ارزش خالص (Net Worth) چیست؟ + 3 راهکار برای افزایش آن

ارزش خالص یا net worth، میزان دارایی‌ها (assets) منهای بدهی‌ها (liabilities) است.

به بیان ساده‌تر، اختلاف بین آن چیزی که مالک آن هستید و آن چیزی که بدهکارید، ارزش خالص نامیده می‌شود.

اگر دارایی‌هایتان از بدهی‌هایتان بیشتر باشد، ارزش خالص دارایی شما مثبت خواهد بود و در مقابل، اگر بدهی‌های شما بیشتر از دارایی‌هایتان باشد، این شاخص منفی خواهد بود.

ارزش خالص دارایی، یک دید کلی و سریع از وضعیت مالی در آن لحظه به ما می‌دهد. اگر امروز آن را برای دارایی‌های خودتان محاسبه کنید، نتیجه نهایی تمام درآمدهایی که تا این لحظه کسب کرده‌اید و همه آنچه که تا به حال هزینه کرده‌اید را خواهید دید.

درست است که صرفاً دانستن عدد ارزش خالص دارایی هم برای ما مفید است (برای مثال اگر در مسیر نادرست باشید، می‌تواند به شما هشدار بدهد و اگر در مسیر صحیح باشید، عملکرد شما را تایید کند)، اما دنبال کردن آن در طی زمان، دید معنادارتری از وضعیت مالی به ما می‌دهد.

اگر ارزش خالص دارایی به صورت دوره‌ای محاسبه شود، می‌توان آن را مثل یک گزارش مالی دید. چنین کاری باعث می‌شود که بتوانیم وضعیت فعلی مالی خود را ارزیابی کنیم و بفهمیم که برای دست‌یابی به اهداف مالی‌مان چه باید بکنیم.

بیشتر بخوانید: تفاوت دارایی ثابت با دارایی جاری چیست؟

مروری بر نکات مهم

• ارزش خالص دارایی برابر با میزان دارایی‌ها منهای میزان بدهی‌هاست. به بیان دیگر، این عدد تفاوت بین آن چیزی که داریم و آن چیزی که باید بپردازیم را به ما نشان می‌دهد.
• دارایی‌ها شامل سرمایه‌گذاری‌ها، حساب‌های بانکی، حساب‌های کارگزاری، صندوق‌های بازنشستگی، املاک و چیزهای شخصی مثل خودرو یا جواهرات است.
• بدهی‌ها شامل وام‌های رهنی (mortgage [وامی که برای خرید یک دارایی مثل خانه دریافت شده و خود آن دارایی به عنوان وثیقه وام گرو گذاشته می‌شود.])، وام (loan)، بدهی کارت اعتباری (credit card debt)، وام دانشجویی (student loan [وام‌هایی که برای پرداخت شهریه و هزینه‌های تحصیلی به دانشجویان داده می‌شود]) و هر نوع بدهی دیگر می‌شود.
• دانستن خالص ارزش دارایی می‌تواند در ارزیابی وضعیت مالی فعلی و برنامه‌ریزی برای آینده کمک‌مان کند.
• ارزش خالص دارایی نوسان می‌کند اما با این حال ارزش هر روزه آن نیست که اهمیت دارد، بلکه روند کلی مهم است. در حالت ایده‌آل، با بالاتر رفتن سن، این ارزش هم باید بیشتر شود.
• با دانستن وضعیت مالی می‌توان دید آگاهانه‌تری به هزینه‌ها داشت، برای گرفتن تصمیمات خوب و درست آماده‌تر بود و با احتمال بیشتری به اهداف مالی کوتاه‌مدت و بلندمدت دست یافت.

ارزش خالص دارایی (NAV)

دارایی‌های شما شامل هر چیز با ارزشی هستند که مالک آن هستید و می‌توانید آن را به پول نقد تبدیل کنید.

چیزهای نامشهود مثل شبکه ارتباطات شخصی هم بعضی اوقات به عنوان دارایی در نظر گرفته می‌شوند.

از سوی دیگر بدهی‌های شما شامل وام‌ها، وام‌های رهنی، بدهی کارت اعتباری، هزینه‌های درمانی و پزشکی و وام‌های دانشجویی هستند. اختلاف بین ارزش کل دارایی‌ها و بدهی‌ها، برابر با ارزش خالص دارایی‌هاست.

یکی از چالش‌های محاسبه Net Worth دارایی این است که به دارایی‌هایتان ارزش دقیق و درستی نسبت دهید.

این مسئله اهمیت زیادی دارد که وقتی دارایی‌های خود را ارزش‌گذاری می‌کنید، در برآورد ارزش آن محتاط و محافظه‌کار باشید؛ در غیر این صورت، برآورد و محاسبات‌تان از ثروتی که دارید، غیرواقع‌گرایانه و بیش از میزان واقعی خواهد بود.

به عنوان نمونه، احتمالاً خانه‌تان ارزشمندترین دارایی شماست و تاثیر چشمگیری بر وضعیت مالی شما دارد. تعیین دقیق ارزش خانه‌تان، می‌تواند شما را در محاسبه واقع‌گرایانه ارزش خالص دارایی کمک کند. برای انجام این کار می‌توانید خانه خود را با خانه‌های مشابهی که اخیراً در منطقه مورد سکونت‌تان فروخته شده‌اند مقایسه کنید یا از راهنمایی یک مشاور املاک خبره و کاربلد استفاده نمایید.

بر سر این موضوع کمی بحث وجود دارد که وقتی می‌خواهیم خالص ارزش دارایی را محاسبه کنیم، آیا خانه‌ای که محل سکونت خودمان است هم باید به عنوان دارایی در نظر بگیریم یا خیر. بعضی از متخصصان مالی معتقدند سرمایه داخل خانه و ارزش بازاری خانه هر کسی باید به عنوان دارایی‌های او در نظر گرفته شوند؛ چون می‌توان همه این‌ها فروخت و به پول نقد تبدیل کرد.

از طرفی، بقیه متخصصان باور دارند که حتی اگر صاحب خانه بابت فروش خانه‌اش پولی بگیرد، باز باید آن مبلغ را برای خرید یا اجاره خانه دیگری خرج کند. این یعنی پول نقد دریافتی او، خود به یک بدهی جدید تبدیل می‌شود که همان هزینه تعویض خانه و خرید یا اجاره خانه جدید است.

البته در این حالت هم در صورتی که ارزش خانه فروخته‌شده از خانه جدید بیشتر بوده باشد، اختلاف ارزش آن‌ها را می‌توان به عنوان دارایی در نظر گرفت.

نکته مهم: با توجه به این که به آسانی می‌توان دچار خطا شد و ارزش دارایی‌ها را بیش از واقع ارزیابی کرد، بهتر است که به صورت محافظه‌کارانه، عمداً به سمت مخالف حرکت کنید. یعنی برای مثال ارزش خانه خود را کمتر از آنچه که فکر می‌کنید درست است، ارزیابی کنید.

ارزش خالص دارایی چه معنایی دارد؟

ارزش خالص دارایی می‌تواند چیزهای زیادی به شما بگوید. اگر این عدد منفی باشد به این معنی است که بدهی شما بیشتر از دارایی‌تان است.

اگر Net Worth دارایی عددی مثبت بود، دارایی‌تان از بدهی‌تان بیشتر است. برای مثال اگر دارایی شما برابر با 200,000 دلار و بدهی‌تان برابر با 100,000 دلار باشد، ارزش خالص دارایی شما مثبت و برابر با 100,000 دلار خواهد بود (100,000$ = 100,000$ – 200,000$).

ارزش خالص دارایی هم مثل بازار سهام دچار نوسان می‌شود. با این حال، باز هم مثل بازار سهام، در اینجا هم روند کلی است که اهمیت دارد. در حالت ایده‌آل، هر چه سن ما بالاتر می‌رود، خالص ارزش دارایی‌مان هم بیشتر می‌شود؛ چون وام و بدهی‌هایمان را می‌پردازیم، در خانه‌مان سرمایه جمع می‌کنیم، دارایی‌های بیشتری می‌خریم و…..

این عادی است که در آینده، وقتی که برای درآمد دوره بازنشستگی خود شروع به مصرف از طریق پس‌اندازها و سرمایه‌گذاری‌هایتان می‌کنید، ارزش خالص دارایی‌تان کاهش یابد.

با توجه به این که شرایط مالی و اهداف هر کسی با دیگری تفاوت دارد، تعیین یک میزان ایده‌آل ارزش خالص دارایی که برای همه صدق کند و مناسب باشد، کار دشواری است.

در عوض هر شخص خودش باید Net Worth ایده‌آل خود را مشخص کند و تعیین نماید که می‌خواهد در آینده نزدیک و بلندمدت به کجا برسد. اگر نمی‌دانید که چگونه باید این کار را انجام دهید یا از کجا شروع کنید، می‌توانید از فرمول زیر استفاده کنید.

بعضی از افراد برای تعیین Net Worth هدف خود این فرمول را به کار می‌برند:

برای مثال فرد 50 ساله‌ای که درآمد ناخالص سالانه‌اش برابر با 75,000 دلار است، می‌تواند طبق همین فرمول، ارزش خالص دارایی هدف خود را 375,000 دلار تعیین کند.

البته نباید از این مسئله این‌طور برداشت کرد که ارزش خالص دارایی هر فرد 50 ساله باید همین مقدار باشد. از این فرمول می‌توان صرفاً به عنوان نقطه شروع استفاده کرد.

بسته به سبک زندگی و اهدافی که هر شخص دارد، ممکن است Net Worth ایده‌آل او بسیار بیشتر یا بسیار کمتر از قالبی باشد که بالاتر توضیح داده شد.

اهمیت Net Worth در چیست؟

وقتی وضعیت و روند مالی خود را به صورت کاملاً واضح و مشخص در صورت‌های ارزش خالص خود ببینید، مجبور به روبرو شدن با واقعیت خواهید بود.

با مرور و بازبینی گزارش‌های ارزش خالص خود در طی زمان، می‌توانید ببینید که کجا ایستاده‌اید و چگونه می‌توانید به جایی که می‌خواهید برسید. وقتی در مسیر درست قرار گرفته باشید (یعنی در مسیر کاهش بدهی‌ها و افزایش دارایی‌ها باشید)، این کار می‌تواند تشویق‌تان کند و اگر در مسیر درستی نباشید، می‌تواند به شما هشدار بدهد.

برای قرار گرفتن در «مسیر درست» باید به موارد زیر توجه کنید:

1. هوشمندانه خرج کنید

دانستن ارزش خالص دارایی‌تان به این دلیل مهم است که کمک‌تان می‌کند تا بفهمید در چه جاهایی بیش از حد پول خرج می‌کنید. صرف این که پول‌تان به خرید چیزی می‌رسد دلیل نمی‌شود که آن را بخرید.

قبل از این که چیزی را بخرید، این را در نظر بگیرید که به آن نیاز دارید یا صرفاً آن را می‌خواهید؛ این‌گونه از تلنبار شدن بدهی‌های غیرضروری جلوگیری خواهید کرد.

برای کاهش هزینه‌ها و بدهی‌های غیرضروری، باید بیشتر مخارج شما شامل نیازهایتان باشد. این نکته را هم به خاطر داشته باشید که ممکن است هزینه‌های خود را به غلط توجیه کرده و خواسته‌های خود را به عنوان نیازهایتان جا بزنید.

برای مثال ممکن است یک جفت کفش 3 میلیون تومانی نیاز شما را به کفش برطرف کند اما یک کفش ارزان‌تر هم می‌تواند این کار را بکند و در عین حال شما را از نظر مالی در جهت درست نگه دارد.

2. بدهی‌هایتان را بدهید

بازبینی دارایی‌ها و بدهی‌ها، می‌تواند در برنامه‌ریزی برای پرداخت و کاهش بدهی‌ها کمک‌تان کند.

برای مثال اگر در یک صندوق درآمد ثابت سالانه حدود 20% بازده دریافت می‌کنید و در عین حال اقساط وامی با بهره 20% را می‌پردازید، می‌توانید از سود سرمایه‌گذاری خود در صندوق برای پرداخت اقساط وام‌تان استفاده کنید.

اگر در انجام چنین کاری تردید دارید، می‌توانید از قبل حساب‌وکتاب لازم را انجام دهید و ببینید که انجام چنین کاری برایتان منطقی است یا خیر. در این صورت، عدم دسترسی به پول نقدتان را هم در نظر داشته باشید (ممکن است در شرایط اضطراری آن را نیاز داشته باشید).

3. پس‌انداز و سرمایه‌گذاری کنید

درگیر بودن با اعداد و ارقام ارزش خالص دارایی می‌تواند به شما برای پس‌انداز و سرمایه‌گذاری انگیزه بدهد. اگر در صورت‌های ارزش خالص دارایی‌تان ببینید که در مسیر درستی برای رسیدن به اهداف مالی خود قرار دارید، برای ادامه دادن به مسیرتان تشویق می‌شوید.

در مقابل، اگر در ارزش خالص دارایی‌تان جایی برای پیشرفت ببینید (برای مثال اگر ببینید که در طی زمان دارایی‌تان در حال کاهش و بدهی‌تان روبه‌رشد بوده است)، این موضوع می‌تواند به شما انگیزه تغییر داده و به پس‌انداز و سرمایه‌گذاری تشویق‌تان کند.

سوالات پرتکرار درباره ارزش خالص

در این قسمت به برخی سوالات پرتکرار درباره ارزش خالص دارایی می‌پردازیم و پاسخی خلاصه به آن‌ها می‌دهیم.

تفاوت درآمد خالص و ارزش خالص دارایی چیست؟

اگر برای کسی کار کنید یا خودتان کسب‌وکاری را اداره کنید، درآمد خواهید داشت. درآمد خالص، درآمد هر کسی پس از کسر مالیات و پرداخت هزینه‌هایی مثل بیمه است. این با ارزش خالص دارایی که برابر کل دارایی‌ها منهای بدهی‌هاست، تفاوت دارد.

هر چند وقت باید ارزش خالص را محاسبه کرد؟

هیچ قانونی در این باره وجود ندارد. برای بعضی افراد، محاسبه Net Worth در هر فصل انتخاب مناسبی است و برای برخی دیگر، محاسبه سالانه گزینه بهتری خواهد بود. بعضی از مشاوران مالی توصیه می‌کنند که بعد از یک خرید یا فروش اساسی، مثل خانه یا خودرو، ارزش خالص دارایی را دوباره محاسبه کنید.

ارزش خالص نقدشونده چیست؟

ارزش خالص نقدشونده (liquid net worth)، بخشی از ارزش خالص است که اگر یک روز نیاز باشد، به‌راحتی بتواند به پول نقد تبدیل شود. ارزش خالص نقدشونده در مقابل دارایی‌هایی مثل جواهرآلات و ملک قرار می‌گیرد که برای نقد شدن به مقداری زمان نیاز دارند.

حرف آخر

ارزش خالص دارایی نشانگر بسیار مناسب و کارآمدی از وضعیت مالی است و با بررسی و بازبینی مستمر آن در طی زمان، می‌توانیم از آن بیشترین بهره را ببریم.

Net Worth محدودیت‌هایی هم دارد اما در عین حال از بهترین ابزاری است که می‌توانیم برای سنجش وضعیت کلی مالی‌مان به کار ببریم. این ابزار می‌تواند به ما بگوید که در مسیر درستی هستیم یا برای دست‌یابی به اهداف مالی خود در برخی موارد نیاز به بهبود و اصلاح داریم.

شما در بورس، علاوه بر خرید و فروش سهام:

• می‌توانید در دارایی‌هایی مانند طلا و مسکن سرمایه‌گذاری کنید
• در صندوق‌های سرمایه گذاری بدون ریسک، سود ثابت بگیرید

برای شروع سرمایه‌گذاری، افتتاح حساب رایگان را در یکی از کارگزاری‌ها انجام دهید:

نام شرکت	ویژگی‌ها	امتیاز	لینک ثبت‌نام
کارگزاری آگاه	باشگاه مشتریان با جایزه نرم‌افزار معاملاتی پیشرفته دریافت اعتبار معاملاتی خرید آنلاین صندوق‌ سرمایه‌گذاری ثبت‌نام آنلاین برای کد بورسی

برای سرمایه‌گذاری و معامله موفق، نیاز به آموزش دارید. خدمات آموزشی زیر از طریق کارگزاری آگاه ارائه می‌شود:

نام خدمات	ویژگی‌ها	لینک ثبت‌نام
دوره‌های آموزش تحلیل تکنیکال	دوره‌های حضوری + غیرحضوری شناخته‌شده‌ترین اساتید در سطح مقدماتی، متوسط و پیشرفته ارائه مدرک معتبر گذراندن دوره