب سودهای کوتاه‌مدت 5000 درصدی یا بالاتر در ICO ها وارد این زمینه می‌شوند ولی این طرز فکر کاملا اشتباه است.

حقیقت این است بسیاری از ICO ها و پروژه‌ها موفق نمی‌شوند، ویتالیک بوترین (Vatalik Buterin) پایه‌گذار شبکه اتریوم حتی معتقد است 90 درصد از ICO ها در نهایت شکست خواهند خورد.

به همین دلیل، سرمایه‌گذاران باید ذهنیت کسب ثروت سریع را کنار بگذارند و احتیاط و بررسی دقیق ICO ها را در دستور کار قرار دهند.

مطلب مرتبط: 10 نشانه ICO های نامناسب

در نهایت بازهم همانند همه سرمایه‌گذاری‌های مرتبط با ارزهای دیجیتال، باید در نظر داشت در صورتی که قصد سرمایه‌گذاری دارید فقط مبالغی که در صورت از دست‌دادن آن، خللی در زندگی‌تان ایجاد نمی‌شود برای سرمایه‌گذاری در این زمینه مناسب است.

اگر شما نیز نکته یا تجربه‌ای در خصوص سرمایه‌گذاری در آی‌سی‌او ها دارید در بخش دیدگاه بنویسید.

قصد خرید یا فروش ارز دیجیتال در ایران را دارید؟ در این سایت می‌توانید با اطمینان و با چند کلیک خرید کنید:

نام	ویژگی‌ها	امتیاز	لینک ثبت‌نام
نوبیتکس	خرید ارز دیجیتال با کارت بانکی شتاب بدون نگرانی از تحریم معامله با کارمزد و سرعت مناسب ترید ارز دیجیتال با دلار (تتر) و ریال
صرافی خارجی MEXC	پلتفرم ترید فیوچرز و اسپات ارز دیجیتال بدون مشکل با کاربران ایرانی کارمزد و سرعت مناسب ارزهای دیجیتال بسیار متنوع آموزش صرافی MEXC را اینجا بخوانید