دنیای تکنولوژی یکی از زمینه‌هایی است که سریع‌ترین پیشرفتهای تاریخ بشریت را تجربه کرده است و ارزهای دیجیتال که به تکنولوژی گره خورده‌اند نیز از این قاعده مستثنا نیستند.
گسترش Web3 و فناوری بلاک‌چین فرصتی برای پیشرفت دارایی‌های دیجیتال و محصولات مجازی مهیا کرده که تا به امروز نیز با اصطلاحات، توکن‌ها و نوآوری‌های جدید روبرو می‌شویم.
با ساخته شدن اولین توکن‌های غیر مثلی (NFT)، بهبود‌های چشم گیری در مالکیت دارایی‌های دیجیتال حاصل شد و امروزه توکن‌های سولباند (SoulBound) که در واقع انواعی از NFT هستند، تحت عنوان توکن‌های غیر مثلی و غیر قابل انتقال شناخته می‌شوند.
عناوین مطلب:
به صورت کلی NFTها تحت عنوان شکلی از دارایی شناخته می‌شوند که می‌توانید آن‌ها را در صرافی‌ها و بازارهای مختلف بفروشید یا آن‌ها را از کیف پولی به کیف پول دیگر انتقال دهید.
با این وجود، نوع جدیدی از NFTها توسط ویتالیک بوترین (Vitalik Buterin) یکی از خالقان اصلی شبکه اتریوم با نام توکن‌های سولباند ساخته شده است که نه تنها غیر مثلی، بلکه غیر قابل انتقال هستند.
در این مطلب با ما همراه باشید تا با توکن‌های سولباند، دلیل طراحی شدن آن‌ها و نحوه عملکردشان بیشتر آشنا شویم.
توکن سولباند چیست؟
قبل از این که به توضیح چیستی توکن‌های سولباند بپردازیم، ذکر این نکته ضروری است که در زمان نوشتن این مطلب SBTها (توکن‌های سولباند) هنوز در بازار قابل دسترس نبوده و توضیحات ارائه شده مطابق وایت پیپر (White Paper) ارائه شده توسط ویتالیک بوترین و شرکایش است.
توکن‌های SoulBound دسته جدیدی از NFTها هستند که غیر قابل انتقال (non-transferable) و قابل تائید برای عموم (public-verifiable) هستند که اطلاعاتی را در مورد اشخاص مختلف در بستر Web3 به اشتراک می‌گذارند.
در واقع SBTها می‌توانند مانند یک نوع رزومه، گواهی آموزشی یا اثباتی برای یک مهارت خاص عمل کنند و اطلاعاتی در مورد عضویت فرد یا وابستگی و همکاری با یک شرکت، ارگان یا جامعه خاص ارائه می‌دهند.
ایده توکن‌های سولباند از بازی World of Warcraft گرفته شده است که در آن آیتم‌های سولباند نشان دهنده اطلاعات شخصی بازیکنان است و بازیکنان اجازه فروش این آیتم‌ها را ندارند.
در صورتی که توکن‌های SoulBound قابل خرید و فروش باشند، ممکن است سو استفاده‌های بی‌شماری از آن‌ها شود.
به عنوان مثال فردی که یک توکن سولباند برای آموزش دیدن در حوزه برنامه نویسی دارد، ممکن است بخواهد توکن خود را به فردی که هیچ اطلاعاتی در مورد برنامه نویسی ندارد بفروشد. در این حالت خریدار می‌تواند با استفاده از توکن سولباند خود نشان دهد که به برنامه نویسی اشراف دارد.
مؤلفه اصلی توکن‌های سولباند این است که این توکن‌ها به صورت دائمی در حساب یا کیف پول شخص دارنده خواهند ماند و تحت هیچ شرایطی از حساب مربوطه خارج نخواهند شد. کیف پول یا حساب حاوی توکن‌های SoulBound تحت عنوان سول (Soul) شناخته شده و اطلاعات ذخیره شده در سولباند مانند سابقه کار، مدارک دانشگاهی، مهارت‌ها و … غیر قابل دست‌کاری خواهند بود.
تاریخچه توکن سولباند
توکن‌های سولباند یا همان SBT، برای اولین در ماه می امسال (2022) توسط سه فرد معرفی شدند که یکی از آن‌ها خالق پیشین شبکه اتریوم، Vitalik Buterin بود.
به نظر می‌رسد SBTها اولین خشت‌ها برای بنا نهادن جامعه‌ای است که ویتالیک بوترین تحت عنوان جامعه غیر متمرکز (Decentralized Society) در سر می‌پروراند.
جامعه غیر متمرکز در Web3 به صورت یک تلاقی میان بازار معاملاتی و سیاست شناخته می‌شود و طراحی‌های نوآورانه، ترکیب پذیری، برابری طبقاتی و تعاون و همکاری را به عنوان خط مشی‌های خود تعیین کرده است.
چه چیزی توکن سولباند را منحصر به‌فرد می‌کند؟
اگرچه ماهیت توکن‌های سولباند شاید به تنهایی چندان منحصر به‌فرد نباشد، اما نوآوری که در سیستم‌های امروزی ایجاد می‌کند غیر قابل چشم‌پوشی است.
از آنجایی که سول‌ها (Soul) تحت عنوان حساب‌های نگهداری از SBTها شناخته می‌شوند، به نظر می‌رسد بتوان جامعه‌ای متشکل از سول‌ها تشکیل داد که ماهیتی مانند یک شرکت داشته باشند. در این شرکت‌های مجازی رزومه‌ها و اطلاعت شخصی در قالب SBT قابل مشاهده خواهد بود.
در چنین حالتی سهامداران می‌توانند با داشتن توکن‌های SoulBound مخصوص به خود تحت عنوان هیئت مدیره یا سهامدار شناخته شوند.
از طرفی نیز اطلاعات صحیح و غیرقابل تغییر و انتقال نهفته شده در توکن‌های SoulBound شبکه‌های فعال در Web3 را از پول محور بودن خارج کرده و آن‌ها را ترغیب می‌کند به ارزش‌هایی همچون اصالت و شهرت اهمیت بیشتری بدهند.
چرا وجود توکن سولباند اهمیت دارد؟
اگرچه Web3 شبکه گسترده و پیشرفتهای است اما با مشکلات متعددی نیز دست و پنجه نرم می‌کند که تا به امروز نوآوری‌های جدید سعی در حل چنین مشکلاتی داشته‌اند.
از قراردادهای هوشمند و لایه‌های محافظتی مختلف گرفته تا تبدیل پروتکل اجماع PoW به PoS تمامی این نوآوری‌ها سعی در کامل‌تر کردن شبکه و عملکرد بهتر آن داشته‌اند.
به نظر می‌رسد امروزه Web3 با مشکلات مرتبط با اعتماد دست و پنجه نرم می‌کند و متعاقباً ویتالیک بوترین از این موقعیت استفاده کرده و با معرفی SBTها سعی در برطرف کردن این مشکل داشته باشد.
علی‌رغم امنیت بسیار بالای Web3 نمی‌توان نقش اعتماد را در معاملات و تراکنش‌های انجام گرفته میان اشخاص و کسب و کارهای مختلف میان سهامداران نادیده گرفت.
از طرفی نیز به دلیل غیر متمرکز بودن، امنیت بالای شبکه، اهمیت حریم خصوصی و ناشناس بودن کاربران شبکه Web3 باید از ابزار‌های مناسبی برای ارائه اطلاعات شخصی کاربران استفاده شود؛ ابزاری که بدین منظور طراحی شده باشد.
از آنجایی که هنوز SBTها عرضه نشده‌اند شبکه Web3 مجبور است بعضی از اطلاعات را با ابزار‌ها متمرکز مربوط به Web2 انتقال دهد که باعث به خطر افتادن حریم خصوصی کاربران می‌شود.
بیشتر بخوانید: همه چیز درباره پرایوسی کوین (Privacy Coin) + معرفی 6 مورد از آن‌ها
برای این که اهمیت توکن‌های سولباند روشن‌تر شود، بگذارید مثال‌هایی از کاربرد‌های آن بیاوریم. از آنجایی که هنوز هیچ پلتفرم یا توکنی برای ثبت یک سیستم دقیق و جامع برای پرداخت وام در دنیای کریپتو وجود ندارد، توکن‌های SoulBound می‌توانند این مشکل را حل کنند.
کاربرانی که اقساط وام‌های خود را به موقع پرداخت می‌کنند یک توکن سولباند برای خوش حساب بودن دریافت کرده و در زمان اقدام برای وام گرفتن می‌توانند از این توکن استفاده کنند.
همچنین دائو‌ها (DAO) دیگر لازم نیست برای جلوگیری از حملات سیبیل (Sybil) از نرم افزارهایی مانند دیسکورد (discord) استفاده کنند یا دارندگان NFT برای اثبات مالکیت کلکسیون‌های خود دیگر نیازی نیست از تویتر یا اوپن سی (OpenSea) استفاده کنند بلکه تمامی این مشکلات با توکن‌های SoulBound قابل حل خواهد بود.
بیشتر بخوانید: روش خرید NFT (روی پلتفرم Opensea)
به نظر می‌رسد طراحان SBTها به خوبی می‌دانسته‌اند که دنیای بلاک‌چین چه چیزی کم دارد و برای حل این مشکل دست به کار شده‌اند. به لطف توکن‌های SoulBound بسیاری از مشکلات مرتبط با اعتماد بدون این که حریم شخصی کاربران خدشه دار شود برطرف شده و به دلیل ماهیت غیر قابل انتقال بودن این توکن ها، اطلاعات خاص در کمال صداقت قابل انتقال خواهند بود.
تأثیر توکن سولباند در زندگی ما
قبل از این که توکن‌های NFT همه گیر شوند بسیاری ماهیت این توکن‌ها را زیر سؤال برده و معتقد بودند که برای دنیای ارزهای دیجیتال منفعتی ندارند.
امروزه یکی از داغ‌ترین بحث‌های دنیای کریپتو، ان اف تی‌ها هستند چرا که ارزشمند بودن آن‌ها بر کسی پوشیده نیست. اگرچه NFTها ماهیت مالی داشته و در حکم یک نوع دارایی هستند، توکن‌های سولباند به کاربران اجازه می‌دهند اطلاعات شخصی خود را در قالب یک دارایی ارزشمند در دنیای Web3 ارائه دهند.
دقیق‌تر بخواهیم گفته باشیم توکن‌های SoulBond مانند یک کارت ملی یا کارت گواهینامه در دنیای امروزی هستند که ما از آن‌ها برای نشان دادن شخصیت و اطاعات خود استفاده می‌کنیم.
البته این مقایسه کاملاً درست نیست و SBTها چیزی فراتر از یک کارت ملی یا مدرک شناسایی هستند اما فاقد ارزش مالی بوده و بیشتر به عنوان یک دارایی غیر قابل انکار به کار خواهند رفت.
توکن‌های سولباند نشان دهنده سابقه کاری، فعالیت فرد در پروژه‌های مختلف و توانایی‌های فردی و گروهی او خواهد بود، توکنی که کمپانی‌های مختلف می‌توانند از اطلاعات آن برای استخدام کردن یا نکردن کارکنان جدید در جامعه غیرمتمرکز استفاده کنند.
موارد استفاده از توکن سول باند
اگرچه تا به این جا جسته و گریخته به موارد استفاده از توکن‌های سولباند در قالب مثال جهت درک بهتر آن‌ها اشاره کردیم اما برای خوانندگانی که وقت کافی برای مطالعه تمام مطلب را ندارند، در این قسمت موارد استفاده SoulBound را به طور کامل شرح خواهیم داد.
یکی از قسمت‌های بسیار مهم Whitepaper توکن‌های سولباند که سازندگان آن بسیار روی آن تأکید داشته‌اند، موارد کاربرد توکن‌های غیر قابل انتقال SoulBound است که در این قسمت به آن‌ها اشاره خواهیم کرد:
1. اثبات مالکیت NFTها
یکی از مهم‌ترین مشکلاتی که با توکن‌های سولباند حل می‌شود، اثبات مالکیت NFTها است.
تا به امروز نیز هولدر‌های NFT برای اثبات دارایی و به نمایش گذاشتن کلکسیون‌های خود باید از نرم افزارهایی مانند OpenSea استفاده می‌کردند که امنیت دارایی کاربران بدین شکل به خطر خواهد افتاد.
توکن‌های سولباند به کاربران اجازه می‌دهند بدون به خطر انداختن دارایی‌های خود، مالکیت NFTهای خود را ثابت کنند. برای این کار یک توکن SoulBound توسط حساب خود کاربر ساخته می‌شود که تعداد NFTهای کیف پول یا حساب بلاک‌چین او در آن قید می‌شود.
فارغ از این که تعداد NFTهای شما چقدر باشد می‌توانید به راحتی با ساختن یک SBT مالکیت خود بر تمامی آن‌ها را به هر شخص یا ارگانی ثابت کنید، تنها کافی است SBT خود را به آن‌ها نشان دهید.
2. تسهیل فرآیند وام گیری در DeFi
امروزه با استفاده از قراردادهای هوشمند افراد می‌توانند از پلتفرم‌های خاصی وام دریافت کنند.
با این وجود از آن جایی که محیط‌های خصوصی و غیرمتمرکز قوانین بسیار سفت و سختی داشته و پلتفرم‌ها نمی‌توانند از سابقه مالی فردی اطلاع داشته باشند، از دادن وام‌های غیر کنترل شده خودداری می‌کنند. البته این مشکل با استفاده از SBTها حل خواهد شد.
قبل از گرفتن وام شخص درخواست کننده باید از کیف پول خود (سول-Soul) یک توکن سولباند دریافت کند که در آن اطلاعات حساب و تراکنش‌های فرد قید می‌شود.
فرد می‌تواند با مراجعه به پروتکل‌های وام‌دهی و ارائه این توکن سولباند، بسته به تراکنش‌های حساب و سابقه بازپرداخت وام‌های قبلی وام دریافت کند.
3. جلوگیری از حملات سیبیل (Sybil)
یکی از مهم‌ترین خطراتی که همواره سیستم‌های DAO را تهدید می‌کند، خطرات شبکه است.
یکی از خطرات اصلی شبکه حملات سیبیل است که در آن فرد یا افرادی تحت کنترل گرفتن 51 درصد توکن‌های یک شبکه کنترل آن را به طور کامل در دست می‌گیرند و در تمامی نظرسنجی‌ها از آن جایی که درصد بیشتر آرا را در اختیار دارند برنده می‌شوند.
از طرفی نیز بیشتر افرادی که توکن‌های شبکه را داشته و می‌توانند در رأی گیری‌ها شرکت کنند فاقد اطلاعات و تحصیلات مرتبط با رشته‌های مدیریتی هستند.
برای حل این مشکل DAOها می‌توانند از SBTها به عنوان حق رأی استفاده کنند. از آنجایی که SBTها غیر قابل انتقال هستند کسی نمی‌تواند آن‌ها را خریداری کرده و در تمام روی گیری‌ها برنده شود.
بیشتر بخوانید: اسنپ شات (Snapshot)؛ پلتفرم رای‌گیری غیرمتمرکز + آموزش رای‌دهی
علاوه بر این با توجه به سیاست گذاری‌های شرکت، تنها حساب‌هایی می‌توانند توکن سولباند برای شرکت در رأی گیری داشته باشند که اطلاعت کافی یا مدارک مرتبط با رشته‌های مدیریتی داشته باشند.
4. سول دراپ (Souldrop)
بلاک‌چین‌ها و شبکه‌های کریپتویی خاص به منظور افزایش سرمایه ممکن است هر چند مدت یک بار مقداری ارز دیجیتال در قالب توکن به هولدر‌های فعال در شبکه پرداخت کنند که به آن ایردراپ (Airdrop) می‌گویند.
مشکل از آنجایی شروع می‌شود که در موارد بسیاری کنترل دقیق و جامعی روی نحوه توزیع ایردراپ وجود نداشته و قسمت عمده ایردراپ تحت حملات سیبیل به نهنگ‌ها می‌رسد.
در این حالت ماهیت ایردراپ‌ها دچار نقص شده و به غیرمتمرکز بودن شبکه کمکی نمی‌کند چرا که قسمت عمده کاربران از این ایردراپ‌ها بی‌نصیب هستند.
با استفاده از توکن‌های SoulBound می‌توان این مشکل را حل کرد. سازندگان سولباند علناً به این مشکل اشاره کرده و توضیح داده‌اند که شبکه‌ها می‌توانند جهت توزیع بهتر توکن‌های مالکیتی، از اطلاعات SBT حساب کاربران استفاده کنند.
در این حالت ممکن است بسته به سیاست گذاری‌های شبکه، کاربرانی که همکاری بیشتری با شبکه داشته و به حفظ تمامیت و امنیت آن کمک کرده‌اند توکن‌های بیشتری دریافت کنند.
5. مدارک و گواهی‌های تحصیلی
یکی از مواردی که بدون شک در آینده نزدیک مورد توجه بسیاری قرار خواهد گرفت، مدارک تحصیلی و گواهی‌های آموزشی دیجیتال خواهد بود. توکن‌های SoulBound بستر بسیار مناسبی برای این نوع از مدارک دیجیتال مهیا کرده است.
دانشگاه ها، مدارس، مراکز آموزشی غیر انتفاعی و کارگاه‌های آموزشی می‌توانند برای فراگیران و دانشجویان خود مدارک تحصیلی در قالب توکن‌های سولباند صادر کنند؛ توکن‌هایی که غیر قابل تغییر و غیر قابل انتقال بوده و برای یک شخص خاص به عنوان یک مدرک معتبر صادر می‌شود.
6. رزومه‌های دیجیتالی
علاوه بر مدارک تحصیلی، با استفاده از توکن‌های سولباند می‌توان رزومه‌های منحصر به‌فردی ساخت که اطلاعت موجود در آن اعم از سابقه کاری، مهارت‌ها، مشخصات فردی و همکاری با مراکز مختلف در کمال صحت و سقم ذکر خواهد شد.
از آن جایی که اطلاعت وارد شده در رزومه کاملاً صحیح است، پروسه استخدام کوتاه‌تر شده و کارفرمایان با یک نگاه به توکن SoulBound خواهند فهمید که شخص مد نظر برای فرصت شغلی مناسب هست یا خیر.
7. سایر موارد استفاده از توکن‌های سولباند
همچنان که به سمت دنیای دیجیتال در حال سیر هستیم ممکن است در آینده نه چندان دور از پلتفرم SBTها برای صدور پاسپورت، مدارک شناسایی، دفترچه بیمه، گواهی نامه رانندگی یا مواردی از این قبیل نیز استفاده شود.
خطرات احتمالی توکن‌های SoulBound
به جرأت می‌توان گفت که هیچ تکنولوژی و پروتکل جدیدی بدون عیب و ایراد نیست و هرکدام از آن‌ها مشکلات خاص خود را دارند.
توکن‌های SoulBound هنوز به زندگی ما راه پیدا نکرده‌اند اما حرف و حدیث در مورد خطرات احتمالی آن‌ها کم نیست.
یکی از خطرات احتمالی توکن‌های سولباند، آشکار کردن اطلاعات شخصی افراد است. هنوز مشخص نیست که طراحان SBTها تا چه اندازه موفق خواهند بود از اطلاعات کاربران شبکه Web3 حراست کنند.
از طرفی نیز ممکن است از این توکن‌ها برای اعمال برخی از ممنوعیت‌ها استفاده کنند؛ مثلاً عدم اجازه شرکت در رأی گیری‌ها یا عدم تخصیص توکن در سول دراپ‌ها.
سازندگان توکن‌های سولباند برای حل این مشکل اشاره کرده‌اند که در حال کار روی قابلیتی هستند که کاربران بتوانند در شرایط خاصی SBTها را از حساب خود پاک کرده یا آن‌ها را مخفی کنند. مثلاً ممکن است شرکتی که برای آن رزومه فرستاده‌اید به دلیل همکاری شما با یک شرکت دیگر از استخدام شما صرف نظر کند.
سخن آخر
به عنوان جزء جدید خانواده گسترده Web3، توکن‌های SoulBound از همین حالا توجه افراد بسیاری را به خود جلب کرده‌اند و به نظر می‌رسد برای حل بسیاری از مشکلات که گریبان گیر دنیای بلاک‌چین شده‌اند، راهکاری مناسب باشند.
توکن‌های غیر قابل انتقال با ماهیت غیر مالی که برای حل مشکلات مرتبط با اعتماد توسط یکی از شناخته شده‌ترین چهره‌های دنیای بلاک‌چین طراحی شده است.
یک جامعه غیر متمرکز روی اکوسیستم Web3 که در آن اطلاعات در قالب NFTهای نسل جدید انتقال می‌یابد، به نظر می‌رسد آرمان‌شهر این روزهای Vitalik Buterin باشد!
قصد خرید یا فروش ارز دیجیتال در ایران را دارید؟ در این سایت می‌توانید با اطمینان و با چند کلیک خرید کنید: