سرویس IPFS مخفف عبارت InterPlanetary Firle System است که به صورت یک شبکه توزیع شده اشتراک P2P فایل عمل می‌کند. در واقع این سیستم را می‌توان ستون فقرات Web3 نامید.
به طور خلاصه، IPFS یک شبکه غیرمتمرکز P2P است که امکان اشتراک‌گذاری و تهیه نسخه پشتیبان از فایل‌ها و وبسایت‌هایی که روی آن قرار دارد را از طریق میزبانی آن‌ها در نود‌های مختلف فراهم می‌کند.
وقتی یک وبسایت از دسترس خارج می‌شود، دلیل اصلی آن ناتوانی سرویس میزبانی متمرکز مورد استفاده وبسایت در ارائه خدمات است. مثلا زمانی که هاست، سرور، دامنه یا حمله DDOS به مقصد سرویس‌های میزبانی شما رخ دهد، دسترسی به مشتریان و کاربران‌تان به وبسایت امکان پذیر نخواهد بود.
عناوین مطلب:
حتی برخی اوقات سانسور کشور‌ها و یا تحریم‌هایی که از سوی یک کشور اعمال می‌شود، می‌تواند نقش موثری در شکست کسب و کار شما داشته باشد.
اما شما چه کاری از دست‌تان بر می‌آید؟ این موضوع دقیقا به IPFS مربوط می‌شود، این سرویس با هدف ارائه راه حل برای چنین مشکلاتی ایجاد شده است.
همان‌طور که گفتیم این سرویس Web3 با استفاده از شبکه غیرمتمرکز P2P راه حل مناسبی را برای مشکلات سیستم‌های میزبانی متمرکز ارائه کرده است. در این مسیر IPFS از دسترسی به اینترنت آزاد توسط همه مردم اطمینان حاصل می‌کند.
البته این سرویس برای اهداف دیگری نیز قابل استفاده است. شما به عنوان یک کاربر می‌توانید فایل‌های دیجیتالی خود را در آن نگهداری کنید. توکن‌های غیرمثلی NFT نیز در این سرویس قابل ذخیره هستند.
سرویس IPFS دقیقا چیست؟
این سرویس توسط تیم Protocol Labs توسعه یافته است. سرویس IPFS از یک شبکه توزیع شده کامپیوتر‌ها برای میزبانی محتوا استفاده می‌کند.
در این سرویس به جای هدایت شما به یک محل خاص در اینترنت، سرویس IPFS لینکی در اختیار شما قرار می‌دهد که به محتوای شما متصل است.
محتوای آپلود شده می‌تواند در هر نود یا کامپیوتری در سراسر دنیا قرار گرفته باشد. اما تا زمانی که محتوای شما حداقل در یکی از این کامپیوتر‌ها میزبانی شده باشد، در دسترس و قابل دانلود خواهد بود.
IPFS چگونه کار می‌کند؟
فایل‌های آپلود شده روی این سرویس به قطعات کوچک‌تری تقسیم می‌شوند که این قطعات نیز سپس بین چندین کامپیوتر توزیع خواهند شد.
لینک‌های موجود در سرویس IPFS براساس رشته‌های متنی Hash یکتا ارائه می‌شوند که می‌توان از آن‌ها برای مکان‌یابی داده‌ها در نود‌های مختلف استفاده نمود. پس از مکان‌یابی، فایل‌های اشتراک‌گذاری شده از طریق اتصال P2P در اختیار کاربر قرار می‌گیرند. عملکرد این سرویس مشابه تکنولوژی BitTorrent است.
محتوا‌های بارگذاری شده در نود‌ها تغییر نمی‌کنند در غیر این صورت، عبارات Hash آن‌ها نیز تغییر خواهند یافت. با این حال این بدان معنا نیست که نمی‌توان فایل‌ها را ویرایش کرد، بلکه این سرویس از یک سیستم نسخه بندی فایل‌ها بهره می‌برد که در آن به شما اجازه می‌دهد نسخه جدیدی از یک فایل را که با دیگری ارتباط دارد، آپلود کنید.
در این روش، فایل‌های قبلی شما نیز همچنان پای برجا و سالم خواهند ماند.
چه کسانی از سرویس IPFS استفاده می‌کنند؟
در حال حاضر خدمات Web3 متنوعی در IPFS ارائه می‌شوند. در بین ده‌ها سرویس مختلف موجود در این سیستم اشتراک فایل، مهم‌ترین آن‌ها را بررسی می‌کنیم:
-
Filecoin: تیم Protocol Labs، سرویس اختصاصی ذخیره اطلاعات را با نام Filecoin عرضه کرده است. این سرویس تحت سیستم IPFS کار می‌کند و با ارائه پاداش‌های ارز دیجیتال (یک توکن با همین نام)، نود‌ها را به میزبانی فایل‌ها تشویق می‌کند.
-
Audius: یک سرویس غیرمتمرکز موسیقی که از سیستم IPFS برای میزبانی فایل‌های موسیقی استفاده می‌کند.
-
Pinata: سرویس Pinata یک سیستم میزبانی محتویات NFT است که از IPFS برای تهیه پشتیبان از کلکسیون‌های کریپتویی شرکای خود مانند Rarible و Sorare استفاده می‌کند.
-
OpenBazaar: یک پلتفرم P2P فروشگاهی که از IPFS بهره می‌برد.
-
Morpheus.Network: یک شبکه زنجیره تامین که از IPFS برای کاربری خود استفاده می‌کند.
بیشتر بخوانید: پروژه Audius، پلتفرم غیرمتمرکز پخش موسیقی بر پایه بلاک‌چین
در هنگام آپلود فایل چه اتفاقی رخ می‌دهد؟
زمانی که شما یک فایل را در این سرویس چه نود محلی خودتان و چه نود‌های شبکه آپلود کنید، فایل شما به قطعات کوچک‌تری تقسیم می‌شود.
سپس هر کدام به شکل کریپتو گرافی هش گذاری شده و یک اثر انگشت یکتا به نام شناسه محتوا (CID) دریافت می‌کنند. CID مانند یک عبارت شناسایی دائمی برای فایل شما عمل می‌کند.
زمانی که سایر نود‌های شبکه در پی فایل شما هستند، آن‌ها با استفاده از CID از سایر اجزای شبکه در مورد محل مرجع ذخیره محتوا سوال می‌کنند. وقتی آن‌ها محتوای شما را دانلود کنند، یک نسخه Cache از آن را ایجاد و به جمع ارائه کنندگان فایل شما می‌پیوندند.
یک نود می‌تواند محتوای شما را برای نگهداری دائم پین کند یا برعکس آن، در صورتی که محتوای شما مورد استفاده قرار نگیرد، برای صرفه جویی در فضا، آن را حذف خواهد کرد.
این بدان معناست که هر نود شبکه فقط محتوا‌هایی که بازدید زیادی دارند را ذخیره و ارائه می‌کنند. اما در کنار آن، نود‌ها فهرست اطلاعات فایل‌هایی که سایر نود‌ها ذخیره شده است را نیز در اختیار دارند، از این رو می‌توانند برای دریافت فایل‌ها و ارائه، به سراغ نود مورد نظر بروند.
اگر شما نسخه جدیدی از فایل‌تان را به IPFS آپلود کنید، هش شناسایی آن متفاوت خواهد بود، بنابراین فایل جدید، شناسه CID متفاوتی نیز دریافت می‌کند. عملکرد این سیستم به شکلی است که امکان دخالت یا سانسور در آن وجود ندارد.
با این حال نیاز نیست عبارت‌های طولانی CID را به حافظه خود بسپارید، IPFS می‌تواند آخرین نسخه از فایل شما را از طریق یک سیستم نام گذاری غیرمتمرکز به نام IPNS پیدا کند، علاوه‌بر آن، سرویس DNSLink نیز می‌تواند CID فایل شما را به نام‌های قابل خوانای DNS تغییر دهد.
چگونه از سرویس IPFS استفاده کنیم؟
برخی از مرورگر‌های وب از این شبکه به صورت بومی و بدون نیاز به هیچ پلاگین اضافه‌ای پشتیبانی می‌کنند. با این حال استفاده از این سرویس در سایر مرورگر فقط با استفاده از پلاگین‌ها امکان پذیر خواهد بود.
مرورگر‌های Brave و Opera به صورت مستقیم از لینک‌های IPFS پشتیبانی می‌کنند. در این مرورگر‌ها فقط کافیست لینک مرتبط با فایل خود را در IPFS وارد و به نود‌های آن دسترسی داشته باشید.
مرورگر Brave قابلیت ویژه‌ای در اختیار شما قرار می‌دهد که در آن شما می‌توانید از طریق Gateway عمومی یا حتی نود لوکال خودتان(در کامپیوترتان) به محتوای IPFS دسترسی داشته باشید. این ویژگی به شما این امکان را می‌دهد تا محتوای مورد نظر را بررسی و تایید کنید.
البته اگر نتوانستید محتوای مورد نظر را از دو لینک ارائه شده دریافت کنید، با مراجعه به این وبسایت، سایر لینک‌های موجود قابل استفاده هستند.
راه‌اندازی یک نود IPFS
آیا قصد دارید نود IPFS خود را برای میزبانی محتوا راه اندازی کنید؟ آسان‌ترین راه استفاده از IPFS Desktop است.
این برنامه از سمت تیم Protocol Labs توسعه داده شده و برای سیستم عامل‌های Windows، Mac و Ubuntu در دسترس است. از این رو، شما می‌توانید از همین حالا نود خودتان را راه اندازی کنید.
در کنار راه اندازی نود و نگهداری فایل‌ها، شما می‌توانید با نصب افزونه مرورگر IPFS Companion در مرورگر‌های Chrome، Edge، Brave، Firefox و Opera، به نود اجرا شده روی سیستم‌تان دسترسی داشته باشید.
این افزونه همچنین قابلیت آدرس دهی به شکل ipfs:// را میسر می‌کند. همان‌طور که گفته شد این قابلیت به صورت پیشفرض در اغلب مرورگر‌های وب پشتیبانی نمی‌شوند.
آینده IPFS چگونه است؟
سیستم IPFS با توجه به نقشه راه رسمی خود از اوایل سال 2020 تاکنون به روز نشده است.
Molly Mackinlay، مدیر پروژه IPFS در گیت‌هاب این پروژه اعلام کرده است که تیم او در حال کار بر روی افزایش قابلیت فنی پروژه است. همچنین یکپارچه سازی IPFS با مرورگر‌ها نیز از دغدغه دیگر تیم توسعه پروژه اعلام شده.
شاید جالب‌ترین قسمت ماجرا این است که تیم‌ها آن بر روی داستانی برای چرایی استفاده از IPFS نیز کار می‌کند.
نحوه ارائه و پرزنت IPFS اهمیت زیادی دارد. آن‌ها ضرورتا باید برروی نحوه استفاده از سرویس‌های IPFS برای همه گروه‌های کاربران با حداقل دانش پایه‌ای کار کنند. همچنین چالشی که مطرح می‌شود این است که چه تعداد از این کاربران مایل به ایجاد و مدیریت یک نود هستند و چه تعداد از آن‌ها مایل هستند به جای استفاده از لینک‌های آسان تحت وب ، از لینک شناسه محتوا‌های درهم (CID) بهره بگیرند؟
همان‌طور که ممکن است حدس زده باشید، استفاده از IPFS برای وبسایت‌های استاندارد، کار آسان و نرمی نخواهد بود. با این حال با گذشت زمان، این سرویس نیز مانند بسیاری از پلتفرم‌های Web3 بهبود پیدا می‌کند.
با اضافه شدن قابلیت پشتیبانی از لینک‌های بومی IPFS به مرورگر‌های امروزی، دسترسی پذیری آن نیز ارتقا چشمگیری را در پی خواهد داشت.
بیشتر بخوانید: نسل سوم اینترنت (وب ۳) چیست و چه تفاوتی با وب ۲ دارد؟
برای بهبود لینک‌های دسترسی IPFS، سرویسی به نام Unstoppable Domain وجود دارد که آدرس‌های با نام‌هایی که راحت‌تر در ذهن می‌مانند را برای اتصال به محتوای IPFS ارائه می‌دهد. با گذشت زمان ما شاهد افزایش یکپارچگی مرورگر‌های بیشتری با این سرویس هستیم.
در اوایل سال 2021 زمانی که تب و تاب توکن‌های NFT داغ شد، داستان‌های زیادی در مورد کسانی که توکن‌های NFT را خریداری کرده‌اند اما محتوای آن‌ها به دلیل نقص سرور و هاست‌های میزبانی شده، در دسترس نبودند به گوش می‌رسید.
این مسئله یکی از دلایل مهم برای تاکید بر وجود IPFS شد. با تهیه پشتیبانی از توکن‌های NFT در شبکه توزیع شده این سرویس، آن‌ها همیشه در دسترس خواهند بود. حتی هم اکنون یک وبسایت به طور اختصاصی این کار را انجام می‌دهد. که به دنبال آن، بازارچه‌هایی مانند OpenSea نیز این قابلیت را پیاده کرده‌اند.
بیشتر بخوانید: پلتفرم OpenSea یا Rarible؛ کدام بازار برای خرید و فروش NFT بهتر است؟
اما در کنار چنین خدماتی، تیم توسعه این پروژه بر روی توسعه هسته آن برای ارائه محصولات و موارد کاربری بیشتر تمرکز کرده است. پروژه Filecoin یکی از محصولات مهمی است که در پی توسعه و توجه Protocol Labs به IPFS ایجاد شده است.
سرویس IPFS برای اهداف متنوع و جالبی در تغذیه Web3 به کار رفته است. برای مثال یک سیستم رای گیری Snapshot وجود دارد که به هولدر‌های یک ارز بلاک‌چینی امکان می‌دهد در مورد پروپوزال‌های ارائه شده در داخل بستر سازمان خودگردان غیرمتمرکز (DAO) رای دهند.
بیشتر بخوانید: اسنپ شات (Snapshot)؛ پلتفرم رای‌گیری غیرمتمرکز + آموزش رای‌دهی
می‌توان این‌طور به آن نگاه کرد که رای گیری یکی از اجزای مهم اغلب پروژه‌های مالی یا دیفای محسوب می‌شود.
نتیجه گیری
بی شک سرویس IPFS یکی از ابزار‌های کاربردی در ذخیره فایل به شمار می‌رود. مهم‌ترین ویژگی سرویس IPFS، نگهداری از فایل‌ها به صورت غیرمتمرکز است که مانع از دست رفتن آن‌ها در شرایط حساس خواهد شد.
شما می‌توانید با آدرس‌هایی که از Hash تشکیل شده‌اند و با نصب افزونه این سرویس، به محتوای داخل آن دسترسی داشته باشید.
به خاطر داشته باشید که IPFS یک سرویس زیرساختی برای سایر سرویس‌های بنا شده روی آن است از این رو کاربران معمولی نمی‌توانند به راحتی از آن استفاده کنند. با این حال، شما همچنان می‌توانید نود خودتان را راه‌اندازی و در آن فایل آپلود کنید.
اما بارگذاری وبسایت و قرار دادن آن در دسترس عموم نیازمند دانش فنی بالا در حوزه شبکه و ابزار‌های IPFS خواهد داشت.
مقالات مرتبط:
قصد خرید یا فروش ارز دیجیتال در ایران را دارید؟ در این سایت می‌توانید با اطمینان و با چند کلیک خرید کنید: