اسپرد (Spread)

معامله‌گران و فعالان بازارهای مختلف سرمایه‌گذاری روش‌ها و ابزارهای متفاوتی برای کسب سود دارند که استفاده از اسپرد (به انگلیسی Spread) یکی از آن‌هاست.

ساده‌ترین تعریف اسپرد، اختلاف قیمت است.

معمولا سرمایه‌گذاران سعی می‌کنند با خریدوفروش دارایی‌های مختلف در زمان درست از اختلاف قیمت آن‌ها سود ببرند. این روش معاملاتی حتی تبدیل به یک استراتژی مجزا به نام اسپرد تریدینگ شده است.

در ادامه با جزییات بیشتری درباره Spread و انواع آن آشنا خواهیم شد.

اسپرد چیست؟

درحقیقت قیمت خرید به بیشترین قیمتی اشاره دارد که خریدار حاضر است برای یک دارایی بپردازد و قیمت فروش نیز کمترین قیمتی است که فروشنده حاضر به فروش می‌شود.

اختلاف بین این دو قیمت با عنوان اسپرد خرید-فروش (bid-ask spread) شناخته می‌شود که با عنوان اسپرد bid-offer و buy-sell هم شناخته می‌شود. همه بازارها اعم از سهام، قراردادهای آتی، آپشن، ارزهای خارجی همگی دارای اسپرد خرید-فروش هستند.

شاید بپرسید دلیل اهمیت این مفهوم چیست. باید بگوییم Spread، میزان نقدشوندگی را نشان می‌دهند. هرقدر میزان آن بیشتر باشد یعنی نقدشوندگی کمتر است.

اسپرد دارایی تحت تاثیر چندین فاکتور است:

• عرضه یا شناور (تعداد کل سهم‌هایی که برای معامله وجود دارد)
• تقاضا یا میزان تمایل به یک سهام
• کل فعالیت معاملاتی یک سهم

معنی اسپرد در فارکس، گپ بین موقعیت‌های معاملاتی هم تعریف می‌شود، یعنی گپ بین یک موقعیت شورت (یعنی فروش) در یک قرارداد آتی یا ارز یا یک موقعیت لانگ (یعنی خری) در دیگری. این موضوع با عنوان معامله Spread شناخته می‌شود.

اسپرد در سایر حوزه‌ها

در وام‌دهی، Spread به قیمتی که وام‌گیرنده بالاتر از بازده معیار برای دریافت وام می‌پردازد هم اشاره دارد. مثلا اگر نرخ بهره اصلی 12 درصد است و وام‌گیرنده 16 درصد می‌پردازد، اسپرد 4 درصدی دارد.

در اوراق بهادار مثل قراردادهای آتی، آپشن‌ها، جفت ارزها و سهام، اسپرد خرید-فروش به اختلاف بین قیمت‌های سفارش فوری و فروش فوری گفته می‌شود. در آپشن سهام، Spread اختلاف قیمت توافقی و ارزش بازار است.

یکی از کاربردهای اختلاف قیمت خرید-فروش، بررسی میزان نقدینگی بازار و سایز تراکنش‌های آن است.

مثلا در 11 ژانویه 2022، قیمت پیشنهادی سهام Alphabet Inc حدود 2,795.47 دلار بود. اسپرد 4.61 دلار است. این نشان می‌دهد که این سهام یک سهام با نقدشوندگی بالاست و حجم معاملات قابل‌توجهی دارد.

به معاملات اسپرد، معامله ارزش نسبی (relative value) نیز گفته می‌شود.  

معاملات Spread به‌صورت خرید یک دارایی و فروش یک دارایی دیگر به‌صورت یک واحد انجام می‌شود. معمولا معاملات اسپرد با قراردادهای آپشن یا فیوچرز انجام می‌شود. هدف آن‌ها ایجاد ارزش یا سودی است که Spread نامیده می‌شود.

انواع اسپرد

به اسپرد بازده (yield spread) اسپرد اعتباری هم می‌گویند.

Spread بازده تفاوت بین نرخ نقل شده بازده دو وسیله سرمایه‌گذاری مختلف است. معمولا این وسایل سرمایه‌گذاری از نظر کیفیت اعتبار با هم فرق دارند.

برخی تحلیلگران، Spread بازدهی را با عنوان «اسپرد بازده X بر Y» می‌شناسند که معمولا درصد بازده سالانه سرمایه‌گذاری یک ابزار مالی منهای درصد سالیانه بازده سرمایه‌گذاری یک ابزار دیگر است.

برای تخفیف قیمت یک دارایی و انطباق آن با قیمت کنونی بازار، لازم است Spread بازدهی به منحنی بازده معیار اضافه شود. این قیمت تعدیل‌شده را اسپرد تعدیل‌شده آپشن می‌نامند که معمولا برای اوراق بهادار با پشتوانه وثیقه (MBS)، اوراق قرضه، مشتقات نرخ بهره و آپشنز استفاده می‌شود.

برای اوراق بهادار با جریان نقدی که از حرکت نرخ سود آتی جدا هستند Spread تعدیل‌شده آپشن، همان اسپرد Z می‌شود (که در ادامه درباره آن توضیح می‌دهیم).

به اسپرد Z، اسپرد منحنی بازده و Spread نوسان صفر هم گفته می‌شود. اسپرد Z برای اوراق بهادار با پشتوانه وثیقه استفاده می‌شود.

این اسپرد ناشی از منحنی بازده خزانه کوپن صفر است که برای کاهش جریان برنامه پول نقد از پیش تعیین‌شده برای رسیدن به قیمت فعلی بازار موردنیاز است. این نوع Spread در سواپ‌های پیش‌فرض اعتباری (CDS) برای سنجش Spread اعتبار استفاده می‌شوند.

Spread بازده چیست؟

اسپرد بازده یا Spread اعتبار تفاوت بین بازده ابزارهای مختلف بدهی با میزان سررسید، رتبه اعتباری، صادرکننده یا سطح ریسک متفاوت است که با کسر کردن سود یک ابزار از موارد دیگر به دست می‌آید.

این اختلاف اغلب در نقاط پایه (bps) یا برحسب درصد بیان می‌شود. اسپرد بازده تفاوت بین دو اوراق قرضه را که سررسید یکسانی دارند اندازه‌گیری می‌کند.

اسپرد بازده به سرمایه‌گذاران کمک می‌کند تا کیفیت مختلف دو اوراق قرضه را بسنجند. فرض کنید اوراق قرضه خزانه‌داری امریکا را با اوراق قرضه شرکتی مقایسه می‌کنید.

از 28 نوامبر 2019 اوراق قرضه 10 ساله خزانه‌داری ایالات‌متحده 1.75 درصد بازده داشته است. ازدیگرسو فرض کنید اوراق مشارکت یک شرکت خصوصی 5 درصد بازده داشته. Spread آن برابر 5 منهای 1.75 یعنی 3.25 درصد می‌شود.

بااین‌حال اوراق قرضه شرکتی ریسک بیشتری نسبت به اوراق قرضه دولتی دارند. بنابراین سرمایه‌گذاران علاوه بر اسپرد بازده، میزان ریسک را هم در نظر می‌گیرند.

اسپرد تعدیل‌شده با آپشن (OAS)

این نوع اسپرد تفاوت قیمت اوراق بهادار دارای آپشن تعبیه‌شده (آپشنی که به اوراق بهادار متصلی است که روی بازخرید آن اثر می‌گذارد) و قیمت آن اوراق بهادار بدون آپشن تعبیه‌شده را می‌سنجد.

آپشن تعبیه‌شده می‌تواند روی قیمت اوراق بهادار تاثیر منفی بگذارد.

مثلا ممکن است یک آپشن تعبیه‌شده به صادرکننده اوراق این حق را بدهد که بدهی را زودتر و قبل از سررسید اوراق بپردازد. به‌این‌ترتیب ممکن است سرمایه‌گذار در پرداخت بهره ضرر کند و ارزش کلی سرمایه‌گذاری کاهش یابد.

اسپرد تعدیل‌شده با آپشن، اوراق بهدار را از آپشن تعبیه‌شده جدا می‌کند. همچنین به سرمایه‌گذاران کمک می‌کند تا ببینند سرمایه‌گذاری روی یک اوراق بهادار ارزش دارد یا نه.

اگر جریان نقدی اوراق بهادار تحت تأثیر نرخ‌های بهره آتی قرار نگیرد، در این صورت اسپرد تعدیل‌شده با اختیار، همان Spread با نوسان صفر است.

اسپرد نوسان صفر (Z-Spread)

اسپرد نوسان صفر با عنوان Spread منحنی بازده نیز شناخته می‌شود.

به سرمایه‌گذاران کمک می‌کند ارزش فعلی اوراق قرضه به‌اضافه جریان نقدی آن را در نقاط خاصی از منحنی بازده خزانه‌داری محاسبه کنند (نموداری که نشان می‌دهد چقدر پول با درآمد ثابت خزانه‌داری دریافت خواهید کرد).

این Spread برای کشف اختلافات در قیمت اوراق قرضه استفاده می‌شود و اسپرد کل منحنی بازده خزانه‌داری را به سرمایه‌گذار ارائه می‌کند به‌جای اینکه اسپرد یک نقطه زمانی را به او بدهد.

نقش بروکرها در میزان اسپرد

حالا که Spread را شناختیم بهتر است ببینیم نقش بروکرها در تعیین آن چیست.

این مفهوم در فارکس همان هزینه ایست که بروکر برای انجام معامله از شما مطالبه می‌کند. شاید چیزی شبیه کارمزد شبکه در بازار ارزهای دیجیتال به نظر برسد.

هرقدر اسپرد یک بروکر کمتر باشد هزینه‌های معاملاتی افراد کاهش یافته و حاشیه سود آن‌ها افزایش می‌یابد. کمترین Spread در بروکرها اسپرد صفر است. البته بروکرهایی که در دسته اسپرد صفر قرار می‌گیرند برای هر معامله کارمزد ناچیزی از مشتریان دریافت می‌کنند.

Tickmill، CMC Markets، Interactive Brokers، Capital.com، IC Markets، FP Markets و IG نمونه‌های بروکر با Spread صفر هستند.

البته لازم است معامله‌گران با توجه به میزان سرمایه، میزان مهارت و تجربه و نیز استراتژی معاملاتی خود بروکر مناسب را انتخاب کنند.

برخی بروکرها نیز مثل بروکر آلپاری که از شناخته‌شده‌ترین بروکرها در دنیاست، حساب‌های مختلفی دارند مثل حساب نانو، استاندارد و ECN که در هر حساب جفت ارزها و نوع حساب‌ها متفاوت است.

اسپرد آلپاری برای هر نوع حساب متفاوت است. مثلا Spread طلا در آلپاری برای حساب‌ها نانو حدود 50 پیپ و برای جفت ارز EUR/USD حدود 1.7 پیپ است.

اسپرد طلا نیز مثل جفت ارزها همان تفاوت قیمت خریدوفروش طلا است.

نکته‌ای که باید درباره تفاوت اسپرد و کمیسیون در بروکرها بدانیم این است که هر دوی این‌ها کارمزدهای معاملاتی هستند.

کمیسیون به معنی قراردادی است که بین معامله‌گر و کارگزاری وجود دارد و معامله‌گر براساس عوامل مختلفی مثل حجم معاملاتی و آیتم‌هایی که معامله می‌کند ملزم به پرداخت کمیسیون است. اما اسپرد بستگی به نرخ ارز معامله شده دارد.

اسپرد و کمیسیون هرکدام برای استراتژی‌های معاملاتی مختلف می‌توانند مناسب یا نامناسب باشند.

مثلا اسکالپرها که معاملات متعدد با سود پایین انجام می‌دهند، اگر بخواهند برای هر معامله اسپرد بالایی بپردازند سودی برای خودشان نمی‌ماند. بنابراین باید به سمت کارگزاری‌هایی بروند که Spread کم و کمیسیون مناسب دارند.

در مقابل، ممکن است برخی معامله‌گران، Spread را به کمیسیون ترجیح دهند بنابراین لازم است با مقایسه اسپرد بروکرها بهترین مورد را انتخاب کنند.

بیشتر بخوانید: رایج‌ترین اصطلاحات فارکس که هر تریدری باید بداند!

جفت ارزهایی با کمترین اسپرد

برای بررسی Spread جفت ارزها می‌توانید از اندیکاتور اسپرد استفاده کنید. این اندیکاتور در پلتفرم‌های مختلف معاملاتی وجود دارد.

مثلا در پلتفرم متاتریدر که از محبوب‌ترین پلتفرم‌هاست اندیکاتور Spread برای متاتریدر 4 و 5 قابل دانلود و نصب کردن است. اندیکاتور Spread برای متاتریدر 5 سریع‌تر و کارآمدتر است اما همان قابلیت‌های نسخه 4 را دارد و روند نصب آن‌ها نیز کاملا مشابه است.

کمترین اسپرد جفت ارز در سال 2022 در موارد زیر مشاهده شده است:

EUR/USD

جفت ارز EUR/USD کمترین اسپرد با 0.1 پیپ را دارد.

این جفت ارز پرمعامله‌ترین جفت ارز بازار فارکس است که از دوتا از بزرگ‌ترین اقتصادهای دنیا سرچشمه می‌گیرد. Spread آن بین 0.1 تا 3 پیپ متغیر است. برای اسپردهای ثابت نیز بین 0.3 تا 5 پیپ در نظر گرفته می‌شود (به‌جز کمیسیون).

این جفت ارز علاوه بر اختلاف قیمت کم دارای توان نقد شوندگی بالا و حجم معاملاتی زیاد هستند. بااین‌حال قیمت این جفت ارز تحت تاثیر اخبار اقتصادی، سیاسی و غیره تغییر می‌کند. بعلاوه هر بحرانی در ناحیه اتحادیه اروپا می‌تواند روی یورو اثر بگذارد.

USD/JPY

به دلیل برجسته بودن ژاپن در اقتصاد آسیا و امریکا که جایگاه مهمی در دنیا دارد، این جفت یکی از محبوب‌ترین جفت‌های فارکس است.

Spread آن بین 0.2 تا 2 پیپ است. این جفت دارای قدرت نقدشوندگی مناسبی هستند بنابراین می‌توان معاملاتی در حجم بالا بدون نگرانی از نوسانات زیاد داشت.

GBP/USD

این ترکیب به دلیل نوسانات بالای پوند انگلیس منحصربه‌فرد است.

وقتی قدرت بالای نقدشوندگی با Spread پایین ترکیب شود، فرصت معاملاتی بی‌نظیری می‌سازد. کمترین اسپرد جفت ارز GBP/USD بسته به شرایط بازار حدود 0.3 است و می‌تواند بدون کارمزد متغیر تا 2.7 پیپ هم بالا برود.

به دلیل دامنه متوسط روزانه بالا (68 پیپ) این جفت، اسپرد 1.4 پیپ با احتمال 2 درصد در هر معامله، بیشترین سود بالقوه را به شما می‌دهد که البته کمتر از  اسپرد USD/JPY (2.4 پیپ) است.

به دلیل نوسان مکرر قیمت این دو ارز، یکی از جفت ارزهای نوسانی است. بااینکه دلار آمریکا و پوند استرلینگ جز امن‌ترین ارزها هستند اما اگر نوسانات زیاد باشد می‌توانند ضرر زیادی به بار آورند.

به‌این‌ترتیب این جفت ارز برای معامله‌گران روزانه و معاملات نوسانی که دنبال کسب سود سریع هستند پیشنهاد می‌شود. علاوه بر اینکه برای ورود به معامله جفت ارزهای پرنوسان لازم است فرد درکی قوی از تحلیل تکنیکال داشته باشد.

USD/CHF

یکی از ویژگی‌های ارز CHF ثبات قیمتی است.

فرانک سوئیس تورم نزدیک به صفر دارد و سیستم بانکی این کشور از بهترین سیستم‌های سرمایه‌گذاری است. اسپرد آن نیز بین 0.5 تا 5 متغیر است و میانگین آن 1.2 می‌باشد.

این جفت ارز از پر معامله ترین موارد در بازار فارکس است. در طی سال‌های متمادی سرمایه‌گذاران بازار فارکس برای فرار از نوسانات به فرانک سوئیس پناه می‌بردند.

اما زمانی که ارزش فرانک در مقابل دلار بیشتر شود قیمت این جفت  ارز شروع به کاهش می‌کند. بنابراین زمانی که وضعیت دلار پایدار است این جفت ارز برای معامله مناسب تراست.

EUR/JPY

این جفت ارز درعین‌حال که نوسان کمی دارد اما جفت ارز حساسی است و ممکن است تحرکات بزرگی داشته باشد.

ممکن است اسپرد آن حداقل مقدار ممکن نباشد اما آن‌قدر پایین هست که پتانسیل افزایش معاملات را داشته باشد.

چون اقتصادهایی که درگیر این جفت ارز هستند کوچکند بنابراین هر رویدادی، تغییرات بزرگی در آن‌ها ایجاد می‌کند. Spread آن‌ها بین 0.5 تا 5.7 پیپ (با مقدار متوسط 1.2 پیپ) و سود بالقوه 1.9 درصدی هستند.

EUR/GBP

این جفت ترکیبی از یورو و پوند استرلینک بریتانیاست.

حداقل Spread این جفت ارز 1.1 پیپ است که با توجه به نزدیکی مناطق و سابقه تجاری آن‌ها، خوب تلقی می‌شود. البته با توجه به وضعیت برگزیت در اقتصاد، جفت ارز فارکس در سال‌های اخیر بی‌ثبات‌تر شده که می‌تواند برای معامله‌گران ماهر جذاب‌تر باشد.

نرخ ارز متکی بر تغییرات نرخ بهره است که توسط بانک‌ها اعلام می‌شود. بنابراین یک ارز می‌تواند به‌طور ناگهانی در برابر دیگری تقویت شود و آن را بی‌ثبات کند.

حتی اگر یک کارگزاری Spread کمی ارائه کند ممکن است کمیسیون آن آن‌قدر بالا باشد که هزینه کل را پنهان کند. به‌این‌ترتیب در کنار جفت ارزهایی که در بالا بیان کردیم پیدا کردن کارگزاری مناسب نیز اهمیت زیادی دارد.

جمع‌بندی

Spread یکی از مفاهیم مهم و پایه‌ای بازارهای مالی است. لازم است هر معامله‌گری بداند اسپرد یعنی چه و چطور می‌توان از آن برای سود بیشتر بهره گرفت.  

از این مفهوم در خریدوفروش دارایی‌های مختلف مثل سهام، اوراق قرضه، قراردادهای آتی، آپشن و بازارهای مختلف مثل طلا، فارکس، سهام و غیره استفاده می‌شود. اسپرد چند نوع دارد که هرکدام اطلاعات متفاوتی به سرمایه‌گذار ارائه می‌کنند.

این اصطلاح در واژه‌نامه جامع بورسینس منتشر شده است.سایر اصطلاحات و واژه‌های اقتصادی و مالی را ببینید ...