حجم معاملات سهام در بورس چیست؟

حجم معاملات بورس معیاری برای اندازه‌گیری میزان معاملات انجام شده بر روی یک دارایی مالی در یک دوره زمانی مشخص است. حجم معاملات بورس بر اساس تعداد سهامی که توسط سرمایه‌گذاران خرید و فروش شده است اندازه‌گیری می‌شود.

معامله‌گران برای ارزیابی میزان نقدینگی موجود در یک سهم به حجم معاملات آن سهم نگاه می‌کنند و با تفسیر تغییرات حجم معاملات در کنار اندیکاتورهای تکنیکال دیگر در مورد سرمایه‌گذاری یا عدم آن روی یک سهم تصمیم می‌گیرند.

با بررسی کردن الگوهای حجم در طول زمان می‌توان به احساسات سرمایه‌گذاران در جریان افزایش و کاهش قیمت یک سهم خاص و کل بازار بورس پی برد. در واقع، حجم معاملات نقش مهمی در تحلیل تکنیکال ایفا می‌کند و یکی از پرکاربردترین اندیکاتورهای تکنیکال است.

برای شروع سرمایه گذاری در بورس این مقاله را از دست ندهید!

نحوه مشاهده حجم معاملات بورس

برای مشاهده حجم معاملات سهام شرکت‌های بورسی کافی است به وب‌سایت شرکت مدیریت فناوری بورس تهران به نشانی tsetmc.com رفته و در قیمت «جستجوی نماد» در نوار ابزار موجود در بالا، سمت چپ صفحه اصلی نماد مورد نظرتان را جستجو کنید. با انتخاب نماد در صفحه نتیجه جستجو به تابلوی اصلی اطلاعات این نماد هدایت می‌شوید.

برای مثال، در شکل زیر به تابلوی نماد «اخابر» توجه کنید:

همان‌طور که مشاهده می‌کنید، حجم معاملات اخابر در طول این روز 6.637 میلیون سهم بوده است. به این معنی که در مجموع 6.637 سهم از این نماد بین معامله‌گران و سرمایه‌گذاران خرید و فروش شده است.

لازم به ذکر است که این رقم تنها مربوط به یک روز خاص است و حجم روزهای مختلف ممکن است با هم متفاوت باشد. برای مشاهده حجم معامله شده در بازه‌های زمانی دیگر باید به نمودار تعاملی قیمت نماد بروید.

در شکل زیر حجم معاملات نماد اخابر را به صورت نمودار هیستوگرام در زیر قیمت مشاهده می‌کنید:

در نمودار قیمت در شکل بالا می‌توانید حجم معاملات روزانه را در پایین نمودار مشاهده کنید. همچنین، با تغییر بازه زمانی می‌توانید حجم معاملات این نماد در بازه زمانی هفتگی و ماهانه را ببینید.

حجم معاملات و مومنتوم

حجم معاملات می‌تواند به سرمایه‌گذار کمک کند تا مومنتوم یا شتاب حرکت قیمت سهم یا اوراق بهادار را شناسایی کند و روند قیمت را تأیید کند.

اگر حجم معاملات افزایش یابد، قیمت نیز به طور کلی در همان جهت حرکت می‌کند. یعنی اگر قیمت یک سهم در روند صعودی به افزایش خود ادامه دهد، حجم معاملات آن سهم نیز باید افزایش یابد و بالعکس.

به عنوان مثال، فرض کنید سهام شرکت «خساپا» در یک ماه گذشته 10 درصد افزایش قیمت داشته است. سرمایه‌گذاری تصمیم می‌گیرد 1000 سهم از این شرکت را بخرد. او وضعیت شرکت را از نظر بنیادی تحلیل می‌کند و به این نتیجه می‌رسد که درآمدها و سودآوری این شرکت در سال گذشته به طور مداوم افزایش یافته است.

با این حال، این سرمایه‌گذار مطمئن نیست که روند صعودی قیمت این سهم ادامه خواهد داشت یا نه و می‌ترسد پس از خرید او روند قیمت نزولی شود.

در این مثال، تحلیل حجم معاملات می‌تواند برای سرمایه‌گذار بسیار مفید باشد. او مشاهده می‌کند که طی ماه گذشته افزایش مداومی در حجم معاملات نماد خساپا وجود داشته است. او در تحقیقات خود همچنین متوجه می‌شود که حجم معاملات به بالاترین میزان خود در دو سال گذشته رسیده است و این سهم به روند صعودی خود ادامه می‌دهد.

این بررسی‌ها به سرمایه‌گذار سیگنال می‌دهد که قیمت سهام موردنظرش در حال افزایش است و به احتمال زیاد به صعود خود ادامه می‌دهد. بنابراین، افزایش حجم معاملات باعث می‌شود سرمایه‌گذار اقدام به خرید 1000 سهم از سهام نماد خساپا کند.

دستورالعمل‌های مهم برای استفاده از حجم معاملات بورس

در هنگام تحلیل حجم معاملات بورس و سایر بازارهای مالی معمولاً دستورالعمل‌هایی برای پی بردن به قدرت یا ضعف حرکت قیمت وجود دارد.

ما به عنوان معامله‌گر بیشتر ترجیح می‌دهیم وارد روندهای قوی شویم و از معامله کردن در حرکت‌های ضعیف خودداری کنیم – یا حتی ممکن است در حرکت‌های ضعیف بخواهیم در جهت مخالف روند وارد معامله شویم.

دستورالعمل‌های زیر در همه موقعیت‌ها صادق نیستند، اما به طور کلی می‌توانند شما را در تصمیم‌گیری‌های معاملاتی راهنمایی کنند:

1. تأیید روند

در بازار رو به رشد باید شاهد افزایش حجم معاملات باشیم. برای بالا رفتن قیمت‌ها به افزایش حجم معاملات و استقبال بیشتر خریداران از سهام نیاز دارد. افزایش قیمت و کاهش حجم ممکن است نشان دهنده عدم علاقه خریداران باشد و این می‌تواند هشداری در مورد بازگشت احتمالی قیمت‌ها باشد.

شاید درک این موضوع برایتان سخت باشد، اما واقعیت این است که کاهش (یا افزایش) قیمت همراه با حجم کم سیگنال خوبی نیست. در مقابل، کاهش (یا افزایش) قیمت همراه با حجم معاملات زیاد، سیگنال قوی‌تری است که نشان‌دهنده تغییر در احساسات بازار است.

بیشتر بخوانید: میانگین حجم ماهانه چیست و چه کاربردی در بورس دارد؟

2. حرکت‌های فرسایشی و حجم

در یک بازار رو به رشد یا نزولی، ممکن است شاهد حرکت‌های فرسایشی یا خستگی (exhaustion moves) باشیم. این الگوها عموماً به صورت حرکات شدید قیمت همراه با افزایش شدید حجم هستند که نشان دهنده پایان احتمالی روند فعلی است.

دلیل شکل‌گیری حرکت‌های فرسایشی تعداد زیادی از فعالان بازار است که تصمیم می‌گیرند برای به دست آوردن بخشی از سود بازار صعودی وارد بازار شوند. در نتیجه ورود آن‌ها، حجم و قیمت برای آخرین بار در روند صعودی به شدت افزایش پیدا می‌کند و سپس بازار ریزش می‌کند.

در روند نزولی، کاهش قیمت در نهایت باعث خارج شدن تعداد زیادی از معامله‌گران از بازار می‌شود که این اتفاق موجب افزایش نوسانات قیمت و افزایش حجم می‌شود. پس از این جهش ناگهانی شاهد کاهش حجم خواهیم بود، اما اینکه حجم معاملات چه تأثیری در روند بازار در روزها، هفته‌ها و ماه‌های بعدی خواهد داشت را می‌توان با استفاده از سایر دستورالعمل‌های حجم تحلیل کرد.

3. نشانه‌های صعودی

حجم می‌تواند در شناسایی نشانه‌های صعودی مفید باشد. به عنوان مثال، تصور کنید حجم با کاهش قیمت افزایش یابد و سپس قیمت رشد کرده و به دنبال آن یک حرکت اصلاحی داشته باشد (کمی افت کند). اگر در حرکت اصلاحی نزولی، قیمت از کف سطح قبلی پایین‌تر نیاید، و اگر حجم معاملات در جریان این اصلاح کم باشد، معمولاً می‌توان این شرایط را یک نشانه صعودی تعبیر کرد.

4. تغییر روند قیمت و حجم

پس از یک روند طولانی صعودی یا نزولی، اگر قیمت همراه با حجم سنگین معاملات شروع به نوسان در یک محدوده خنثی کند، ممکن است نشانه این باشد که روند به زودی تغییر جهت داده قیمت رشد یا افت خواهد کرد.

5. شکست در مقابل شکست‌های کاذب و حجم

در ابتدای شکست یک محدوده یا الگوی نمودار دیگر توسط قیمت، افزایش حجم نشان دهنده قدرت حرکت است. افزایش جزئی یا کاهش حجم در هنگام شکست سطح، نشان دهنده ضعیف بودن حرکت قیمت و احتمال ناموفق بودن شکست است.

6. گذشته حجم

حجم را باید نسبت به گذشته اخیر بررسی کرد. با مقایسه حجم معاملات امروز با حجم 50 سال پیش نمی‌توان داده‌های مرتبطی به دست آورد. هر چه داده‌های مقایسه‌ای جدیدتر باشند، احتمالاً نتایج درست‌تری کسب خواهید کرد.

نکته: حجم اغلب به عنوان شاخص نقدینگی در نظر گرفته می‌شود، زیرا سهام یا بازارهایی که بیشترین حجم معاملات را دارند نقدشوندگی بیشتری داشته و برای معاملات کوتاه مدت بهتر هستند. حجم معاملات بورس بالا به معنای حضور خریداران و فروشندگان زیاد در بازار است.

خلاصه نکات استفاده از حجم در معاملات

• حجم بالا یا افزایشی در یک روند صعودی می‌تواند نشانه فرصت خرید باشد.
• کاهش حجم در روند صعودی ممکن است نشان دهد که زمان فروش و ذخیره سود معامله فرا رسیده است.
• حجم بالا یا افزایشی در روند نزولی می‌تواند نشان دهنده این باشد که بهتر است از ورود به بازار خودداری کنید.
• کاهش حجم در روند نزولی ممکن است نشانه تغییر احتمالی روند در آینده و زمان خرید باشد.
• تحلیلگران در الگوهای نموداری پیشرفته‌تر، از جمله الگوهای سر و شانه و پرچم، از حجم برای تأیید روندها، تغییر روندها و شکست‌ها استفاده می‌کنند.

سؤالات متداول

سخن پایانی

حجم معاملات بورس ابزاری مفید برای تحلیل روندها است و راه‌های زیادی برای استفاده از آن وجود دارد. از دستورالعمل‌های کلیدی ارائه شده در این مقاله می‌توانید برای ارزیابی قدرت یا ضعف روند سهام و همچنین بررسی اینکه آیا حجم، حرکت قیمت را تأیید می‌کند یا نشانه‌ای از تغییر جهت احتمالی آن است استفاده کنید.

حجم معاملات بورس ایران را در قسمت جستجوی نماد در صفحه اصلی وب سایت شرکت مدیریت فناوری بورس تهران مشاهده کنید.

شما در بورس، علاوه بر خرید و فروش سهام:

• می‌توانید در دارایی‌هایی مانند طلا و مسکن سرمایه‌گذاری کنید
• در صندوق‌های سرمایه گذاری بدون ریسک، سود ثابت بگیرید

برای شروع سرمایه‌گذاری، افتتاح حساب رایگان را در یکی از کارگزاری‌ها انجام دهید:

نام شرکت	ویژگی‌ها	امتیاز	لینک ثبت‌نام
کارگزاری آگاه	باشگاه مشتریان با جایزه نرم‌افزار معاملاتی پیشرفته دریافت اعتبار معاملاتی خرید آنلاین صندوق‌ سرمایه‌گذاری ثبت‌نام آنلاین برای کد بورسی

برای سرمایه‌گذاری و معامله موفق، نیاز به آموزش دارید. خدمات آموزشی زیر از طریق کارگزاری آگاه ارائه می‌شود:

نام خدمات	ویژگی‌ها	لینک ثبت‌نام
دوره‌های آموزش تحلیل تکنیکال	دوره‌های حضوری + غیرحضوری شناخته‌شده‌ترین اساتید در سطح مقدماتی، متوسط و پیشرفته ارائه مدرک معتبر گذراندن دوره