تورم یکی از مشکلاتی است که نه فقط جنبه اقتصادی، بلکه همه جنبه‌های زندگی را تحت تاثیر قرار می‌دهد.
هیچ‌کس نمی‌داند که موج فعلی تورم چقدر طول خواهد کشید. نظرسنجی‌های که انجام شده نشان می‌دهد تورم اقتصادی یک کشور می‌تواند تا سال‌ها باقی بماند و همچنان اثرات مخربی روی زندگی مردم داشته باشد.
تعریف ساده تورم در واقع همان افزایش قیمتی است که برای کالاهای اساسی اتفاق می‌افتد است. تورم باعث می‌شود هزینه‌ها افزایش پیدا کرده و کاهش حاشیه سود سرمایه‌گذاران به‌وضوح احساس می‌شود.
عناوین مطلب:
گاهی اوقات مسئولان و مدیرانی که در این شرایط اثرگذار هستند، تصور می‌کنند می‌شود با برنامه‌ها و عملکرد‌های کوتاه‌مدت این تورم را کنترل کرد. حتی اگر چنین عملکردی موثر باشد، باز هم نتیجه بلند‌مدتی نخواهد داشت و باز هم تورم تاثیرش را روی زندگی مردم به نشان می‌دهد.
تاریخچه تورم در دهه‌های اخیر
اولین دوره تورمی که در دهه‌های اخیر باعث شد اقتصاد بزرگ جهانی و حتی کشور‌های بزرگ آسیب ببیند، در دهه 1970 اتفاق افتاد.
داده‌ها و فناوری‌هایی که در امروز وجود دارد در دسترس نبود. در نتیجه مدیران تلاش می‌کردند از طریق کاهش هزینه‌ها، کاهش سود سرمایه‌گذاری یا افزایش قیمت این تورم را کنترل کنند. در نظر آنها این سه راه می‌توانست سد بزرگی برای تورم باشد.
مطلب مرتبط: شاخص قیمت مصرف کننده چیست؟
زمانی که تورم در سال 2008-2009 به رکورد بزرگ‌تری تبدیل شد، همچنان همان سه روش عملکردی مطلوب مدیران بود. درحالی‌که این سه عملکرد در هیچ دوره‌ای از زمان نمی‌توانستند تاثیر بلند‌مدتی داشته باشد.
اکنون مدیران داده‌های بسیار بهتر و ابزارهای پیچیده‌تری برای تجزیه‌وتحلیل و تبدیل این داده‌ها دارند. با تبدیل این داده‌ها می‌توان برنامه‌‌های کاربردی‌تر و موثر‌تری برای مقابله با تورم را عملی کرد. همچنین از دل آن گزینه‌های بهتر و کارآمد‌تری به وجود می‌آید.
بیشتر بخوانید: اقتصاد چگونه شکل می‌گیرد و چطور رشد می‌کند؟
استراتژی کنترل تورم
امروزه مدیران و مسئولان برای کنترل تورم باید این سه گزینه استراتژیک را در نظر بگیرند.
به‌خصوص اگر تورم مقطعی نباشد و شامل دوران بیشتری شود. این سه گزینه شامل موارد زیر است:
- تنظیم مجدد و بهبود سبد زندگی مردم (recalibrate and clean up the product portfolio)
- تغییر موقعیت تجاری و اقتصادی (reposition the brand)
- جایگزینی مدل قیمت (replace the price model)
طبقه تجربه‌ای که وجود دارد، اکثر شرکت‌ها حداقل یکی از این سه استراتژی را به کار می‌گیرند. زیرا علاوه بر کنترل تورم، این سه مورد مزایایی دارند که می‌تواند برای یک مجموعه کوچک هم موثر و موفق باشد.
برای آشنایی بیشتر با تعریف و عملکرد این سه استراتژی، در ادامه همراه ما باشید:
1. تنظیم و بهبود مجدد سبد زندگی
شرکت‌ها معمولا روش‌های مختلفی برای تنظیم و بهبود سبد مشتریان خود دارند. آنها می‌توانند محصولات موجودی که در شرکت خود دارند برای ورود دوباره به سبد مشتریان خود دسته‌بندی کنند، جدا کنند یا ارزش‌های جدید‌تری به وجود بیاورند.
این ایجاد ارزش‌های جدید‌تر باعث می‌شود آن کالا بتواند دوباره در چرخه سبد کالای مشتریان وارد شود. کنترل تورم در سطح کلان با استفاده از این استراتژی هم به همین صورت است.
اینکه بتوان سبد معیشتی و زندگی مردم را تغییر یا بهبود داد. بهبود به معنی اینکه کالاها و موادی که اولویت دارند را با قیمت بهتر و مناسب‌تر وارد بازار کنند.
از طرفی کالاهای لوکس و کم‌اهمیت‌تر را در اولویت‌های بعدی زندگی مردم قرار دهند. درواقع این بینش اقتصادی می‌تواند باعث شود شکاف قیمت کاهش پیدا کند و مشتریان به سمت پیشنهادهایی که سودآورتر هستند سوق پیدا کنند.
بسته به آنچه که در اولویت قرار دارد یا ظرفیت تولیدشان انعطاف‌پذیرتر است، می‌توانند جایگزین‌های ارزان‌تری را نیز معرفی کنند یا به طور غیرمستقیم، محصولاتی با رده‌بالا را جایگزین آنها کرد که خط تولید موجود را مقرون به‌صرفه‌تر نشان دهد.
کنترل تورم با تغییر سبد مشتری
وقتی از تورم صحبت می‌کنیم، مسئولان و مدیران ترجیح می‌دهند قیمت را به‌عنوان یک عامل کلیدی در این تورم بدانند.
عاملی که در تعیین نحوه واکنش مشتریان موثر است. نکته اینجاست که طبق بررسی‌ها و آمار مردم و مشتریان علاوه بر قیمت، نسبت به کمیت و کیفیت هم حساس هستند.
وقتی حساسیت نسبت به کمیت وجود داشته باشد و برای برطرف‌کردن این نگرانی تلاش شود، کمتر در معرض افزایش قیمت در قالب یک مقدار کمتر یا قیمت ثابت هستند.
هنگامی که در چند سال اخیر فشارهای تورم افزایش پیدا کرد، چندین شرکت برای کنترل تورم خود، این استراتژی را برای کالاهای مصرفی خود پیاده کردند.
اگر یک محصول یا خدمات دارای چندین ویژگی مشابه باشند، مدیران می‌توانند بررسی کنند که آیا حذف یا تنظیم آنها فرصت‌هایی را برای کنترل و کاهش تورم ایجاد می‌کند یا خیر. عکس آن نیز صادق است. تغییرات جزئی در کیفیت می‌تواند همچنان تمایل متقاضی را برای خرید و استفاده از آن محصول نگه دارد.
2. تغییر موقعیت تجاری و اقتصادی
ارزش هر موقعیت و تجارتی در گذر زمان بیشتر یا کمتر می‌شود. این اتفاق هم ممکن به‌خاطر کاهش کیفیت یا تغییر ذائقه مخاطب باشد.
بیایید با محصولات گران‌قیمت شروع کنیم. هنگامی که یک شرکت برای حفظ یا حمایت از یک محصول گران‌قیمت خود برنامه‌ریزی می‌کند، کاهش قیمت آن می‌تواند سرمایه‌گذاری موثری باشد.
این اتفاق زمانی رخ می‌دهد که یک محصول مزیت رقابتی خود را از دست می‌دهد و دیگر نمی‌تواند در میدان رقابت با دیگر برند‌ها و محصولات مشابه باقی بماند. در نتیجه کاهش قیمت جایگزین آن مزیت رقابتی خواهد شد. تورم حفظ آن موقعیت را با ریسک بیشتری همراه می‌کند.
این شرکت می‌تواند این مشکل را با کاهش هزینه‌های بازاریابی و کاهش قیمت هم‌زمان حل کند تا بتواند موقعیت‌یابی کامل‌تری داشته باشد و زمان را برای برطرف‌کردن مشکلات محصولاتش خرج کند.
بیشتر بخوانید: نابرابری اقتصادی چیست؟ آیا وجود آن در جوامع امری ناگزیر است؟
تورم و سودآوری بلند‌مدت شرکت
بسته به بزرگی آن تغییرات، این حرکت‌ها حتی می‌تواند منجر به سود بیشتر شود.
بااین‌حال، رایج‌ترین وضعیتی که می‌تواند محصول را در بازار نگه دارد و مخاطبان و مشتریان را هم همچنان وفادار به برند و محصول کند، این است که یک محصول نسبت به ارزشی که مشتریان به می‌دهد، قیمت کمتری داشته باشد.
در آن صورت، تورم موقعیتی است که در آن انتظارات مشتری در کنار نیاز به پرداخت بیشتر برآورده می‌شود. به‌این‌ترتیب فرصتی برای تغییر ارتباطات و بالابردن قیمت محصول فراهم می‌کند.
این فرصت به‌ویژه زمانی امیدوارکننده است شرکت بتواند قیمت پایین‌تر محصولات را با دید مزیت رقابتی ببیند. در نتیجه اگر قیمت را بالاتر ببرد و این افزایش قیمت موفق نباشد، هنوز هم با کاهش قیمت مجدد، می‌تواند مزیت رقابتی محصول خود را حفظ کند.
کاهش مداوم قیمت، قیمت را به عامل اکسیدکننده‌ای تبدیل می‌کند که وجهه عرضه را مخدوش کرده و تورم را برای اصلاح برداشت‌های نادرست می‌کند.
بیشتر بخوانید: چاپ پول یا خلق نقدینگی چیست؟
3. جایگزینی مدل قیمت
تورم شرایطی را برای شرکت‌ها و خدمات فراهم می‌کند که لازم است هر لحظه برنامه‌ای برای مقابله با آن داشته باشند. یکی از این برنامه‌ها جایگزینی مدل قیمت است.
در دهه گذشته، شرکت‌ها در طیف گسترده‌ای از صنایع، از نرم‌افزار گرفته تا آموزش، مراقبت‌های بهداشتی و تولید صنعتی، نشان داده‌اند که تغییر روشی که از رفتار عملکرد مشتریان خود کسب می‌کنند، مزایای زیادی به همراه دارد.
هنگامی که به‌جای افزایش قیمت‌ها، قیمت‌ها را جایگزین می‌کنید، می‌توانید:
قیمت در ماه، در هر وزن یا به‌ازای هر واحد مصرف دیگر معمولاً برای مشتریان بسیار کمتر، شفاف‌تر و قابل‌کنترل‌تر از قیمت خرید واقعی است.
چنین قیمت‌هایی با نحوه خلق و ارزش محصول برای مشتریان هم بهتر همخوانی دارند. درواقع مشتریان هزینه‌ای که برای یک محصول پرداخت می‌کنند در زمانی که آنها مصرف می‌کنند یا برایشان کاربرد دارد، معنی پیدا می‌کند. زمانی که محصول را خریداری یا آن را ذخیره می‌کنند، این قیمت ارزش قابل‌توجهی ندارد.
حفظ مشتریان
مطمئنا تورم برای اقتصاد یک کشور یا در ابعاد کوچک‌تر، یک شرکت تجربه ناگوار و نامناسبی است.
هرچقدر که بتوان این تهدید را به یک فرصت تبدیل کرد، اگر مدیران و مسئولان توانایی مدیریت این شرایط را نداشته باشند، در موقعیت سختی قرار خواهند گرفت. هیچ بعید نیست در چنین شرایطی، اولین آسیبی که شرکت ببینید ازدست‌دادن مشتریان باشد.
اگر اولین پاسخی که برای کنترل تورم پیدا می‌کنید به شما بگوید قیمت‌ها را افزایش دهید، مطمئناً مشتریان را از دست خواهید داد.
زیرا وقتی مشتریان و جامعه هدف نتواند هزینه‌های بالاتر را تحمل کنند، به‌سرعت سراغ جایگزین خواهند رفت.
این موضوع در بلند‌مدت یا حتی در کوتاه‌مدت، به‌مراتب اثرات سخت‌تر و زیان‌آورتری نسبت به تورم برای شرکت خواهد داشت. مدل‌های قیمت مبتنی بر دسترسی، مصرف و نتیجه مشتریان را حفظ می‌کند. به آنها اجازه می‌دهد در صورت نیازشان، همچنان از محصولات شما استفاده کنند و درعین‌حال، نگرانی کمتر و کنترل‌شده‌تری در برابر تغییر الگوی قیمت‌ها داشته باشند.
تجربه‌های عینی مقابله با تورم
در سال 2013، شرکت نرم‌افزاری ادوبی با تورم مقطعی مواجه شد. این تورم شرکت را مجبور کرد مجوزهای دائمی دسترسی به محصولات خود را از طریق فروش فیزیکی به فروش نرم‌افزاری و از طریق اشتراک ماهانه در Creative Cloud تغییر دهد.
این تغییر یک تعدیل قیمت برای شرکت به همراه داشت. در طول دوره تعدیل، شرکت سود و درآمد کمتری داشت اما در عوض موفق شد از این بحران عبور کرده و به رشد بیشتری برسد.
باتوجه‌به مزایای این مدل قیمتی جدید، ادوبی شاهد افزایش ارزش بازار خود از 22.5 میلیارد دلار در زمان معرفی مدل جدید به بیش از 310 میلیارد دلار در نوامبر 2021 بوده است!
برخی از مدل‌های قیمت‌گذاری جدید جسورتر از مدل‌های قبلی هستند. برای مثال شرکت خدمات معدن استرالیایی Orica قیمت‌ها را بر اساس خدمات انجام‌شده یا مقدار مواد مصرف‌شده تعیین نمی‌کند. بلکه اساس قیمت‌گذاری محصولات‌شان کیفیت نتایجی که برای مشتریان به دست می‌آورد، است.
این برنامه که در اکتبر 2021 در تگزاس راه‌اندازی شد، از رانندگان می‌خواهد که پرداخت ماهانه بیمه‌نامه را بر اساس رفتار رانندگی شما به‌جای عوامل سنتی مانند اعتبار، سن، جنسیت، سابقه ادعا و سوابق رانندگی که توسط سایر ارائه‌دهندگان بیمه استفاده می‌شود، انجام دهند.
بیشتر بخوانید: «اقتصاد دستوری» چیست و چه ویژگی‌هایی دارد؟
جمع‌بندی
باتوجه‌به شرایط اقتصادی و روندی که اقتصاد جهانی پیش گرفته است، هیچ بعید نیست تورم در سطح کلان یا در سطح خرد (برای شرکت‌ها) دامن‌گیر جوامع مختلف باشد.
امروز مدل‌هایی که برای کنترل تورم می‌توان در نظر گرفت نسبت به گذشته تغییر کرده‌اند. دیگر این تورم را با افزایش قیمت محصول و کاهش سطح انتظار مشتریان نمی‌توان پاسخ داد.
زیرا در چنین شرایطی و در بازار رقابتی، به‌راحتی ممکن است جایگاه شرکت در بازار به خطر بیفتد. امروزه تغییراتی چون مدل جایگزین قیمت، تغییر و بهبود سبد زندگی مشتریان و تغییر برند تجاری می‌تواند راهکار مناسبی برای کنترل تورم باشد.
چنین تغییراتی در مدل درآمدی زمانی که آخرین موج تورم در سال‌های 2008-2009 رخ داد کمتر رایج بود و در روزهای رکود تورمی دهه 1970 تقریبا غیرممکن بود. به همین دلیل است که وقتی شرکت‌ها در حال حاضر به دنبال راه‌حل هستند، اکثر مواقع سراغ روش‌های قدیمی می‌روند.
اما با منابع داده‌ای و قدرت تحلیلی امروزی، دلیلی وجود ندارد که به‌جای تلاش برای انتخاب از میان افزایش قیمت تاکتیکی، افزایش حاشیه سود یا کاهش کیفیت، یک واکنش استراتژیک موثر به تورم را بررسی نکنید.
اگر شرکت‌ها نمی‌خواهند یک مدل جدید را تغییر دهند، می‌توانند اجازه دهند مدل‌های جدید و قدیمی با هم وجود داشته باشند و به مشتریان اجازه دهند خودشان انتخاب کنند.
شما در بورس، علاوه بر خرید و فروش سهام:
- می‌توانید در دارایی‌هایی مانند طلا و مسکن سرمایه‌گذاری کنید
- در صندوق‌های سرمایه گذاری بدون ریسک، سود ثابت بگیرید
برای شروع سرمایه‌گذاری، افتتاح حساب رایگان را در یکی از کارگزاری‌ها انجام دهید:
برای سرمایه‌گذاری و معامله موفق، نیاز به آموزش دارید. خدمات آموزشی زیر از طریق کارگزاری آگاه ارائه می‌شود: