به طور خلاصه، پروتکل Optimism یک راه حل لایه 2 برای مقیاس‌پذیری بلاک‌چین اتریوم است که از روش Rollup برای پردازش تراکنش‌ها به صورت دسته‌ای استفاده می‌کند.
این مسئله می‌تواند تاثیر چشمگیری در کاهش کارمزد تراکنش‌ها داشته باشد. می‌توان گفت این روش مانند Loopring عمل می‌کند با این حال تفاوت‌هایی در آن مشاهده می‌شود که در ادامه مقاله به آن می‌پردازیم.
اتریوم به عنوان دومین بلاک‌چین کریپتو توانسته رشد قابل توجهی را از نظر حجم بازار کسب کند.
عناوین مطلب:
البته این رشد مدیون استفاده از قرارداد‌های هوشمند این بلاک‌چین است که باعث شده یک اکوسیستم غیرمتمرکز از اپلیکیشن‌های مالی غیرمتمرکز (دیفای) و سایر برنامه‌های کاربردی در آن رشد کند.
این موضوع باعث شده تا انتقادات زیادی به این سوی این بلاک‌چین روانه شود. با این که این بلاک‌چین اتریوم در حال حاضر طبق برنامه زمان‌بندی خود در حال طی کردن مسیر ارتقا به نسخه اتریوم 2.0 است اما در زمان نوشتن این مقاله، مشکل اصلی این بلاک‌چین همچنان پابرجاست.
همان‌طور که می‌دانید، در نسخه 2.0 اتریوم، همه مشکلات مقیاس‌پذیری از جمله سرعت پردازش و تایید تراکنش‌ها و کارمزدهای آن حل شده است اما در زمان حال، راه حل‌های مختلفی برای کاهش هزینه تراکنش‌های این بلاک‌چین ارائه شده است.
یکی از این راه حل‌های کاربردی، بلاک‌چین لایه 2 یعنی Optimism است.
پروتکل Optimism چیست؟
Optimism به طور خلاصه یک پروتکل لایه دو بلاک‌چین اتریوم است که سرعت انجام تراکنش‌های اتریوم را افزایش و هزینه‌های آن را با استفاده از تکنیک‌های پیشرفته و پیچیده فشرده سازی داده‌ها در بلاک‌چین ثانویه بر روی لایه 1 اتریوم، کاهش می‌دهد.
بیشتر بخوانید: لایه 1 بلاک‌چین و هر آنچه که باید درباره آن بدانید!
ویژگی اصلی این متدولوژی را می‌توان در نام آن یافت. کلمه Optimism در زبان فارسی به معنای خوش‌بینی است که در اینجا نیز به عنوان یک تکنیک جمع‌آوری داده به کار می‌رود.
در Optimism چندین تراکنش در غالب یک تراکنش Rolled Up یا جمع‌آوری می‌شوند که با استقرار آن‌ها در بلاک‌چین ثانویه و تغذیه پذیرنده‌های موجود در بلاک‌چین اصلی یعنی اتریوم، پردازش می‌شوند.
روش جمع آوری خوش‌بینانه داده‌ها، متدی است که در آن فرض می‌شود همه تراکنش‌های جمع آوری شده در قالب یک تراکنش معتبر هستند.
این مسئله در مدت زمان مورد نیاز برای پردازش آن‌ها صرفه جویی زیادی را به همراه دارد. در این روش برای افزایش سرعت هر تراکنش منحصر به‌فرد به صورت مستقیم تایید اعتبار نمی‌شوند. بلکه اعتبار سنج‌های بلاک‌چین لایه 2 یک هفته فرصت دارند همه تراکنش‌های جمع آوری شده توسط Rollup را بررسی و داده‌های آن را از نظر اعتبار مورد ارزیابی قرار دهند.
یک داشبورد در Dune Analytics با نام Optimism وجود دارد که نشان دهنده میزان کاهش هزینه‌های تراکنش (Gas) اتریوم است. این داشبورد بیش از 200 ستاره دریافت کرده است.
این پروتکل توسط پلتفرم‌های دیفای مانند Synthetix و Uniswap نیز پشتیبانی می‌شود.
بیشتر بخوانید: تحلیل درون زنجیره‌ای چیست؟ + پلتفرم‌های ارائه دهنده تحلیل Onchain
Optimism در ژوئن سال 2019 معرفی شد. شبکه تست آن نیز در اکتبر همان سال عرضه شد اما شبکه اصلی آن تا ژانویه 2021 همچنان آماده نبود.
عملیات سازگاری نسخه Alpha Mainnet بلاک‌چین Optimism با ماشین مجازی اتریوم (EVM)، تا اکتبر همان سال به طول انجامید که در نهایت در دسامبر سال 2021، نسخه نهایی شبکه این بلاک‌چین لایه 2 عرضه شد.
پروتکل Optimism چگونه کار می‌کند؟
اصولا پروتکل Optimism یک لیست از تراکنش‌های «فقط قابل ضمیمه» است.
همه تراکنش‌ها و بلاک‌های اطلاعات جمع آوری شده، در قالب یک قرارداد هوشمند در بلاک‌چین اتریوم ذخیره شده است که به آن Canonical Transaction Chain یا تراکنش متعارف زنجیره‌ای گفته می‌شود.
زمانی که یک کاربر تراکنش‌های خود را مستقیم در این زنجیره ثبت کند، بلاک‌های جدید توسط سیستمی به نام Sequencer (ترتیب‌دهنده) ایجاد می‌شوند. این ترتیب‌دهنده بلافاصله ترکنش‌های معتبر را تایید و سپس بلاک جدیدی را در بلاک‌چین لایه دو Optimism ایجاد می‌کند.
بلاک‌های ذخیره شده در بلاک‌چین لایه 2 شامل مجموعه‌ای تراکنش‌های جمع آوری شده اتریوم هستند. ترتیب‌دهنده این داده‌ها را برای کاهش حجم آن فشرده می‌کند که علاوه‌بر کاهش حجم اطلاعات، در هزینه کارمزد نیز تاثیر گذار است. سپس بلاک فشرده شده تراکنش‌ها برای تایید و اجرا به اتریوم ارسال می‌شود.
Optimism به عنوان یک بلاک‌چین لایه 2، به شکلی طراحی شده است که تا حد ممکن از کد‌های اتریوم تقلید می‌کند. برای نمونه، ماشین مجازی این بلاک‌چین دقیقا مشابه EVM اتریوم است و دقیقا به همان روش کارمزد‌ها، محاسبه و دریافت می‌شوند. البته با توجه به روش جمع‌آوری تراکنش‌ها در این بلاک‌چین، نرخ اجرای آن‌ها کمی پایین‌تر است.
از آن‌جایی که بلاک‌چین‌های اتریوم و Optimism از نظر رفتاری مشابه یکدیگر عمل می‌کنند، شما می‌توانید هر دارایی تحت استاندارد ERC-20 را که در بلاک‌چین اتریوم مورد استفاده قرار می‌گیرد را بین دو بلاک‌چین تبادل کنید.
امنیت در پروتکل Optimism
پروتکل Optimism به عنوان یک بلاک‌چین لایه 2 توانسته روش مناسبی در پشتیبانی از اپلیکیشن‌های غیرمتمرکز اتریوم ارائه دهد.
در این پروتکل به جای پردازش همه اطلاعات روی بلاک‌چین اصلی، Optimism همه داده‌های درون زنجیره‌ای را به شکل برون زنجیره‌ای محاسبه می‌کند. این روش در هزینه و سرعت تراکنش‌های قابل انجام بلاک‌چین اتریوم به شکل چشمگیری تاثیر گذار است.
تست‌های انجام شده در این پروتکل نشان می‌دهد، هزینه تراکنش‌های اتریوم توسط این پروتکل در پلتفرم‌های Synthetix تا 143 برابر و برای صرافی Uniswap تا 100 برابر کاهش یافته‌اند.
سوال اصلی اینجاست که داده‌های اصلی در کجا قرار می‌گیرند؟ همان‌طور که از نحوه عملکرد این پروتکل مشاهده کردیم، تراکنش‌ها در قالب یک بلاک به بلاک‌چین اصلی ارسال می‌شوند، از این رو مسئله غیرمتمرکز بودن شبکه و فرآیند تایید آن همچنان دست نخورده باقی می‌ماند.
مهم‌ترین ویژگی‌های Optimism
این پروتکل به عنوان یکی از بهترین راه حل‌های مقیاس‌پذیری اتریوم برای حل مشکل هزینه کارمزد اتریوم شناخته می‌شود.
تا زمانی که مسیر ارتقا اتریوم طی شود، این بلاک‌چین همچنان با محدودیت‌های شدیدی در مقیاس پذیری مواجه است.
راه حل‌هایی مانند Optimism به صنعت امور مالی غیرمتمرکز اتریوم امکان رشد، پایداری و ارائه کاربری را برای کسانی که توانایی پرداخت کارمزدهای بالای این بلاک‌چین را ندارند، فراهم می‌کند.
اما این پروتکل تنها راه حل مقیاس پذیری کارمزدهای اتریوم نیست و نمونه‌های دیگری مانند Arbitrum و Boba نیز از همین تکنیک برای کاهش هزینه‌های کارمزد استفاده می‌کنند.
روش Zero knowledge Rollup یکی دیگر از روش‌های کاهش هزینه کارمزدهای اتریوم است که توسط بلاک‌چین‌های Loopring ،Immutuable X و ZKSync مورد استفاده قرار می‌گیرد.
این پروتکل مانند هم رده‌های خود برای پرداخت هزینه Gas شبکه، توکن بومی مخصوص به خود را برای این کار ندارند به جای آن، از توکن‌های ETH برای پرداخت کارمزد استفاده می‌شود.
پروتکل Arbitrum نیز چنین است که هر دو در مرحله بتا به سر می‌برند. لازم است به خاطر داشته باشید این پروتکل‌ها کاملا غیرمتمرکز نیستند و بخش‌هایی از آن توسط عناصر برون زنجیره‌ای کنترل می‌شود.
Squencer چگونه کار می‌کند؟
در بخش‌های قبل به صورت کوتاه به این سیستم اشاره‌هایی داشته‌ایم.
ترتیب دهنده پروتکل Optimism مسئول اجرای محاسبات برون زنجیره‌ای و انتشار داده‌های تراکنش‌های فشرده شده به قرارداد هوشمند مستقر در اتریوم است.
حالا حالتی را در نظر بگیرید اگر ترتیب دهنده به عنوان یک بازیگر مخرب عمل کند و یا حتی داده‌های اشتباه ارسال کند، چه اتفاقی رخ می‌دهد؟ در این سیستم یک برهه زمانی وجود دارد که در آن برای ارزیابی میزان خطای اطلاعات تراکنش‌ها، محاسبات به صورت جداگانه بررسی و انجام می‌شوند.
در این وضعیت، اگر داده‌های خروجی محاسبات ترتیب دهنده دچار خطا باشند، تایید کننده پروتکل محاسبات تراکنش‌ها را به صورت درون زنجیره‌ای انجام می‌دهد و قرارداد هوشمند متصل به این پروتکل نیز مسئول تایید نهایی داده‌ها خواهد بود. در این حالت، سیستم ترتیب‌دهنده واریزی‌های خود را از دست خواهد داد که بخشی از آن به عنوان پاداش به تایید کننده تعیین می‌شود و بقیه آن سوزانده خواهد شد.
بیشتر بخوانید: توکن سوزی یا سوزاندن توکن (Token Burning) چیست؟
با ثبت شدن همه داده‌های تراکنش‌های جدید برروی زنجیره، ترتیب دهنده جدیدی کار خود را آغاز و جایگزین ترتیب دهنده معیوب می‌شود.
این چرخه دو مزیت مهم در این پروتکل دارد، اول این که برای Sequencerهایی که صادقانه فعالیت می‌کنند مشوق در نظر گرفته می‌شود و دوم تایید کننده‌های داده‌ها برای بررسی و ارزیابی لحظه‌ای ترتیب دهندگان، پاداش دریافت می‌کنند.
البته اعضای دیگری نیز در جریان دریافت پاداش‌ها وجود دارد که شامل سرمایه‌گذاران پروتکل Optimism و سرمایه گذاران اپلیکیشن‌های غیرمتمرکز مستقر در این پروتکل هستند.
چگونه از Optimism استفاده کنیم؟
برای استفاده از این پروتکل، شما ابتدا می‌بایست توکن‌های اتریوم یا سایر دارایی‌های ERC20 خود را به بریج این پروتکل (Optimism Token bridge) واریز کنید.
این کار به شما این امکان را می‌دهد تا از طریق Optimism با بلاک‌چین اتریوم تعامل برقرار کنید. سپس شما می‌توانید توکن‌های واریز شده را به شبکه اصلی اتریوم برگردانید. برای واریز یک اتریوم به این پروتکل شما باید حدود 18$ پرداخت کنید. این فرآیند ممکن است حدود 20 دقیقه زمان ببرد.
این تاخیر زمانی یک ویژگی چالش هفتگی است که برای جمع‌آوری تراکنش‌ها و تایید آن‌ها توسط تایید کننده در نظر گرفته شده است.
واریز دارایی به Optimism
پس از ورود به وبسایت این پروتکل، برای واریز دارایی، ابتدا کیف خود را به آن متصل کنید. این پروتکل از کیف‌پول‌های موبایلی و MetaMask دسکتاپ پشتیبانی می‌کند. سپس از بخش منو، گزینه Bridge را انتخاب کنید.
همان‌طور که در تصویر بالا مشاهده می‌کنید، در کادر اول نوع و میزان دارایی را وارد و آن را تایید کنید. با انتخاب ETH، یک لیست از دارایی‌های قابل پشتیبانی در این پروتکل را مشاهده می‌کنید که با جستجو در آن امکان واریز دارایی و استفاده از آن در DApp میسر خواهد شد.
پس از انجام این مراحل و واریز دارایی‌ها در این پروتکل، شما می‌توانید در اپلیکیشن‌های مالی مورد پشتیبانی از آن استفاده کنید.
برای مثال صرافی غیرمتمرکز Uniswap به شما این امکان را می‌دهد تا بدون پرداخت هزینه‌های هنگفت کارمزد اتریوم، در آن به معامله توکن‌های اتریومی بپردازید. در این صرافی تنها کاری که باید انجام دهید این است که در منو Networks، گزینه Optimism را بزنید.
برداشت از Optimism
برای برداشت دارایی‌های به دست آمده یا واریز شده نیز دوباره باید به بخش Bridge مراجعه کنید. در این بخش، روی Withdraw بزنید.
در این پنجره دو حالت برداشت به چشم می‌خورد. روش اول که در حالت انتخاب نیز قرار دارد، استفاده از سرویس‌های ثانویه است. این سرویس‌ها کارمزد بالاتری در پی دارند و پروتکل Optimism هیچ مسئولیتی در قبال آن‌ها قبول نمی‌کند.
اما در روش دوم که پس از گذشت یک هفته از واریز دارایی‌ها امکان پذیر خواهد بود، انجام مراحل آن بسیار آسان است.
در این حالت شما می‌بایست مقدار و نوع دارایی که قصد برداشت آن را دارید انتخاب و دکمه قرمز رنگ را بزنید. متن این دکمه بسته به وضعیت نوع اتصال کیف‌پول شما متفاوت است.
اگر به صورت پیشفرض، شبکه Optimism در کیف‌پول شما انتخاب نشده باشد، با متن نمایش داده شده در تصویر بالا مواجه خواهید شد که پس از تغییر خودکار شبکه و تایید مراحل، دارایی‌های شما به ولت انتخابی انتقال پیدا می‌کنند.
مشکلات پروتکل Optimism
مانند هر تکنولوژی جدیدی، پروتکل Optimism نیز نقاط ضعف خود را دارد. به طور کلی دو مشکل در این پلتفرم وجود دارد که می‌تواند به عنوان مانعی برای استفاده گسترده از آن عمل کند.
مشکل اول قفل شدن 7 روزه دارایی‌ها و دوم ترکیب‌پذیری است.
قفل شدن هفت روزه دارایی‌ها
از آن‌جایی که یک مرحله مستقل برای اجرای اثبات اطلاعات ارائه شده از سوی ترتیب دهندگان توسط تایید کنندگان وجود دارد، کاربران باید برای عبور از این دوره، منتظر بمانند تا دارایی‌ها آن‌ها از اتریوم باز گردد.
البته این مشکل توسط تامین کنندگان نقدینگی حل شده است. این استخر‌ها به کاربران امکان برداشت فوری دارایی‌ها را با پرداخت کارمزد شبکه اتریوم فراهم می‌کنند.
ترکیب‌پذیری
اپلیکیشن‌های غیرمتمرکز مستقر در پروتکل Optimism نمی‌توانند با سایر Dappهای بلاک‌چین‌های لایه 2 و یا حتی بلاک‌چین اتریوم در یک تراکنش تعامل داشته باشند.
اما از آن‌جایی که ساختار اتریوم و این پروتکل یکسان هستند، اپلیکیشن‌های اجرا شده در اتریوم را می‌توان به راحتی در این پروتکل کپی و اجرا نمود. در این حالت نیاز چندانی به ترکیب پذیری بین زنجیره‌ای وجود نخواهد داشت اما Connext Network این مشکل را حل خواهد کرد.
بیشتر بخوانید: تعامل‌پذیری بلاک‌چین و اهمیت آن برای توسعه Dappها
اپلیکیشن‌های غیرمتمرکز قابل پشتیبانی
همان‌طور که اشاره شد، اپلیکیشن‌های غیرمتمرکز برای استفاده از این پروتکل باید به صورت جداگانه آن را در بلاک‌چین لایه 2 مستقر کنند.
از این رو شما به همه اپلیکیشن‌های غیرمتمرکز موجود در اکوسیستم اتریوم دسترسی ندارید اما خوشبختانه محبوب‌ترین آن‌ها در دسترس هستند.
برای مشاهده لیست این اپلیکیشن‌ها به گزینه Ecosystem در بخش منو وبسایت این پروتکل مراجعه کنید.
در اینجا می‌توانید انواع DApp قابل پشتیبانی در دسته‌های مختلف را مشاهده کنید. انجام تعامل با اپلیکیشن‌های غیرمتمرکز لیست شده در اینجا کارمزد پایینی برای شما در پی خواهند داشت.
آینده پروتکل Optimism
این پروتکل توانسته برای ادامه مسیر خود سرمایه‌های زیادی را جذب کند.
در مارس 2022، این پروتکل توانست در تامین سرمایه سری Bنزدیک به 150$ میلیون دلار سرمایه را از Andreessen Horowitz و Paradigm دریافت کند.
با این حمایت مالی، این استارت آپ، بیش از 1.65 میلیارد دلار ارزش دارد. نقشه راه Optimism شامل به‌روز رسانی‌های متعدد پروتکل مانند نسل بعدی سیستم‌های اثبات خطا، استفاده از شاردینگ در Rollup و ترتیب دهنده غیرمتمرکز است.
استفاده از ترتیب دهنده غیرمتمرکز یکی از گام‌های بزرگ این پروتکل محسوب می‌شود. در حال حاضر این پروتکل در نسخه Beta روی سیستم ترتیب دهنده خود کنترل زیادی دارد که آن را به یک سیستم نیمه متمرکز بدل کرده است.
از نظر تاریخی، این پروتکل بیشتر از اتریوم متمرکز شده است. در این سیستم، توسعه دهندگان آن بر روی توقف یا ارائه خدمات و ارائه دسترسی ویژه به اعتبار سنج‌های مشخص مالکیت کامل دارند.
این حال، این پروتکل در آپریل 2022 با عرضه نسخه DAO خود توانست گام بزرگی در مسیر غیرمتمرکز سازی این سیستم بردارد. سازمان خودگردان غیرمتمرکز این بلاک‌چین Optimism Collective نام دارد که برای جذب سرمایه عمومی و حاکمیت پروژه مورد استفاده قرار می‌گیرد.
علاوه‌بر آن، این پلتفرم توکن بومی خود را با نام OP عرضه کرده است که در قالب برنامه‌های ایردراپ آن را در بین کاربران و کسانی که می‌توانند این پروتکل را به سمت جلو حرکت دهند، توزیع می‌شود.
نتیجه گیری
استفاده از این پروتکل برای کاهش هزینه‌های اتریوم می‌تواند راه حل مناسبی باشد اما همچنان توصیه ما احتیاط و انجام تحقیقات کافی در مورد آن است.
قبل از استفاده گسترده از چنین پروتکل‌هایی بهتر است آن‌ها را با مبالغ پایین مورد بررسی و آزمایش قرار دهید تا از نحوه عملکرد آن تجربه کسب کنید.
یکی از کاربرد‌های مهم این پروتکل در کاهش هزینه‌های تعامل با صرافی‌های غیرمتمرکز بلاک‌چین اتریوم است. با توجه به تجربه کاربری آن در هنگام استفاده از این پروتکل، می‌توان از آن برای صرفه جویی در هزینه‌های تراکنش‌ها بهره برد.
و در نهایت لازم به ذکر است ما پیشنهاد می‌کنیم برای سهولت استفاده از این پروتکل در موبایل ، کیف پول متامسک را انتخاب کنید.
قصد خرید یا فروش ارز دیجیتال در ایران را دارید؟ در این سایت می‌توانید با اطمینان و با چند کلیک خرید کنید: