رتبه‌بندی اقتصادی کشورهای جهان

تولید ناخالص داخلی یا GDP، معیاری است که با آن می‌توان کل ارزش کالاها و خدمات تولیدشده درون مرزهای یک کشور را اندازه گرفت. این معیار در یک دوره مشخص (معمولاً یک ساله) در نظر گرفته می‌شود.

در بیشتر نقاط جهان، تولید ناخالص داخلی در قسمت‌های مختلف چرخه‌های اقتصادی دچار نوسان می‌شود اما نکته جالب این است که با وجود همه این فراز و نشیب‌ها، بزرگ‌ترین اقتصادهای جهان کمابیش ثابت هستند و جایگاه خود را به‌راحتی از دست نمی‌دهند.

در این مطلب به رتبه بندی اقتصادی کشورهای جهان می پردازیم و 20 اقتصاد برتر دنیا را معرفی می کنیم. با ما همراه باشید.

نکات کلیدی

• تولید ناخالص داخلی یا GDP، برابر با کل ارزش کالاها و خدمات تولیدشده درون مرزهای یک کشور در یک دوره مشخص است.
• بیشترین رشد اقتصادی دنیا (بزرگ‌ترین اقتصاد دنیا) متعلق به ایالات متحده آمریکاست و کشور چین دومین اقتصاد بزرگ جهان را دارد.
• اقتصاد ایالات متحده با بعضی تهدیدات روزافزون در قالب نابرابری اقتصادی، افزایش هزینه‌های بهداشت و حمایت اجتماعی و زیرساخت‌های در حال فرسودگی روبروست.

بزرگترین اقتصادهای جهان

1. ایالات متحده

تولید ناخالص داخلی اقتصاد آمریکا از تمام کشورهای جهان بیشتر است و به همین دلیل در رتبه بندی اقتصادی کشورهای جهان جایگاه اول را به خود اختصاص داده است.

مهم‌ترین عامل برای رسیدن به این میزان از تولید ناخالص داخلی در اقتصاد آمریکا، بخش خدمات است. صنایع مالی، املاک، بیمه، خدمات حرفه‌ای و کسب‌وکار و حوزه سلامت، در این دسته قرار می‌گیرند.

با مراجعه سایت نماینده تجاری ایالات متحده آمریکا (United States Trade Representative) می‌توان به این موضوع پی برد که اقتصاد ایالات متحده به دلیل عواملی مانند حجم عظیم تولید ناخالص داخلی، تجارت جهانی گسترده، نوآوری و فناوری، نیروی کار ماهر و بازار سرمایه قوی، به عنوان یکی از قدرتمندترین اقتصادهای جهان شناخته می‌شود. این عوامل به ایالات متحده اجازه می دهد تا از مزیت های نسبی خود بهره مند شود و کالاها و خدمات جدیدی تولید کند که باعث رشد اقتصادی می‌شود.

اقتصاد آمریکا نسبتاً باز است و این مسئله باعث انعطاف سرمایه‌گذاری در کسب‌وکار و جذب سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی به داخل کشور می‌شود.

این کشور قدرت غالب ژئوپلیتیک جهان است و به عنوان دارنده اولین ارز ذخیره جهان (reserve currency)، می‌تواند بدهی خارجی قابل توجهی را مدیریت کند و به میزان زیادی مقروض باشد.

اقتصاد آمریکا جلودار تکنولوژی در بسیاری از صنایع است اما این کشور با بعضی تهدیدات روزافزون در قالب نابرابری اقتصادی، افزایش هزینه‌های بهداشت و حمایت اجتماعی و زیرساخت‌های در حال فرسودگی روبروست.

2. چین 

کشور چین دومین رتبه بزرگترین اقتصادهای جهان را دارد.

این کشور از نظر تولید ناخالص داخلی اسمی دومین کشور جهان و از نظر شاخص برابری قدرت خرید، اولین اقتصاد جهان است.

رشد سالانه اقتصاد چین به طور مستمر بیشتر از رشد سالانه اقتصاد آمریکاست و به همین دلیل، چین در مسیر تبدیل شدن به بزرگ‌ترین اقتصاد دنیا در سال‌های پیش‌روست. 

---

چین در طی چهار دهه گذشته اقتصاد خود را باز کرده است و در نتیجه چنین تصمیمی، توسعه اقتصادی و استانداردهای زندگی در این کشور به‌شدت پیشرفت کرده است. 

دولت به‌مرور نظام کشاورزی و صنعتی اشتراکی را برچید و اجازه انعطاف بیشتری به قیمت‌های بازار و خودمختاری بیشتری به کسب‌وکارها، تجارت داخلی و خارجی داد و سرمایه‌گذاری در این کشور جهش کرد. 

این عامل به علاوه سیاست صنعتی تشویق تولید داخلی، چین را به بزرگ‌ترین صادرکننده جهان تبدیل کرده است. 

با وجود تمام مزیت‌هایی که اقتصاد چین از آن‌ها برخوردار است، این کشور با چالش‌هایی جدی روبروست. از جمله این موارد می‌توان به سالخوردگی سریع جمعیت و تخریب جدی محیط زیست اشاره کرد. 

اگر میخواهید بدانید که چین چطور در 45 سال گذشته به دومین اقتصاد برتر جهان تبدیل شده است این ویدیو را ببینید:

3. ژاپن

در رتبه بندی اقتصادی کشورهای جهان، ژاپن جایگاه سوم را داراست.

این کشور مدت‌ها به عنوان دومین اقتصاد بزرگ دنیا شناخته می‌شد اما در نهایت چین توانست جای آن را بگیرد و از آن زمان تا به حال، جایگاه سوم را برای خود حفظ کرده است.

همکاری قوی بین بخش دولت و صنعت در ژاپن و پیشرفت فناوری، این کشور را به یک اقتصاد صادرات‌محور و تولیدکننده بزرگ تبدیل کرده است.

بسیاری از کسب‌وکارهای بزرگ ژاپنی به صورت شبکه‌ای از شرکت‌ها که پیوندی درونی با یکدیگر دارند، سازمان یافته‌اند. به این شبکه درهم‌تنیده کسب‌وکارها در ژاپن کایرتسو (keiretsu) گفته می‌شود. 

پس از دهه 1990 میلادی و در اثر رکورد بزرگ جهانی، رشد اقتصادی ژاپن تحت سیاست‌های نخست‌وزیر سابق این کشور، شینزو آبه (Shinzo Abe) با مشکل روبرو شده است.

ژاپن از نظر منابع طبیعی کشوری فقیر محسوب می‌شود و به واردات انرژی وابسته است؛ به‌خصوص پس از تعطیلی صنعت انرژی هسته‌ای که پس از حادثه فوکوشیما در سال 2011 اتفاق افتاد، این مسئله تشدید شده است. 

یکی دیگر از مشکلاتی که اقتصاد ژاپن با آن دست‌وپنجه نرم می‌کند، روند سریع پیری جمعیت است که بسیاری از متغیرهای اقتصادی را به طرز قابل توجهی تحت تاثیر قرار می‌دهد. 

همه این‌ها باعث شده‌اند که ژاپن نتواند مسیر تبدیل شدن به دارنده بیشترین رشد اقتصادی را به قوت سابق ادامه دهد و دچار رکود شود. 

4. آلمان

در بین بزرگترین اقتصادهای جهان آلمان جایگاه چهارم را دارد. به علاوه آلمان اولین اقتصاد بزرگ اروپاست.

این کشور، بزرگ‌ترین صادرکننده وسایل نقلیه، ماشین‌آلات، مواد شیمیایی و سایر کالاهای تولیدی و کارخانه‌ای است و نیروی کار بسیار با مهارتی دارد.

با این حال، آلمان هم با چالش‌های جمعیتی برای رشد اقتصاد خود روبروست.

نرخ باروری پایین باعث سخت‌تر شدن جایگزینی نیروی کار سالخورده می‌شود و میزان بالای مهاجرت به این کشور، سیستم رفاه اجتماعی آن را با مشکل روبرو می‌کند.

بیشتر بخوانید: لیست کشورهای جهان اول و دوم و سوم

5. هند 

کشور هند پنجمین اقتصاد بزرگ دنیا را دارد.

با توجه به جمعیت بسیار زیاد هند، کمترین تولید ناخالص داخلی سرانه (تولید ناخالص داخلی تقسیم بر تعداد جمعیت) در این فهرست به این کشور تعلق دارد.

اقتصاد هند ترکیبی از مزرعه‌داری سنتی روستایی و صنایع دستی، در کنار صنعت مدرن و کشاورزی مکانیزه در حال رشد این کشور است. 

هند یکی از صادرکنندگان بزرگ خدمات تکنولوژی و برون‌سپاری کسب‌وکار است و بخش خدمات این کشور، سهم بزرگی از تولید اقتصادی آن را تشکیل می‌دهد. 

با آزادسازی اقتصاد هند در دهه 1990، رشد اقتصادی این کشور اوج گرفته است اما مقررات‌گذاری نامنعطف، فساد گسترده و فقر مزمن، چالش‌هایی بر سر راه رشد و گسترش اقتصاد این کشور هستند.

6. بریتانیا 

بریتانیا جایگاه ششم در رتبه بندی اقتصادی کشورهای جهان را دارد.

اقتصاد این کشور بیشتر از همه توسط بخش گسترده خدمات، به‌خصوص حوزه‌های مالی، بیمه و خدمات کسب‌وکار هدایت می‌شود.

روابط تجاری گسترده این کشور با قاره اروپا، پس از تصویب برگزیت (Brexit) بسیار پیچیده شده است (برگزیت یک همه‌پرسی در بریتانیا در سال 2016 بود که در نتیجه آن، این کشور از اتحادیه اروپا خارج شد).

از تاریخ 31 ژانویه سال 2020، بریتانیا به طور رسمی دیگر به عنوان یکی از اعضای اتحادیه اروپا شناخته نمی‌شود اما همچنان مذاکرات ادامه‌داری بر سر روابط تجاری بین بریتانیا و اتحادیه اروپا در جریان است. 

7. فرانسه

در رتبه بندی بیست اقتصاد برتر دنیا فرانسه جایگاه هفتم را به خود اختصاص داده است.

گردشگری از صنایع بسیار مهم این کشور محسوب می‌شود و فرانسه هر ساله بیشترین گردشگران را در مقایسه با کشورهای دیگر جهان به سمت خود جذب می‌کند.

فرانسه دارای اقتصادی مختلط است که کسب‌وکارهای خصوصی و نیمه‌خصوصی زیادی دارد که در طیف وسیعی از صنایع فعالیت می‌کنند.

با این حال، همچنان دولت در بعضی صنایع کلیدی مانند دفاع و تولید برق، دخالت گسترده‌ای دارد.

تعهد دولت فرانسه برای دخالت در اقتصاد با هدف افزایش برابری اجتماعی، همچنین باعث ایجاد چالش‌هایی برای اقتصاد می‌شود. 

بازار کار انعطاف‌ناپذیر، نرخ بالای بیکاری و میزان بالای بدهی عمومی در مقایسه با سایر کشورهای پیشرفته، از جمله این چالش‌های اقتصادی محسوب می‌شود.

8. ایتالیا

در بین کشورهای دارنده بیشترین رشد اقتصادی، ایتالیا جایگاه هشتم بیشترین تولید ناخالص داخلی و سومین اقتصاد بزرگ ناحیه یورو را به خود اختصاص داده است. 

اقتصاد ایتالیا و میزان توسعه‌یافتگی این کشور، در مناطق مختلف آن تفاوت قابل توجهی دارد.

شمال این کشور دارای اقتصادی پیشرفته و صنعتی بوده و جنوب آن شامل مناطق توسعه‌نیافته است. 

اقتصاد ایتالیا به دلیل مشکلاتی مانند بدهی عمومی بسیار بالا، سیستم قضایی ناکارآمد، بخش بانکی ضعیف، بازار کار ناکارا به همراه بیکاری چشمگیر جوانان و بزرگ بودن بخش زیرزمینی اقتصاد، رشد کند و آهسته‌ای دارد.

9. کانادا

در رتبه بندی اقتصادی کشورهای جهان کانادا رتبه نهم را دارد.

بخش استخراج انرژی کانادا بسیار توسعه‌یافته است و این کشور، سومین ذخایر اثبات‌شده نفتی در جهان را دارد.

کانادا همچنین از بخش تولیدی و خدماتی فوق‌العاده‌ای برخوردار است که بیشتر در مناطق حومه‌ای نزدیک مرزهای ایالات متحده مستقرند.

روابط آزاد تجاری کانادا با آمریکا باعث شده‌اند که هر ساله، سه‌چهارم صادرات کانادا به سوی ایالات متحده باشد.

روابط نزدیک تجاری کانادا با آمریکا به این معناست که این کشور تا حد زیادی به طور موازی با بزرگ‌ترین اقتصاد جهان رشد کرده است.

10. برزیل

اقتصاد برزیل دهمین اقتصاد بزرگ جهان است.

برزیل پس از رکود شدید اقتصادی در سال 2017، اصلاحات اقتصادی بیشتری برای بهبود وضعیت کشور انجام داد.

اقتصاد برزیل عمدتا از طریق استخراج مواد معدنی و انرژی، تولید هواپیما و خودرو و صادرات قهوه و دانه سویا انجام می‌شود.

حکومت دموکراتیک، حقوق زنان، رفتار پلیس و امنیت عمومی از جمله مسائل عمومی در برزیل است که افراد زیادی را جذب خود کرده است.

11. روسیه

روسیه توانسته رتبه یازده را در بین بزرگترین اقتصادهای جهان از آن خود کند. روسیه کشوری است که از سرمایه‌داری بازار آزاد پیروی می‌کند؛ به عبارت دیگر، قیمت کالاها و خدمات در این کشور، بر اساس تقاضا و عرضه کالا و خدمات تعیین می‌شود.

صادرات نفت، گاز، مواد معدنی و فلزات نقش مهمی در رشد اقتصادی روسیه دارند. در حال حاضر، این کشور به دلیل جنگ با اوکراین با بحران جدی روبه‌رو است که موجب شده تحریم‌ها و مجازات اقتصادی زیادی را پشت سر بگذارد.

12. کره جنوبی

اقتصاد کره جنوبی و قرارگیری آن در دسته کشورهایی که از بیشترین رشد اقتصادی برخوردارند، یکی از داستان‌های موفقیت قرن بیستم است.

امروزه این کشور جای پای خود را به عنوان یک اقتصاد پیشرفته و صنعتی محکم کرده است.

کشور کره جنوبی با سیاست رشد اقتصادی صادرات‌محور خود و تسلط مجتمع‌های بزرگ کسب‌وکار آن که به «chaebols» شهرت دارند، شناخته می‌شود.

این کشور در دهه‌های اخیر شبکه‌ای از توافقات تجارت آزاد ایجاد کرده است که شامل 58 کشور دنیا می‌شود. این کشورها بیش از سه‌چهارم تولید ناخالص داخلی جهان را پوشش می‌دهند.

کره جنوبی تولیدکننده و صادرکننده بزرگ محصولات الکترونیکی، تجهیزات ارتباط از راه دور (telecommunications) و وسایل نقلیه موتوری است. 

کره جنوبی با وجود چنین پیشرفت‌هایی، با همان چالش‌هایی روبروست که بسیاری از کشورهای توسعه‌یافته با آن روبرو هستند. از جمله این مشکلات، رشد آهسته و سالخوردگی نیروی کار است.

13. استرالیا 

در بیست اقتصاد برتر دنیا استرالیا رتبه 13 را دارد. استرالیا به عنوان یک اقتصاد داخلی باز و آزاد و با توافقنامه‌های تجاری در سراسر جهان شناخته می‌شود. 

منابع طبیعی فراوان و صادرات محصولات کشاورزی، از جمله منابع اصلی رشد اقتصادی در این کشور است. 

14. مکزیک 

چهاردهمین اقتصاد بزرگ جهان به کشور مکزیک تعلق دارد. این کشور در 30 سال گذشته، از نظر صنعت تولید پیشرفت چشمگیری داشته است.

صادرات وسایل نقلیه، لوازم الکترونیکی مصرفی، محصولات کشاورزی، نفت و قطعات خودرو سهم قابل توجهی در رشد مکزیک دارند.

15. اسپانیا 

رتبه بعدی در رتبه بندی اقتصادی کشورهای جهان، متعلق به کشور اسپانیا است. اسپانیا مدت زیادی به دلیل رکود شدید آسیب دیده بود که بعد از آن، فرآیند سرمایه‌گذاری خارجی را آغاز کرد و توانست صادرات خود را افزایش دهد. 

ماشین‌سازی و صادرات مواد غذایی از عوامل اصلی رشد اقتصادی اسپانیا به شمار می‌رود. 

16. اندونزی 

اندونزی بزرگترین اقتصاد جنوب شرقی آسیاست. 

سهم عمده اندونزی در رشد اقتصادی مربوط به صادرات نفت، محصولات کشاورزی و زغال سنگ است. 

همچنین، بحران چشمگیری که در زندگی اجتماعی مردم این کشور وجود دارد، تنها به دلیل فساد دولتی و کمبود زیرساخت‌ها به وجود می‌آید.

17. هلند 

اقتصاد هلند در هفدهمین رتبه از لیست بزرگترین اقتصادهای جهان قرار دارد. همچنین این کشور به دارا بودن بهترین مرکز حمل و نقل تجاری در جهان مشهور است.

 از نقاط اصلی رشد اقتصادی هلند می‌توان به بخش مالی و صادرات محصولات کشاورزی در این کشور اشاره کرد. 

از جمله مسائل اصلی که میان مردم هلند وجود دارد، افزایش هزینه زندگی و تغییرات اقلیمی است.

18. عربستان سعودی

علاوه بر این که عربستان جزو بهترین اقتصادهای دنیا است؛ به عنوان بزرگترین کشور صادرکننده نفت جهان نیز شناخته می‌شود.

بنا به تحلیل‌های مختلف صادرات نفت تنها منبع رشد اقتصادی این کشور است.

19. ترکیه

کشور ترکیه با دارا بودن بخش خدمات و صنعت بزرگ خود، یک اقتصاد باز محسوب می‌شود. 

پتروشیمی، تولید خودرو و الکترونیک از عوامل مهم رشد اقتصادی ترکیه هستند. 

20. سوئیس 

در نهایت؛ بیستمین اقتصاد بزرگ جهان متعلق به کشور سوئیس است. همچنین سوئیس به دلیل وجود بازار کار بسیار ماهر خود در میان مردم جهان شهرت بسیاری دارد.

خدمات مالی و بخش تولید با فناوری پیشرفته از عوامل اصلی رشد اقتصادی سوئیس به شمار می‌روند. 

بزرگترین اقتصاد جهان کدام کشور است؟

همانطور که گفتیم؛ شاخص تولید ناخالص داخلی (GDP) مهم‌ترین معیار برای سنجش اقتصاد کشور است.

بر اساس آخرین داده‌های موجود از بانک جهانی، در حال حاضر ایالات متحده آمریکا با تولید ناخالص داخلی بیش از 26 تریلیون دلار در سال 2023، بهترین و بزرگترین اقتصاد جهان است.

شایان ذکر است که رتبه کنونی ممکن است در سال‌های آینده دچار تغییر شود و کشورهایی مانند چین یا ژاپن بتوانند جای آمریکا را بگیرند.

بیشترین رشد اقتصادی در سال 2022

تولید ناخالص داخلی از مهم‌ترین معیارهای سنجش سطح توسعه‌یافتگی اقتصادی کشورهاست.

با این حال، «رشد اقتصادی» به معنای فنی آن، به درصد افزایش یا کاهش تولید در دو دوره متفاوت است.

برای مثال اگر اقتصادی در یک سال 20 واحد کالا و خدمات تولید کند و در سال بعد این میزان به 30 برسد، این اقتصاد 50 درصد رشد را تجربه کرده است.

کشورهای مختلف جهان ممکن است در یک سال رشد اقتصادی قابل توجهی را تجربه کنند و در سال بعد، دچار رکود و افت اقتصادی شوند.

این نوسانات گسترده و بی‌ثباتی‌های اقتصادی باعث می‌شوند که بسیاری از این کشورها، در دسته کشورهایی با بیشترین رشد اقتصادی قرار نگیرند. علت این است که رشد آن‌ها مستمر نیست و در دوره طولانی حفظ نمی‌شود.

در مقابل، کشورهایی که در این فهرست از آن‌ها نام برده شد، برای مدت قابل توجهی توانسته‌اند رشد مداوم خود را حفظ کنند و به اقتصادهای بزرگ دنیا تبدیل شوند.

بنابراین بیشترین رشد اقتصادی در یک سال مشخص، معیار خوبی برای سنجش قدرت اقتصادی کشورها نیست. زیرا ممکن است اقتصاد کشوری در یک سال 20 درصد کوچک شود و در سال بعد 35 درصد رشد کند.

چنین کشوری که از ثبات اقتصادی برخوردار نبوده و دچار تلاطم شدید است، نمی‌تواند رشد و توسعه اقتصادی مناسبی را تجربه کند.

بیشترین رشد اقتصادی کشورها به آن‌هایی تعلق دارد که با افزایش بهره‌وری خود و قدم گذاشتن در مسیر تولید و صنعتی شدن، مسیر توسعه اقتصادی را به طور باثبات و باتداوم طی می‌کنند.

در تصویر زیر فهرستی از کشورهایی را که در سال 2022 بیشترین رشد اقتصادی را تجربه کرده‌اند، مشاهده می‌کن

همانطور که می‌بینید، تقریباً هیچ یک از کشورهای حاضر در این فهرست، در دسته کشورهای مهم از نظر اقتصادی قرار نمی‌گیرند.

سوالات متداول

جمع‌بندی

در این مقاله بزرگترین اقتصادهای جهان را معرفی کردیم.

همزمان با شوک‌های واردشده به اقتصاد جهانی و گذراندن چرخه‌های مختلف اقتصادی، نوسانات قابل توجهی در سطح تولید کشورهای مختلف دیده می‌شود اما این نوسانات در حدی نیست که جایگاه بزرگ‌ترین اقتصادهای دنیا دائماً بین کشورها عوض شود.

سال‌هاست که آمریکا و چین و ژاپن برترین و رشدیافته‌ترین اقتصادهای جهان را دارند و جایگاه خود را به عنوان کشورهایی با بیشترین رشد اقتصادی حفظ کرده‌اند.

علاوه بر این؛ در سال پیش رو، عدم اطمینان اقتصادی زیادی وجود دارد. بسیاری از کارشناسان یک رکود کوتاه‌مدت را پیش بینی می‌کنند. برخی کارشناسان اقتصادی بر این باورند که چین روند رکود اقتصادی خود را کاهش خواهد داد.

اگر این پیش‌بینی محقق شود، کشور چین می‌تواند در آینده نزدیک بخش بزرگ‌تری از تولید ناخالص داخلی جهانی را در اختیار داشته باشد.