ییلد فارمینگ چیست؟ (کسب سود با Yield-farming)

کشت سود (به انگلیسی Yield-farming) یعنی سهام‌گذاری (staking) یا قرض دادن ارزهای دیجیتال با هدف کسب سودهای بالا یا پاداش.

به عبارت دیگر، ییلد فارمینگ فرایندی است که در آن، کاربر ارز دیجیتال، موجودی ارز دیجیتال خود را با هدف کسب بازه (سود پرداختی) قرض می‌دهد.

این نوآوری که بسیار پرریسک و پرنوسان است یکی از کاربردهای DeFi محسوب می‌شود و در سال 2020 بسیار مورد توجه قرار گرفته است.

ییلد فارمینگ در حال حاضر بزرگترین محرک رشد بخش نوپای DeFi است که باعث شد از ارزش بازار 500 میلیون دلاری به 10 میلیارد دلار در سال 2020 برسد.

مطلب مرتبط: دیفای (DeFi) چیست؟

به طور خلاصه، در پروتکل‌های ییلد فارمینگ به تامین‌کنندگان نقدینگی (liquidity provider که به اختصار LP نیز نامیده می‌شوند) در ازای نگهداری ارز دیجیتال‌شان در یک استخر نقدینگی پاداش داده می‌شود.

این استخرهای نقدینگی که با قراردادهای هوشمند کار می‌کنند، همانطور که از نام‌شان پیداست منبعی برای نقدینگی هستند. از نقدینگی این استخرها، برای تسهیل معاملات در صرافی‌های غیرمتمرکز و یا وام دادن به دیگران استفاده می‌شود.

پاداشی که تامین‌کنندگان نقدینگی دریافت می‌کنند می‌تواند درصدی از کارمزد تراکنش صرافی، درصدی از سود وام پرداخت‌شده توسط قرض‌گیرنده یا یک توکن حاکمیتی باشد.

سودهایی که تامین‌کنندگان نقدینگی بدست می‌آورند معمولا به صورت سالیانه (annual percentage yield یا به اختصار APY) نمایش داده می‌شوند.

در ابتدا، بیشتر افرادی که در ییلد فارمینگ فعال بودند، استیبل‌کوین‌هایی مانند USDT، ارز DAI و USDC را Stake یا سهام‌گذاری می‌کردند.

اکنون پرطرفدارترین پروتکل‌های DeFi روی شبکه اتریوم فعالیت می‌کنند و توکن‌های حاکمیتی (governance tokens) خود را در ازای فرایندی که با عنوان استخراج نقدینگی (liquidity mining) نامیده می‌شود پرداخت می‌کنند.

استخراج نقدینگی زمانی روی می‌دهد که یک مشارکت کننده در ییلد فارمینگ، علاوه بر کسب درآمد در قالب ارز دیجیتال نگهداری شده روی پروتکل، مقداری از توکن آن پروتکل را نیز به عنوان پاداش دریافت می‌کند.

مثال: کاربری با وارد کردن ارزهای دیجیتال اتریوم و USDT در یک پروتکل، مقداری سود در قالب اتریوم و USDT بدست می‌آورد. علاوه بر این، پروتکل موردنظر تعدادی توکن که متعلق به خود پروتکل است را نیز به تامین‌کننده نقدینگی پرداخت می‌کند.

استخراج نقدینگی زمانی برجسته شد که یکی از پروتکل‌ها با نام Compound، شروع به انتشار توکن خود با نام COMP کرد که به کاربران پتلفرم خود پرداخت می‌شد.

اکنون بسیاری از پروتکل‌های ییلد فارمینگ به تامین‌کنندگان نقدینگی خود توکن‌های حاکمیتی پرداخت می‌کنند. تامین‌کنندگان نقدینگی، این توکن‌های ارز دیجیتال را می‌توانند هم روی صرافی‌های متمرکز مانند Binance و هم روی صرافی‌های غیرمتمرکز مانند Uniswap معامله کنند.

پروتکل‌های مشهور در حوزه ییلد فارمینگ

افراد فعال در فرایند کشت سود که در این مطلب به نام ییلد فارمینگ از آن یاد کردیم، معمولا از چندین پروتکل برای بهینه‌سازی بازدهی و کسب سود بیشتر استفاده می‌کنند.

این پلتفرم‌ها انواع مختلفی از مشوق‌ها و پاداش‌ها برای قرض‌دادن به استخرهای نقدینگی و وام‌گرفتن ارائه می‌دهند.

در ادامه 7 مورد از محبوب‌ترین و شناخته‌شده‌ترین پروتکل‌های ییلد فارمینگ را معرفی کردیم:

1. Compound.finance

یک بازار پول برای قرض‌دادن و وام‌گرفتن دارایی‌های دیجیتال است. در این پروتکل، علاوه بر دریافت سود مرکبی که بصورت الگوریتمی تنظیم شده، کاربران می‌توانند با مشارکت‎شان توکن حاکمیتی COMP را نیز بدست آورند.

2. MakerDAO

یک بازار غیرمتمرکز پیشرو در ارائه اعتبار است که کاربران را قادر می‎سازد با واریز دارایی و قفل کردن آن به عنوان وثیقه‌، دارایی‌های دیجیتال مانند ارز DAI (که یک ارز دیجیتال با ارزش ثابت است) را قرض بگیرند.

در این پروتکل، سود تامین‌کنندگان نقدینگی در قالب “کارمزد ثبات” (به انگلیسی stability fee) پرداخت می‎شود.

3. Aave

یک پروتکل غیرمتمرکز برای وام‌گرفتن و قرض‌دادن با هدف ایجاد بازارهای پولی است. کاربران می‌توانند موجودی ارز دیجیتال‌شان را برای قرض‌دادن به دیگران وارد پروتکل کنند و از این طریق سود بدست آورند. علاوه بر این، امکان وام‌گرفتن نیز در این پروتکل وجود دارد.

کاربران وام‌دهنده، سود مرکب را در قالب توکن AAVE بدست می‌آورند.

Aave به عنوان پلتفرمی که پرداخت وام‌های سریع را تسهیل می‌کند شناخته شده است.

4. Uniswap

یونی‌سوآپ یکی از پرطرفدارین صرافی‌های غیرمتمرکز (اصطلاحا DEX) و بازارگردان‌های خودکار است که کاربران را قادر می‎سازد تقریبا کلیه توکن‌های ERC-20 را از طریق واسطه‌ها به ارزهای محبوب دیگر تبدیل کنند.

تامین‌کنندگان نقدینگی باید همزمان دو ارز یک جفت‌ارز (مثلا ETH/USDC) را با نسبت 50/50 سهام‌گذاری کنند تا بتوانند بخشی از کارمزد تراکنش را علاوه بر توکن حاکمیتی UNI بدست آورند.

مطلب مرتبط: نحوه تبدیل ارز دیجیتال با یونی‌سوآپ

5. Balancer

بالانسر یک پروتکل نقدینگی است که خود را با قابلیت سهام‌گذاری منعطفانه (flexible staking) متمایز کرده است. این پروتکل وام‌گیرندگان را ملزم نکرده نقدینگی موردنیاز یک جفت‌ارز را بطور مساوی اضافه کنند.

به جای اینکار، تامین‌کنندگان نقدینگی می‌توانند استخرهای نقدینگی شخصی‌سازی شده اضافه کنند که هر ارز با نسبت‌های مختلف در آن واریز شود.

6. Synthetix

یک پروتکل مشتقات نقدینگی است که کاربران در آن می‌توانند با استفاده از اوراکل‌ها، هر دارایی مالی سنتی که قابلیت ارائه قیمت قابل‌اتکار دارد را به شکل دارایی‌ دیجیتال درآورند.

7. Yearn.finance

یک پروتکل گردآوری غیرمتمرکز و خودکار برای استفاده ییلد فارمرها (مشارکت‌کنندگان در فرایند کشت سود) است.

با Yearn.finance ییلد فارمرها می‌توانند از چندین پروتکل وام‌دهی مانند Aave و Compound برای کسب بالاترین بازدهی استفاده کنند.

یرن فایننس، بصورت الگوریتمی پربازده‌ترین و پرسودترین سرویس‌های ییلد فارمینگ را پیدا می‌کنند تا تامین‌کنندگان به حداکثر سود دست یابند.

توکن این پروتکل با نماد YFI با رشد خیره‌کننده‌ای که در سال 2020 داشت سروصدای عجیبی برپا کرد.

بیشتر بخوانید: داستان Yearn.finance چیست؟

از سایر پروتکل‌های ییلد فارمینگ می‌توان به Curve, Harvest, Ren و SushiSwap اشاره کرد.

ریسک‌های ییلد فارمینگ

ییلد فارمینگ از مفاهیم و فرایندهای پیچیده‌ دنیای ارزهای دیجیتال است. کاربران مبتدی تا زمانی که درک کامل و درستی از نحوه کارکرد این پلتفرم‌ها پیدا نکرده‌اند نباید سرمایه خود را به خطر بیندازند.

ییلد فارمینگ، ریسک مالی زیادی هم برای وام‌دهندگان و هم برای وام‌گیرندگان دارد.

کارمزد بالای تراکنش (Gas Fee) در شبکه اتریوم باعث شده فقط سرمایه‌های چندین هزاردلاری ارزش ارائه به عنوان سرمایه را داشته باشد.

همچنین کاربران در معرض ریسک نوسانات شدید قیمتی در بازار پرنوسان هستند.

سایت Coinmarketcap یک صفحه برای رتبه‌بندی پروتکل‌های ییلد فارمینگ و یک محاسبه‌گر impermanent loss دارد که کمک می‌کند ریسک‌های موجود را شناسایی کنید.

impermanent loss یا زیان ناشی از ناپایداری، زمانی اتفاق می‌افتد که شما نقدینگی به یک استخر نقدینگی ارائه می‌دهید ولی قیمت دارایی واریز شده به استخر نسبت به زمانی که شما واریز را انجام داده‌اید تغییر می‌کند.

علاوه بر همه اینها، در ییلد فارمینگ ریسک هک شدن‌ها و کلاهبرداری به خاطر آسیب‌پذیری‌های موجود در قراردادهای هوشمند پروتکل‌ها وجود دارد.

باگ‌هایی که در کدنویسی وجود دارد می‌تواند به خاطر رقابت تنگاتنگ و شدیدی که بین پروتکل‌ها در جریان است پیش بیاید. زیرا زمان بسیار مهم است و پروتکل‌ها اغلب در تلاش هستند با معرفی قابلیت‌ها و امکانات جدید، نقدینگی بیشتری به سمت خود جذب کنند.

از جمله پروتکل‌هایی که باعث زیان شد می‌توان به Yam اشاره کرد که بعد از جمع‌آوری 400 میلیون دلار سرمایه، یک باگ بزرگ در آن شناسیایی شد. یا در Harvest.Finance که در اکتبر 2020 به خاطر هک شدن پروتکل بیش از 20 میلیون دلار از دست رفت.

پروتکل‌های DeFi برای کارکرد صحیح و روان به چندین اپلیکیشن وابسته هستند. اگر هرکدام از این اپلیکیشن‌های پایه‌ای در معرض خطر قرار بگیرند یا به درستی کار نکنند ممکن است کل اکوسیستم اپلیکیشن به خطر بیفتد و کل سرمایه سرمایه‌گذاران از دست برود.

کلاهبرداران زیادی با وعده سودهای هنگفت، بازدهی‌های سالیانه یا APY بسیار بالایی و غیرواقع‌بینانه ارائه می‌دهند. بسیاری از قراردادهای هوشمند ارائه شده حسابرسی و تایید نشده و ریسک شدید نوسانات در توکن آنها وجود دارد.

بسیاری از این استخرهای نقدینگی، با کلاهبرداری‌های پیچیده در نهایت به دنبال سرقت ارز دیجیتال کاربران‎شان هستند.

به خاطر غیرقابل تغییر بودن بلاک‌چین و عدم قابل برگشت بودن تراکنش‌ها، زیان‌های متحمل شده در DeFi غیرقابل برگشت تلقی می‌شوند. به همین دلیل توصیه می‌شود کاربران قبل از هرگونه اقدام، با ریسک‌های ییلد فارمینگ آشنا شده و تحقیقات زیادی انجام دهند.

مقالات مرتبط:

• سیستم متمرکز چیست

قصد خرید یا فروش ارز دیجیتال در ایران را دارید؟ در این سایت می‌توانید با اطمینان و با چند کلیک خرید کنید:

نام	ویژگی‌ها	امتیاز	لینک ثبت‌نام
نوبیتکس	خرید ارز دیجیتال با کارت بانکی شتاب بدون نگرانی از تحریم معامله با کارمزد و سرعت مناسب ترید ارز دیجیتال با دلار (تتر) و ریال
صرافی خارجی MEXC	پلتفرم ترید فیوچرز و اسپات ارز دیجیتال بدون مشکل با کاربران ایرانی کارمزد و سرعت مناسب ارزهای دیجیتال بسیار متنوع آموزش صرافی MEXC را اینجا بخوانید