هر آنچه که باید در مورد پوند بدانید

واحد پول انگلیس، پوند، به عنوان یکی از با ارزش ترین پول دنیا است که توانسته قدرت خود را در طول سالیان سال حفظ کند. البته وقتی صحبت از پوند می‌شود بسیاری از کشور‌ها از ارزی با این نام استفاده می‌کنند اما در این مقاله ما در مورد واحد پول انگلستان صحبت خواهیم کرد.

تقریبا همه با پوند تاحدودی آشنایی داریم، اما اگر می‌خواهید جزئیات کاملی درباره تاریخچه پوند بدانید حتما این نوشتار را مطالعه کنید. سعی کرده‌ایم به نکات کامل‌تری در مورد پوند اشاره کنیم.

GBP مخفف پوند واحد پول بریتانیا است که در سرزمین اصلی این کشور و سایر سرزمین‌های تحت کنترل آن به عنوان واحد پول رایج به کار می‌رود.

پوند استرلینگ(واحد پول انگلیس) قدیمی‌ترین واحد پولی دنیاست که همچنان رواج دارد و قدمت آن به زمان آنگلوساکسون‌ها می‌رسد.

اگر تاریخچه پوند و پیدایش ارزی که امروزه به این نام می‌شناسیم را دقیق دنبال کنیم، به امپراتوری فرانکیش خواهیم رسید. در زمان امپراتوری فرانکیش هر پوند معادل 240 سکه پنی نقره و یا معادل وزنی یک پوند نقره ارزش‌گذاری شد.

با گسترش امپراتوری انگلستان در سرتاسر دنیا این واحد پولی نیز در نواحی گوناگون، از هندوستان و استرالیا گرفته تا آفریقای غربی و جامائیکا رواج پیدا کرد و با گذر زمان ارزش بیشتری یافت. این موضوع آن را به عنوان واحد پول بریتانیا به یکی از با ارزش‌ترین واحد پول ملی دنیا تبدیل کرد.

نگاهی دقیق به واحد پول انگلیس

با وجود آن‌که اکثر کشورهای اروپایی در اوایل قرن بیست‌ویکم واحد پولی یورو را به عنوان تنها پول مرجع خود انتخاب کردند، پوند استرلینگ توانست همچنان به حیات خودش به عنوان واحدی مستقل ادامه دهد.

در واقع پوند، واحد پول بریتانیا پس از دلار آمریکا، یورو اروپا و ین ژاپن بالاترین حجم معامله روزانه را دارد. در بازار‌های ارز خارجی(فارکس) نیز واحد پول انگلستان حدود 13% حجم معاملات را شکل می‌دهد.

یکی از رایج‌ترین جفت ارز‌های واحد پول انگلیس در این بازار‌ها یورو (EUR/GBP) و پس از آن دلار و پوند (GBP/USD) است. اهمیت جفت ارز پوند و دلار آن چنان بالا است که تریدر‌ها از این جفت ارز با عنوان کابل (cable) یاد می‌کنند.

در واقع عظمت و گسترش پوند و میزان ارزش بالای آن باعث شد تا مقاومت مناسبی نسبت به خواست سران اروپا نسبت به الحاق انگلستان به معاهده پولی یورو ایجاد شود.

بریتانیا که نظام سلطنتی پیچیده‌ای دارد، پیوستن به یورو را به نوعی دخالت در تصمیمات کشوری خود می دانست و دلیل اقتصادی برای حضور در این معاهده نمی‌دید. در نتیجه یورو بدون حضور انگلستان شکل گرفت و هنوز هم نتوانسته ارزش خود را در مقابل پوند بالاتر قرار دهد. 

نام و سمبل

نام پوند از کلمه لاتین Libra، که به واحد وزنی پوند اشاره دارد گرفته شده و حرف L بکار رفته در سمبل آن نیز از همین کلمه برداشت شده است. هر پوند از 100 پنز یا پنی، که پول خورد آن محسوب می‌شود تشکیل می‌گردد. علامت واحد پول انگلیس به شکل £ شناخته می‌شود. 

نام استرلینک (Sterlink) نیز عنوان دیگری است که برای واحد پول بریتانیا استفاده می‌شود. در بازار‌های بورس و لیست‌های قیمت بازارهای مالی، معامله‌گران برای یافتن جفت ارز‌های پوند از GBX استفاده می‌کنند.

پنی در معنای لغوی به معنی عمل “رفتن به توالت” معنی می‌دهد، که بدلیل هزینه 1 پنی وضع شده برای استفاده از توالت عمومی در نمایشگاه بین‌المللی کریستال‌پالاس متداول شده است. شاید یکی از جالب ترین نکات در مورد ارز پوند نیز همین موضوع باشد.

کشورهای استفاده کننده از پوند

در حال حاضر کشورهای مختلفی از پوند به عنوان واحد اصلی استفاده می کنند. این کشورها عبارتند از:

• بریتانیا (پوند استرلینگ)
• مصر (پوند مصری)
• لبنان (پوند لبنانی)
• سودان جنوبی (پوند سودان جنوبی)
• سودان (پوند سودانی)
• سوریه (پوند سوریه‌ای)
• آیلز آو من (پوند مانکس)
• جرزی (پوند جرزی)
• گوئرنزی (پوند گوئرنزی)
• جبل الطارق (پوند جبل الطارق)
• سنت هلن، جزیره اسکنشن و تریستان داکونها (هر سه پوند سنت هلن)
• جزایر فالکلند (پوند جزایر فالکلند)

به علاوه پوند استرلینگ واحد پولی سرزمین‌های تحت کنترل بریتانیا در آنسوی آب‌ها از جمله گرجستان جنوبی و جزایر ساندویچ جنوبی، سرزمین قطبی بریتانیا و سرزمین‌های بریتانیا در اقیانوس هند نیز هست.

بجز پوند مصری، پوند لبنانی، پوند سودان جنوبی، پوند سودانی و پوند سوریه‌ای، ارزش سایر پوندهای نام برده شده با پوند استرلینگ برابر است.

پوند در بازار جهانی

همان‌طور که قبلا گفته شد، واحد پول انگلیس از نظر میزان استفاده در بازارهای تجاری خارجی، پوند استرلینگ پس از دلار آمریکا و یورو سومین واحد پولی محبوب به حساب می‌آید.

سه واحد پولی نام برده با احتساب ین ژاپن سبد واحد‌های پولی را شکل می‌دهند که صندوق بین‌المللی پول بر مبنای آن‌ها طراحی شده است. با این حال با توجه به شرایط اقتصادی فعلی دنیا، ممکن است جایگاه آن‌ها به صورت موقت تغییر کند اما این مسئله که واحد پول بریتانیا یکی از قدرتمند‌ترین ارز‌های دنیا است قابل تردید نیست.

کشورهای مختلف برای داد و ستد از پوند استفاده می کنند. هرچند سلطه دلار بر بازار تجارت جهانی به هیچ وجه قابل انکار نیست و درصد بالایی از معاملات حتی در خاک اروپا نیز با استفاده از دلار صورت می گیرد.

با این حال پوند با توجه به گستره کشورهای استفاده کننده، شرایط نسبتا خوبی دارد. به طوری که حتی برخی از انواع پوند مثل پوند جبل الطارق از جمله ارزشمندترین ارزهای دنیا هستند. البته تفاوت قیمت پوند جبل الطارق با پوند استرلینگ بسیار ناچیز است و تقریبا یکسان هستند اما در برخی ماه‌ها قیمت ارز جبل الطارق از استرلینگ هم پیشی می‌گیرد.

تفاوت GBP و GBX؛ واحد پول انگلیس

نماد GBP به پوند استرلینک واحد پول انگلستان اشاره دارد. نماد GBX مخفف پنی استرلینک است که یک 1/00 پوند ارزش دارد. واحد پول بریتانیا در بازارهای مالی چندان به شکل پوند رایج نیست به جای آن معاملات در بازار بورس به صورت Pence انجام می‌پذیرد. به طور کلی کارگزاری‌های بورس از GBX برای تمایز بین پنس و پوند استفاده می‌کند.

واحد پول انگلیس به عنوان ارز رزرو

جالب است بدانید پوند بریتانیا برای قرن‌ها به عنوان یکی از ارز‌های پشتیبان در سایر کشور‌های کوچک‌تر استفاده می‌شد. با این حال با کاهش نفوذ امپراطوری بریتانیا در جنگ جهانی اول و دوم، واحد پول انگلیس جای خود را به دلار آمریکا داد. اکنون بسیاری از کشور‌ها، دلار را به عنوان بخشی از دارایی‌های پشتیبان ارز ملی حفظ می‌کنند. 

براساس گزارش‌ها، در اوایل قرن 21، دلار به عنوان قدرتمند‌ترین ارز جهانی و پشتوانه بسیاری از ارز‌های ملی قرار گرفت. اکنون واحد پول بریتانیا پس از ین ژاپن در جایگاه چهارم قرار دارد. 

انواع اسکناس (به اصطلاح عامیانه پوند کاغذی) و سکه‌ها

اولین سکه پوند در سال 1489 میلادی و تحت زمامداری هنری هفتم عرضه شد. چاپ اسکناس پوند از سال 1694 و در ابتدا به شکل یادداشت‌هایی نوشته شده با دست شروع شد.

در حال حاضر واحد پول انگلیس در پنج نوع اسکناس مختلف مورد استفاده قرار می‌گیرد که در مقادیر 5، 10، 20 و 50 پوندی وجود دارند. اسکناس‌های 1 پوندی نیز همچنان به شکلی محدود در اسکاتلند چاپ می‌شوند اما در حال حاضر به دلیل افزایش تورم‌ها، چندان وضعیت خوبی ندارد.

در ابتدا هدف از تولید اسکناس آن بوده که به گردش مالی کمک شود و به اندازه میزان ذخایر طلای بانک انگلستان آن را چاپ و وارد بازار می‌کرده‌اند. اسکناس‌های پوند از ابتدا به داشتن کیفیت، دوام و امنیت بالایشان شهرت داشته‌اند. در حال حاضر شرکت دلارو اسکناس‌های پوند مورد نیاز را چاپ می‌کند که به نظر می‌رسد جنس مرغوب اسکناس‌های واحد پول انگلستان به لطف کیفیت بالای چاپ این شرکت است.

سکه‌های ضرب شده واحد پول انگلیس نیز در واحدهای 1، 2، 5، 10، 20 و 50 پنز و نیز 1 و 2 پوند وجود دارند.

گاهی اوقات نسخه‌های خاصی از سکه‌های 5 پوندی نیز تولید می‌شوند؛ اما ضرب آن‌ها معمول نیست. از سال 1660 سکه‌های پوند با ظاهر خاصی طراحی شدند که یکی از آن‌ها نوشته‌های حاشیه سکه‌ها است. این شکل‌های جدید ضرب سکه‌های جعلی را مشکل‌تر می‌کرد که در آن دوران مشکلات فراوانی را ایجاد کرده بود.

امروزه تمامی اسکناس‌ها و سکه‌های تولیدی واحد پول بریتانیا از ویژگی‌های امنیتی خاصی تبعیت می‌کنند. هر اسکناس پوند دارای شماره سریال منحصربفردی است. اسکناس‌های 5 و 10 پوندی با پلیمری خاص تولید می‌شوند؛ اما اسکناس‌های 20 و 50 پوندی همچنان از جنس کاغذ هستند.

البته قرار است اسکناس‌های 20 پوندی جدید که از سال 2020 تولید می‌گردند نیز پلیمری باشند و در ادامه اسکناس‌های 50 پوندی هم این روند را دنبال خواهند کرد.

اخیرا یک سری ویژگی‌هایی به اسکناس‌های 20 پوندی اضافه شده، همین امر جعل این اسکناس‌ها سخت‌تر از قبل کرده است. در سایت رسمی Bank of England، هر کدام از این ویژگی‌ها با جزئیات نوشته شده است.

از سال 1960 تصویر ملکه الیزابت دوم بر روی تمامی اسکناس‌های چاپ شده نقش بسته است. با توجه به اینکه انگلستان شرایط خاصی را از نظر حکومتی دارد، این موضوع کاملا طبیعی است که بر روی اسکناس ها تنها عکس ملکه باشد. حتی سرود ملی انگلستان نیز مرتبط با ملکه و حکومت سلطنتی است. هرچند این روند در عکس اسکانس‌ها در حال تغییر است. جدای از ارزش بالای واحد پول انگلیس، طرح‌های آن نیز جذابیت زیادی دارد.

البته اسکناس 5 پوندی امروزی دارای طرحی از سر وینستون چرچیل است و از سال 2016 چاپشان آغاز شده است. اسکناس‌های 10 پوندی پلیمری که جای 10 پوندی‌های کاغذی قدیمی را گرفته‌اند طرحی از جین آستین بر روی خود دارند و از اوایل سال 2018 وارد چرخه ارزی شده‌اند.

اسکناس‌های 20 پوندی کاغذی امروزی نیز به تصویری از آدام اسمیت منقش هستند و چاپ آن‌ها از سال 2007 شروع شده است. علاوه بر این، اسکناس‌های 20 پوندی پلیمری که در آینده تولید خواهند شد تصویر نقاش معروف انگلیسی، ویلیام ترنر را بر روی خودشان خواهند دید.

تصاویر بولتون و وات که از پیشروان انقلاب صنعتی بوده‌اند نیز بر روی اسکناس 50 پوندی امروزی نقش بسته‌اند.

در طول جنگ جهانی دوم نازی‌ها به منظور ضربه زدن به اقتصاد و واحد پولی بریتانیا، اقدام به جعل و چاپ اسکناس‌های پوند در ابعادی وسیع کردند، به گونه‌ای که پس از اتمام جنگ حدود 12% از اسکناس‌های موجود تقلبی بودند. این موضوع در ارزش واحد پول انگلیس و قدرت آن تاثیر منفی بالایی داشت.

همین موضوع باعث وضع قوانینی جدید برای چاپ و طراحی پوند شد. از جمله نکات امنیتی لحاظ شده در اسکناس‌های چاپی می‌توان به نوشته‌های بسیار ریز، امکان تشخیص اصالت با گرفتن اسکناس در برابر نور، کیفیت پرینت، خاصیت فلزی، تشخیص با اشعه فرابنفش، جنس کاغذ، چاپ برجسته، و ویژگی‌های انیمیشنی آن‌ها اشاره کرد. چنین اقداماتی در چاپ پول پوند باعث افزایش امینت و ارزش واحد پول انگلستان شد.

با نگاهی به تاریخچه پوند خواهیم دید که تمامی سکه‌های ضرب شده از قرن هفدهم به طرحی از نیمرخ پادشاه و یا ملکه مزین شده‌اند. تمامی سکه‌های امروزی در ضرابخانه سلطنتی تولید می‌شوند. طرح پشت سکه‌های تولید شده از سال 1971 تا 2008 از روی نشان هنری هفتم گرفته شده و از تاج پادشاهی و زنجیرها تشکیل می‌شود.

در سال 2008 متیو دنت، طراح مدال و سکه، در رقابت برای طراحی سکه‌های جدید پیروز شد و طرحی با الهام از نشان سپر سلطنتی بریتانیا ارائه داد که در تصویر زیر مشاهده می‌کنید. سکه یک پنی نیز بطور جداگانه و با قرار گرفتن تصویر کامل سپر سلطنتی بر پشت خود طراحی گردید.

در ادامه برخی تصاویر اسکناس‌های مربوط به ارز پوند (یا آنطور که در کوچه و خیابان می‌شنوید پوند کاغذی) آورده شده است:

اسکناس 50 پوندی جدید

بانک مرکزی انگلستان اسکناس 50 پوندی جدید را روانه بازار کرده است؛ این اسکناس اخیرا طراحی شده و بر روی آن تصویر آلن تورینگ، ریاضیدان، رمزشکن و یکی از پیشگامان علم کامپیوتر دیده می‌شود.

اسکناس‌های جدید همزمان با سالگرد تولد آقای تورینگ وارد بازار شده‌اند.

با ورود پول‌های جدید، تمامی مجموعه اسکناس‌های بانک مرکزی انگلستان برای اولین بار پلاستیکی هستند. البته این موضوع دلیلی بر کاهش ارزش واحد پول انگلستان نیست.

مدل قیمت‌گذاری واحد پول انگلیس

در تاریخچه پوند آمده که این واحد پولی در ابتدا معادل با یک پوند نقره ارزش‌گذاری شده است. به همین دلیل تا مدت‌ها واحد پول انگلیس را با پشتوانه نقره می‌شناختند. همچنین پیش از رواج این واحد پولی، کلمه پوند به منظور اندازه‌گیری وزن استفاده می‌شده است.

در حال حاضر پوند بریتانیا همچون سایر ارزهای دیگر بر مبنای عوامل مختلفی چون میزان رواج، ثبات، مقدار تبادلات صورت گرفته، رشد اقتصادی کشور صاحب ارز و سرمایه‌گذاری‌های انجام شده با ارز مربوطه، قیمت‌گذاری می‌شود و پشتوانه نقره یا طلا دیگر استفاده نمی‌شود.

با وجود رویدادهای اخیر همچون برگزیت، پوند انگلستان توانسته تا حد زیادی جایگاه خود را حفظ کند.

پوند نیز در گذر زمان همانند سایر واحد‌های پولی، به دلیل وجود تورم، دچار افت ارزش می‌شود. در زمان نوشتن این مقاله، واحد پول انگلیس نیز مانند یورو و ین ژاپن در مقابل دلار دچار افت شدیدی شده‌اند که این موضوع ناشی از سیاست‌های مالی دولت آمریکا و وضعیت کنونی جهانی است.

مطلب مرتبط: چرا ارزش پول ایران کم است

جالب است بدانید یک پوند از سکه‌های نقره متعلق به زمان پیدایش این واحد پولی، در سال 2016 معادل 170 پوند استرلینگ امروزی ارزش داشته است.

ارز پوند نمادی از انگلستان

به اعتقاد بسیاری از کارشناسان اقتصادی، پوند نمادی از بریتانیا است.

عدم پیوستن انگلستان به اتحاد پولی کشورهای بزرگ اروپایی به واسطه قدرت فوق العاده پوند، خود یکی از دلایل اهمیت پوند برای انگلستان است.

از ملکه گرفته تا دیگر سیاست‌مداران و تصمیم‌گیران در انگلستان به خوبی به اهمیت ارز پوند آگاه هستند.

به همین علت است که ذخایر طلای انگلستان به عنوان پشتوانه اصلی پوند، همواره مورد تاکید این افراد بوده است.

به نظر می‌رسد پوند در سال های آتی و به واسطه کاهش ارزش دلار وضعیت به مراتب بهتری پیدا کند. در واقع کشورهای مختلفی مثل انگلستان در تلاش هستند تا کشورهای متقاضی حذف دلار را به خود جذب کنند.

بریتانیا تلاش می کند تا کشورهای مختلف را برای استفاده از پوند متقاعد کند تا این ارز به عنوان ارز جایگزین دلار شناخته شود. هرچند با توجه به سیاست های کشور انگلستان، بعید است چنین اتفاقی رخ دهد.

سوالات متداول

نتیجه گیری

GBP یا پوند استرلینک بریتانیا به عنوان واحد پول انگلیس در دنیا شناخته می‌شود که در جایگاه چهارمین ارز قدرتمند دنیا قرار دارد. این ارز در کشور بریتانیا و سایر سرزمین‌های در تصرف آن رایج است و همچنان در برخی از کشور‌های کوچک به عنوان یک پشتوانه ارزی استفاده می‌شود.

در سال‌های اخیر ارزش واحد پول انگلیس تاثیرات زیادی را ناشی از تصمیمات دولت بریتانیا تجربه کرده است. جدایی انگلیس از اروپا که به عنوان Brexit شناخته می‌شود، یکی از مهم‌ترین اتفاقاتی است که ارزش پوند را تحت تاثیر قرار داده است.

مقالات مرتبط:

• سخنان بزرگان در مورد ثروتمند شدن
• چرا دینار کویت گران است
• جفت ارز چیست