در شرایطی که بازار سرمایه کشور و فعالان این حوزه شرایط دلسردکننده‌ای را تجربه می‌کنند، نقش نهادهایی مانند صندوق تثبیت بازار سرمایه به عنوان یکی از بازیگران تأثیرگذار در بازار بورس بیش از پیش برجسته می‌شود.
در این مقاله قصد داریم به این صندوق و کارکردهای آن بیشتر بپردازیم:
صندوق تثبیت بازار سرمایه چیست؟
صندوق تثبیت بازار سرمایه از جمله مهم‌ترین ارکان نقش‌آفرین در بازار سرمایه در دوره‌های رکود و فشار عرضه محسوب می‌شود. این صندوق توسط وزارت اقتصاد مورد بررسی قرار گرفته و برای اصلاح چهار بند اساسنامه آن به کمیسیون اقتصاد هیئت دولت ارسال شده است.
عناوین مطلب:
صندوق تثبیت بازار در راستای اجرای ماده 28 قانون رفع موانع تولید رقابت‌پذیر و ارتقاء نظام مالی و با رسالت تثبیت، کنترل و کاهش ریسک‌های سامانهای یا فرا دستگاهی، حفظ شرایط رقابت منصفانه، جلوگیری از ایجاد و تداوم ترس فراگیر در زمان وقوع بحرانهای مالی و اقتصادی و اجرای سیاست‌های عمومی و حاکمیتی در بازار سرمایه، جلب اطمینان سرمایهگذاران خرد و حمایت از آن‌ها برای تداوم فعالیت در بازار سرمایه تشکیل شده و هم اکنون در حال فعالیت است.
شایان ذکر است که موضوع فعالیت صندوق تثبیت بازار، سرمایه‌گذاری در اوراق بهادار ثبت شده نزد سازمان بورس و صندوق‌های سرمایه‌گذاری، اخذ تسهیلات، خرید و فروش دارایی‌های مالی و سپرده‌گذاری است.
همچنین، این صندوق به منظور دستیابی به اهداف خود به استفاده از ابزار‌های جدید مالی شامل ابزار‌های مالی مشتقه سهام و اوراق بدهی دولتی نیاز دارد.
ارکان اصلی صندوق تثبیت بازار سرمایه از وزیر اقتصاد، رئیس بانک مرکزی، رئیس سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی، رئیس هیئت عامل صندوق توسعه ملی و رئیس سازمان بورس تشکیل شده است. ریاست این صندوق بر عهده وزیر اقتصاد بوده و دبیر هیئت امنای صندوق آن رئیس سازمان بورس است.
اهداف صندوق تثبیت بازار سرمایه
همان‌طور که گفتیم و از نام آن پیداست، هدف اصلی از تشکیل صندوق تثبیت بازار نقش‌آفرینی در مواقع بحران و رکود و حکم‌فرما کردن ثبات و آرامش در بازار سرمایه است. با این حال، این صندوق اهداف ریز و درشت دیگری نیز دارد که در ادامه به بررسی کامل آن‌ها خواهیم پرداخت.
تثبیت، کنترل و کاهش مخاطرات سامانهای یا فرادستگاهی
در برخی موارد، بازار سرمایه ممکن است به صورت جدی تحت تأثیر سیاست‌های اعمال شده توسط سایر دستگاه‌ها قرار بگیرد، از این رو مدیریت تأثیر ریسک‌های سیستماتیک و غیر سیستماتیک سامانهای یا فرادستگاهی بر بازار سرمایه همواره در دستور کار سیاست‌گذاران این صندوق بوده است. در نتیجه، یکی از اهداف صندوق تثبیت، کنترل و کاهش مخاطرات خارجی در بازار سرمایه است.
بیشتر بخوانید: آشنایی با ریسک سیستماتیک و غیرسیستماتیک + رابطه آن با بازده سهام
کمک به حفظ شرایط رقابت منصفانه
فراهم بودن شرایط منصفانه برای رقابت بازیگران بازار سرمایه برای حفظ حقوق سرمایهگذاران و ذی‌نفعان بسیار مهم و برای ایجاد یک بازار با کارایی بالا ضروری است. روش‌های مختلفی برای ایجاد و حفظ شرایط رقابت منصفانه وجود دارد. یکی از این روش‌ها ایجاد صندوق تثبیت بازار سرمایه است.
جلوگیری از ایجاد و تداوم ترس فراگیر در زمان وقوع بحرانهای مالی و اقتصادی
بر اساس آنچه در اساسنامه صندوق تثبیت بازار سرمایه آمده، منظور از شرایط بحران وجود نوسان‌های شدید در بازار سرمایه در یک دوره زمانی مشخص است.
در چنین شرایطی، سرمایهگذاران به دلیل ترس از وجود بحران، دارایی‌های خود را در قیمت‌های پایین‌تر از ارزش ذاتی آن‌ها می‌فروشند.
بیشتر بخوانید: پانیک سل (Panic Sell) چیست و چگونه از آن سود ببریم؟
صندوق تثبیت بازار سرمایه به عنوان یکی از رسالت‌های خود موظف است از طریق حمایت از بازار از تداوم ترس سراسری جلوگیری کند. به این منظور، صندوق تثبیت با اقداماتی از جمله برنامه‌ریزی جهت جلوگیری از ایجاد و تداوم ترس از طریق ارزیابی آسیبپذیری و ریسک، توسعه و پیاده‌سازی برنامه‌های مقابله و پیش‌گیری از بحران و تحلیل و گزارش‌دهی به منظور پایش در سطح کلان، سعی می‌کند آرامش را به بازار بازگرداند.
پیاده‌سازی سیاست‌های عمومی و حاکمیتی در بازار سرمایه کشور
بازار سرمایه یکی از مهم‌ترین ارکان اقتصاد هر کشور است و دولتها در مواقع بحران تلاش می‌کنند تا راهکارهایی را برای حمایت از این بازار به کار بگیرند.
یکی از رایج‌ترین راهکارهایی که سیاست‌گذاران کشورهای مختلف برای حمایت از بازار سرمایه به کار می‌گیرند، ایجاد صندوق تثبیت بازار سرمایه است. مسئولان می‌توانند از طریق این صندوق سیاست‌های عمومی و حاکمیتی مدیریت شرایط بحران بازار سرمایه کشور را پیاده‌سازی کنند.
جلب اطمینان سرمایهگذاران خرد و حمایت از آن‌ها برای تداوم فعالیت در این بازار
در شرایط بحران، صندوق تثبیت بازار سرمایه می‌تواند با ورود به موقع به بازار، از سرمایهگذاران خرد حمایت کرده و از رفتارهای فرصت‌طلبانه احتمالی افراد و نهادهای سودجو جلوگیری کند. حمایت صندوق از بازار می‌تواند موجب افزایش اعتماد سرمایهگذاران، به ویژه سرمایهگذاران خرد، به بازار سرمایه شود.
علاوه بر ایران، کشورهای متعدد دیگری از جمله رومانی، تایلند، هند، تایوان و غیره اقدام به تأسیس صندوق حمایت از سرمایهگذاران جهت حفظ حقوق سرمایهگذاران در بورس اوراق بهادار و قراردادهای آتی کرده‌اند.
عملکرد صندوق تثبیت در 12 ماه گذشته (منتهی به اسفند سال 1400)
صورت‌های مالی 12 ماهه منتهی به اسفند سال گذشته (1400) صندوق تثبیت بازار سرمایه منتشر شده و از جمله مهم‌ترین موارد گزارش عملکرد آن می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- گزارش حسابرسی شده عملکرد سال مالی منتهی به اسفند 1400 مورد قبول است.
- ارزش روز دارایی‌های پورتفوی صندوق در تاریخ تنظیم ترازنامه 6.2 هزار میلیارد تومان است.
- سود عملیاتی و سود خالص بالغ بر 616.8 و 394.7 میلیارد تومان است.
- سود شناسایی شده از محل سود نقدی سهام شرکت‌های بورسی و فرابورسی در سال گذشته 215.6 میلیارد تومان است.
- هزینه مالی شناسایی شده بدهی به صندوق توسعه ملی 219.8 میلیارد تومان و نرخ بدهی به صندوق توسعه ملی 11 درصد سالانه است.
- مانده مبلغ آورده سازمان بورس و زیرمجموعه‌های آن شامل «شرکت مدیریت فناوری و رایان بورس» و «صندوق توسعه ملی» (اصل و سود) به عنوان تامین کنندگان اصلی منابع صندوق در تاریخ تنظیم ترازنامه 2.91 و 2.93 هزار میلیارد تومان است.
مبلغ 1.7 هزار میلیارد تومان از آورده سازمان بورس به صورت نقد از آبان سال 99 و مابقی از محل 30 درصد از مبلغ روزانه حق نظارت از اول مرداد سال 99 تا کنون است.
- وجه نقد صندوق در تاریخ تنظیم ترازنامه 256.3 میلیارد تومان معادل 4 درصد از کل ارزش پورتفوی را تشکیل می‌دهد. جمع وجه نقد، سپرده بلند مدت و جاری صندوق 738.1 میلیارد تومان معادل 11 درصد از کل دارایی‌ها است. در حالی که سود پرداختنی به صندوق توسعه ملی 254.6 میلیارد تومان است.
- پرتفوی سهام صندوق در تاریخ تنظیم ترازنامه 5.4 هزار میلیارد تومان معادل 88 درصد کل دارایی‌ها و مانده دارایی در اوراق بهادار/صندوق‌های با درآمد ثابت صفر است.
- سود انباشته (مازاد درآمد بر هزینه) 394.7 میلیارد تومان است.
- اصل سپرده‌گذاری صندوق توسعه ملی نزد صندوق تثبیت 1.6 هزار میلیارد تومان و مابقی سپرده‌گذاری در سال 99 انجام شده است.
- سپرده‌گذاری سازمان بورس از محل 30 درصد از حق نظارت نزد صندوق تثبیت 179.6 میلیارد تومان است.
- منابع جدید صندوق از محل منابع سازمان بورس و رایان بورس و صندوق توسعه ملی مجموعاً 1.8 هزار میلیارد تومان است.
- خالص خرید سهام 1.7 هزار میلیارد تومان است.
- طبق قانون و بخشنامه سازمان بورس، صندوق از پرداخت مالیات معاف است.
- طبق مصوبه سازمان بورس، صندوق از پرداخت کارمزد کلیه ارکان و حق نظارت سازمان بورس معاف است.
- صندوق دارای ایستگاه معاملاتی اختصاصی است.
- ثبت حسابداری رویدادهای مالی صندوق طبق مصوبات سازمان بورس انجام می‌شود.
- تا پایان سال مالی 1400، طبق مصوبات سازمان بورس، صندوق از افشای صورت‌های مالی و پرتفوی ماهانه معاف بود.
- اساسنامه، مشخصات ارکان صندوق، صورت‌جلسات مجامع و آخریناخبار و اعلامیه‌ها در تارنمای صندوق قابل دسترسی است.
- مجموع معاملات صندوق در سال 1400 در سهام 7.5 هزار میلیارد تومان و خالص خرید 1.7 هزار میلیارد تومان است.
- صندوق به جز در ماه‌های تیر، مرداد و اسفند که بازار روند افزایشی داشت در سایر ماه‌ها دارای خالص خرید مثبت است.
- صندوق در 111 روز معاملاتی از کل 239 روز معاملاتی سال 1400 در طرف خریدار بوده است.
اعضای تشکیل دهنده صندوق تثبیت
صندوق دارای ارکان زیر است:
الف ـ هیئت امنا
که متشکل از:
- وزیر امور اقتصادی و دارایی
- رئیس کل بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران
- رئیس سازمان مدیریت و برنامه ریزی کشور
- رئیس هیئت عامل صندوق توسعه ملی
- رئیس سازمان بورس و اوراق بهادار است،
که ریاست آن بر عهده وزیر امور اقتصادی و دارایی بوده و رئیس سازمان بورس و اوراق بهادار دبیر هیئت امنای صندوق است.
ب ـ هیئت عامل
اعضای هیئت عامل متشکل از سه نفر صاحب‌نظر در حوزه بازار سرمایه دارای حداقل پنج سال سابقه مدیریت در بازارهای مالی که پس از تأیید صلاحیت توسط سازمان، به پیشنهاد رئیس سازمان و تصویب هیئت امنا و با حکم رئیس هیئت امنا برای مدت سه سال انتخاب میشوند.
پ ـ حسابرس ـ بازرس
سازمان حسابرسی به عنوان حسابرس ـ بازرس قانونی صندوق است.
بیشتر بخوانید: حسابرسی چیست و حسابرس کیست؟
راه‌های ارتباطی با صندوق تثبیت بازار سرمایه
شماره تماس: 02184083580
آدرس: تهران- کاووسیه- خیابان پردیس- خیابان ملاصدرا- پلاک 27- طبقه چهارم
کد پستی: 1991916515
نشانی وب سایت: cmsfund.ir/#home
سؤالات متداول
صندوق تثبیت بازار سرمایه چیست؟
صندوق تثبيت بازار سرمايه از اركان مالی کشورها است كه در بازارهای پيشرفته دنيا با هدف كنترل شرايط بحرانی و نگران‌كننده در بازارهای سرمايه تشكيل شده است.
منابع صندوق تثبیت بازار سرمایه از كجا تامين می‌شود؟
منابع اين صندوق از سوی سازمان بورس اوراق بهادار تامين می‌شود و هدايت درست آن می‌تواند نقش مثبتی در روند معاملات بازار داشته باشد.
تفاوت صندوق توسعه بازار و صندوق تثبيت بازار سرمايه چيست؟
صندوق توسعه بازار محصول سرمايه شركت‌هاي بورسي است، در حالي كه صندوق تثبيت با سرمايه و بودجه سازمان بورس و اوراق بهادار تشكيل شده و طبیعتاً اندازه و عملکردهای آن با صندوق توسعه بازار تفاوت‌های چشمگیری دارد.
اعضای صندوق تثبیت بازار سرمایه شامل چه کسانی است؟
ارکان اصلی این صندوق از وزیر اقتصاد، رئیس بانک مرکزی، رئیس سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی، رئیس هیئت عامل صندوق توسعه ملی و رئیس سازمان بورس تشکیل شده است. ریاست این صندوق بر عهده وزیر اقتصاد بوده و دبیر هیئت امنای صندوق آن رئیس سازمان بورس است.
سخن پایانی
اگر چه نوسان یکی از جوانب جدایی‌ناپذیر بازار سرمايه است، اما در بسياری از مواقع، كنترل و مدیریت اين نوسان‌ها از قدرت سرمايه‌گذاران، حتی سرمایهگذاران عمده و حقوقی‌ها، خارج است و به اصطلاح بازار سرمایه وارد شرایط بحرانی می‌شود. از این رو، صندوق تثبیت بازار سرمایه با هدف جلوگيری از تشديد شرایط بحرانی و نگرانی فعالان بازار سهام تشكيل شده است.
شما در بورس، علاوه بر خرید و فروش سهام:
- می‌توانید در دارایی‌هایی مانند طلا و مسکن سرمایه‌گذاری کنید
- در صندوق‌های سرمایه گذاری بدون ریسک، سود ثابت بگیرید
برای شروع سرمایه‌گذاری، افتتاح حساب رایگان را در یکی از کارگزاری‌ها انجام دهید:
برای سرمایه‌گذاری و معامله موفق، نیاز به آموزش دارید. خدمات آموزشی زیر از طریق کارگزاری آگاه ارائه می‌شود: