اگر در حال خواندن این مطلب هستید، یعنی از وب ۲ استفاده می‌کنید.
وبی که ما امروزه تجربه می‌کنیم تفاوت قابل‌ملاحظه‌ای با آنچه ۱۰ سال پیش استفاده می‌شد (وب ۱) دارد. اکنون، نسل سوم اینترنت یا همان وب ۳ قرار است همه‌چیز را دگرگون کند.
در این مقاله از بورسینس، توضیح می‌دهیم که وب چگونه تکامل یافته است، قرار است به کجا برود و اصلاً چرا این مسیر حائز اهمیت است.
عناوین مطلب:
تاریخ به ما اهمیت فوق‌العاده این تغییرات را نشان داده است. به این فکر کنید که اینترنت چگونه بر زندگی شما تأثیر می‌گذارد. در نظر بگیرید که جامعه چگونه در رابطه با اینترنت تغییر کرده است.
در حال حاضر، مواردی همچون پلتفرم‌های رسانه‌های اجتماعی و اپلیکیشن‌های موبایل در حال تغییری اساسی هستند.
تکامل اینترنت در طول زمان
وب در طول سال‌ها پیشرفت زیادی کرده است و اپلیکیشن‌های فعلی آن قابل‌مقایسه با برنامه‌های اولیه نیستند. تکامل وب اغلب به سه مرحله مجزا تقسیم می‌شود: وب ۱، وب ۲ و وب ۳.
وب ۱ چیست؟
وب ۱ اولین نسخه از وب بود. اکثر شرکت‌کنندگان در این وب صرفاً مصرف‌کنندگان محتوا بودند و تولیدکنندگان محتوا اغلب توسعه‌دهندگانی بودند که وب‌سایت‌هایی با اطلاعاتی در قالب متن یا عکس ایجاد می‌کردند. وب ۱ بین سال‌های ۱۹۹۱ تا ۲۰۰۴ مورد استفاده قرار می‌گرفت.
این نسخه از وب شامل وب‌سایت‌هایی بود که به جای HTML پویا، محتوایی ایستا و ثابت ارائه می‌کردند. سِرور داده‌ها و محتوا، به‌جای پایگاه داده، یک سیستم فایل ثابت بود و وب‌سایت‌ها تعامل چندانی نداشتند.
وب ۱ را می‌توان به‌عنوان وب read-only در نظر گرفت که فقط می‌شد آن را خواند و امکان تغییرپذیری نداشت.
وب ۲ چیست؟
بسیاری از ما عمدتا وب را در شکل و ساختار فعلی آن تجربه کرده‌ایم، که معمولاً به آن وب ۲ گفته می‌شود. وب ۲ را می‌توان وب تعاملی و اجتماعی در نظر گرفت.
در دنیای وب ۲، نیازی نیست برای شرکت در فرآیند ایجاد محتوا حتماً توسعه‌دهنده باشید. بسیاری از اپلیکیشنها به‌شکلی ساخته شده‌اند که به‌راحتی به هر کسی اجازه می‌دهند تا خالق و تولیدکنندۀ محتوا باشد.
اگر می‌خواهید به فکری بال و پر دهید و آن را با جهان به اشتراک بگذارید، وب ۲ این امکان را به شما می‌دهد. اگر قصد دارید ویدئویی بارگذاری کنید و به میلیون‌ها نفر اجازه دیدن، ارتباط برقرار کردن و نظر دادن در مورد آن را بدهید، با وب ۲ این کار نیز امکان‌پذیر است.
نسخه دوم وب واقعاً ساده است و این سادگی باعث شده تا بسیاری از افراد در سرتاسر جهان به تولیدکنندگان محتوا تبدیل شوند.
وب در شکل فعلی آن از جهات مختلفی واقعاً فوق‌العاده است؛ با این حال مواردی نیز وجود دارند که باید بهبود پیدا کنند.
درآمدزایی و امنیت در وب ۲
در جهان وب ۲، اکثر اپلیکیشنها از الگوی رایجی در چرخه حیات خود پیروی می‌کنند. به برخی از اپلیکیشن‌هایی فکر کنید که روزانه از آنها استفاده می‌کنید و در نظر بگیرید که این اپلیکیشنها در کدام بخش از مثال‌های زیر جای می‌گیرند.
مطلب مرتبط: دامنه‌های مبتنی بر بلاک‌چین (دامنه‌های وب 3.0)
کسب درآمد از اپلیکیشنها
اولین روزهای فعالیت اپلیکیشن‌های محبوبی همچون اینستاگرام، توییتر، لینکداین یا یوتیوب را در نظر بگیرید و آنها را با نسخه‌های فعلی مقایسه کنید. فرآیند رشد اپلیکیشنها اغلب به این صورت است:
- راه‌اندازی یک اپلیکیشن
- جذب کاربر تا حد امکان
- کسب درآمد از پایگاه کاربری خود
هنگامی که توسعه‌دهنده یا شرکتی یک اپلیکیشن کارآمد راه‌اندازی می‌کند، با افزایش محبوبیت اپلیکیشن، تجربه کاربری نیز اغلب بسیار راحت‌تر و ساده‌تر می‌شود. به همین دلیل، آنها می‌توانند به‌سرعت کاربران بیشتری جذب کنند.
در ابتدا، بسیاری از شرکت‌های نرم‌افزاری نگران کسب درآمد نیستند. آنها تمام توجه خود را بر رشد پایگاه کاربری و جلب رضایت کاربران متمرکز می‌کنند، اما در نهایت باید به سودآوری نیز توجه داشته باشند.
آنها همچنین باید نقش سرمایه‌گذاران خارجی را نیز در نظر بگیرند. اغلب اوقات، محدودیت‌هایی که به‌هنگام ورود سرمایه‌گذارانی خارج از شرکت گریبان‌گیر شرکت‌های نوپای نرم‌افزاری می‌شود، بر چرخه حیات و در نهایت تجربه کاربری بسیاری از اپلیکیشن‌هایی که امروزه استفاده می‌کنیم، تأثیراتی منفی دارد.
اغلب سرمایه‌گذاران شرکت‌هایی که اپلیکیشنی ایجاد کرده‌اند، به دنبال دریافت سودهای کلان به‌عنوان بازگشت سرمایه هستند. این امر شرکت را مجبور می‌کند تا مدل رشدی پایدار پیش بگیرد و سودآوری منطقی برای سرمایه‌گذاران ایجاد کند. در این حالت، شرکت‌ها اغلب دو مسیر را طی می‌کنند: تبلیغات یا فروش داده‌های شخصی.
برای بسیاری از شرکت‌های وب ۲ مانند گوگل، فیسبوک و توییتر، داده‌های بیشتر به تبلیغات شخصی‌تر ختم می‌شود؛ این یعنی کلیک بیشتر و در نهایت، درآمد بیشتر از سوی تبلیغات. بهره‌برداری و متمرکزسازی داده‌های کاربران اساس طراحی وبی است که امروزه می‌شناسیم و از آن استفاده می‌کنیم.
امنیت و حریم خصوصی
تاکنون، بارها داده‌های کاربران از اپلیکیشن‌های وب ۲ به بیرون درز پیدا کرده است. حتی وب‌سایت‌هایی نیز وجود دارند که به‌منظور یافتن این شکاف‌های اطلاعاتی و آگاهی‌بخشی به کاربران در خصوص به خطر افتادن اطلاعات امنیتی آنها ایجاد شده‌اند.
در وب ۲ شما هیچ کنترلی بر داده‌های خود یا نحوه ذخیره آنها ندارید. در واقع، شرکت‌ها اغلب بدون رضایت کاربران خود، داده‌های آنها را ردیابی و ذخیره می‌کنند. همه این داده‌ها متعلق به شرکت‌های پشتیبان این پلتفرم‌ها هستند و توسط آنها کنترل می‌شوند.
علاوه بر این، داده‌های کاربرانی که در کشورهایی بدون آزادی بیان زندگی می‌کنند، بیشتر در معرض خطر هستند.
دولت‌های مستبد اغلب جلوی فعالیت سِرورها را می‌گیرند یا حساب‌های بانکی افرادی را که بر ضد آنها تبلیغ و فعالیت می‌کنند، مسدود می‌کنند. با سرورهای متمرکز، دولت‌ها به‌راحتی می‌توانند به‌دلخواه خود در اپلیکیشنها دخالت و کنترل کنند یا به‌طور کامل آنها را مسدود کنند.
از آنجا که بانک‌ها نیز دیجیتالی هستند و تحت کنترل قدرتی متمرکز قرار دارند، دولت‌های خودکامه توانایی مداخله در بانک‌ها را نیز دارند. آنها می‌توانند در صورت ایجاد ناآرامی‌های سیاسی، تورم شدید یا بی‌ثباتی بازار دسترسی به حساب‌های بانکی را مسدود یا محدود کنند.
هدف وب ۳ این است که بسیاری از این کاستی‌ها را با تجدیدنظری اساسی در نحوه معماری و تعامل با اپلیکیشنها از ابتدا حل کند.
نسل سوم اینترنت (وب ۳) چیست؟
چند تفاوت اساسی بین وب ۲ و وب ۳ وجود دارد اما تمرکززدایی را می‌توان هسته اصلی وب ۳ دانست.
وب ۳ اینترنت را به گونه‌ای که امروزه می‌شناسیم، همراه با چند ویژگی اساسی ارائه می‌کند.
ویژگی‌های نسل سوم اینترنت را در قالب این موارد می‌توان برجسته کرد:
- قابل‌تأیید
- بدون نیاز به اعتماد
- خودگردان
- ضدسانسور
- بدون نیاز به اجازه
- وضعیت‌مند
- قابلیت پرداخت بومی در شبکه
در وب ۳، برخلاف وب 2، اپلیکیشن‌هایی که ایجاد می‌شوند فقط روی یک سرور واحد اجرا نمی‌شوند و نمی‌توانند داده‌های کاربران را در یک پایگاه داده واحد ذخیره کنند. شایان ذکر است که پایگاه‌های داده‌ای که در وب ۲ به کار گرفته می‌شوند اغلب روی یک سرویس ارائه‌دهنده فضای ابری نگهداری و مدیریت می‌شوند.
در مقابل، اپلیکیشن‌های نسل سوم اینترنت یا روی بلاک‌چین اجرا می‌شوند یا روی شبکه‌های غیرمتمرکز تعداد زیادی از نودها (سِرورهای) همتابه‌همتا. همچنین، گاهی ارائه‌دهنده خدمات به این اپلیکیشنها ترکیبی از این دو مورد است که یک پروتکل اقتصاد مبتنی بر ارزهای دیجیتال را شکل می‌دهد. این اپلیکیشنها در فضای وب ۳، اغلب تحت عنوان اپلیکیشن‌های غیرمتمرکز (decentralized application) یا به‌اختصار DApp شناخته می‌شوند.
به‌منظور دستیابی به یک شبکه غیرمتمرکز پایدار و ایمن، مشارکت‌کنندگان (توسعه‌دهندگان) در شبکه مشوق دریافت می‌کنند و تلاش می‌کنند تا بهترین و باکیفیت‌ترین خدمات را به هر کسی ارائه کنند که از این سرویس استفاده می‌کند.
نقش ارزهای دیجیتال در نسل سوم اینترنت
یکی از پرکاربردترین و مهم‌ترین مفاهیم در وب ۳ رمزارزها هستند، زیرا رمزارزها نقشی اساسی در بسیاری از این پروتکل‌ها بازی می‌کنند. ارزهای دیجیتال (توکن‌ها) مشوق‌های مالی افرادی هستند که در ایجاد، مدیریت یا بهبود یکی از این پروژه‌ها مشارکت می‌کنند.
این پروتکل‌ها اغلب انواع مختلفی از خدمات را ارائه می‌دهند، همچون محاسبات، ذخیره‌سازی، تعیین پهنای باند، احراز هویت، میزبانی و سایر خدمات وب که در گذشته معمولاً در اختیار ارائه‌دهندگان فضای ابری بود. افراد می‌توانند در سطوح فنی و غیرفنی با روش‌های مختلف در پروتکل مشارکت کنند.
مصرف‌کنندگان سرویس‌های فضای ابری، همچون AWS، اغلب برای استفاده از این پروتکل هزینه پرداخت می‌کنند، اما در نسل سوم اینترنت، این پول مستقیماً به شرکت‌کنندگان در شبکه تعلق می‌گیرد. وب ۳ در این مورد نیز همچون بسیاری از اشکال تمرکززدایی واسطه‌های غیرضروری و اغلب ناکارآمد را حذف می‌کند.
بسیاری از پروتکل‌های زیربنایی وب همچون فایل کوین (Filecoin)، یِرن (Yearn)، سیا (Sia) و گراف (The Graph) توکن‌هایی کاربردی عرضه کرده‌اند که بر نحوه عملکرد پروتکل نظارت می‌کنند. در بسیاری از سطوح شبکه، این توکن‌ها به مشارکت‌کنندگان شبکه پاداش داده می‌شوند.
پرداخت‌های بومی در نسل سوم اینترنت
علاوه بر این، توکن‌های شبکه لایه پرداختی بومی ایجاد می‌کنند که بدون مرز و بدون اصطکاک کار می‌کنند. شرکت‌هایی مانند استرایپ و پی پل میلیاردها دلار ارزش برای پرداخت‌های الکترونیکی ایجاد کرده‌اند.
این سیستم‌ها بیش از حد پیچیده هستند و هنوز نمی‌توانند قابلیت همکاری بین‌المللی واقعی در اختیار شرکت‌کنندگان قرار دهند. آنها همچنین از شما می‌خواهند اطلاعات حساس و شخصی خود را به منظور استفاده از این سرویس‌ها در اختیارشان قرار دهید.
کیف پول‌های رمزارز مانند متامسک (MetaMask) و توروس (Torus) به شما امکان می‌دهند که پرداخت‌ها و تراکنش‌های بین المللی آسان، ناشناس و ایمن را با برنامه‌های وب ۳ ادغام کنید.
مقایسه‌ای عملی بین نسل دوم و نسل سوم اینترنت
به‌عنوان نمونه، برخی از ویژگی‌های اصلی وب ۲ و وب ۳ را در این جدول مقایسه می‌کنیم:
وب ۲ |
وب ۳ |
توییتر می‌تواند هر حساب کاربری یا توییتی را که بخواهد، مسدود کند. |
توییت‌های نسل سوم اینترنت سانسورنشده باقی می‌مانند، زیرا کنترل در این شبکه متمرکز نیست. |
سرویس‌های پرداخت ممکن است تصمیم بگیرند که به برخی از فعالیت‌ها خدمات ارائه نکنند. |
اپلیکیشن‌های وب ۳ به هیچ داده شخصی احتیاج ندارند و نمی‌توانند جلوی پرداخت‌های همتابه‌همتا را بگیرند. |
سِرور اپلیکیشن‌هایی که خدمات کسب‌وکار آنلاین ارائه می‌دهند ممکن است مسدود شود و بر درآمد مشاغل آنلاین تأثیر بگذارد. |
سِرورهای وب ۳ را نمی‌توان مسدود کرد، زیرا توسط هزاران رایانه در سرتاسر جهان پشتیبانی می‌شوند. |
روشی جدید برای ایجاد شرکت‌های نرم‌افزاری
توکن‌ها ایده توکنیزه کردن و اقتصاد مبتنی بر توکن را محقق می‌کنند. به‌عنوان مثال، وضعیت فعلی ایجاد یک شرکت نرم‌افزاری را در نظر بگیرید. شخصی ایده‌ای را مطرح می‌کند، اما برای عملی کردن و پشتیبانی از آن به سرمایه مالی احتیاج دارد.
آنها برای به دست آوردن پول با واگذاری درصدی از شرکت سرمایه‌گذار جذب می‌کنند. این سرمایه‌گذاری بلافاصله باعث مطرح شدن تغییراتی می‌شود که در بلندمدت با ایجاد بهترین تجربه کاربری برای اپلیکیشن هم‌خوانی ندارد.
علاوه بر این، اگر شرکت به موفقیت برسد، مدت زمان زیادی طول خواهد کشید تا افراد مشارکت‌کننده پی به ارزش آن ببرند؛ با چنین وضعیتی اغلب شرکت‌ها و اپلیکیشنها چندین سال را بدون بازگشت سرمایه سپری می‌کنند.
در مقابل، تصور کنید که یک پروژه جدید و هیجان‌انگیز معرفی می‌شود که می‌تواند یک مشکل واقعی را حل کند. از روز اول هر فرد می‌تواند در ایجاد یا سرمایه‌گذاری در این پروژه مشارکت کند. شرکت اعلام می‌کند که تعداد x توکن را عرضه خواهد کرد و ۱۰ درصد از آن را به سازندگان اولیه، ۱۰ درصد برای فروش عمومی و بقیه را برای پرداخت‌های آتی به مشارکت‌کنندگان و تأمین بودجه پروژه صرف خواهد کرد.
سهام‌گذاران شرکت می‌توانند از توکن‌های خود برای مشارکت در فرآیند رأیگیری در مورد تغییرات آینده پروژه استفاده کنند و افرادی که در ساخت پروژه همکاری کرده‌اند می‌توانند پس از عرضه توکن‌ها برخی از دارایی‌های خود را نقد کنند.
افرادی که به این پروژه اعتقاد دارند می‌توانند مالکیت سهمی از آن را خریداری و نگهداری کنند و افرادی که فکر می‌کنند پروژه در مسیر نادرستی پیش می‌رود، می‌توانند با فروش سهام خود این مسئله را نشان دهند.
از آنجا که داده‌های بلاک‌چین کاملاً عمومی و باز هستند، خریداران می‌توانند نسبت به آنچه اتفاق می‌افتد، آگاهی کامل داشته باشند. این امر با خرید سهام در کسب‌وکارهای خصوصی که در آن بسیاری اتفاقات آشکار نمی‌شوند، فرق دارد.
این وضعیت در حال حاضر در نسل سوم اینترنت امکان‌پذیر است.
یک مثال اپلیکیشن ردیکل (Radicle) است که آن را می‌توان جایگزین غیرمتمرکزی برای گیت هاب دانست. این اپلیکیشن به سهام‌گذاران خود اجازه می‌دهد در حاکمیت این پروژه مشارکت کنند. گیت کوین (Gitcoin) اپلیکیشن دیگری است که به توسعه‌دهندگان برای ورود و کارکردن روی مشکلات متن‌باز پروژه رمزارز اعطاء می‌کند. علاوه بر این، یِرن به سهام‌گذاران خود اجازه می‌دهد تا در فرآیند تصمیم‌گیری و رأیگیری در مورد پیشنهادات مطرح‌شده شرکت کنند.
فرآیند احراز هویت در نسل سوم اینترنت
در نسل سوم اینترنت، فرآیند احراز هویت بسیار متفاوت از چیزی انجام می‌شود که امروزه به آن عادت کرده‌ایم. اغلب اوقات در اپلیکیشن‌های وب ۳، هویت کاربران به آدرس‌های کیف پول کاربری پیوند می‌خورد که با اپلیکیشن کار می‌کند.
برخلاف روش‌های احراز هویت وب ۲ مانند پروتکل OAuth یا وارد کردن ایمیل و رمز عبور (که تقریباً همیشه از کاربران می‌خواهد اطلاعات حساس و شخصی خود را وارد کنند)، آدرس‌های کیف پول کاملاً ناشناس هستند، مگر اینکه کاربر تصمیم بگیرد هویت خود را به‌صورت عمومی با آدرس کیف پولش پیوند بزند.
اگر کاربر بخواهد از کیف پولی یکسان در چندین اپلیکیشن غیرمتمرکز مختلف استفاده کند، هویت او نیز به‌صورت یکپارچه در این اپلیکیشنها قابل انتقال است. این امر به کاربران اجازه می‌دهد تا در طول زمان اعتبار خود را محکم کنند.
محدودیت‌های وب ۳
با وجود تمام مزایایی که برای وب ۳ ذکر شد، نسل سوم اینترنت در حال حاضر با مشکلات و محدودیت‌هایی نیز دست‌وپنجه نرم می‌کند. برخی از مهم‌ترین محدودیت‌های فعلی نسل سوم اینترنت عبارت است از:
- مقیاس‌پذیری: تراکنش‌ها در وب ۳ به دلیل غیرمتمرکز بودن کُندتر انجام می‌شوند. در پلتفرم‌های مبتنی بر اثبات کار، تغییرات در وضعیت شبکه، همچون تراکنش‌ها و پرداخت‌های جدید، باید توسط یک ماینر پردازش و در سرتاسر شبکه منتشر شوند. این امر نیازمند زمان و تلاش ماینرهاست. علاوه بر این، پلتفرم‌های اثبات سهام نیز هنوز نتوانسته‌اند به مقیاس‌پذیری شبکه‌های پرداختی همچون ویزا و مسترکارت دست یابند.
- رابط کاربری: تعامل با اپلیکیشن‌های وب ۳ نیازمند انجام مراحل اضافی، نرم‌افزارهای جدید و آموزش به کاربران تازه‌وارد است. این امر می‌تواند مانعی مهم بر سر پذیرش عمومی وب ۳ باشد.
- هزینه: به دلیل هزینه بالای کارمزدها، اکثر اپلیکیشن‌های موفق بخش کوچکی از کُد خود را روی بلاک‌چین قرار می‌دهند.
اپلیکیشن‌های متمرکز در مقابل اپلیکیشن‌های غیرمتمرکز
به‌منظور ارائه خلاصه‌ای از آنچه در مورد تفاوت‌های وب ۲ و وب ۳ گفته شد، در جدول زیر اصول کلی اپلیکیشن‌های این دو نسل از اینترنت را با هم مقایسه می‌کنیم:
وب ۲ |
وب ۳ |
قطر اندک شبکه (تمام شرکت‌کنندگان به یک نهاد مرکزی متصل هستند)؛ اطلاعات به‌سرعت منتشر می‌شوند، زیرا انتشار توسط یک مرکز واحد با منابع محاسباتی فراوان صورت می‌پذیرد. |
فاصله مشارکت‌کنندگان در شبکه ممکن است زیاد باشد و توزیع اطلاعات از نقطه‌ای در شبکه به نقطه دیگر ممکن است زمان زیادی به طول بینجامد. |
عملکرد بالا، توان عملیاتی بالا، نیاز اندک به منابع محاسباتی و اجرای آسان‌تر |
عملکرد پایین، توان عملیاتی پایین، نیاز بیشتر به منابع محاسباتی و اجرای پیچیده‌تر |
به‌هنگام بروز مشکلی در داده‌های متناقض، راه‌حل آسان و مشخص است: رجوع به منبع حقیقت نهاد مرکزی |
به‌هنگام بروز مشکل در داده‌ها و ادعاهای متناقض از سوی همتایان در شبکه، به ارائه راه‌حلی از سوی یک پروتکل (اغلب پیچیده) نیاز است. |
نقطه ضعف مرکزی: کاربران خاطی می‌توانند با حمله به سِرورهای مرکزی، کل شبکه را مسدود کنند. |
بدون نقطه ضعف مرکزی: حتی اگر به بخشی از شرکت‌کنندگان در شبکه حمله شود، شبکه هنوز قادر به ادامه فعالیت به‌شکل صحیح است. |
ایجاد ارتباط بین مشارکت‌کنندگان در شبکه آسان‌تر است و توسط قدرتی مرکزی مدیریت می‌شود. نهاد مرکزی می‌تواند بدون کوچکترین مشکل، مشارکت‌کنندگان شبکه را وادار به به‌روزرسانی اپلیکیشن یا پروتکل کند. |
ایجاد ارتباط بین مشارکت‌کنندگان اغلب دشوار است و هیچ نهاد ثابتی تصمیم نهایی را در شبکه نمی‌گیرد. در صورتی که اعضای شبکه در مورد پروتکل‌ها تصمیم متضاد بگیرند، احتمال ایجاد فورک و شکست در شبکه وجود دارد. |
نهاد مرکزی می‌تواند داده‌ها را سانسور کند و مانع ارتباط و تعامل قسمتی از شبکه با سایر قسمت‌ها شود. |
سانسور کردن در شبکه‌های غیرمتمرکز بسیار دشوار است، زیرا اطلاعات به روش‌های مختلفی در سرتاسر شبکه پخش می‌شوند. |
مشارکت در شبکه توسط نهاد مرکزی کنترل می‌شود. |
هر فردی می‌تواند در شبکه مشارکت کند. هیچ «دربانی» در شبکه وجود ندارد و در حالت ایده‌آل، هزینه مشارکت در شبکه اندک است. |
سخن پایانی
وب ۲ به نسخه‌ای از اینترنت اشاره دارد که امروزه می‌شناسیم: اینترنتی تحت سلطه شرکت‌های ارائه‌دهنده خدمات که داده‌های محرمانه و شخصی شما را نگهداری می‌کنند.
در مقابل، نسل سوم اینترنت یا وب ۳ به اپلیکیشن‌های غیرمتمرکزی گفته می‌شود که روی بلاک‌چین و شبکه‌های غیرمتمرکز ایجاد و اجرا می‌شوند. این اپلیکیشنها به افراد اجازه می‌دهند تا بدون نیاز به افشاء‌کردن داده‌های شخصی خود، در شبکه مشارکت و حتی درآمدزایی کنند.
مقالات مرتبط:
شما در بورس، علاوه بر خرید و فروش سهام:
- می‌توانید در دارایی‌هایی مانند طلا و مسکن سرمایه‌گذاری کنید
- در صندوق‌های سرمایه گذاری بدون ریسک، سود ثابت بگیرید
برای شروع سرمایه‌گذاری، افتتاح حساب رایگان را در یکی از کارگزاری‌ها انجام دهید:
برای سرمایه‌گذاری و معامله موفق، نیاز به آموزش دارید. خدمات آموزشی زیر از طریق کارگزاری آگاه ارائه می‌شود: