شرح 3 الگوی مثلث در بورس (همراه استراتژی معاملات)

الگوی مثلث به طور کلی سه نوع دارد و یک الگوی نموداری متداول در تحلیل تکنیکال است که معامله‌گران باید به آن آگاه باشند.

در بین الگوهای قیمتی، انواع الگوی مثلث به چند دلیل حائز اهمیت هستند. مثلث‌ها کاهش نوسانات را در طول زمان نشان می‌دهند که در نهایت ممکن است دوباره افزایش یابد.

این مسئله، بینشی تحلیلی در مورد شرایط فعلی قیمت ارائه می‌کند و همچنین این که چه نوع شرایطی ممکن است در آینده پیش آید. الگوی مثلث (هم به هنگام شکل‌گیری و هم هنگامی که کامل می‌شود) می‌تواند نمایانگر فرصت‌های معاملاتی باشد.

در ادامه این مطلب به معرفی سه نوع الگوی مثلث می‌پردازیم و هر یک را توضیح می‌دهیم:

الگوی مثلث متقارن (symmetrical triangle)

الگوی مثلث متقارن هنگامی اتفاق می‌افتد که حرکات صعودی و نزولی قیمت دارایی، در طول زمان به ناحیه‌ای کوچکتر و کوچکتر محدود می‌شود.

در این الگو، هر چه به سمت جلو پیش می‌رویم، حرکت به سمت بالا و پایین محدودتر از قبل می‌شود و این حرکت نسبت به آخرین حرکت رو به بالا و پایین زیاد نیست.

به عبارت دیگر، در این الگو، نوسانات رو به بالا در نقطه‌ای پایین‌تر و نوسانات رو به پایین در نقطه‌ای بالاتر شکل می‌گیرد.

وصل کردن سقف نوسان‌های بالا با خط روند و کف نوسان‌های پایین با خط روند باعث ایجاد یک مثلث متقارن می‌شود؛ جایی که دو خط روند به سمت یکدیگر حرکت می‌کنند.

هنگامی که بتوان سقف دو نوسان بالا و کف دو نوسان پایین را به وسیله یک خط روند به یکدیگر متصل کرد می‌توان مثلث را رسم کرد.

از آنجا که قیمت در یک الگوی مثلث ممکن است چندین بار به سمت بالا و پایین حرکت کند، معامله‌گران معمولاً پیش از ترسیم خطوط روند صبر می‌کنند تا قیمت، سه نوسان بالا و پایین را شکل دهد.

در کاربرد واقعی، اغلب مثلث‌ها را می‌توان با روش‌های اندک متفاوتی رسم کرد. به عنوان مثال، تصویر بالا روش‌های مختلفی را نشان می‌دهد که ممکن است معامله‌گران مختلف یک الگوی مثلث را در این نمودار خاص یک دقیقه‌ای ترسیم کرده باشند.

الگوی مثلث افزایشی (ascending triangle)

یک مثلث افزایشی با نوساناتی که در سقف، به یک سطح قیمت مشابه می‌رسند تشکیل می‌شود.

هنگامی که یک خط روند با اتصال سقف نوسانات بالا ترسیم می‌شود، یک خط افقی ایجاد می‌کند. خط روندی که کف نوسان‌های رو به بالا را به هم متصل می‌کند، زاویه‌ای صعودی دارد که باعث ایجاد یک مثلث افزایشی می‌شود.

مطلب مرتبط: کاربرد خطوط روند در معاملات

نوسانات قیمت در حین شکل‌گیری و تکمیل این الگو، به یک ناحیه کوچکتر و کوچکتر محدود می‌شود اما در هر حرکت رو به بالا به یک سطح تقریباً یکسان می‌رسد.

یک مثلث افزایشی را هنگامی می‌توان ترسیم کرد که دو نوسان بالا و دو نوسان پایین با یک خط روند به یکدیگر متصل شوند.

الگوی مثلث کاهشی (descending triangle)

الگوی مثلثی کاهشی را می‌توان برعکس مثلث افزایشی دانست.

یک مثلث کاهشی از نوسانات رو به بالای پایین‌تر (سقف‌های نزولی) و نوسانات رو پایینی که به یک سطح قیمت مشابه می‌رسند (کف‌های افقی) تشکیل می‌شود.

هنگامی که یک خط روند در امتداد نوسانات رو به پایین (کف‌ها) مشابه ترسیم شود، یک خط افقی ایجاد می‌کند. خط روندی که نوسانات نزولی بالای مثلث را متصل می‌کند زاویه‌ای به سمت پایین دارد، و باعث ایجاد یک مثلث کاهشی می‌شود.

در این الگو، نوسانات قیمت به یک ناحیه کوچکتر و کوچکتر محدود می‌شود اما در هر حرکت رو به پایین به یک سطح تقریباً یکسان می‌رسد.

یک مثلث کاهشی را می‌توان هنگامی ترسیم کرد که دو نوسان رو به بالا و دو نوسان رو به پایین توسط یک خط روند به یکدیگر متصل شوند.

در واقع، هنگامی که شما بیش از دو نقطه برای اتصال داشته باشید، خط روند ممکن است به طور کامل و بی‌نقص کف‌ها و سقف‌ها را به یکدیگر متصل نکند. نباید انتظار داشت این خط‌ها به شکلی ایده‌آل به هم وصل شوند. صرفاً باید خطوط روندی را ترسیم کنید که به بهترین شکل، مطابق با عملکرد قیمت باشند.

بیشتر بخوانید: لیست الگوهای کلاسیک و بررسی کلیات آن‌ها

استراتژی شکست (Breakout Strategy)

استراتژی شکسته‌شدن قیمت را می‌توان در انواع مثلث استفاده کرد.

صرف نظر از این که مثلث افزایشی، کاهشی یا متقارن باشد، شیوه عمل بر اساس این استراتژی یکسان است.

به هنگام حرکت قیمت یک دارایی به بالاتر از خط روند بالایی یک مثلث، می‌توان وارد معامله خرید شد.

هنگامی که قیمت یک دارایی، به زیر خط روند پایینی مثلث نزول کرد، باید دست به فروش زد.

از آنجا که هر معامله‌گر ممکن است خطوط روند خود را اندکی متفاوت رسم کند، ممکن است نقاط ورود و خروج به معامله در بین معامله‌گران اندکی متفاوت باشد.

برای تشخیص شکست‌های واقعی و خروج قیمت از مثلث، هنگامی که قیمت در حال خروج از مثلث است، افزایش در حجم معاملات می‌تواند سیگنالی از معتبر بودن شکست باشد.

هدف این استراتژی، به دست آوردن سود به هنگام خروج و دور شدن قیمت از مثلث است.

اگر قیمت به سمت پایین‌تر از حمایت مثلث (خط روند پایین‌تر) بشکند، آنگاه معامله‌گر یک معامله فروش (Short کردن) آغاز می‌کند و حد ضرر خود را بالای نوسان بالای اخیر یا بالای مقاومت مثلث (خط روند بالاتر) قرار می‌دهد (در بورس تهران هنوز امکان short کردن وجود ندارد).

اگر قیمت بالاتر از مقاومت مثلث (خط روند بالاتر) شکسته شود، آنگاه معامله‌گر وارد معامله خرید می‌شود و حدضرر را کمی پایین‌تر از کف قیمت اخیر قرار می‌دهد.

برای خروج موفقیت‌آمیز از معاملات سودآور، برای معاملات خود حد سود تعیین کنید.

می‌توان حد سود را روی قیمتی قرار داد که معادل کل ارتفاع الگوی مثلث باشد. به عنوان مثال، اگر مثلث در قسمت قطور خود (ضلع چپ) 50 تومان ارتفاع داشت، آنگاه هدف سود را باید 50 تومان بالاتر از نقطه شکست قرار دهید.

حد سود، ساده‌ترین رویکرد برای خروج از یک معامله سودآور است. در نهایت، قیمت یا به حد ضرر یا به حد سود خواهد رسید.

بیشتر بخوانید: حد سود و ضرر (SL & TP) چیست و چگونه آن‌ها را تعیین کنیم؟

مشکل اینجاست که گاهی معامله ممکن است سود خوبی نشان دهد اما به نقطه حد سود نرسد. برای این شرایط و برای جلوگیری از سوخت شدن سودها، معامله‌گران باید معیارهای بیشتری به استراتژی خروج از معاملات اضافه کنند.

مثلاً تعیین کنند که اگر قیمت، روندی خلاف پوزیشن اتخاذ شده آغاز کرد، از معامله خارج شوند.

استراتژی پیش‌بینی

شکل پیشرفته‌تر این استراتژی، پیش‌بینی تشکیل مثلث و مسیر نهایی شکست قیمت است.

با فرض پیش‌بینی تشکیل الگوی مثلث و پیش‌بینی مسیر آینده شکست، معامله‌گران اغلب می‌توانند معاملاتی با سود احتمالی بسیار خوب در مقایسه با میزان ریسک به دست آورند.

فرض کنید یک مثلث شکل می‌گیرد و یک معامله‌گر معتقد است که قیمت در نهایت آن را شکسته، از آن خارج شده و به سمت بالا حرکت خواهد کرد.

در این مورد، معامله‌گر می‌تواند به جای صبر کردن برای شکست، نزدیک به حمایت مثلث خرید کند.

با خرید نزدیک به کف مثلث، معامله‌گر با قیمت بسیار بهتری وارد معامله می‌شود و با تعیین حد ضرر در ناحیه زیر مثلث، میزان ریسک معامله کم خواهد بود.

اگر قیمت به سمت بالا شکسته شود، همان روش یکسانی که برای هدف‌گذاری شرح داده بودیم را می‌توان به عنوان هدف قیمت تعیین کرد.

معامله‌گری که پیش‌دستی می‌کند و قبل از شکست مثلث وارد معامله می‌شود، به خاطر اینکه قیمت ورود به معامله پایین‌تر است، از معامله‌گری که منتظر شکست مثلث است سود بیشتری از بازار می‌گیرد.

برای استفاده از «استراتژی پیش‌بینی» یک مثلث باید حداقل سه بار با حمایت یا مقاومت برخورد کند، به این علت که در سومین (یا آخرین) برخورد با حمایت یا مقاومت است که معامله‌گر می‌تواند معامله‌ای انجام دهد.

دو نوسان اول تنها برای ترسیم مثلث استفاده می‌شوند. بنابراین، برای ایجاد سطوح بالقوه حمایت و مقاومت و انجام معامله در یکی از آن‌ها، قیمت باید حداقل سه مرتبه به آن سطح برخورد کند.

اندازه پوزیشن و مدیریت ریسک

چه از الگوهای مثلثی استفاده کنید و چه از سایر روش‌ها، در ترید همیشه از یک حد ضرر استفاده کنید.

حتی اگر قیمت شروع به حرکت به نفع شما کند، می‌تواند در هر زمانی بازگشت داشته باشد (در ادامه این مطلب از بورسینس، بخش شکست کاذب را ببینید).

داشتن حد ضرر به معنای کنترل ریسک است. اگر دارایی در جهت پیش‌بینی‌شده شما پیشرفت نکند، در صورت داشتن حد ضرر، با کمترین ضرر از معامله خارج می‌شوید.

داشتن حد ضرر به معامله‌گر اجازه می‌دهد تا اندازه ایده‌آل پوزیشن (مبلغی که وارد معامله می‌کند) را انتخاب کند. اندازه پوزیشن تعداد سهام (بازار سهام)، لات‌ها (بازار فارکس)، یا قراردادهایی (بازار معاملات آتی) است که در یک معامله به کار گرفته می‌شود.

برای محاسبه اندازه ایده‌آل پوزیشن، ببینید که تا چه اندازه حاضرید برای یک معامله ریسک کنید.

معامله‌گران حرفه‌ای به طور معمول یک درصد (یا کمتر) از کل موجودی حساب خود را در هر معامله ریسک می‌کنند. یک درصد از حساب خود را محاسبه کنید. به عنوان مثال، اگر کل سرمایه بورسی شما 120 میلیون تومان است، می‌توانید تا 1.2 میلیون در هر معامله ریسک کنید.

پس از آگاهی به این موضوع، تفاوت بین قیمت‌های ورود و حد ضرر خود را در نظر بگیرید.

به عنوان مثال، اگر نقطه ورود شما به یک سهم 1500 تومان و حد ضرر شما 1350 تومان باشد، پس ریسک شما 150 تومان در هر سهم خواهد بود.

برای محاسبه تعداد سهامی که می‌توانید در هر معامله داشته باشید، 1.2 میلیون تومان (حداکثر ریسک) را تقسیم بر 150 تومان (ریسک به ازای هر سهم) کنید. به این ترتیب شما می‌توانید اندازه پوزیشن خود را تا 8,000 سهم انتخاب کنید.

این حداکثر مقداری است که شما می‌توانید وارد معامله کنید تا ریسک‌تان در معامله تقریباً معادل یک درصد از موجودی کل حساب‌تان باشد.

اگر سرمایه‌تان رقم بالایی است، مطمئن شوید در سهمی وارد می‌شوید که معاملات آن حجم کافی دارد. اگر اندازه پوزیشن خود را نسبت به بازاری که در آن معامله می‌کنید بیش از اندازه بزرگ بگیرید، در معرض ریسک عدم‌نقدشوندگی قرار می‌گیرید.

شکست‌های کاذب (False Breakouts)

شکست‌های کاذب مشکل اصلی هستند که معامله‌گران هنگام معامله بر اساس الگوهای مثلث‌ یا هر الگوی قیمتی دیگری با آن مواجه‌ می‌شوند.

یک شکست کاذب هنگامی اتفاق می‌افتد که قیمت بالاتر از مثلث رفته و سیگنال یک شکست را می‌دهد اما سپس در مسیر عکس بازگشت می‌کند و حتی ممکن است از طرف دیگر مثلث بشکند و خارج شود.

شکست‌های کاذب بخشی از معاملات هستند و ممکن است منجر به ضرر در معاملات شوند. نباید در مواجهه با شکست‌های کاذب دلسرد شوید.

تمام شکست‌ها کاذب نیستند و شکست‌های کاذب در حقیقت می‌توانند به معامله‌گران کمک کنند تا معامله را بر اساس استراتژی پیش‌بینی (که شرح دادیم) انجام دهند.

اگر در یک معامله نیستید و قیمت در مسیری مخالف آنچه انتظار داشتید دچار شکستی کاذب شد، فوراً وارد معامله شوید!

به عنوان مثال، فرض کنید مثلثی شکل می‌گیرد و ما بر اساس تحلیل خود از عملکرد قیمت آن محدوده انتظار داریم که قیمت در نهایت به سمت بالای مثلث شکسته شود.

اما این اتفاق نمی‌افتد و قیمت اندکی پایین‌تر از مثلث رفته و سپس به شکلی تهاجمی به سمت مثلث برگردد. در این صورت، می‌توانید وارد یک معامله خرید شوید و حد ضرر را دقیقاً در زیر کف اخیر قرار دهید. از آنجا که حرکت قیمت به سمت پایین شکست می‌خورد، بسیار محتمل است که قیمت سعی کند از مثلث خارج شده و به بالاتر از آن رشد کند.

سوالات متداول

سخن آخر

الگوی مثلث از الگوهای متداول قیمتی است که در نمودارها به‌وفور یافت می‌شود.

دانستن نحوه تفسیر و معامله کردن با الگوهای مثلث‌ مهارت خوبی است؛ زیرا این الگوها رایج هستند و در نمودارهای قیمت بسیار مشاهده می‌شوند. با این حال، ممکن است هر روز و در تمام دارایی‌ها اتفاق نیفتند.

معامله‌گران کوتاه‌مدت، اغلب احتیاج به طیف گسترده‌تری از استراتژی‌ها دارند و نه فقط الگوهای مثلث. مفاهیمی که در این مقاله مورد بحث قرار گرفت را می‌توان برای معامله با سایر الگوهای نموداری نیز به کار گرفت، مانند محدوده‌های رنج، گوه‌ها (wedges) و کانال‌ها.

پیش از اقدام به معامله این الگوها با پول واقعی، تشخیص، ترسیم و معامله با الگوهای مثلث‌ را با معاملات مجازی تمرین کنید. به این ترتیب می‌توانید قبل از این که سرمایه خودتان را دچار ریسک کنید، مطمئن شوید که از توانایی کسب سود با تحلیل و تشخیص انواع الگوی مثلث برخوردارید.

مقالات مرتبط:

• قیمت کف یعنی چی