اگر شما هم جزو آن افرادی هستید که به مباحث موجود در زمینه تمرکززدایی بلاک‌چین علاقه دارید، پس احتمالا درباره ضریب ناکاموتو چیزهایی شنیده‌اید.
ممکن است که در ابتدا این مفهوم بسیار پیچیده به نظر برسد؛ اما اگر آن را به خوبی درک کنید، بسیار ساده خواهد بود.
در این مقاله، هر آنچه که باید در مورد ضریب ناکاموتو باید بدانید را برای شما شرح خواهیم داد تا به راحتی بتوانید از آن در تصمیم‌گیری‌های مالی خود استفاده کنید.
ضریب ناکاموتو چیست؟
ضریب ناکاموتو، برای اندازه‌گیری میزان تمرکززدایی شبکه‌های بلاک‌چینی کاربرد دارد. این ضریب، حداقل تعداد نودهای مورد نیاز جهت ایجاد اختلال در یک شبکه بلاک‌چینی را نشان می‌دهد.
ضریب ناکاموتو برای اولین بار در سال 2017، توسط بالاجی سرینیواسان (Balaji Srinivasan) مدیر ارشد فناوری سابق کوین‌بیس ارائه شد. درست است که این ضریب به نام ساتوشی ناکاموتو، بنیانگذار بیت‌کوین نام‌گذاری شده است، اما فقط برای شبکه بیت‌کوین کاربرد ندارد؛ بلکه می‌توان از آن برای تجزیه و تحلیل انواع بلاک‌چین‌ها نیز استفاده کرد.
بیشتر بخوانید: بیت‌کوین، میراث ارزشمند ساتوشی ناکاموتو!
سرینیواسان در طرح اولیه خود سعی داشت که با یک روش کمی، میزان غیرمتمرکز بودن یک سیستم را به طور دقیقی اندازه‌گیری کند. روش اولیه‌ای که پیشنهاد داده بود، از ترکیب ضریب جینی (Gini coefficient) و منحنی لورنز (Lorenz curve) به دست می‌آمد.
این ضرایب به عنوان ابزاری در بررسی نابرابری و عدم یکنواختی در یک مباحث اقتصادی به کار می‌روند؛ اما سرینیواسان، ایده استفاده از آن‌ها را در مفاهیم تمرکززدایی بلاک‌چین ارائه کرد. در حقیقت ضریب ناکاموتو، از ترکیب ضریب جینی و منحنی لورنز به دست آمده است.
ضریب بالا به این معنی است که یک بلاک‌چین به سختی می‌تواند مختل شود؛ زیرا غیرمتمرکزتر است. در عین حال؛ ضریب پایین به این معنی است که یک سیستم به شدت متمرکز است و خطر اختلال در آن بسیار بالاست.
بیشتر بخوانید: خطرات موجود در داده‌های متمرکز و راهکار بلاک‌چین برای آن
نحوه محاسبه ضریب ناکاموتو در یک بلاک‌چین چگونه است؟
ضریب ناکاموتو، مانند فرمول‌های ساده نیست و کمی پیچیدگی در محاسبه آن وجود دارد. در یک تعریف اولیه؛ ضریب ناکاموتو یعنی حداقل نودهایی که در یک سیستم بلاک‌چینی می‌توانند کنترل کل سیستم را به دست آورده و آن را مختل کنند.
چندین تکنیک مختلف وجود دارد که ممکن است هنگام محاسبه این ضریب، به کارتان بیاید. شما باید فرمول‌های ضریب ناکاموتوی خود را براساس نوع موقعیتی که می‌خواهید تحلیل کنید، انتخاب نمایید.
اول از همه، لازم است تا حداقل حد آستانه برای تصاحب یک شبکه را تعیین کنید. یعنی چه مقدار از هر سیستم بلاک‌چینی برای ایجاد تغییر در آن مورد نیاز است؟
همانطور که می‌دانید، معمولا عدد استاندار 51 درصد است؛ اما ممکن است در برخی از سیستم‌های بلاک‌چینی، توافق 60 یا 70 درصدی برای تغییر در شبکه نیاز باشد. بنابراین؛ فرض می‌کنیم که در فرمول ضریب ناکاموتو، حداقل حد آستانه همان 51 درصد است.
بیشتر بخوانید: حمله 51% چیست؟
در مرحله بعدی؛ شما باید راه‌هایی که در آن، هر نوع زیرسیستم بلاک‌چینی به خطر می‌افتد را شناسایی کنید. سرینیواسان در این مورد معتقد است که هر بلاک‌چین را می‌توان به 6 زیرسیستم جداگانه تقسیم و ضریب ناکاموتو را برای هرکدام از آن‌ها محاسبه کرد.
این 6 زیرسیستم عبارتند از: ماینینگ، کلاینت، توسعه‌دهندگان، مبادلات، نودها و مالکان. هریک از این زیرسیستم‌ها، داده‌های آماری خاص خود را دارند که باید آن‌ها را در نظر بگیرید.
در ادامه به تعریف هریک از زیرسیستم‌های معرفی شده می‌پردازیم:
- ماینینگ: میزان پاداشی که کاربران برای ماینینگ در مدت زمان معینی دریافت می‌کنند.
- کلاینت: تعداد کاربران مشخص برای هر کلاینت
- توسعه‌دهندگان: تعداد تعهداتی که توسعه‌دهندگان انجام می‌دهند.
- مبادلات: حجم مبادلات انجام شده در مدت زمان معین
- نودها: توزیع نود در کل جهان
- مالکان: توزیع آدرس‌های فردی
اگر این اطلاعات را با کمک منحنی لورنز به شکل یک گراف رسم کنید؛ تعداد موجودیت‌هایی که برای رسیدن به حداقل درصد آستانه جهت ایجاد اختلال در سیستم لازم است را پیدا خواهید کرد. این عدد، همان ضریب ناکاموتو برای تعیین میزان تمرکززدایی بلاک‌چین است.
برای درک بهتر ضریب ناکاموتو، به یک مثال توجه کنید. فرض کنید؛ شما باید برای در نظر گرفتن ضریب ناکاموتو جهت تمرکززدایی توسعه‌دهندگان اتریوم، با جستجوی تعداد مهندسانی (توسعه‌دهندگان شبکه) که تعهد داده‌اند، شروع کنید. در این مورد می‌توانید از مستندات Geth کمک بگیرید که در آن تعداد کل تعهدها و تعداد تعهدها به ازای هر توسعه‌دهنده ذکر شده است.
تعداد تعهدها به ازای هر توسعه‌دهنده را بر روی منحنی لورنز رسم کنید. اگر جایی مشاهده کنید که دو مهندس به تنهایی بیش از 51 درصد از تمام تعهدات را انجام داده‌اند؛ ضریب ناکاموتوی توسعه‌دهندگان اتریوم عدد 2 خواهد بود. این بدان معناست که توسعه اتریوم به شدت متمرکز است.
مزایا و معایب ضریب ناکاموتو
همانطور که می‌بینید، ضریب ناکاموتو یک مفهوم نسبتا منحصر به‌فرد در تحلیل بلاک‌چین است.
در مقایسه با سایر ضرایب، این ضریب نیز مزایا و معایب خاص خودش را دارد که در ادامه به شرح هریک می‌پردازیم:
مزایای ضریب ناکاموتو
- شناسایی سریع بلاک‌چین‌های غیرمتمرکز: بزرگترین مزیت ضریب ناکاموتو این است که مقایسه و تضاد بین بلاک‌چین‌ها را آسان می‌کند. بعد از محاسبه ضریب ناکاموتو، می‌توانید در یک نگاه متوجه شوید که کدام بلاک‌چین و کدام ارزهای دیجیتال غیرمتمرکز هستند.
- تجزیه و تحلیل انواع ویژگی‌های بلاک‌چین: ضریب ناکاموتو بسیار انعطاف‌پذیر است. شما می‌توانید آن را در موقعیت‌های مختلفی اعمال کرده و ویژگی‌هایی که برایتان مهم هستند را تجزیه و تحلیل کنید. به عنوان مثال؛ اگر توسعه غیرمتمرکز را در اولویت تجزیه و تحلیل خود قرار دهید، می‌توانید از این ضریب برای یافتن بلاک‌چین‌هایی که تنها به چند توسعه‌دهنده متکی نیستند، استفاده کنید.
- یافتن خطرات بالقوه در بلاک‌چین: این ضریب، میزان تلاش برای به خطر انداختن یک سیستم را شناسایی می‌کند. شما می‌توانید از آن جهت تعیین بزرگترین مشکل امنیتی برای هر سیستم رمزنگاری استفاده کنید. توجه داشته باشید که ضریب ناکاموتوی پایین، می‌تواند به شما در شناسایی مشکلات احتمالی کمک کند؛ مانند قرار گرفتن همه نودها در یک مکان واحد.
- استفاده از روش‌های طراحی، برای بهینه‌سازی تمرکززدایی: یکی از دلایل اصلی ایجاد این ضریب توسط سرینیواسان، بهینه‌سازی تمرکززدایی در بلاک‌چین‌ها بود. ضریب ناکاموتو به شما این امکان را می‌دهد که ببینید تغییرات پیشنهادی چگونه بر یک بلاک‌چین تأثیر می‌گذارند. به عنوان مثال؛ کاربران بلاک‌چین می‌توانند چندین سناریوی آزمایشی را اجرا کرده و ببینند کدام تغییرات، بیشترین تاثیر را در بهبود تمرکززدایی یک بلاک‌چین دارند.
بیشتر بخوانید: اسنپ شات (Snapshot)؛ پلتفرم رای‌گیری غیرمتمرکز + آموزش رای‌دهی
معایب ضریب ناکاماتو
ضریب ناکاماتو، علی‌رغم مزایای فراوانی که دارد، معایبی نیز دارد که در ادامه به بررسی آن‌ها می‌پردازیم:
- نتایج وابسته به انتخاب مجموعه داده: هنگام محاسبه ضریب ناکاموتو، مجموعه داده‌های شما، تفاوت زیادی در نتایج نهایی ایجاد می‌کنند. به عنوان مثال؛ اگر به تمرکززدایی مالکیت نگاه کنید، صرف زمان برای محاسبه هر کیف پول با مقدار بی‌نهایت از ارزهای دیجیتال، بلاک‌چین را بسیار غیرمتمرکز نشان می‌دهد. حال اگر فقط به کیف پول مالکانی نگاه کنید که بیش از 500 دلار موجودی دارند، آن بلاک‌چین می‌تواند بسیار متمرکز باشد.
- محاسبات آماری پیچیده: همانطور که مشاهده کردید؛ ضریب ناکاموتو تنها با جمع و تفریق چند عدد ساده ایجاد نمی‌شود. در واقع ضریب ناکاموتو، هیچ فرمول ساده‌ای ندارد. شما باید برای به دست آوردن مجموعه‌های بزرگی از داده وقت بگذارید، آن‌ها را بر روی منحنی لورنز ترسیم کرده و نتایج را تجزیه و تحلیل کنید.
ضریب ناکاموتو در بلاک‌چین‌های محبوب!
حال نوبت آن رسیده که ضریب ناکاموتو را در بلاک‌چین‌های محبوب و شناخته شده بررسی کنیم.
در این قسمت، برخی از بلاک‌چین‌های معروف را نام برده‌ایم تا درباره ضریب ناکاموتوی هریک صحبت کنیم:
1. بیت‌کوین
درباره بیت‌کوین می‌توان گفت که تقریباً با هر نوع اندازه‌گیری، بیت‌کوین بالاترین امتیاز ناکاموتو را دارد.
به عنوان مثال؛ ضریب ناکاموتو برای توسعه‌دهنده، مالک و ولیدیتور آن، به طور قابل‌توجهی بالاتر از سایر بلاک‌چین‌ها است. این امر بیت‌کوین را به یکی از غیرمتمرکزترین بلاک‌چین‌ها تبدیل کرده است.
به عنوان مثال، بیت‌کوین دارای 14409 ولیدیتور است و امتیاز ناکاموتوی آن 7349 است؛ در حالی که اکثر بلاک‌چین‌ها امتیازی کمتر از 15 دارند.
2. سولانا
سولانا، یکی از اولین ارزهای دیجیتالی بود که ایده استفاده از ضریب ناکاموتو را رایج کرد. اندازه‌گیری این ضریب، اغلب توسط کاربرانی مطرح می‌شد که ادعا می‌کردند بلاک‌چین به طور منطقی متمرکز است.
اگر به تعداد کل ولیدیتورها در بلاک‌چین سولانا نگاه کنید، سولانا دارای ضریب ناکاموتوی برابر با 19 است که عدد مناسبی است؛ به ویژه در مواردی مانند استخرهای استخراج که می‌تواند امتیاز خوبی کسب کند. با این حال، وقتی این ضریب را برای نودها و مالکان در نظر بگیرید، سولانا امتیازات نسبتاً ضعیفی برای تمرکززدایی بلاک‌چین دارد.
3. آوالانچ
بلاک‌چین آوالانچ معمولاً در چندین معیار، ضریب ناکاموتوی بالایی دارد. آوالانچ برای تعداد کل ولیدتورهای موجود در بلاک‌چین، امتیاز 26 را دارد و زیرسیستم‌های مختلف آن نیز امتیاز بالایی می‌گیرند. این موضوع برای طرفداران آوالانچ تعجبی ندارد. از همان ابتدا، اولویت این بلاک‌چین تمرکززدایی بوده است.
بیشتر بخوانید: مفهوم Proof Of Stake چیست؟ + معرفی 4 ارز دارای الگوریتم POS
4. اتریوم
پیدا کردن ضریب ناکاموتوی کلی برای اتریوم، بسیار دشوار است و نیاز به مقاله جداگانه‌ای دارد.
اندازه شبکه اتریوم آ‌ن‌قدر بزرگ است که نمی‌توان تعداد کل ولیدیتورهای آن را تعیین کرد. با این حال؛ برخی از کارشناسان بلاک‌چین موفق به بررسی امتیازات ناکاموتو برای زیرسیستم‌های کوچکتر اتریوم شده‌اند.
وقتی صحبت از مواردی مانند تمرکززدایی توسعه‌دهنده و تمرکززدایی مالکان می‌شود، اتریوم امتیازات پایین تا متوسطی دارد؛ اما در ارائه یک شبکه نود غیرمتمرکز، یکی از بهترین‌ها است. به عبارت دیگر؛ وقتی توزیع نود را در نظر بگیرید، اتریوم امتیاز بالاتری نسبت به بیت‌کوین می‌گیرد.
آیا استفاده از ضریب ناکاموتو کاربردی است؟
مطمئناً ضریب ناکاموتو، یکی از بهترین روش‌ها برای اندازه‌گیری تمرکززدایی بلاک‌چین است.
اکثر روش‌های دیگر، تنها تعیین می‌کنند که یک بلاک‌چین متمرکز است یا غیرمتمرکز؛ اما ضریب ناکاموتو می‌تواند دقیقاً تعیین کند که هر زنجیره مشخص چه مقدار غیرمتمرکز است. علاوه بر این؛ ضریب ناکاموتو به شناسایی نقاط قوت و ضعف یک بلاک‌چین کمک می‌کند تا بتوان راحت‌تر بلاک‌چین‌های غیرمتمرکز را پیدا کرد.
این ضریب در عین مفید بودن، معایبی هم دارد. برای اینکه بتوانید بیشترین بهره را از این ضریب ببرید، باید برای تجزیه و تحلیل واقعی آن وقت بگذارید. عوامل مختلفی در هر امتیاز ناکاموتو وجود دارد. برای کار با ضریب ناکاموتو، باید نگاه دقیقی به زیرسیستم‌های بلاک‌چینی بیندازید.
به خاطر داشته باشید که حتی اگر یک بلاک‌چین برای نوع خاصی از تمرکززدایی امتیاز خوبی کسب کند، ممکن است یکی دیگر از سیستم‌های مهم آن متمرکز باشد.
همچنین توصیه می‌کنیم که برای کشف مجموعه داده‌های مورد استفاده وقت بگذارید. برخی از امتیازات ناکاموتو در بازه‌های زمانی کوتاه یا به وسیله مجموعه بسیار گسترده‌ای از کاربران محاسبه می‌شوند که این امتیازات، تمرکززدایی بلاک‌چین را غیرقابل اعتماد می‌کند.
سخن پایانی
ضریب ناکاموتو، یکی از بهترین روش‌ها در تعیین بلاک‌چین‌های غیرمتمرکز است. اگر برای جمع‌آوری داده و تجزیه و تحلیل آن‌ها وقت کافی بگذارید، قطعا به نتایج خوبی خواهید رسید.
شما می‌توانید برای تجزیه و تحلیل زیرسیستم‌ها با استفاده از این ضریب، به راحتی بلاک‌چین‌های مختلف را بر اساس سطح تمرکز آن‌ها رتبه‌بندی کنید. این کار، ضریب ناکاموتو را به یکی از مفیدترین ابزار برای تعیین تمرکززدایی بلاک‌چین تبدیل می‌کند.
در این مقاله به طور کامل درباره ضریب ناکاموتو و نحوه استفاده از آن صحبت کردیم. امیدواریم که این مقاله مورد توجه شما قرار گیرد.
قصد خرید یا فروش ارز دیجیتال در ایران را دارید؟ در این سایت می‌توانید با اطمینان و با چند کلیک خرید کنید: