بررسی نظام اقتصادی کشور ایتالیا

ایتالیا کشوری اروپایی است که با توجه به ویژگی‌های خاصی که دارد کشور شناخته شده‌ای در جهان به شمار می‌رود.

ونیز شهری که بر آب واقع شده یکی از جاذبه‌های توریستی مهم این کشور به شمار می‌رود. برج پیزا و طبیعت بسیار جذاب ایتالیا نیز از جمله جاذبه‌های گردشگری این کشور است که خود نقش مهمی در اقتصاد ایتالیا ایفا می‌کند.

جالب است بدانید داخل کشور ایتالیا دو کشور کوچک دیگر هم قرار دارند. این دو کشور کوچک سان ماریو و واتیکان هستند.

نکته جالب دیگر این است که بخشی از خاک ایتالیا داخل کشور سوییس واقع شده است. این قسمت که کامپیونه دیتالیا نام دارد در کشور سوییس قرار گرفته و جزو خاک ایتالیا محسوب می‌شود.

موسولینی دیکتاتور معروفی است که ایتالیا به خود دیده و همین دیکتاتور علاوه بر فجایعی که به بار آورده باعث رشد برخی قسمت‌ها در ایتالیا شده است.

در ادامه ابتدا به برخی نکات خواندنی در مورد ایتالیا پرداخته و سپس به صورت دقیق‌تر در مورد وضعیت اقتصادی ایتالیا سخن خواهیم گفت

ایتالیا و چالش‌های گذشته تا امروز

ایتالیا علاوه بر مشکلات سیاسی چالش‌های اقتصادی زیادی را هم تجربه کرده است. همانطور که می‌دانید ایتالیا یکی از کشور‌های مهم اروپایی محسوب می‌شود ولی از نظر اقتصادی وضعیت چندان جالبی ندارد.

این کشور تاکنون دو جنگ را تجربه کرده است. در زمان آغاز جنگ جهانی اول ایتالیا همراه با ایالات متحده، انگلیس و فرانسه وارد جنگ شدند. پس از پایان جنگ با وجود پیروزی ایتالیا، وضعیت اقتصادی این کشور به شدت دچار چالش شد.

دولت آن زمان نتوانست چنین چالشی را برطرف کند.

به همین دلیل می‌توان گفت که تشکیلات سیاسی در ایتالیا در زمان جنگ جهانی اول به طور گسترده‌ای در تاریخ این کشور موثر بودند. حتما برای شما هم جالب است بدانید که این تشکیلات شامل چه مواردی بودند.

این تشکیلات سیاسی شامل حزب دموکرات مسیحی- سوسیالیست- طبقات مبارز و حزب کمونیست بود. شکل‌گیری حزب طبقات مبارز توسط موسولینی انجام شد. اما با ممنوع شدن فعالیت این احزاب در سال 1925 دوره فاشیست در کشور ایتالیا آغاز شد.

اقداماتی به منظور توسعه بخش صنعت و کشاورزی در این دوران صورت پذیرفت. محدودیت آزادی‌های سیاسی در این دوره از مواردی است که می‌توان به آن اشاره کرد. تلاش موسولینی این بود که با متحد شدن با آلمان بتواند سیاست‌های توسعه طلبانه خود را دنبال کند؛ اما سیاست‌های او به شکست انجامید.

حزب ملی فاشیست توسط موسولینی در فاصله دو جنگ جهانی اول و دوم ایجاد شد. هواداران این حزب با باور اینکه به دنبال احیای عظمت روم باستان در کشور ایتالیا هستند و تصمیم به ساختن آرمان شهری برای مردم دارند، به این حزب گرایش پیدا کردند. اما با به قدرت رسیدن موسولینی اقدامات دیکتاتورانه او آغاز شد.

او با سانسور کردن مطبوعات و منحل کردن اتحادیه‌های کارگری و سرکوب مخالفین این اقدامات دیکتاتورانه را انجام داد. با عزل موسلینی توسط شاه ایتالیا دوره قدرت او به سر آمد.

اقتصاد ایتالیا و وضعیت صنعت در آن

با پایان یافتن جنگ جهانی دوم تلاش ایتالیا در راستای احیای ارتباط با کشور‌های دیگر از جمله کشور‌های اروپایی آغاز شد و به همین منظور به اتحاد آتلانتیک پیوست.

باید اعتراف کرد که اقتصاد ایتالیا پس از جنگ جهانی به شدت دچار تغییر شد. با توسعه یافتن خدمات بانکی و ارتقای خدمات بیمه، تجارت دچار تحولات جدیدی شد.

جالب است بدانید جایگاه صنعت در اقتصاد ایتالیا یک سوم تولید ناخالص داخلی این کشور بوده و حدودا 30 درصد از جمعیت آن در بخش صنعت فعالیت می‌کنند.

کشور ایتالیا صنایع مهمی‌ را در زمینه منسوجات و چرم، مواد پلاستیکی و شیمیایی، سرامیک، ادوات جنگی، صنعت مد و وسایل نقلیه موتوری دارد.

برند‌های خودرو‌های ساخته شده در کشور ایتالیا در جهان از محبوبیت بالایی برخوردار است. استان‌های ونتو، لومباردیا، رومنیا و امیلیا مراکز مهم اقتصادی کشور ایتالیا محسوب می‌شوند.

به طورکلی باید گفت که بخش‌های شمالی و شمال شرقی نسبت به سایر بخش‌ها فعالیت صنعتی بارزتری دارند.

پیشرفت‌های جالب توجه کشور ایتالیا در زمینه طراحی موتورسیکلت و خودرو و تولید آنها از مواردی است که باید به آن اشاره کرد. از موتورسیکلت‌های ساخته شده توسط ایتالیا می‌توان آپریلیا، ایتال جت، گارللی و دوکاتی را نام برد. این موتورسیکلت‌ها دارای طرفداران زیادی در سرتاسر جهان هستند.

البته کشور ایتالیا در زمینه صنعت مد هم فعالیت‌های گسترده‌ای دارد. سلبریتی‌ها و افراد معروف در سراسر دنیا از تولیدات لوکس کشور‌های ایتالیایی که در زمینه صنعت مد فعالیت دارند استفاده می‌کنند.

اقتصاد ایتالیا و بخش خدمات

نمی‌توان از اهمیت نقش بخش خدمات بر اقتصاد ایتالیا غافل شد. 60 درصد از جمعیت ایتالیا در بخش خدمات فعالیت می‌کنند و مطابق با آمار می‌توان گفت حدودا سه چهارم از تولید ناخالص داخلی کشور ایتالیا مربوط به بخش خدمات می‌شود.

نقش مهم شرکت‌های کوچک بر اقتصاد ایتالیا غیرقابل انکار است. همانطور که می‌دانید کشور ایتالیا در زمینه تولید محصولات باکیفیت شهرت دارد. با این حال این کشور برای تولیدات بخش منسوجات، مبلمان و صنعتی نیاز به واردات دارد.

از مهم‌ترین محصولاتی که مربوط به بخش کشاورزی این کشور می‌شود می‌توان به انگور، برنج، ذرت، چغندر قند، سیب و سیب زمینی اشاره کرد.

از تولیدات دامی‌ این کشور هم می‌توان به تولید گاو، خوک و ماهی پرداخت. هرچند تولیدات دامی بیشتر به مصرف خود مردم ایتالیا می‌رسد؛ اما صادرات محصولات دامی ایتالیا به برخی کشورها انجام می‌شود.

مهم‌ترین صنایعی که در کشور ایتالیا وجود دارد ماشین آلات وسایل نقلیه، فلزکاری، مواد شیمیایی، نوشیدنی و مواد غذایی، پتروشیمی‌، هواپیماسازی، منسوجات، جنگ افزار و تجهیزات اتمی‌ و الکتریکی هستند.

بخش خدمات به جرات یکی از مهم‌ترین بخش‌ها در کشورهای اروپایی مختلف از جمله ایتالیا است. دولتمردان ایتالیا در تلاش هستند تا با ارائه برخی راهکارها میزان درآمد از بخش خدمات را افزایش دهند. هنرچند در این راه با مشکلات بسیار زیادی مواجه خواهند بود.

اقتصاد ایتالیا و صنعت توریسم

با توجه به غنای تاریخی کشور ایتالیا و قرارگیری آن در بخش مرکزی دریای مدیترانه، این کشور یکی از جاذبه‌های توریستی مهم محسوب می‌شود.

تاریخ بسیار پرفراز و نشیب ایتالیا باعث شده تا این کشور به عنوان یکی از شکورهای توریستی جهان شناخته شود. در واقع این تاریخ کهن کمک کرده تا ایتالیا در وضعیت نابسامان اقتصادی، درآمدهای خوبی از بخش جذب توریسم داشته باشد.

سازمان یونسکو گزارش داده است که چیزی بیشتر از نصف میراث فرهنگی جهان در کشور ایتالیا قرار گرفته است و با توجه به اینکه از کل خشکی‌های کره زمین تنها 0.25 درصد به کشور ایتالیا اختصاص یافته است این حجم از جاذبه‌های توریستی قابل توجه است.

شهر‌هایی از این کشور از جمله فلورانس و رم جزو جاذبه‌های هنری محسوب می‌شوند که جاذبه توریستی دارند.

یکی دیگر از دلایلی که باعث شده کشور ایتالیا از نظر گردشگران محبوبیت پیدا کند تنوع لهجه‌ها و رسوم و همچنین دسرها و غذا‌های خوشمزه است.

کشور ایتالیا توانسته است با متمرکز شدن بر سرمایه‌های نمادین خود و صنعت توریسم، به یکی از قطب‌های اصلی توریسم در جهان تبدیل شود.

البته غیر از موارد ذکر شده نزدیک بودن کشور‌های صنعتی قرار گرفته در بخش شمال غربی و مرکزی اروپا به این کشور و فراهم شدن راه سریع ارتباطی برای فعالیت‌های اقتصادی با قاره‌های دیگر از جمله مواردی است که باعث جذب توریسم در این کشور می‌شود.

به طور کلی این میزان از جاذبه گردشگری تاریخی، فرهنگی و طبیعی در ایتالیا باعث شده تا صنعت توریسم به عنوان موتور محرکه اقتصاد ایتالیا فعالیت کند. دولتمردان این کشور نیز با آگاهی از این موضوع همواره در طول سال‌های مختلف تلاش کرده‌اند که با اتخاذ سیاست‌های مختلف بر میزان درآمدهای حاصل از توریسم بیافزایند.

ناگفته نماند که یکی از جاذبه‌های جذاب برای مسیحیان، واتیکان است. بسیاری از گردشگران برای سر زدن به واتیکان، مرکز اصلی مسیحیت جهان، به ایتالیا سفر کرده و از این طریق راهی واتیکان می‌شوند.

تمامی جاذبه‌های مختلف گردشگری در ایتالیا باعث شده تا نظام اقتصادی ایتالیا به شدت به گردشگری وابسته شود. وابستگی مناسبی که باعث اهمیت بیشتر قانون‌گذاران و سیاست‌مداران این کشور برای تسهیل گردشگری شده است.

اقتصاد ایتالیا و نقش بنگاه‌های کوچک بر آن

کشور ایتالیا دارای شرکت‌های کوچک‌مقیاس فراوانی است. اداره این شرکت‌های کوچک غالبا توسط خانواده‌ها انجام می‌شود.

با تحت فشار قرار گرفتن این بنگاه‌ها در بحران‌های اقتصادی سال‌های 2011 و 2012 بسیاری از این بنگاه‌ها ورشکسته شدند یا تصمیم گرفتند به دلیل ارزان بودن برق و نیروی کار در صربستان، تولیدات خود را به این کشور منتقل کنند.

با تمام این مشکلات، همچنان بنگاه‌های کوچک که اصولا زودبازده و پربازده نیز هستند، فعالیت‌های فراوانی در ایتالیا دارند. کمرنگ شدن نقش این بنگاه‌ها، آسیب بسیار زیادی به ایتالیا زده است. دولت ایتالیا تلاش می‌کند تا با همکاری اتحادیه اروپا، بستری را برای شروع مجدد بسیاری از این کمپانی‌ها کوچک فراهم نماید.

اقتصاد ایتالیا و بحران‌های اقتصادی در سال‌های اخیر

بحران‌های اقتصادی یکی از معضلاتی است که اقتصاد بسیاری از کشورها به آن مبتلا می‌شوند. البته کشور ایتالیا هم از این معضلات مستثنی نبوده و در سال‌های اخیر به بحران‌های مالی شدیدی مبتلا شد.

با اینکه این کشور توانسته بحران‌های مالی را رد کند؛ اما هنوز برای رسیدن به وضعیت اقتصادی ایده‌آل راه درازی در پیش دارد.

کنفدراسیون عمومی‌ صنعت ایتالیا بر این باور است که حتی با وجود کساد بودن فعلی وضعیت بازار اعتبارات در این کشور، همچنان هفتمین قدرت اقتصادی جهان و دومین قدرت صنعتی اروپا محسوب می‌شود.

آنها اعتقاد دارند که کشور ایتالیا با توجه به پتانسیل‌های فراوانی که دارد، قادر است به وضعیت ایده‌آل اقتصادی دست یابد.

برخی از آمارهای اقتصاد ایتالیا

مطابق با آمارها و گزارشاتی که در قالب نمودار‌های آماری ارائه شده است می‌توان گفت که نرخ رشد اقتصاد ایتالیا تا ماه ژوئن 2018 به میزان 2.0 درصد کاهش یافت. البته روند کاهشی نرخ رشد اقتصاد ایتالیا از ماه ژانویه سال 2017 آغاز شد.

اقتصاد ایتالیا و معضلی به نام بیکاری

دولت‌های ایتالیا همواره به دنبال این قضیه بوده‌اند که بتوانند نرخ رشد بیکاری را کاهش داده و آن را ریشه‌کن کنند. این تلاش‌ها منجر به رسیدن آمار بیکاری در ژوئیه 2018 به 10.4 شد که نشان‌دهنده روند کاهش نرخ رشد بیکاری است.

با این‌حال چنین رقمی‌ از بیکاری برای کشور ایتالیا که دارای اقتصاد رو به رشد و توسعه یافته است بسیار بالاست. بالاترین میزان نرخ بیکاری در کشور ایتالیا 13.2 درصد در سال 2014 بوده است.

البته مبدا چنین محاسبه‌ای سال 2004 است. در نمودار‌های آماری موفقیت سیاست‌های دولت ایتالیا در زمینه ایجاد شغل بطور نسبی به چشم می‌خورد.

اقتصاد ایتالیا و افزایش فقر و نابرابری

افزایش نابرابری و فقر یکی از چالش‌هایی است که اقتصاد کشور پیشرفته‌ای چون ایتالیا با آن مواجه است. در میان کشور‌های عضو سازمان همکاری و توسعه اقتصادی عدم برابری توزیع درآمد در کشور ایتالیا از 35 سال گذشته تاکنون افزایش یافته است.

متوسط درآمد در سال‌های 2008 تا 2014 در اقتصاد ایتالیا با کاهش 11 درصدی روبرو شد. البته افرادی که از درآمد کمتری برخوردار بودند، یعنی چیزی کمتر از میانگین درآمد در کشور ایتالیا، با کاهش 24 درصدی درآمد خود روبرو شدند.

یکی از مهمترین دغدغه‌های دولت‌های ایتالیا در طول این سال‌ها از بین بردن فقر و بیکاری و همچنین حذف نابرابری‌های اجتماعی بود.

جالب است بدانید که در کشور پیشرفته ایتالیا حدود 5 میلیون فقیر وجود دارند و رشد این رقم با روند افزایشی روبرو است. وحشتناک است بدانید که از این تعداد حدود یک میلیون و هشتصد هزار نفر در فقر مطلق هستند. به نوعی می‌توان گفت که اقتصاد ایتالیا در سراشیبی قرار گرفته و هنوز نتوانسته تعادل خود را بازیابد.

مطابق با گزارش اعلام شده توسط آژانس رتبه سنجی فیچ، تغییر وضعیت اقتصاد ایتالیا از وضعیت ثابت به منفی مشهود است.

از آنجایی که اقتصاد ایتالیا وابسته به صادرات محسوب می‌شود، کاهش 2 دهم درصدی میزان صادرات این کشور از ماه ژوئن تا آوریل 2018 تاثیر منفی بر اقتصاد آن گذاشت.

اقتصاد ایتالیا و پتانسیل‌های آن

ایتالیا مانند کشور‌های دیگر با توجه به موقعیت‌های جغرافیایی و منابع و جاذبه‌های توریستی‌ای که در خود دارد پتانسیل فراوانی برای رشد اقتصادی را در خود جای داده است.

به همین دلیل می‌توان گفت صنعت گردشگری تاثیر زیادی بر اقتصاد آن خواهد داشت. مطابق با گزارش‌های آماری ارائه شده توسط بانک مرکزی ایتالیا صنعت گردشگری در سال 2017 نسبت به سال 2016 روند رو به رشدی را طی کرده است.

درآمد حاصل از بخش گردشگری حدودا 40 میلیارد یورو در سال 2017 بوده که این مقدار 3.2 درصد از تولید ناخالص داخلی ایتالیا را شامل می‌شود.

از جمله مواردی که باعث جذب توریست به این کشور می‌شود ورزش‌های زمستانی کوهستان‌های آلپ، سواحل آفتابی مدیترانه، کانال‌های آبی شهر ونیز، شهر‌های سوخته و شهر‌های باستانی آن است.

ایتالیا تلاش دارد تا از این ظرفیت به عنوان برگ برنده خود در وضعیت کنونی اقتصادی استفاده کرده و با چالش‌های فراوان پیش رو به مبارزه بپردازد.

سخن پایانی

اقتصاد ایتالیا در سال های اخیر با مشکلات فراوانی مواجه شده است. ظرفیت‌های صنعتی و گردشگری این کشور و پشتوانه های مهم مردمی، یکی از دلایلی است که باعث شده این کشور همچنان برای اقتصاد بیمار خود تلاش کند.

استفاده از ظرفیت‌های مختلف اقتصادی در ایتالیا می تواند این اقتصاد را به صورت کامل متحول کند. دولت‌مردان این کشور نیز با توجه به همین نکات در تلاش برای حل مشکلات کشور هستند.