از آن جایی که ارزهای دیجیتال باعث شدند بلاکچین شناخته شوند، شاید بسیاری از ما با سایر استفاده‌های بلاکچین آشنایی نداشته باشیم. حتی بیتکوین که به عنوان ارزشمندترین ارز دیجیتال بازار شناخته می‌شود، تنها قسمت بسیار کوچکی از توانایی‌های بلاکچین را نشان می‌دهد.
در این مطلب با ما همراه باشید تا با بلاکچین به عنوان یک مفهوم جدید و فارغ از ارزهای دیجیتال بیشتر آشنا شویم.
بلاکچین چیست؟
بلاکچین یک شبکه گسترده از سیستم‌ها و کاربران متصل به یکدیگر است که به لطف غیر متمرکز بودن، کنترل آن در دست شخصی خاصی نیست. این شبکه علی رغم آزادی عمل بسیار بالا، نظارت دقیقی بر روی تراکنش‌های انجام شده دارد.
از آن جایی که سرعت عملیات و محاسبه این شبکه بالا است، برای انجام انواع عملیات بسیار مناسب است. به لطف کاربرانی که به شبکه متصل هستند، فضای بلاکچین کاملاً غیر متمرکز بوده و از بسیاری از قید و بند‌ها آزاد است.
بلاکچین بدون ارزهای دیجیتال چه کاربردی دارد؟
با وجود این که ارزهای دیجیتال جزو بسیار مهمی از بلاکچین و فناوری امروزی محسوب می‌شوند، اما ارزهای دیجیتال همه ماجرا نیستند.
بلاکچین بستر بسیاری مناسبی برای نگهداری انواع دارایی اعم از توکن‌های غیر مثلی یا همان NFT ها است. علاوه بر این، برای بسیاری از امور مالی آنلاین می‌توان از بلاکچین استفاده کرد و از آنجایی که امنیت بسیار بالایی دارد، می‌تواند یک روش پرداخت آنلاین سریع و ایمن برای دنیای امروزی یا حتی آینده ما باشد.
تا به امروز نیز بسیاری از قابلیت‌های تراکنش‌های آنلاین اعم از قراردادهای هوشمند، سیستم شهرت (Reputation System)، سرویس‌های عمومی، IoT یا اینترنت اشیا و سرویس‌های امنیتی به لطف بلاکچین فراهم شده است که بسیاری از نرم افزارها و پروژه‌های مختلف از آن‌ها استفاده می‌کنند.
بیشتر بخوانید: کاربرد بلاکچین در هویت دیجیتال
به صورت کلی چنان چه ارزهای دیجیتال را از بلاکچین بگیریم، بلاکچین به عنوان یک فضای ایمن و غیر متمرکز برای ذخیره اطلاعات در نظر گرفته می‌شود؛ اطلاعاتی که به صورت کامل و دقیق توسط شبکه رصد شده و میان تعداد بی شماری از کاربران در گردش هستند.
پس بلاکچین به عنوان یک فضا برای ذخیره دارایی‌های دیجیتال شناخته می‌شود؛ اما آیا بلاکچین بدون ارزهای دیجیتال، کاربردی دارد؟ پاسخ به این سؤال ممکن است کمی پیچیده باشد.
بلاکچین پتانسیل بسیار بالایی برای جایگزین شدن با کسب و کارهایی دارد که امنیت و اعتماد خود را بر روی اشخاص ثالث یا سیستم‌های متمرکز بنا نهاده‌اند اما این که چقدر طول می‌کشد تا بلاکچین بتواند علاوه بر دنیای ارزهای دیجیتال، جایگاه خود را در سایر حوزه‌های مرتبط پیدا کند مسئله بسیار مهمی است.
آیا بلاکچین بدون ارز دیجیتال کار می‌کند؟
برای پاسخ دادن به این سؤال باید ابتدا با دو مفهوم «بلاک‌چین‌های عمومی» و «بلاک‌چین‌های خصوصی» آشنا شویم.
بلاک‌چین‌های عمومی بلاک‌چین‌هایی هستند که ورود به آن‌ها برای عموم آزاد است و تمامی افراد بدون کسب اجازه می‌توانند به این بلاک‌چین‌ها وارد شده و در آن‌ها مشارکت داشته باشند.
در این حالت، یک بلاکچین غیر متمرکز تشکیل می‌شود همانند بلاکچین بیتکوین. در مواردی نیز بسته به مکانیسم اجماع شبکه، برخی از کاربران برای مشارکت در شبکه و کمک به عملکرد بهتر آن با انجام محاسبات، پاداشی در قالب توکن بومی شبکه دریافت می‌کنند.
از آنجایی که بیتکوین پاداش خوبی را به مشارکت کنندگان (اصطلاحاً ماینر)های خود می‌دهد، امروزه هزاران کامپیوتر قدرتمند در سراسر جهان مشغول حل معادلات بیتکوین و انجام تراکنش‌های آن هستند تا بتوانند پاداشی در قالب بیتکوین دریافت کنند. چنان چه این ماینر‌ها تصمیم به قطع فعالیت بگیرند، تمامیت شبکه بیتکوین زیر سؤال رفته و امنیت آن تضعیف می‌شود.
بلاک‌چین‌های خصوصی، برعکس بلاک‌چین‌های عمومی تنها به افراد خاصی که به آن دعوت شده باشند اجازه ورود می‌دهند. در این حالت بلاکچین متمرکز بوده و توسط یک ارگان، گروه یا فرد مشخص کنترل می‌شود.
به صورت کلی، بلاک‌چین‌های عمومی بدون ارز دیجیتال قابلیت کار کردن ندارند اما بلاک‌چین‌های خصوصی می‌توانند با راحتی بدون نیاز به ارز دیجیتال به کار خود ادامه دهند چرا که در غالب موارد هدف از طراحی و ساخت بلاک‌چین‌های خصوصی، ذخیره دارایی و تبادل آن نیست.
نمونه‌های بلاک‌چین‌های عمومی در بازار امروزی فراوان هستند از بیتکوین و اتریوم گرفته تا پالیگان و کاردانو تمامی این بلاک‌چین‌ها عمومی هستند. از جمله موفق‌ترین بلاک‌چین‌های خصوصی می‌توان به هایپرلجر (Hyperledger) و کوردا (Corda) اشاره کرد.
هایپرلجر که توسط کمپانی لینوکس طراحی و ساخته شده است، امروزه حدود 100 عضو دارد که تمامی آن‌ها جزو مهره‌های اصلی بزرگ‌ترین شرکت‌های بین‌المللی هستند. هایپرلجر اگرچه ارزهای دیجیتال را ساپورت نمی‌کند اما به اعضای خود اجازه می‌دهد تراکنش‌های تجاری مبتنی بر اعتماد را با استفاده از بلاکچین انجام دهند.
کوردا که توسط کمپانی R3 ساخته شده است، به کمپانی‌ها اجازه می‌دهد یک شبکه تراکنش داخلی مخصوص به خود داشته باشند. این شبکه خصوصی برای کار کردن نیازی به ارز دیجیتال نخواهد داشت چرا که توسط سازمان‌های متمرکز اداره می‌شود.
آیا می‌توان بدون خرید ارز دیجیتال، روی بلاکچین سرمایه‌گذاری کرد؟
به صورت کلی هیچ راه مستقیمی برای سرمایه‌گذاری روی بلاکچین وجود ندارد اما چنان چه تمایلی به خرید ارزهای دیجیتال ندارید، می‌توانید روی پروژه‌های مبتنی بر بلاکچین سرمایه‌گذاری کنید.
تکنولوژی بلاکچین به دلیل قابلیت‌های جالبی که دارد، در بسیاری از صنایع برای افزایش سرعت تراکنش‌ها، بهبود کیفیت خدمات، تقویت سیستم‌های امنیتی و افزایش شفافیت استفاده می‌شود. چنانچه قصد دارید روی بلاکچین سرمایه‌گذاری کنید باید به سراغ شرکت‌هایی مانند IBM بروید که از بلاکچین به عنوان یک سرویس (BaaS- Blockchain as a service) استفاده می‌کنند.
برای سرمایه‌گذاری در چنین شرکت‌هایی، باید نسبت به خرید سهام آن‌ها اقدام کرد. خرید سهام در چنین کشور‌هایی به دلیل تحریم‌های اعمال شده علیه کشور ما، و قوانین کشورهای مبدا برای خرید سهام آن‌ها، به مراتب سخت‌تر از خرید ارزهای دیجیتالی است که به راحتی از طریق صرافی‌های داخلی قابل خرید و فروش هستند.
فارغ از این که به صورت مستقیم یا غیر مستقیم روی بلاکچین سرمایه‌گذاری می‌کنید، باید خطراتی مانند نقص‌های نرم افزاری شبکه، خطاهای انسانی و هارد فورک (Hard Fork) را نیز در نظر گرفته و هیچ گاه بیش از توان خود روی یک دارایی سرمایه‌گذاری نکنید.
بلاکچین علی رغم عملکرد بسیار خوبی که دارد و کمک‌های بسیاری که به صنایع مختلف کرده است، همانند سایر حوزه‌های سرمایه‌گذاری، خطرات خاص خود را نیز دارد.
آیا قراردادهای هوشمند بدون بلاکچین امکان‌پذیر هستند؟
قراردادهای هوشمند عملاً جزئی از بلاکچین هستند و بدون بلاکچین امکان اعمال قراردادهای هوشمند وجود نخواهد داشت. این قراردادها که توافق‌های خودکار را با استفاده از بلاکچین و بدون نیاز به شخص ثالث اعمال می‌کنند، امروزه به یکی از مهم‌ترین اجزای تراکنش‌های مالی تبدیل شده‌اند.
سیستم‌های دیتابیس نیز همانند قراردادهای هوشمند می‌توانند بعضی کارها را خود مختار انجام دهند اما اطلاعاتی که این سیستم‌ها ذخیره می‌دهند قابل تغییر است و یک سیستم با داشتن دسترسی‌های کافی می‌تواند بعضی اطلاعات ذخیره شده را به صورت کلی از شبکه حذف کند. اما در قراردادهای هوشمند، اطلاعات غیرقابل تغییر هستند.
در نتیجه، برای اعمال قراردادهای هوشمند همیشه به بلاکچین نیاز خواهد بود تا تمامی اطلاعات به صورت صحیح در شبکه ذخیره شده، غیر قابل تغییر بوده و امنیت بالایی داشته باشند. متأسفانه بیتکوین که در واقع مهم‌ترین ارز دیجیتال موجود در بازار است، درحال حاضر از قراردادهای هوشمند پیچیده محروم بوده و نمی‌تواند از آن‌ها استفاده کند.
سوالات متداول
بلاکچین چیست؟
تعدادی بلاک که به هم متصل شده‌اند، یک زنجیره به نام بلاکچین را تشکیل می‌دهند. بلاکچین اطلاعات ضروری مانند تراکنش‌ها، قراردادها و معاملات را در خود ذخیره می‌کند. علاوه بر این، بلاکچین غیرقابل دست‌کاری و تغییر است و هیچ کسی نمی‌تواند آن را کنترل کند.
آیا بلاکچین بدون ارزهای دیجیتال کار می‌کند؟
به صورت کلی، بلاک‌چین‌های عمومی بدون ارز دیجیتال قابلیت کار کردن ندارند اما بلاک‌چین‌های خصوصی می‌توانند با راحتی بدون نیاز به ارز دیجیتال به کار خود ادامه دهند چرا که در غالب موارد هدف از طراحی و ساخت بلاک‌چین‌های خصوصی، ذخیره دارایی و تبادل آن نیست.
آیا بدون خرید ارز دیجیتال می‌توان روی بلاکچین سرمایه‌گذاری کرد؟
برای سرمایه‌گذاری روی بلاکچین بدون خرید ارز دیجیتال باید به سراغ شرکت‌هایی مانند IBM بروید که از بلاکچین به عنوان یک سرویس (BaaS-Blockchain as a service) استفاده می‌کنند و نسبت به خرید سهام آن‌ها اقدام کنید. خرید سهام چنین کشور‌هایی به دلیل تحریم‌های اعمال شده علیه کشور ما، و قوانین کشورهای مبدأ برای خرید سهام آن‌ها، به مراتب سخت‌تر از خرید ارزهای دیجیتالی است که به راحتی از طریق صرافی‌های داخلی قابل خرید و فروش هستند.
سخن آخر
بلاک‌چین‌ها که امروزه یکی از شناخته شده‌ترین نام‌های دنیای تکنولوژی محسوب می‌شوند، پایه و اساس بسیاری از قابلیت‌های جدید هستند؛ از ارزهای دیجیتال گرفته تا نرم افزارهای غیر متمرکز و قراردادهای هوشمند همگی به لطف بلاکچین پدید آمده‌اند.
اگرچه ارزهای دیجیتال جزئی جدایی ناپذیر از بلاکچین هستند اما تنها بخشی از آن محسوب می‌شوند و بلاک‌چین‌ها توانایی انجام کارهای زیادی دارند. حتی اگر ارزهای دیجیتال را از بلاکچین بگیریم، باز هم نمی‌توان منکر توانایی بالایی آن‌ها در محاسبات و امنیت مثال زدنیشان شد.
قصد خرید یا فروش ارز دیجیتال در ایران را دارید؟ در این سایت می‌توانید با اطمینان و با چند کلیک خرید کنید: