تاریخچه هوش مصنوعی؛ از آلن تورینگ تا ChatGPT

مفهوم هوش مصنوعی (AI) از دوران باستان با افسانه‌ها و داستان‌هایی درباره موجودات مصنوعی دارای آگاهی وجود داشته است.

اما تاریخچه هوش مصنوعی مدرن ریشه در اولین کامیپوترها در اواسط قرن بیستم دارد که افرادی مثل آلن تورینگ، ریاضیدان و دانشمند کامپیوتر بریتانیایی آن را معرفی کرد.

تورینگ در سال 1950 در مقاله‌ای که با عنوان «Computing Machinery and Intelligence» نوشت برای درک هوش مصنوعی به زبان ساده این سوال را مطرح کرد که آیا ماشین‌ها می‌توانند از همان روشی که انسان برای تصمیم‌گیری استفاده می‌کند، استفاده کرده و کارها را شبیه او انجام دهند؟

این سوال هنوز هم از بسیاری جهات راهنمای پیشرفت‌های فناوری هوش مصنوعی در دنیاست.

در ادامه مقاله در مورد تاریخچه هوش مصنوعی از زمان تورینگ تا امروز که دستگاه‌های اینترنت اشیا در همه دنیا توسعه یافته‌اند می‌پردازیم.

نکات کلیدی

• هوش مصنوعی (AI) به عنوان یک مفهوم، به دوران باستان برمی‌گردد اما آنچه که به شکل هوش مصنوعی مدرن می‌شناسیم از اوایل قرن بیستم توسط افرادی مثل آلن تورینگ پایه‌گذاری شد.
• نظریه منطق در اواسط دهه 1950 توسط نیوول، شاو و سایمون ایجاد شد. منطق یا Logic یک برنامه کامپیوتری است که گاهی به‌عنوان اولین برنامه AI هم از آن یاد می‌شود که برای اولین بار در تاریخچه هوش مصنوعی می‌توانست تئوری‌های ریاضی را با سمبل‌ها حل کند.
• فراگیری هوش مصنوعی در دهه 1960 و 1970 بیشتر شد و تحول اصلی آن یادگیری عمیق (Deep Learning) بود که در دهه 1980 رخ داد و به کامپیوترها قدرت یادگیری با استفاده از تجربه را داد تا بتوانند مثل انسان تصمیم‌گیری کنند.
• در دهه 2000 هوش مصنوعی در دسترس عموم قرار گرفت و محبوب شد. این روزها شاهد برنامه‌های جدید AI در قالب خودروهای خودران، ابزارهای یادگیری ماشینی، ربات‌های چت، دستیاران مجازی و موارد دیگر هستیم که موجب توسعه اینترنت اشیا (IoT) و کاربردهای بی‌شماری شده‌اند.

هوش مصنوعی در زمان تورینگ و پس از آن

در طول زندگی آلن تورینگ، محدودیت‌های فناوری مانع پیشرفت گسترده در AI شد. آن برهه از تاریخچه هوش مصنوعی، کامپیوترها بسیار گران‌قیمت و کمیاب بودند.

هر کامپیوتر حدود 200 هزار دلار در سال هزینه داشت و در مقایسه با سخت‌افزارهای امروزی بسیار ساده و ناکارآمد بود.

مسئله مهم دیگر این بود که کامپیوترهای زمان تورینگ فقط می‌توانستند دستورات را اجرا کنند و قادر به ذخیره آن‌ها نبودند. آن‌ها عملکردهایی داشتند اما نمی‌توانستند به یاد آورند چه کاری انجام داده‌اند.

دهه 1950 و پدیده منطق

نظریه منطق یا Logic از اولین برنامه‌ها در تاریخچه هوش مصنوعی بود که در دهه 1950 توسط آلن نیول، کلف شاو و هربرت سایمون توسعه یافت.

نظریه منطق یک برنامه کامپیوتری بود که می‌توانست برای اثبات قضیه‌های ریاضی از زبان نمادین یا همان سمبل‌های مختلف استفاده کند.

این نظریه یک پیشرفت تکنولوژیکی پیشگامانه در هوش مصنوعی بود و مطالعات نشان می‌دهد که تا چندین دهه روی حوزه روان‌شناختی اثر داشته است.

دهه 1960 تا 1980: توسعه تکنولوژی و راه‌اندازی برنامه‌های دیگر AI

در دهه 1960 و 1970، فناوری‌های محاسباتی با سرعت بیشتری پیشرفت کردند.

در این زمان کامپیوترها می‌توانستند اطلاعات بیشتری ذخیره کنند و قادر به پردازش سریع آن‌ها بودند. همچنین ارزان‌تر و در دسترس‌تر شدند.

در این دهه دانشمندان علوم کامپیوتر، الگوریتم‌ها و برنامه‌های جدیدی را معرفی کردند که بهتر از پس مشکلات و وظایف برمی‌آمدند.

یکی از این برنامه‌ها ELIZA بود، برنامه‌ای که جوزف وایزنبام به‌عنوان یک پردازنده زبان طبیعی ایجاد کرد.

یکی از مهم‌ترین دلایل پیشرفت هوش مصنوعی در این دو دهه، حمایت مالی آژانس‌های تحقیقاتی پیشرفته دفاعی (DARPA) و موسسات برجسته آکادمیک در دنیا بود.

این حمایت‌ها و نیز سرعت بالای توسعه فناوری هوش مصنوعی، باعث شد دانشمندانی مثل ماروین مینسکی در سال 1970 پیش‌بینی کنند که تنها سه تا هشت سال بعد ماشینی با هوش عمومی شبیه به انسان ساخته خواهد شد.

دانشمندان علوم کامپیوتر کشف کردند که پردازش زبان طبیعی، خودشناسی، تفکر انتزاعی و سایر مهارت‌های خاص انسان را به سختی می‌توان در ماشین پدید آورد.

نبود قدرت محاسباتی کافی در کامپیوترهای آن زمان نیز یک مانع مهم به شمار می‌رفت.

بااین‌حال در دهه 1980 شاهد پیشرفت‌هایی در یادگیری عمیق یا Deep Learning بودیم که به کامپیوترها این امکان را می‌داد که از تجربیاتشان برای یادگیری مهارت‌های جدید استفاده کنند.

سیستم‌های خبره که توسط ادوارد فایگنبام معرفی شدند می‌توانستند شبیه به انسان‌ها تصمیم‌گیری کنند.

دهه 1990، دیپ بلو (Deep Blue)

یکی از برجسته‌ترین مثال‌های هوش مصنوعی که تا امروز شاهد آن بوده‌ایم در سال 1997 و زمانی بود که دیپ بلوی کامپیوترهای IBM توانستند قهرمان شطرنج جهان و استاد بزرگ گری کاسپاروف را شکست دهند.

تصاویر این مسابقه در سطح دنیا منتشر شد و همگان هوش مصنوعی را آن‌طور که قبلا وجود نداشت دیدند. در همان زمان، نرم‌افزار تشخیص گفتار نیز به اندازه کافی پیشرفت کرده بود و با سیستم‌عامل‌های ویندوز یکپارچه شد.

در سال 1998 که Furby اولین ربات اسباب‌بازی به شکل حیوان خانگی را منتشر کرد، هوش مصنوعی رسما به ابعاد بیشتری از زندگی بشر وارد شد.

دهه 2000، ربات‌های انسان‌نما و ماشین‌های خودران

اوایل دهه 2000، ربات‌های انسان‌نما باعث شدند هوش مصنوعی به داستان‌های علمی تخیلی نزدیک‌تر شود.

Kismet رباتی با چهره انسانی بود که می‌توانست احساسات را تشخیص دهد و شبیه‌سازی کند. این ربات در سال 2000 ساخته شد.

هوندا نیز یک ربات انسان‌نما به نام ASIMO ساخت و در سال 2009 گوگل اولین ماشین بدون راننده را توسعه داد.

با این حال اخبار این پیشرفت تا سال‌ها به صورت عمومی منتشر نشد. تاریخچه هوش مصنوعی در ایران نیز از همین سال‌ها و با ورود این رشته به محیط آکادمیک کشور شروع شد.

از 2010 تا کنون

در یک دهه گذشته از تاریخچه هوش مصنوعی شاهد گسترش فناوری‌ها و برنامه‌های کاربردی هوش مصنوعی با سرعتی بسیار زیاد بوده‌ایم.

سرویس ImageNet در سال 2007 منتشر شد و یک پایگاه داده قدرتمند از تصاویری بود که برای آموزش هوش مصنوعی استفاده می‌شدند.

یکی از برنامه‌های معروف و محبوب هوش مصنوعی Siri بود که به بازی‌های ویدئویی و حتی گوشی آیفون راه پیدا کرد.

بیشتر بخوانید: 5 پروژه برتر ارز دیجیتال در حوزه هوش مصنوعی

اما این روزها که در عصر اینترنتش اشیا (IoT) هستیم هوش مصنوعی را نسبت به قبل در مکان‌های بیشتری می‌بینید.

وسایل نقلیه خودران، ابزارهای یادگیری ماشینی، ربات‌های چت، دستیار مجازی و برنامه‌های AI دیگری در حال راه‌اندازی هستند که با سرعت و قدرت هر چه بیشتر به پیش می‌روند.

یکی از پربازدیدترین برنامه‌های هوش مصنوعی تاریخ، ربات چت ChatGPT است که اواخر سال 2022 راه‌اندازی شد و به سرعت الهام‌بخش طرفداران ربات‌های چت قرار گرفت.

بیشتر بخوانید: بررسی ارز CGPT؛ ترکیب هوش مصنوعی پیشرفته با بلاک‌چین!

اکنون سرمایه‌گذاران زیادی به سمت شرکت‌های هوش مصنوعی روی آورده‌اند.

هوش مصنوعی به زبان ساده قدرت تغییر دنیا را دارد و آینده AI به نظر روشن می‌رسد. هرچند هنوز نسبت به موضوعات اخلاقی و فنی نگرانی‌هایی وجود دارد.

سوالات متداول

جمع‌بندی

هوش مصنوعی به‌عنوان یکی از مهم‌ترین پیشرفت‌های تکنولوژیکی بشر مطرح می‌شود که حتی یک قرن هم از معرفی آن نمی‌گذرد اما سرعت پیشروی آن سرسام‌آور بوده است.

تاریخچه هوش مصنوعی با ماشین آلن تورینگ و تلاش برای ساخت ماشینی که مثل انسان فکر کند و تصمیم بگیرد شروع شد.

سپس با ظهور منطق و پیشرفت حافظه و قدرت محاسباتی ماشین‌ها سرعت گرفت و درنهایت به ربات‌های انسان‌نما، ماشین‌های بدون راننده و فناوری اینترنت اشیا رسید.

شما در بورس، علاوه بر خرید و فروش سهام:

• می‌توانید در دارایی‌هایی مانند طلا و مسکن سرمایه‌گذاری کنید
• در صندوق‌های سرمایه گذاری بدون ریسک، سود ثابت بگیرید

برای شروع سرمایه‌گذاری، افتتاح حساب رایگان را در یکی از کارگزاری‌ها انجام دهید:

نام شرکت	ویژگی‌ها	امتیاز	لینک ثبت‌نام
کارگزاری آگاه	باشگاه مشتریان با جایزه نرم‌افزار معاملاتی پیشرفته دریافت اعتبار معاملاتی خرید آنلاین صندوق‌ سرمایه‌گذاری ثبت‌نام آنلاین برای کد بورسی

برای سرمایه‌گذاری و معامله موفق، نیاز به آموزش دارید. خدمات آموزشی زیر از طریق کارگزاری آگاه ارائه می‌شود:

نام خدمات	ویژگی‌ها	لینک ثبت‌نام
دوره‌های آموزش تحلیل تکنیکال	دوره‌های حضوری + غیرحضوری شناخته‌شده‌ترین اساتید در سطح مقدماتی، متوسط و پیشرفته ارائه مدرک معتبر گذراندن دوره