پلتفرم پالی‌گان (Polygon) و رمزارز متیک (MATIC) چیست؟

در دنیای ارزهای دیجیتال، منطقی به نظر می‌رسد که فرض کنیم در صنعت کریپتوکارنسی، آینده چندزنجیره‌ای (multi-chain) خواهیم داشت.

به این معنی که یک بلاک‌چین خاص، پیروز مطلق میدان نخواهد بود.

به احتمال زیاد، به جای تسلط کامل یک بلاک‌چین، در آینده شاهد چندین زنجیره به‌هم‌پیوسته خواهیم بود که هر کدام دارای ویژگی‌هایی منحصربه‌فرد و سازوکار اجماعی ویژه هستند و همچنین، میزان عملکرد و امنیت آنها متفاوت است.

پلتفرم پالی‌گان (Polygon) با ارائه چارچوبی برای ایجاد راه‌حل‌های مقیاس‌پذیریِ سازگار با اتریوم، ما را به این آیندۀ چندزنجیره‌ای نزدیک‌تر می‌کند.

زنجیره‌ جانبی مبتنی بر اثبات سهام پالی‌گان توجه بسیاری را در جامعه بیت‌کوین و ارزهای دیجیتال به خود جلب کرده است.

در ادامه این مقاله، قصد داریم به نوآوری‌های پلتفرم پالی‌گان و رمزارز متیک نگاه دقیق‌تری داشته باشیم.

اهمیت پلتفرم پالی‌گان

اتریوم بالاخره در حال پرده‌برداری از تلاش‌هایی است که در جهت افزایش مقیاس‌پذیری خود انجام داده است و پلتفرم پالی‌گان بخشی از این تلاش‌ها است.

مطلب مرتبط: اتریوم 2.0 چیست؟

احتمالاً در مورد بلاک‌چین کازموس (Cosmos) و «اینترنت بلاک‌چین‌ها» (internet of blockchains) از طریق پروتکل ارتباط بین‌زنجیره‌ای (Inter-Blockchain Communication Protocol) یا به‌اختصار IBC مواردی شنیده باشید؛ پروتکل IBC می‌تواند پیام‌ها را بین بلاک‌چین‌های مختلفی مبادله کند که در پروتکل جای گرفته‌اند.

پلتفرم پالی‌گان نیز هدف مشابهی را دنبال می‌کند، اما مفهوم تعامل را به‌طور ویژه برای اکوسیستم اتریوم طراحی کرده است. ایده این پلتفرم این است که توسعه‌دهندگان بتوانند به‌راحتی راه‌حل‌های مقیاس‌پذیریِ سازگار با اتریوم یا حتی بلاک‌چین‌هایی مستقل راه‌اندازی کنند.

پروژه پالی‌گان در ابتدا تحت عنوان شبکه متیک (Matic Network) کار خود را آغاز کرد، اما بعداً با گسترش دامنه از راه‌حل لایه دوم واحد (single Layer 2) یا به‌اختصار L2، این ایده را در قالب «شبکه‌ای از شبکه‌ها» (network of networks) عرضه کرد.

پالی‌گان (متیک) چیست؟

پالی‌گان بستری برای ایجاد شبکه‌های بلاک‌چینیِ سازگار با اتریوم و راه‌حل‌های بهبود مقیاس‌پذیری است.

پالی‌گان بیشتر یک پروتکل است تا یک راه‌حل واحد. به همین دلیل، یکی از مزیت‌های برجسته اکوسیستم پالی‌گان ارائه کیت توسعه نرم‌افزار پالی‌گان (Polygon SDK) است که به توسعه‌دهندگان اجازه می‌دهد شبکه‌هایی سازگار با اتریوم ایجاد کنند.

یکی دیگر از امتیازهای این پلتفرم، زنجیره جانبی مبتنی بر اثبات سهام (PoS sidechain) است. زنجیره جانبی درواقع، زنجیره‌ای موازی است که می‌تواند به بلاک‌چین دیگری متصل شود.

زنجیره‌های جانبی می‌توانند مزایای مختلفی به همراه داشته باشند، مهم‌ترین آنها افزایش توان پردازش تراکنش‌ها و کاهش کارمزد تراکنش است. اگر تاکنون از شبکه پالی‌گان استفاده کرده باشید، می‌دانید که در مقایسه با اتریوم فوق‌العاده سریع و بسیار کم‌هزینه است.

شباهت‌ها و تفاوت‌های پالی‌گان و اتریوم

از آنجا که پالی‌گان از ماشین مجازی اتریوم (Ethereum Virtual Machine) یا به‌اختصار EVM پشتیبانی می‌کند، اپلیکیشن‌های غیرمتمرکز موجود روی بلاک‌چین اتریوم را می‌توان با سهولتی نسبی به پالی‌گان منتقل کرد.

این امر می‌تواند تجربه‌ کاربری پالی‌گان را هم‌ردیف تجربه کاربری اتریوم کند، با این امتیاز که توان عملیاتی برای پردازش تراکنش‌ها افزایش و کارمزد تراکنش نیز کاهش می‌یابد.

با این حال، کاربران باید در ازای برخورداری از افزایش سرعت پردازش و کاهش هزینه تراکنش، از برخی دیگر از مزایای اتریوم صرف‌نظر کنند که در ادامه مفصل‌تر در مورد این موضوع صحبت خواهیم کرد.

اکنون، شما به‌عنوان کاربر در پالی‌گان چه اختیاراتی خواهید داشت؟

طبق آنچه ذکر شد، بسیاری از امکانات کاربران اتریوم، به‌شکلی ارزان‌تر و سریع‌تر در اختیار کاربران پلتفرم پالی‌گان قرار می‌گیرد. برخی از محبوب‌ترین اپلیکیشن‌های دیفای (DeFi)، همچون آوی (Aave)، وان‌اینچ (1inch)، کِرو (Curve) و سوشی (Sushi) در حال حاضر روی پالی‌گان پیاده‌سازی شده‌اند.

با این حال، برخی از اپلیکیشن‌های بومی، همچون کوییک‌سواپ (QuickSwap) و اسلینگ‌شات (Slingshot)، نیز روی پالی‌گان وجود دارد که در پلتفرم‌های دیگر یافت نمی‌شوند.

گفتنی است که بنیان‌گذاران پالی‌گان توسعه این پلتفرم را بر عهده دارند. این افراد شامل جِینتی کنانی (Jaynti Kanani)، سَندیپ نیل‌وال (Sandeep Nailwal)، انوراگ آرجون (Anurag Arjun) و میهایلو بژلیک (Mihailo Bjelic) هستند.

پلتفرم پالی‌گان چگونه کار می‌کند؟

پلتفرم پالی‌گان از دو شبکه مهم سازگار با اتریوم پشتیبانی می‌کند: زنجیره‌های ایمن همچون رول‌آپ‌ها (rollup) و زنجیره‌های مستقل مانند زنجیره جانبی (sidechain).

زنجیره‌های ایمن به زیرساخت‌های زنجیره‌ای تکیه می‌کنند که به آن متصل هستند؛ بنابراین، این زنجیره‌ها لزومی به داشتن مدل امنیتی ویژه خود ندارند.

در مقابل، زنجیره‌های مستقل باید از امنیت خود مراقبت کنند؛ به‌عبارت دیگر، زنجیره‌های ایمن سطح بالاتری از امنیت را ارائه می‌دهند، درحالی‌که زنجیره‌های مستقل انعطاف‌پذیری بیشتری برای ارائه خدمات ویژه به کاربران دارند.

در پلتفرم پالی‌گان نیز زنجیره‌های جانبی توسط مجموعه‌ای از اعتبارسنج‌ها (استخر اعتبارسنج‌ها) ایمن‌سازی می‌شوند.

همچنین، این زنجیره‌ها هر چند وقت یک‌بار باید از نظر ایمنی و صحت داده‌ها با بلاک‌چین اتریوم مطابقت داده شوند. به همین دلیل، برخی از افراد اعتقاد دارند زنجیره‌های جانبی را نمی‌توان «فقط» یک راه‌حل لایه دوم دانست. درواقع، آنها باید به‌جای استفاده از امنیت اتریوم، مدل ایمنی مختص خود را داشته باشند.

در آینده، پلتفرم پالی‌گان از طیف گسترده‌تری از راه‌حل‌های مقیاس‌پذیری، از جمله رول‌آپ‌هایی دانش صفر (zero-knowledge rollups) یا به‌اختصار zk، رول‌آپ‌های خوش‌بین (optimistic rollups) و زنجیره‌های وَلیدوم (Validum) پشتیبانی خواهد کرد.

هرگاه راه‌حل‌های مقیاس‌پذیری بیشتری در دسترس باشند، توسعه‌دهندگان نیز برای توسعه محصولات، راه‌حل‌ها و اپلیکیشن‌های نوآورانه ابزار بیشتری در اختیار خواهند داشت. علاوه بر این، می‌توان انتظار داشت که تمام این موارد با ابزار و کیف پول‌های اتریوم، همچون متامسک (MetaMask)، سازگار باشند.

کاربردهای توکن متیک (Matic token)

اگرچه پلتفرم متیک نام خود را به پلتفرم پالی‌گان تغییر داد، توکن متیک نام خود را حفظ کرده است.

از توکن ارز دیجیتال متیک برای پرداخت هزینه گس (Gas fee) در شبکه و مشارکت در حاکمیت شبکه استفاده می‌شود.

اگر قصد دارید توکن‌های متیک خود را در شبکه سهام‌گذاری کنید، می‌توانید این کار را از طریق پلتفرم Binance Earn یا کیف پول تحت وب متیک انجام دهید که توسط تیم پشتیبانی پالی‌گان ایجاد شده است.

پالی‌گان بریج

پالی‌گان بریج (Polygon Bridge) یا همان «پُل پالی‌گان» یکی از راحت‌ترین روش‌ها برای انتقال دارایی شما به شبکه بلاک‌چین دیگری است که به زنجیره‌ جانبی پالی‌گان متصل باشد. توجه داشته باشید که تراکنش انتقال (bridging transaction) روی شبکه اصلی انجام می‌شود، پس هنوز باید برای انتقال دارایی خود کارمزد تراکنش شبکه اصلی را بپردازید.

با این حال، پس از اتمام تنظیمات اولیه، می‌توانید از تراکنش‌های سریع و ارزانی که پلتفرم پالی‌گان ارائه می‌دهد، استفاده کنید. در غیر این صورت، برخی از صرافی‌های متمرکز (CEX) نیز امکان برداشت مستقیم از شبکه پالی‌گان را فراهم کرده‌اند.

زنجیره‌های جانبی در مقابل رول‌آپ‌ها

به‌طور کلی، در مورد اینکه زنجیره‌های جانبی را می‌توان راه‌حلی لایه دوم همچون رول‌آپ‌ها دانست یا خیر، هیچ اتفاق نظری وجود ندارد. درک این تمایز مهم است که اگر قصد دارید در دنیایی چندزنجیره‌ای زندگی کنید، باید از مزایا و معایب زنجیره‌های مختلف آگاه باشید.

زنجیره‌های جانبی از نظر پیش‌فرض‌های اعتماد، امنیت، عملکرد و تجربه توسعه‌دهنده یا کاربر تفاوت‌هایی کلیدی دارند. رول‌آپ‌ها نیز به‌عنوان زنجیره‌هایی ایمن یکی از امیدوارکننده‌ترین راه‌حل‌های مقیاس‌پذیری لایه دوم هستند زیرا ایمنی خود را به‌طور مستقیم از شبکه اتریوم کسب می‌کنند.

با این حال، راه‌حل‌های دیگری همچون زنجیره جانبی پالی‌گان به این شکل عمل نمی‌کنند.

درواقع، زنجیره جانبی پالی‌گان ایمنی دارد، اما اگر کاربران خراب‌کار با هم تبانی کنند، (حداقل روی کاغذ) می‌توانند کنترل شبکه را در دست بگیرند. اگرچه تاکنون کوچک‌ترین نشانه‌ای از سوءنیت کاربران دیده نشده است، اما همیشه باید این احتمال را در ذهن داشته باشیم.

استفاده از زنجیره جانبی شامل مولفه اعتماد نیز می‌شود، نه‌تنها در مورد اعتبارسنج‌های شبکه، بلکه در مورد بریج (پل) بین دو زنجیره.

همچنین، باید از سایر تفاوت‌ها نیز آگاه باشید.

هنگامی‌که از شبکه اصلی اتریوم استفاده می‌کنید، با کارمزد تراکنش بیشتر و زمان پردازش کُندتر روبرو هستید؛ با این حال، اتریوم قدرتمندترین امنیت ممکن را تضمین می‌کند و طرفین تراکنش می‌توانند بیشترین اعتماد را به این شبکه داشته باشند.  

در مقابل، اگر از فناوری رول‌آپ استفاده می‌کنید، از امنیت نسبتاً خوبی بهره خواهید برد و زمان تراکنش نبستاً سریع‌تری خواهید داشت. هنگامی‌که از زنجیره جانبی استفاده می‌کنید، کارمزد تراکنش شما تنها کسری از آن چیزی است که حتی در رول‌آپ می‌پردازید، با این حال، از امنیت کمتری بهره‌مند خواهید بود.  

کدام یک بهتر است؟

پاسخ ساده‌ای برای این پرسش وجود ندارد. تمام این گزینه‌ها برای موارد استفاده خاص خود مناسب هستند و می‌توانند مکمل یکدیگر باشند؛ درواقع، هر سه گزینه در کنار هم اکوسیستم بسیار قدرتمند و سودمندی ایجاد خواهند کرد.

به‌عنوان مثال، سیستمی که مبتنی بر رسانه‌های اجتماعی است، به توان عملیاتی بسیار بالا و کارمزد بسیار پایین احتیاج دارد؛ اما، همین سیستم احتمالاً نیاز چندانی به تضمین امنیت نخواهد داشت، زیرا در رسانه‌های اجتماعی، ایمنی زیرساختی حیاتی محسوب نمی‌شود. در این حالت، معاوضه سرعت عملکرد با امنیت منطقی به نظر می‌رسد.

از سویی دیگر، صندوق سرمایه‌گذاری یا خزانه دولتی که مبتنی بر بلاک‌چین باشد به بیشترین میزان امنیت ممکن نیازمند است و پرداخت کارمزد بالا ارزش دریافت چنین ساختار ایمنی را دارد، خصوصاً اگر به انجام سریع تراکنش‌ نیازی نداشته باشید.

تیم‌های پروژه و توسعه‌دهندگان به‌طور مداوم در حال آزمایش و بررسی چگونگی قرارگرفتن هر تکه از این پازل در تصویر بزرگ‌تر هستند. بهبود مقیاس‌پذیری نیز از جمله مواردی است که با توجه به کاربردهای متفاوت بلاک‌چین در صنایع مختلف، می‌تواند کمک زیادی به تکمیل این تصویر بکند.   

سخن پایانی

پالی‌گان (Polygon) چارچوبی سازگار با اتریوم برای ایجاد راه‌حل‌های مقیاس‌پذیری بلاک‌چین است.

شبکه پالی‌گان زنجیره جانبی مبتنی بر اثبات سهامی (proof of stake) است که به‌لطف تراکنش‌های سریع و ارزان‌ و همچنین سازگاری با ماشین مجازی اتریوم توجه بسیاری را به خود جلب کرده است.

پلتفرم پالی‌گان قصد دارد در آینده راه‌حل‌های مقیاس‌پذیری بیشتری ارائه دهد، از جمله رول‌آپ‌های zk، رول‌آپ‌های optimistic و بلاک‌چین‌های مستقلی که می‌توانند به ایجاد اکوسیستم لایه دومی پویاتر و به‌هم‌پیوسته‌تر در بلاک‌چین اتریوم کمک شایانی کنند.

مقالات مرتبط:

• سیستم متمرکز چیست