به طور خلاصه بلاکچین Cosmos (در زبان فارسی کازماس یا کاسموس) با هدف ایجاد اینترنت بلاک‌چین‌ها برای بهبود همکاری بین بلاک‌چینی ایجاد شده است.
البته تنها همکاری بین بلاک‌چین‌هایی که در بستر این بلاکچین و با ابزار ارائه شده از سوی آن ایجاد می‌شوند امکان پذیر است.
برای سایر بلاک‌چین‌های موجود، بهترین راه پروتکل‌های Bridge هستند که استفاده از آن‌ها ممکن است برای‌تان گران تمام شود. در ادامه این مقاله به نحوه عملکرد و اهمیت این بلاکچین در فضای کریپتو پی می‌بریم.
در حال حاضر، تقریبا همه بلاک‌چین‌ها در دنیای کریپتو به تنهایی عمل می‌کنند و هیچ یک از آن‌ها با دنیای بیرون از شبکه خود ارتباطی ندارد، البته حداقل بدون وجود ابزار‌های ثانویه هیچ راه ارتباطی به بیرون یا سایر بلاک‌چین‌ها ندارند.
در نتیجه چنین گرایشی، گروه‌های طرفدار مختلفی در دنیای کریپتو شکل گرفته‌اند که هر کدام به سبک و روش خود از بلاک‌چین‌های موجود طرفداری می‌کنند. مهم‌ترین گرایش‌های کریپتویی که می‌توان آن‌ها را در شبکه‌های اجتماعی مختلف مشاهده کرد عبارت‌اند از قبیله‌گرایی، ستیزه‌جویان و ماکسیمالیسم‌های تعصبی یک بلاکچین.
بیشتر بخوانید: ماکسیمالیسم (Maximalism) بیت‌کوین چیست و چرا اهمیت دارد؟
آیا در چنین فضای پر هرج و مرجی می‌توانیم شاهد اتحاد همه بلاک‌چین‌ها توسط یک تکنولوژی باشیم؟ شاید… البته بلاکچین Cosmos می‌تواند یکی از کاندیدای اتحاد و اینترنت بین بلاک‌چین‌ها باشد.
بلاکچین Cosmos چیست؟
هدف این بلاکچین بسیار ساده است، ایجاد قابلیت تعامل، ارتباط، اشتراک داده‌ها و تراکنش بین بلاک‌چینی.
این شبکه با فراهم کردن بستر مناسبی برای همکاری بین بسیاری از بلاک‌چین‌های زیرمجموعه، توانسته رقابت برای بهترین بلاکچین را کاهش دهد.
در این مدل، هر بلاکچین وظیفه و ویژگی‌های خاصی دارد که می‌توانند به صورت مسالمت آمیز با یکدیگر تعامل داشته باشند. شاید مهم‌ترین مزیت این همکاری این است که هر بلاکچین از سمت نقاط قوت خود با سایر بلاک‌چین‌ها همکاری می‌کند.
البته کاربرد بلاکچین Cosmos فقط به فراهم آوردن بستری ساده برای اتصال و اشتراک داده‌ها محدود نمی‌شود. این بلاکچین یک جعبه ابزار کامل است که یک فرآیند ساده شده توسعه را برای توسعه دهندگانی که قصد ایجاد بلاکچین خود را دارند فراهم کرده است.
به عبارت دیگر، توسط این بلاکچین، توسعه دهندگان می‌توانند ظرف چند ماه و یا حتی هفته، بلاکچین شخصی سازی شده خود را توسعه دهند.
سهولت فرآیند توسعه بلاکچین از یک طرف و امکان استفاده از قابلیت‌های جدید و قدیمی آن‌ها برای ایجاد همکاری بین بلاک‌چینی از طرف دیگر باعث شده تا بلاک‌چین‌های با کارکرد مشخص طرفداران بیشتری را به خود جذب کنند. در واقع بلاک‌چین‌های عمومی امروزه کمتر مورد توجه هستند چرا که حل مشکلات دنیای واقعی از مهم‌ترین چشم‌انداز‌های توسعه دهندگان و نیاز دنیای اطراف ما است.
آیا می‌دانستید تیم توسعه تکنولوژی کازماس برای نشان دادن قدرت این بلاکچین، شبکه اتریوم و همه قابلیت‌های آن را با نام Ethermint در بلاکچین Cosmos پیاده کرده‌اند؟
البته این نسخه یک تفاوت عمده با اتریوم دارد و آن استفاده از مکانیزم POS است که سرعت، مقیاس‌پذیری و تراکنش‌های ارزان را برای این بلاکچین به همراه دارد.
چه کسی کازماس را خلق کرده است؟
این بلاکچین از پروتکل اجماع Tendermint که توسط Jae Kwon در سال 2014 ایجاد شد، بهره می‌برد.
البته برای توسعه نسخه کامل اکوسیستم Cosmos و برای ایجاد همکاری بلاک‌چین‌ها، یک تیم حرفه‌ای شامل Jae Kwon، Zarko Milosevic و Ethan Buchman ایجاد شد. آقای Kwon در نهایت در سال 2020 از پروژه کناره گیری کرد.
خلاصه‌ای کوتاه از تاریخچه Cosmos
- آوریل سال 2017، حدود 17 میلیون دلار سرمایه در 29 دقیقه ابتدایی عرضه اولیه توکن Cosmos یعنی ATOM جذب شد.
- دسامبر سال 2018، بخش Game of stakes عرضه شد که در آن شبکه کازماس به شکل گسترده‌ای تحت تست و امتحان قرار گرفت.
- مارس سال 2019، شبکه اصلی کازماس به شکل رسمی عرضه شد.
- نوامبر 2019، پروژه Kava Labs یکی از اولین بلاک‌چین‌هایی بود که از Cosmos SDK برای اجرای شبکه Mainnet خود بهره برد.
- فوریه سال 2020، اعضای تیم Cosmos از یک دیگر جدا شدند، خالق پروژه آقای Jae Kwon از سمت مدیر عامل کناره گیری کرد.
- سپتامبر 2020، بلاکچین کازماس همکاری خود را با NYM برای آوردن گواهینامه‌های ناشناس به اکوسیستم این شبکه آغاز کرد.
- فوریه 2021، پروژه Cosmos قابلیت StarGate خود را عرضه کرد. این قابلیت شامل اولین عرضه عمومی پروتکل ارتباطی بین بلاک‌چینی (IBC) بود.
مهم‌ترین ویژگی‌های بلاکچین Cosmos
این بلاکچین از ابعاد مختلفی مانند پروژه پولکادات (Polkadot) عمل می‌کند.
پولکادات نیز مانند کازماس به دنبال ایجاد یک اکوسیستم جدید از شبکه بلاک‌چین‌های همکار است اما برخلاف این پروژه، کازماس بر روی استقلال حاکمیت بلاک‌چین‌ها تمرکز کرده است. این بدان معناست که آن‌ها ابتدا می‌بایست ایمنی، حاکمیت و نود‌های اعتبارسنج خودشان را اجرا کنند.
تکنولوژی Cosmos بر پایه سه عنصر مهم عمل می‌کند:
-
Tendermint: یک پروتکل مکانیزم اجماع که به توسعه دهندگان این امکان را می‌دهد تا بلاک‌چین‌هایی با مکانیزم POS یا اثبات سهام ایجاد کنند. بلاک‌چین‌های ایجاد شده توسط این پروتکل، سریع، مقیاس‌پذیر و ایمن هستند.
-
Cosmos SDK: به توسعه دهندگان بلاکچین این امکان را می‌دهد تا برروی بلاک‌چین‌های برپایه Tendermint، اپلیکیشن‌های غیرمتمرکز ایجاد کنند.
-
پروتکل IBC: پروتکل ارتباط بین بلاک‌چینی، سیستمی است که به بلاک‌چین‌های مختلف امکان اتصال و برقراری ارتباط با یکدیگر را فراهم می‌کند.
بلاکچین Cosmos چگونه کار می‌کند؟
علاوه‌بر مقیاس‌پذیری، همکاری بین بلاک‌چین‌ها همیشه کلید حل اغلب مشکلات بلاک‌چین‌های امروزی است.
پس از گذشت یک دهه از خلق بیت‌کوین، اکنون تکنولوژی‌های بلاکچین از نسخه اولیه آن فاصله زیاده گرفته‌اند.
همان‌طور که اشاره شد، این بلاکچین بر روی ایجاد شبکه‌ای از بلاک‌چین‌های مختلف قابل همکار تمرکز کرده است. مکانیزم اجماع مورد استفاده این بلاکچین POS است که انعطاف پذیری زیادی برای آن به همراه دارد. در این تکنولوژی، هر بلاکچین شخصی سازی شده از سوی توسعه دهندگان به عنوان یک Zone شناخته می‌شود.
زنجیره اصلی این بلاکچین یعنی Cosmos Hub، دارایی‌ها و اطلاعات بلاک‌چین‌های Zone را منتقل می‌کند. علاوه‌بر آن، این زنجیره یک لایه امنیتی اشتراکی برای همه بلاک‌چین‌های زیر مجموعه خود در نظر گرفته است. کل این اکوسیستم برپایه Tendermint عمل می‌کند که در ادامه به آن می‌پردازیم.
برای درک بهتر این بلاکچین باید لایه‌های آن را درک کنید، بلاکچین Cosmos به سه لایه اصلی تقسیم شده است:
-
لایه شبکه (Networking): این لایه امکان تایید تراکنش‌ها و انتقال پیام سایر بلاک‌چین‌ها را به Hub فراهم می‌کند
-
لایه کاربرد (Application): وضعیت شبکه را در مورد موجودی‌ها و وضعیت تراکنش‌های انجام شده به روز می‌کند.
-
لایه مکانیزم اجماع (Consensus): وظیفه سازماندهی نود‌ها را در مورد نحوه توافق آن‌ها روی اضافه کردن تراکنش‌های جدید برعهده دارد.
این سه لایه از طریق مجموعه‌ای از ابزار و برنامه‌های متن باز ترکیب شده‌اند. برای مثال پروتکل Tendermint، مجموعه‌ای از ابزار‌ها و بسته‌های کد آماده را در بخش شبکه و مکانیزم اجماع برای استفاده راحت از هسته بلاکچین آماده کرده است.
توسعه دهندگان بلاک‌چین‌ها با استفاده از این پروتکل و فقط با تمرکز روی لایه کاربرد می‌توانند به هدف خود دست پیدا کنند که برای آن‌ها صرفه‌جویی در زمان و منابع را در پی دارد.
Cosmos Hub چیست؟
این بخش از بلاکچین کازماس در واقع هسته اصلی آن است.
می‌توان گفت بلاکچین اولیه کازماس در این بخش قرار دارد و مسئول اتصال سایر بلاک‌چین‌های زیرمجموعه یا Zone است. برای انجام این کار، این بلاکچین وضعیت هر Zone را از طریق پروتکل ارتباطی بین بلاک‌چینی IBCP بررسی می‌کند. در این پروتکل ارتباطی، داده‌ها و اطلاعات بلاک‌چینی به راحتی به هر Zone متصل، و به Cosmos Hub منتقل می‌شوند.
اما Cosmos Hub کاربرد‌های دیگری نیز دارد. این بخش به عنوان یک لجر مرکزی برای اکوسیستم بلاک‌چین‌های زیرمجموعه که از پروتکل IBC استفاده می‌کنند عمل می‌کند. روش IBC از دو نوع تراکنش بهره می‌برد:
نوع IBCBlockCommitTx و IBCPacketTx. نوع اول برای ارتباطات آخرین Hash ساخته شده در هر بلاکچین زیرمجموعه به کار می‌رود و نوع دوم امکان اثبات بسته‌های اطلاعات توسط Zoneها را که از کاربر اپلیکیشن ارسال شده را فراهم می‌کند.
برای درک آسان این روش‌های ارتباطی، بیایید فرض کنیم دو اپلیکیشن غیرمتمرکز (DApp) در دو بلاکچین زیرمجموعه (Zone) متفاوت قصد تبادل اطلاعات با یکدیگر را دارند. برای رسیدن به چنین هدفی، پیام‌های IBC به بخش Cosmos Hub ارسال می‌شوند که در آن‌جا نیز همه تعاملات انجام شده در بلاکچین اصلی کازماس ثبت خواهند شد.
اما در بلاک‌چین‌های زیر مجموعه، خروجی تعاملات‌شان با اپلیکیشن‌های غیرمتمرکز در داخل شبکه داخلی خود ثبت می‌شوند. در این حالت، در سه بلاکچین مختلف، شواهد فعالیت و تعاملات آن‌ها وجود خواهد داشت که توسط این روش، بلاک‌چین‌های موجود در این شبکه می‌توانند با یک دیگر تعامل داشته باشند.
Zone چیست؟
همان‌طور که اشاره شد، Zone همان بلاک‌چین‌های شخصی سازی شده بر بستر شبکه اصلی کازماس هستند. آن‌ها برای اهداف متنوعی مورد استفاده قرار می‌گیرند.
البته این کلمه را می‌توان مترادف زنجیره‌های فرعی (Side Chain) دانست. مثلا پروژه پالیگان نیز بی‌شباهت به Zoneهای این بلاکچین نیست. در هر دو تکنولوژی، ما شاهد تراکنش‌های اختصاصی، ضرب توکن و پیاده سازی ویژگی‌های شخصی سازی شده از سوی توسعه دهندگان آن هستیم.
حتی با وجود چنین تفاوت‌هایی در ویژگی‌های هر کدام، آن‌ها همچنان می‌توانند با Zoneهای دیگر در اکوسیستم کازماس تعامل برقرار کنند.
هر Zone یا هاب توانایی رد کردن ارتباط با سایر بلاک‌چین‌ها را دارد. آن‌ها می‌توانند از ارسال اطلاعات به سایرین پرهیز کنند.
با اتصال به یک هاب، یک بلاکچین می‌تواند به هر زونی که به آن هاب متصل است، متصل شود. هاب‌ها نیز می‌توانند با یک دیگر متصل شوند. همچنین توسعه دهندگان می‌توانند یک فورک از Cosmos hub ایجاد و نسخه خودشان را از این بلاکچین ایجاد کنند. دقیقا مانند بایننس چین که در سال 2019 همین کار را کرد.
بیشتر بخوانید: زنجیره هوشمند بایننس (Binance Smart Chain) چیست؟
Cosmos SDK چیست؟
این بخش از بلاکچین کازماس یک بسته توسعه نرم افزار متن باز است که به کاربران و توسعه دهندگان بلاکچین امکان ایجاد بلاک‌چین‌های شخصی سازی شده را فراهم می‌کند.
مکانیزم اجماع پیش فرض مورد استفاده در Cosmos SDK نیز Tendermint Core است. اما ماژول‌های از پیش ساخته شده زیادی برای حالت‌های مختلف مکانیزم اجماع در این SDK وجود دارد. استفاده از Cosmos SDK برای سهولت فرآیند ساخت بلاکچین به شکل ویژه‌ای می‌تواند همه استاندارد‌های مورد انتظار را برآورده سازد.
اگر شما قصد ساخت یک بلاکچین جدید را داشته باشید، پلاگین‌های موجود می‌توانند قابلیت شخصی سازی بالایی ارائه دهند. پیاده سازی ویژگی‌ها و قابلیت‌های جدید توسط پلاگین‌های ارائه شده برای شما به عنوان یک برنامه نویس بسیار آسان خواهد بود. همچنین توسعه بلاک‌چین‌های عمومی مکانیزم POS و یا POA (اثبات صلاحیت) توسط این ابزار توسعه امکان پذیر است.
پروتکل Tendermint چیست؟
برای درک نحوه عملکرد این پروتکل باید دانش پیش زمینه فنی از عملکرد بلاک‌چین‌ها داشته باشید اما در اینجا به آسان‌ترین حالت ممکن آن را توضیح می‌دهیم.
پروتکل Tendermint یک مکانیزم اجماع است که یک بخش آن برای بلاک‌چین‌ها، مکانیزم اجماع تراکنش(Tendermint Core) ارائه می‌دهد و بخش دیگر آن، امکان اتصال اپلیکیشن‌ها به انجین Tendermint Core را فراهم می‌کند.
هسته پروتکل Tendermint به صورت پیشفرض از مکانیزم اجماع نسخه Byzantine Fault Tolerant یا به اختصار BFT استفاده می کند. به طور ساده، این روش بدان معناست که تایید تراکنش‌های جدید می‌تواند با هر مشارکت کننده‌ای حتی از نوع مخرب صورت پذیرد.
اما در Tendermint Core، اعتبارسنج‌ها نود‌هایی را اجرا می‌کنند که در آن یک نسخه از داده‌های بلاکچین ذخیره می‌شود. البته همه Full node ها اعتبارسنج شبکه محسوب نمی‌شوند.
در حال حاضر شبکه Cosmos Hub محدودیت پذیرش 100 نود اعتبار سنج را اعمال کرده است. اعتبار سنج‌هایی که مسئول تایید تراکنش‌ها هستند، برای اضافه کردن بلاک‌های جدید رای گیری می‌کنند.
اما جایگاه نود‌های اعتبار سنج در بلاکچین Cosmos چگونه تعیین می‌شود؟ همان‌طور که گفته شد در کل شبکه این بلاکچین فقط 100 اعتبار سنج می‌توانند تراکنش‌ها را تایید کنند، اما برای قرار گرفتن در این لیست باید حجم زیادی توکن‌های ATOM استیک کنند.
بیشتر بخوانید: چگونه استیکینگ کنیم؟ راهنمای استیک ارزهای دیجیتال
جایگاه آن‌ها نیز براساس قدرت رای آن‌ها و با توجه به حجم توکن‌های استیک شده تعیین می‌شود.
همان‌طور که احتمالا حدس زده‌اید، راه‌اندازی یک نود نیازمند هزینه و سرمایه اولیه هنگفتی است. اما نگران نباشید، شما نیز می‌توانید با استیک توکن‌های ATOM روی نود‌های اعتبارسنج مورد نظر، در سود کارمزد‌های آن‌ها از تایید تراکنش‌ها سهیم باشید.
این مکانیزم به عنوان مشوقی برای نود‌های اعتبار سنج است که آن‌ها نیز مانند کاربران شبکه می‌توانند توکن‌های ATOM را از روش‌های اطمینان‌پذیر‌تری استیک کنند.
چرا پروتکل Tendermint اهمیت دارد؟
پروتکل BFT از ابعاد مختلفی حائز اهمیت است. این پروتکل نه فقط در این بلاکچین، بلکه در دنیای کریپتو توانسته تغییرات مهمی ایجاد کند.
-
سازگاری با بلاک‌چین‌های عمومی و خصوصی: این پروتکل فقط با لایه‌های شبکه و مکانیزم اجماع بلاکچین کازماس سر و کار دارد. پروتکل Tendermint روی شمای کلی نحوه توافق اعتبارسنج‌ها روی تراکنش‌ها و اشتراک گذاری اطلاعات نظارت می‌کند اما توسعه دهندگان بلاکچین همچنان می‌توانند لایه کاربرد (application) را شخصی سازی کنند. هر Zone می‌تواند نحوه انتخاب نود‌های اعتبارسنج و نوع بلاکچین خود را براساس بلاکچین عمومی یا خصوصی مشخص کند.
-
کیفیت بالا: در این پروتکل مدت زمان پردازش هر بلاک 1 ثانیه است که با توجه به ظرفیت ذخیره 5 هزار تراکنش در هر بلاک، بلاکچین Cosmos می‌تواند هزاران تراکنش را در ثانیه پردازش کند.
-
نهایی شدن فوری تراکنش‌ها: تراکنش‌ها به محض ایجاد شدن بلاک، تایید می شوند (تا زمانی که عمده اعتبارسنج‌های شبکه صادق و سالم باشند). در مقایسه با بلاک‌چین‌هایی مانند اتریوم و بیت‌کوین، تراکنش‌های کاربران کازماس می‌توانند با اعتماد به نفس کامل با تایید بلاک‌های کمتری ایجاد و نهایی شوند.
-
امنیت: اگر این بلاکچین فورکی انجام دهد که در نتیجه آن سوابق تراکنش‌های شبکه از یکدیگر جدا شوند، مطمئنا با توجه به دلایل مسئولیت پذیری و اقدامات ایمنی، انجام شده است. به عبارت دیگر، اقدامات مهمی مانند فورک بلاکچین فقط با دلایل محکم و منطقی امکان پذیر خواهد بود
بیشتر بخوانید: مفهوم فورک در ارزهای دیجیتال چیست؟
توکن ATOM
توکن محبوب ATOM کوین اصلی پروژه کازماس است که سه هدف اصلی را در این بلاکچین دنبال می‌کند.
هدف اول استفاده از آن برای پرداخت کارمزد‌های تراکنش شبکه کازماس است. که بخشی از آن برای تامین انرژی محاسبات تراکنش‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد.
هدف دوم این توکن استفاده در سیستم حاکمیتی بلاکچین کازماس است. هر چقدر توکن‌های ATOM بیشتری هولد کنید، قدرت رای و نقش شما در تصمیمات پلتفرم بیشتر خواهد بود.
و آخرین هدف این توکن استفاده در استیک روی نود‌های اعتبار سنج است. شما می‌توانید با استیک توکن‌های ATOM در نود‌های Validator، در پاداش مکانیزم اجماع آن‌ها سهیم باشید.
این توکن در ابتدای مسیر خود با استفاده از روش ICO توزیع شد. در توکنومیک این توکن، هیچ محدودیتی برای تعداد کوین‌ها در نظر گرفته نشده است. از این رو، کارشناسان بازار آن را به عنوان یک توکن تورمی در نظر می‌گیرند که برای سرمایه‌گذاری بلند مدت ایده آل نیست.
دلیل ثابت نبودن تعداد کوین‌های این بلاکچین را می‌توان در الگوریتم Tendermint Core آن یافت. در این روش، برای پاداش استیک کنندگان، کوین‌های ATOM جدیدی ضرب (Mint) می‌شود. البته نرخ تورم در لحظه و نسبت به میزان کوین‌ها استیک شده و تعداد استیک کنندگان متغیر است.
بیشتر بخوانید: چگونه در بازار نزولی ارز دیجیتال دوام بیاوریم؟
کیف‌پول‌های Cosmos
در حال حاضر بیش از 35 کیف پول مختلف از این بلاکچین پشتیبانی می‌کنند.
شما می‌توانید از کیف پول محبوب MetaMask نیز در این بلاکچین استفاده کنید اما از آن‌جایی که این کیف‌پول به صورت پیشفرض از شبکه کازماس پشتیبانی نمی‌کند، شما می‌توانید توکن آن را که در شبکه BSC ایجاد شده است را به کیف‌پول خود اضافه کنید.
برخی از کیف‌پول‌های حضانتی تحت وب که از این بلاکچین پشتیبانی می‌کنند را می‌توان در تصویر زیر مشاهده کرد:
مهم‌ترین DApp مستقر در بلاکچین Cosmos
بلاکچین Cosmos به عنوان یک شبکه مقیاس پذیر، ارزان و سریع توانسته محبوبیت زیادی را در بین توسعه دهندگان قرارداد‌های هوشمند کسب کند. برخی از مشهورترین اپلیکیشن‌های غیرمتمرکز مستقر در این بلاکچین عبارت‌اند از:
-
Anchor: یک پلتفرم مالی که با واریز استیبل‌کوین‌ها به شما سود با نوسان کم پرداخت می‌کند.
-
Flares: یک شبکه پرداخت که از چندین سیستم پرداخت و دارایی‌های متنوع شامل بازی و دیفای پشتیبانی می‌کند
-
Klever: یک اپلیکیشن موبایلی که با کیف پول، مدیریت سبد دارایی و مرورگر دیفای یکپارچه شده است.
-
ChainWeaver: یک کیف پول چند بلاک‌چینی که دارای محیط توسعه قرارداد‌های هوشمند است.
آینده بلاکچین Cosmos
هر تغییر، به‌روز رسانی یا فعال‌سازی ویژگی جدید در این بلاکچین به پذیرش آن توسط هولدرهای ATOM بستگی دارد.
از آن‌جایی که بلاکچین Cosmos تقریبا جدید است و تاحدی در مرحله توسعه قرار دارد، دیدگاه کلی آن در مورد آینده به صورت دقیق در whitepaper آن تعیین نشده است.
با این حال، خوشبتخانه با وجود به‌روز رسانی‌های انجام شده، این پروتکل اکنون می‌تواند با استفاده از متد ارتباطی IBC با سایر بلاک‌چین‌های بربستر Cosmos SDK ارتباط برقرار کند.
نتیجه گیری
این بلاکچین با توجه به شعار خود در همکاری بین بلاک‌چین‌های زیر مجموعه خود توانسته نوآوری جدیدی را در دنیای کریپتو ایجاد کند. با این حال، با توجه به مدل توکنومیک این پروژه، سرمایه‌گذاری بلند مدت در آن می‌تواند با ریسک‌هایی همراه باشد.
در هنگام سرمایه‌گذاری مهم‌ترین نکته‌ای که در مورد این ارز باید مورد بررسی قرار دهید، تورم آن است که از ضرب کوین‌های جدید نشات می‌گیرد. با توجه به غیرقابل پیش‌بینی بودن بازار، در صورت خارج شدن دارایی‌های بزرگ از حالت استیک، توکن این پروژه می‌تواند سقوط شدیدی را تجربه کند.
در حال حاضر نرخ سود استیک این پروژه برحسب APR سالیانه 16.73% برآورد می‌شود که به صورت میانگین 7.88% آن کارمزد استیکینگ است. شما با سرمایه‌گذاری حدود 1000 دلار در استیک این پروژه، ماهیانه 13.75$ کسب خواهید کرد که در مجموع سالیانه 167.26$ محاسبه می‌شود. البته برای استیک دارایی‌ها باید به یکی از کیف‌پول‌های این بلاکچین مراجعه کنید.
اگر به فکر توسعه بلاکچین خود هستید می‌توانید با استفاده از Cosmos SDK ظرف چند هفته، یک بلاکچین جدید ایجاد کنید. زبان برنامه نویسی مورد استفاده این SDK، زبان Golang است که طرفداران زیادی دارد.
قصد خرید یا فروش ارز دیجیتال در ایران را دارید؟ در این سایت می‌توانید با اطمینان و با چند کلیک خرید کنید: