از گذشته‌های دور که بشر سکه را جایگزین مبادله کالا با کالا کرد، فلزاتی همچون طلا و نقره ارزشمندتر از پیش شدند.
امروزه نیز علاوه بر استفاده از طلا برای مقاصد سرمایه‌گذاری و ساخت جواهرات، از این فلز در ساخت برخی وسایل الکترونیک و پزشکی نیز بهره گرفته می‌شود.
به دلیل استفاده گسترده از طلا لازم است بدانیم چه عواملی موجب افزایش یا کاهش قیمت جهانی طلا می‌شوند. در ادامه به عوامل مهمی که در طول زمان موجب تغییر قیمت جهانی طلا می‌شوند خواهیم پرداخت.
عناوین مطلب:
نکات کلیدی
- سرمایه‌گذاران از مدت‌ها پیش شیفته طلا بوده‌اند و قیمت این فلز در 50 سال گذشته به میزان قابل‌توجهی افزایش پیدا کرده است.
- نه‌تنها طلا ارزش افزوده دارد، بلکه عرضه و تقاضا تأثیر زیادی بر قیمت طلا دارد.
- خزانه‌های دولتی و بانک‌های مرکزی یکی از منابع مهم تقاضا برای طلا را تشکیل می‌دهند.
- عرضه طلا در درجه اول از طریق ایجاد معدن صورت می‌پذیرد.
عوامل موثر بر قیمت جهانی طلا
همان‌طور که پیش‌تر اشاره کردیم، قیمت جهانی طلا می‌تواند تحت‌تأثیر عوامل مختلفی قرار بگیرد، بنابراین اگر قصد داریم از طلا به‌منظور حفظ سرمایه بهره ببریم، بهتر است این عوامل را بشناسیم.
در ادامه به چگونگی تعیین‌شدن قیمت طلا و عوامل مؤثر بر قیمت آن خواهیم پرداخت:
ذخایر بانک مرکزی
بانک‌های مرکزی ارزهای کاغذی و طلا را ذخیره می‌کنند.
در پی متنوع شدن ذخایر پولی بانک‌های مرکزی، قیمت طلا معمولاً افزایش می‌یابد. ذخایر بسیاری از کشورهای جهان عمدتاً از طلا تشکیل شده است و همین امر بر قیمت جهانی طلا تأثیر می‌گذارد.
بیشتر بخوانید: نگاهی همه‌جانبه به نظام پولی و ارزی در جهان
پیش‌تر بلومبرگ گزارش داد که بانک‌های مرکزی جهانی از زمان کنارگذاشتن استاندارد طلا توسط ایالات متحده در سال 1971 بیشترین طلا را خریداری کرده‌اند، ارقام سال 2019 نسبت به رکورد 50 ساله سال 2018 اندکی کاهش یافت.
پس از کاهش خرید طلا در بانک مرکزی در سال 2020، در سال 2021 میزان خرید طلا مجدد بالا رفت و در سال 2022 دوباره از رکورد 50 ساله عبور کرد.
ارزش دلار آمریکا
یکی دیگر از عواملی که می‌تواند موجب تغییر قیمت جهانی طلا شود، ارزش دلار آمریکاست. قیمت طلا به‌طورکلی با ارزش دلار آمریکا رابطه معکوس دارد، زیرا قیمت این فلز بر اساس دلار نوسان می‌کند.
در شرایط برابر، ارزش بیشتر دلار، علت کاهش قیمت جهانی طلا خواهد بود. در واقع دلار قوی‌تر، قیمت طلا را پایین‌تر نگه می‌دارد و بیشتر کنترل می‌کند.
از سوی دیگر علت افزایش قیمت جهانی طلا، کاهش ارزش دلار خواهد بود. دلار ضعیف‌تر، احتمالاً از طریق افزایش تقاضا، قیمت طلا را بالاتر می‌برد، زیرا زمانی که دلار ضعیف‌تر باشد، می‌توان طلای بیشتری خرید و در می افزایش تقاضا قیمت طلا نیز احتمالاً افزایش می‌یابد.
بنابراین، طلا اغلب به‌عنوان سپری در مقابل تورم تلقی می‌شود. تورم زمانی رخ می‌دهد که قیمت‌ها افزایش می‌یابند و به همین ترتیب، با افزایش نرخ تورم، قیمت طلا نیز افزایش می‌یابد.
تأثیر تورم و ارزش دلار بر قیمت جهانی طلا را می‌توان در تغییر قیمت اخیر طلا مشاهده کرد. با افزایش تورم در سال 2022 قیمت طلا به نسبت کاهش یافت که بخشی از آن به دلیل قدرت دلار در برابر سایر ارزهای جهانی بود.
البته قیمت طلا در کشورهایی که ارز ملی‌شان دلار بود، کاهش یافت.
ازآنجایی‌که با افزایش ارزش دلار ما با کاهش ارزش ریال مواجه شدیم، طلا به نسبت گذشته برای ما ایرانیان گران‌تر شد، زیرا درآمد ما به ریال است و قاعدتاً با همین واحد مول نیز طلا را خریداری می‌کنیم.
بیشتر بخوانید: رابطه میان قیمت طلا و بازار بورس؛ آمار چه چیزی را نشان می‌دهد؟
تقاضای جهانی جواهرات و صنعتی
طبق گزارش شورای جهانی طلا، جواهرات تقریباً 44 درصد از تقاضای طلا را در نیمه اول سال 2022 به خود اختصاص داده است.
هند، چین و ایالات متحده آمریکا از نظر حجم، بزرگ‌ترین مصرف‌کنندگان طلا برای جواهرات هستند.
7.5 درصد دیگر از تقاضای طلا به فناوری و استفاده‌های صنعتی برای طلا تعلق دارد، جایی که این فلز در ساخت تجهیزات پزشکی مانند استنت‌ها و لوازم الکترونیکی دقیق مانند واحدهای GPS استفاده می‌شود.
به‌این‌ترتیب قیمت جهانی طلا می‌تواند تحت‌تأثیر تئوری اصلی عرضه و تقاضا باشد. این بدان معناست که با افزایش تقاضا برای کالاهای مصرفی؛ مانند جواهرات و لوازم الکترونیکی، قیمت طلا نیز می‌تواند افزایش یابد.
بیشتر بخوانید: کاربرد طلا چیست
سرمایه‌گذاری و حفاظت از ثروت
در زمان عدم‌اطمینان اقتصادی، به‌عنوان‌مثال در هنگام رکود اقتصادی، افراد بیشتری به دلیل ارزش پایدار طلا شروع به سرمایه‌گذاری روی طلا می‌کنند.
طلا اغلب به‌عنوان یک پناهگاه امن برای سرمایه‌گذاران در زمان‌های آشفته اقتصادی در نظرگرفته می‌شود.
حال چگونه این ویژگی طلا یعنی قابلیت حفظ ثروت می‌تواند علت افزایش قیمت جهانی طلا باشد؟
پاسخ ساده است. هنگامی که بازده مورد انتظار یا واقعی اوراق‌قرضه، سهام و املاک کاهش می‌یابد، علاقه به سرمایه‌گذاری روی طلا می‌تواند افزایش پیدا کند و همین امر قیمت طلا را افزایش می‌دهد.
طلا می‌تواند به‌عنوان سپری برای محافظت در برابر رویدادهای اقتصادی مانند کاهش ارزش پول یا تورم، مورداستفاده قرار گیرد. علاوه بر این، طلا می‌تواند از ثروت شما در طول دوره‌های بی‌ثباتی سیاسی محافظت کند.
بیشتر بخوانید: 7 روش برای حفظ ارزش پول در برابر تورم ایران!
استخراج طلا
یکی از مهم‌ترین عواملی که قیمت طلا را تعیین می‌کند میزان استخراج و نولید طلا است. قاعدتاً اگر طلا به طور قطره‌چکانی به بازار عرضه شود این کار می‌تواند علت افزایش قیمت جهانی طلا محسوب شود.
بازیگران اصلی در استخراج طلا در سراسر جهان عبارت‌اند از: چین، آفریقای جنوبی، ایالات متحده، استرالیا، روسیه و پرو.
تولید طلا بر قیمت جهانی طلا اثر می‌گذارد که نمونه دیگری از عرضه تأمین تقاضا است.
میزان استخراج طلا در سال‌های 2022 و 2021 حدود 3000 متریک تن در سال بوده است که نسبت به اوج استخراج در سال‌های 2018 و 2019 که حدود 3300 متریک تن در سال بوده، کاهش داشته است.
علی‌رغم افزایش‌هایی که از حدود سال 2010 آغاز شد، تولید معدن طلا از سال 2016 تا کنون تغییر قابل‌توجهی نداشته است. یک دلیل این است که طلایی که استخراج آن آسان‌تر بوده، قبلاً استخراج شده است.
معدنچیان اکنون برای دسترسی به ذخایر طلای باکیفیت باید عمیق‌تر حفاری کنند. این واقعیت که دسترسی به طلا چالش‌برانگیزتر شده، مشکلات زیادی ایجاد می‌کند.
به طور خلاصه، با گذشت زمان به‌دست‌آوردن طلای کمتر هزینه بیشتری در پی دارد که همین امر منجر به افزایش هزینه‌های استخراج و تولید طلا می‌شود و در نتیجه قیمت جهانی طلا افزایش پیدا می‌کند.
تفاوت قیمت جهانی طلا با ایران به چه صورت است؟
در بازار جهانی معمولاً از واحد انس برای خریدوفروش و قیمت‌گذاری طلا استفاده می‌شود. هر انس طلا برابر است با 31 گرم طلا با عیار 24 که خلوص بالایی دارد.
همان‌طور که می‌دانید در ایران عیار معمول طلا 18 است و با واحد مثقال یا گرم معامله می‌شود، البته این امر مانع از پیروی قیمت طلا در ایران از تحرکات و قیمت جهانی طلا نمی‌شود.
کارشناسان با فرمول‌هایی خاص، قیمت طلای ایران را باتوجه‌به قیمت جهانی طلا محاسبه می‌کنند که به‌موجب آن انس به مثقال تبدیل می‌شود و تفاوت عیار نیز لحاظ می‌شود.
اکنون ممکن است این سؤال برای شما پیش بیاید که چرا گاهی قیمت طلا در ایران بیشتر از انس جهانی است که در جواب باید بگوییم حباب قیمتی می‌تواند موجب این اختلاف قیمت شود.
در واقع حباب قیمتی به این معناست که شما بیشتر از میزانی که باید، برای خرید طلا پول پرداخت می‌کنید.
بنابراین هنگامی که حباب زیاد است و تفاوت قیمت جهانی طلا با ایران بالا است بهتر است دست نگه دارید؛ زیرا پولی که می‌پردازید صرف خرید حباب شده است.
بیشتر بخوانید: جایگزین خرید سکه: سرمایه‌گذاری در صندوق طلا
سؤالات متداول
چه چیزی باعث نوسانات قیمت جهانی طلا می‌شود؟
اگرچه این فلز توانایی خود را برای حفظ ارزش خود در طول زمان ثابت کرده است، قیمت طلا اغلب در کوتاه‌مدت بی‌ثبات است. عوامل زیادی اعم از تورم، میزان استخراج و تولید طلا، ارزش دلار و… می‌توانند قیمت جهانی طلا را تحت‌تأثیر قرار دهند.
آیا سرمایه‌گذاری روی طلا سودآور است؟
اغلب زمانی که سرمایه‌گذاری‌هایی مانند سهام و اوراق‌قرضه دچار تزلزل می‌شوند، طلا تمایل به عملکرد بهتر دارد. سرمایه‌گذاری روی طلا می‌تواند از ثروت شما در برابر تورم محافظت کند و در شرایط سخت اقتصادی گزینه‌ی خوبی است.
علت تفاوت قیمت جهانی طلا با ایران چیست؟
حباب قیمتی می‌تواند سبب ایجاد اختلاف قیمت طلا شود، بنابراین اگر قیمت طلا در ایران بیشتر از قیمت جهانی طلا باشد، اختلاف این قیمت با حباب پر شده است.
سخن پایانی
طلا از دوران کهن تا به امروز موردتوجه ما انسان‌ها بوده است و همواره فلزی گران‌بها تلقی می‌شود.
امروزه از طلا علاوه بر ساخت جواهرات برای سرمایه‌گذاری نیز بهره گرفته می‌شود و به همین دلیل اطلاع از عوامل مؤثر بر قیمت جهانی این فلز درخشان اهمیت ویژه‌ای پیدا می‌کند.
در این مقاله به طور کامل راجع به عوامل مؤثر بر قیمت جهانی طلا توضیح دادیم و همچنین علت تفاوت قیمت جهانی طلا با ایران را نیز شرح دادیم تا با آگاهی بیشتری به سمت خرید این فلز ارزشمند گام بردارید.
مقالات مرتبط:
شما در بورس، علاوه بر خرید و فروش سهام:
- می‌توانید در دارایی‌هایی مانند طلا و مسکن سرمایه‌گذاری کنید
- در صندوق‌های سرمایه گذاری بدون ریسک، سود ثابت بگیرید
برای شروع سرمایه‌گذاری، افتتاح حساب رایگان را در یکی از کارگزاری‌ها انجام دهید:
برای سرمایه‌گذاری و معامله موفق، نیاز به آموزش دارید. خدمات آموزشی زیر از طریق کارگزاری آگاه ارائه می‌شود: