10 زبان برنامه نویسی برتر برای توسعه اپلیکیشن‌های Web3

در دنیای کامپیوتر در حال حاضر بیش از 8900 زبان برنامه نویسی مختلف وجود دارد که هر کدام از آن‌ها برای کاری استفاده می‌شوند.

تعدادی از این زبان‌ها برای دنیای Web3 اهمیت زیادی دارند چرا که به کمک آن‌ها می‌توان اپلیکیشن‌های سازگار با Web3 نوشت.

البته اگر تعداد زبان‌های برنامه نویسی فعال و رایج دنیا را در نظر بگیریم به یک لیست با کمتر از 100 مورد زبان می‌رسیم که اغلب آن‌ها در چندین حوزه کاربرد دارند.

زبان‌های برنامه نویسی نه تنها در حوزه محاسبات سنگین اهمیت زیادی دارند، بلکه با توسعه دنیای Web3‌ نیز بسیاری از آن‌ها نقش مهمی در توسعه اپلیکیشن‌های کاربری اینترنت 3 ایفا می‌کنند.

در زمان نوشتن این مقاله، زبان‌های زیادی برای توسعه اپلیکیشن‌های Web3 استفاده می‌شوند که در ادامه به بررسی مهمترین آن‌ها می‌پردازیم.

نکات کلیدی

• برای توسعه قراردادهای هوشمند باید از زبان‌های برنامه نویسی Solidity و Rust استفاده کنید.
• استفاده از HTML5 برای توسعه وبسایت‌های تعاملی برای ارتباط با قراردادهای هوشمند و سایر اپلیکیشن‌های مرتبط با بلاک‌چین ضروری است.
• زبان‌های برنامه نویسی هر شبکه و ماشین مجازی متفاوت است و نمی‌توان از یک زبان در همه شبکه‌ها استفاده کرد.

10 زبان برنامه نویسی مورد استفاده در توسعه وب 3

داستان زبان‌های برنامه نویسی برای بلاک‌چین و Web3 با اسکریپت بیت‌کوین آغاز شد.

دنیای وب 3 به معنای ماهیت غیرمتمرکز است که حتی اسکریپت بیت‌کوین با ظرفیت‌های محدود خود نیز امکان توسعه چنین مفهومی را فراهم می‌کند.

جالب است بدانید در حال حاضر پروژه‌هایی زیادی در تلاش هستند تا امکان توسعه Web3 را بر روی پروتکل بیت‌کوین امکان پذیر کنند.

نتیجه این تلاش‌ها را می‌توان در پروژه‌های RSK و Bisq مشاهده کرد که در آن ایده پیاده سازی اپلیکیشن‌های غیرمتمرکز بر روی پروتکل بیت‌کوین دور از ذهن نیست و می‌توان با توسعه ابزارها و زیرساخت‌های غیرمتمرکز با تکیه‌بر زبان‌های برنامه نویسی مناسب، به آن دست یافت.

با این حال نمی‌توان نقش اتریوم در توسعه ایده ایجاد Web3 را نادیده گرفت.

پلتفرم قراردادهای هوشمند اتریوم مفهوم دنیای غیرمتمرکز را به شکل چشمگیری به سمت جلو حرکت داد. زبان برنامه نویسی Solidity مورد استفاده در اتریوم میزان احتمالات قابل پیاده سازی در این شبکه را افزایش داد.

اگر در گوگل 10 زبان برنامه نویسی برتر را جستجو کنید، مسلما نام‌های معروفی مانند C#، C++، JAVA‌ یا GO را مشاهده خواهید کرد، اما لیستی که در اینجا معرفی می‌کنیم صرفا برروی توسعه اپلیکیشن‌های غیرمتمرکز دنیای Web3 تاکید دارد.

با این حال بسیاری از زبان‌های برنامه نویسی لیست نشده در اینجا نیز امکان توسعه بلاک‌چین یا اپلیکیشن‌های متصل به شبکه غیرمتمرکز را دارند.

بیشتر بخوانید: 6 زبان برنامه‌نویسی برتر جهت ایجاد قراردادهای هوشمند در بلاک‌چین!

زبان HTML5

زبان HTML یک زبان برنامه نویسی نیست بلکه به عنوان یک زبان نشانه گذاری، نقش پررنگی در دنیای Web3 ایفا می‌کند.

در واقع HTML5 زبان یک ابزار استاندارد برای توسعه وبسایت‌ها است که برای ساختار بصری و تعامل وب کاربرد دارد.

اما HTML5 ترکیبی از جاوا اسکریپت (Js) و CSS برای توسعه اپلیکیشن‌های Web2‌ و Web3 است. در واقع هر وبسایتی را که باز کنید، زبان‌های HTML، CSS و JS در آن مشاهده می‌شود.

شما چه به وبسایت‌هایی مانند توییتر مراجعه کنید و چه صرافی‌های غیرمتمرکز مانند یونی سواپ، در هر صورت HTML5 برای نشان دادن ظاهر وبسایت و تعامل با اجزای آن حضور دارد.

در مثال بالا هر دو وبسایت هستند و نحوه کارکرد داخلی آن‌ها متفاوت است به همین دلیل HTML5 در دنیای Web3 اهمیت زیادی دارد.

اگر قصد توسعه یک اپلیکیشن غیرمتمرکز را دارید، مسلما دانستن زبان‌های HTML، Css و Js برای توسعه یک وبسایت تعاملی با تجربه کاربری جذاب اهمیت زیادی دارد.

بدون HTML5 وبسایتی در کار نخواهد بود و کاربران شما نمی‌توانند از خدمات اپلیکیشن غیرمتمرکز استفاده کنند.

زبان Solidity

اولین زبان برنامه نویسی قراردادهای هوشمند که در پلتفرم اتریوم معرفی شد، سالیدیتی است.

از این زبان به عنوان زبان برنامه نویسی قراردادهای هوشمند بلاک‌چین نیز یاد می‌شود، چرا که اغلب اکوسیستم‌های بزرگ از زبان Solidity برای توسعه قراردادهای هوشمند استفاده می‌کنند.

شما می‌توانید صرفا با دانستن زبان Solidity اولین قرارداد هوشمند خود را نوشته و با کمک HTML5 آن را در قالب یک وبسایت زیبا و تعاملی در اختیار کاربران خود قرار دهید.

زبان Solidity را می‌توان برای برنامه نویسی انواع قراردادهای هوشمند از ساده تا حرفه‌ای در پلتفرم اتریوم مورد استفاده قرار داد. البته این زبان در سایر بلاک‌چین‌های سازگار با ماشین مجازی اتریوم نیز کاربرد دارد.

مهم‌ترین زنجیره‌هایی که از زبان سالیدیتی برای برنامه نویسی قراردادهای هوشمند خود استفاده می‌کنند عبارت‌اند از:

• پالیگان (Polygon)
• بایننس اسمارت چین (BSC)
• آوالانچ (Avalanche)
• آربیتروم (Arbitrum)
• فانتوم (Fantom)
• کرونوس (Cronos)
• Klaytn
• GNOSIS
• Coffee
• Zeal
• Moonbeam
• RSK
• Astar
• Moonriver
• Metis
• Oasis
• Telos
• Theta
• Wanchain
• Harmony
• Tron

در واقع باید بپذیریم که زبان سالیدیتی نقش مهمی را در توسعه Web3 ایفا می‌کند و اگر قصد دارید به عنوان برنامه نویس بلاک‌چین وارد این حوزه شوید، دانستن آن اهمیت زیادی دارد.

البته در شبکه‌های دیگر از زبان‌های برنامه نویسی متفاوتی برای توسعه قراردادهای هوشمند استفاده می‌شود که نمی‌توان دقیقا از نظر قواعد زبان آن‌ها را با سالیدیتی یکسان دانست.

برای مثال در شبکه EOS و Ontology از زبان C++ برای توسعه اپلیکیشن‌ها استفاده می‌شود. یا در نمونه‌ای دیگر کاردانو از Haskell برای قراردادهای هوشمند خود استفاده می‌کند.

در شبکه NEO با توجه به ساختار ماشین مجازی آن از طیف وسیعی از زبان‌های برنامه نویسی از جمله خانواده دات‌نت(C#, VB.net و F#) در کنار زبان‌هایی مانند پایتون، Go، جاوا، کاتلین و جاوا اسکریپت پشتیبانی می‌شود.

زبان برنامه نویسی Rust نیز اخیرا در شبکه‌های زیادی برای توسعه قراردادهای هوشمند به کار گرفته می‌شود.

از این زبان برنامه نویسی در شبکه‌هایی مانند سولانا، Cosmos در جهت توسعه اپلیکیشن‌های Web3 استفاده می‌شود.

همان‌طور که مشاهده می‌کنید استفاده از زبان‌های برنامه نویسی در بلاک‌چین فقط به یک زبان یا قاعده خاص محدود نمی‌شود و شما می‌توانید از طیف وسیعی از آن‌ها برای ایجاد پروژه‌های خود استفاده کنید.

در واقع احتمالات در اینجا نامحدود هستند و در توسعه ایده‌ای که در ذهن دارید هیچ حد و مرزی وجود ندارد (به جز کارمزد‌های سنگین شبکه).

بیشتر بخوانید: نحوه یادگیری زبان برنامه‌نویسی سالیدیتی (Solidity)

زبان Python

زبان برنامه نویسی پایتون نیز امکان توسعه اپلیکیشن‌های مختلف را برای شما فراهم می‌کند.

این زبان برنامه نویسی به دلیل راحتی قواعد زبان بیشتر مورد توجه محققان قرار گرفته است و بسیاری از توسعه دهندگان و شرکت‌های بزرگ برای تحلیل داده، هوش مصنوعی و بلاک‌چین از آن استفاده می‌کنند.

در حوزه بلاک‌چین، زبان پایتون بیشتر برای تحلیل داده، توسعه اپلیکیشن‌های تحت وب با استفاده از کتابخانه‌های Django و Flask کاربرد دارد.

در حوزه دسکتاپ نیز این زبان حرف‌هایی برای گفتن دارد برای مثال کیف پول Electrum با استفاده از این زبان برنامه نویسی توسعه پیدا کرده است.

علاوه‌بر آن در برخی از بلاک‌چین‌ها می‌توانید از این زبان برنامه نویسی برای توسعه اپلکیشن‌های غیرمتمرکز بربستر شبکه استفاده کنید.

مسلما دانستن پایتون در مسیر یادگیری سایر زبان‌های برنامه نویسی کاربردی در حوزه بلاک‌چین مانند سالیدیتی موثر خواهد بود.

همه کاره بودن زبان پایتون باعث شده تا از آن در بخش‌های مختلف اکوسیستم ارزهای دیجیتال استفاده شود.

اکنون با توسعه هوش مصنوعی و یادگیری ماشین، این زبان در حوزه Web3 و پیاده سازی هوش مصنوعی در سایر صنایع رشد زیادی را تجربه کرده است.

بیشتر بخوانید: بلاک‌چین و هوش مصنوعی چه رابطه‌ای با هم دارند؟

شروع مسیر برنامه نویسی با پایتون ایده خوبی است و می‌تواند در سایر زمینه‌ها نیز به شما کمک کند.

علاوه‌بر آن، فرصت‌های شغلی زیادی در سایر حوزه‌ها از جمله توسعه اپلیکیشن‌های متصل به بلاک‌چین و صرافی‌های متمرکز برای این زبان برنامه نویسی وجود دارد.

زبان Rust

زبان برنامه نویسی Rust یکی دیگر از زبان‌هایی است که در دنیای بلاک‌چین پس از سالیدیتی کاربرد زیادی دارد.

برنامه‌های توسعه یافته در زبان Rust از مکانیزم Memory Safe بهره‌ می‌برند که در آن استخراج داده‌ها از حافظه برنامه غیرممکن است.

این موضوع باعث شده تا اسکریپت‌های Rust بدون فدا کردن سرعت بتوانند ایمنی بیشتری را در عملگرهای خود فراهم کنند.

کاربرد Rust در بلاک‌چین بیشتر در بخش توسعه ماشین‌های مجازی (VM) و قراردادهای هوشمند مورد توجه است.

مهم‌ترین دلیل استفاده از این زبان برنامه نویسی را باید در کاهش مشکلات مربوط به حافظه و مدیریت صحیح متغیرها دانست که در بلاک‌چین و به خصوص ماشین‌های مجازی با منابع محدود اهمیت زیادی دارد.

از طرف دیگر زبان Rust‌ در توسعه نود‌های شبکه و نرم افزارهای زیرساختی نیز نقش زیادی دارد چرا که به کمک Rust امنیت این برنامه‌ها به شکل چشم گیری افزایش پیدا می‌کند.

البته لازم به ذکر است مکانیزم Memory-Safe فقط محدود به Rust نیست و زبان‌های C# ،Java ،Js ،Python و خانواده C در میان بسیاری دیگر نیز از آن پشتیبانی می‌کنند.

اما در مورد استفاده از Rust در بلاک‌چین، ویژگی‌های دیگر این زبان نیز آن را برای توسعه برنامه‌های بلاک‌چینی ایده‌آل کرده است.

برای مثال با استفاده از ماشین‌های مجازی سازگار با EVM، شما می‌توانید در این زبان قراردادهای هوشمند قابل اجرا بر روی شبکه اتریوم بنویسید.

البته این کار پیچیدگی زیادی برای توسعه اپلیکیشن‌های بزرگ به همراه خواهد داشت و استفاده از سالیدیتی برای اینکار ایده‌ بهتری است.

وقتی صحبت از 10 زبان برنامه نویسی برتر برای توسعه Web3 می‌شود، نمی‌توان نام Rust‌ را نادیده گرفت. این زبان در دنیای بلاک‌چین نقش پررنگی را ایفا می‌کند.

در مورد بلاک‌چین‌هایی که در زیرساخت خود از Rust استفاده کرده‌اند، قضیه متفاوت است. برای مثال ماشین مجازی CosmosWasm امکان توسعه قراردادهای هوشمند بین زنجیره‌ای یا چند زنجیره‌ای را امکان پذیر کرده است.

لازم به ذکر است که شبکه‌های Solana و NEAR نیز از زبان Rust‌ برای توسعه قراردادهای هوشمند خود استفاده می‌کنند.

در حوزه حریم خصوصی نیز این زبان حرف‌هایی برای گفتن دارد.

برای نمونه از زبان Rust برای توسعه سیستم‌هایی مانند zk-SNARK و zk-STARK در بلاک‌چین‌های مختلف استفاده شده است که به عنوان آینده شبکه‌های غیرمتمرکز از آن یاد می‌شود.

زبان TypeScript

زبان Typescript‌ برپایه زبان Js بنا شده است. در واقع اگر بگوییم Typescript نسخه بهبود یافته جاوا اسکریپت است چندان بیراه نرفته‌ایم.

در Typescript قواعد زبان به شکل چشم گیری بهبود یافته‌اند و ویژگی‌هایی مانند Strong Typing‌ به آن اضافه شده است. به طور خلاصه، زبان تایپ اسکریپت توانسته خوانایی و حفظ کدها را به شکل چشمگیری افزایش دهد.

کسی که کمی در مورد Javascript بداند می‌تواند به راحتی از تایپ اسکریپت برای نوشتن برنامه‌های خود استفاده کند.

چشیدن طعم استفاده از Typescript باعث می‌شود نتوان آن‌ را به راحتی رها کرد. از نظر عملکرد نیز همه کارهایی که شما می‌توانید در جاوا اسکریپت انجام دهید در اینجا نیز قابل انجام است و هیچ محدودیتی وجود ندارد.

با استفاده از تایپ اسکریپت کد‌های شما به شکل چشمگیری ایمن‌ و خوانا‌تر خواهند بود. علاوه‌بر آن، ابزارهای قدرتمندی در این زبان وجود دارد که می‌تواند در توسعه سریع‌تر پروژه به شما کمک کند.

البته ما در اینجا در مورد جایگزینی جاوا اسکریپ بر دیگری یا برعکس صحبت نمی‌کنیم چرا که هر دو زبان در توسعه بلاک‌چین کاربردی هستند.

جالب است بدانید کتابخانه اصلی Web3.js در اصل در زبان جاوا اسکریپت نوشته شده است و انتقال آن به تایپ اسکریپت از سال 2020 آغاز شد.

در کل اگر قصد قدم گذاشتن در مسیر یادگیری و توسعه اپلیکیشن‌های بلاک‌چین را دارید، یادگیری یکی از زبان‌های جاوا اسکریپت یا TypeScript اجتناب ناپذیر است.

زبان GO

زبان Go یا Golang یک زبان برنامه نویسی دیگر است که دائما در حال توسعه و بهبود برای توسعه اپلیکیشن‌های کاربردی است.

درست مانند زبان Rust، در این زبان نیز سرعت اجرا و ایمنی اهمیت زیادی دارد.

زبان Go، ابزاری است که مانند سی شارپ، Rust و سایر زبان‌های برنامه نویسی مذکور، امکان ایمن سازی حافظه را برای برنامه نویس فراهم کرده است.

سیستم پاکسازی حافظه آن که در زبان‌های برنامه نویسی به Garbage Collector شهرت دارد، امکان استفاده بهینه از حافظه را فراهم کرده است.

از نظر محاسبات نیز عملکرد این زبان نسبت به پایتون بسیار بالاتر است و می‌توان آن را با زبان‌هایی مانند C++ و سی‌شارپ مقایسه کرد.

در دنیای بلاک‌چین و شبکه‌های همتا به همتا (P2P)، دو پروژه شاخص وجود دارد که نشان دهنده قدرت این زبان در حوزه کریپتو است.

اولین پروژه، Go Ethereum یا GETH نام دارد که یک نرم افزار مهم برای نود‌های شبکه اتریوم و سازگار با شبکه محسوب می‌شود.

پروژه دوم نیز IPFS است که یک پلتفرم ذخیره غیرمتمرکز داده‌ها مورد استفاده اپلیکیشن‌های غیرمتمرکز است.

البته زبان برنامه نویسی GO در دنیای کامپیوتر به عنوان یکی از قدرتمند‌ترین ابزارهای حال حاضر شهرت دارد به طوری که در شرکت‌های بزرگ نیز از آن برای توسعه محصولات مختلف استفاده می‌شود.

یادگیری زبان Go نه تنها در حوزه بلاک‌چین بلکه نرم افزار و برنامه نویسی در سایر صنایع نیز کاربرد دارد.

زبان Ruby

زبان برنامه نویسی Ruby نیز یکی از زبان‌های برنامه نویسی است که در دنیای برنامه نویسی چندان شناخته شده نیست. از نظر بسیاری از برنامه نویسان، این زبان بسیار پیچیده و یادگیری آن مشکل است.

از این زبان برنامه نویسی برای توسعه راه حل‌های قابل اتکا استفاده می‌شود. در واقع بسیاری از صرافی‌های ارز دیجیتال از این زبان برنامه نویسی برای توسعه نرم افزار در پلتفرم خود استفاده می‌کنند.

در این زبان جایی برای اشتباه وجود ندارد همان‌طور که در دنیای غیرمتمرکز این مورد صدق می‌کند.

شبکه‌هایی مانند اتریوم همه ابزارهای لازم را برای استفاده از این زبان در جهت توسعه اپلیکیشن‌های غیرمتمرکز دارند. این موضوع برای شبکه‌های NEO ،Cosmos ،Avalanche و پولکادات نیز صدق می‌کند.

یکی از پروژه‌های معروف در این زمینه Peatio است که به عنوان یکی از بهترین پروژه‌های متن باز در توسعه صرافی‌های غیرمتمرکز شناخته می‌شود.

GraphQL

GraphQL یک زبان برنامه نویسی نیست بلکه زبانی برای ایجاد درخواست داده از طریق رابط‌های نرم افزار یا API است.

زبان GraphQL این امکان را به ما می‌دهد تا بتوانیم به داده‌های یک پلتفرم دسترسی داشته باشیم. در این روش برنامه نویس به راحتی می‌تواند در یک ساختار استاندارد از داده‌های موجود استفاده کند.

این زبان فقط یک هدف را دنبال می‌کند و آن آسان کردن زندگی برای برنامه نویسان و توسعه دهندگان نرم افزار است.

در دنیای بلاک‌چین از GraphQL برای دسترسی به سرویس‌های ثانویه داده از طریق API استفاده می‌شود.

برای مثال شما می‌توانید با کمک API ارائه شده از سوی بلاک‌چین‌های بیت‌کوین، بیت‌کوین کش، اتریوم، لایت کوین و غیره، به داده‌های درون زنجیره دست پیدا کنید.

بیشتر بخوانید: کلید API چیست و چه کاربردی در دنیای کریپتو دارد؟

به طور خلاصه، GraphQL زبانی است که شما می‌توانید بدون نیاز به دسترسی به زیرساخت‌ها، داده‌های مورد نیاز را دریافت کنید.

در حال حاضر شبکه‌های بلاک‌چینی زیادی از این زبان انتقال داده برای ارتباطات خود استفاده می‌کنند به همین دلیل اگر قصد توسعه اپلیکیشن‌های مبتنی بر بلاک‌چین را دارید، آگاهی از این زبان ضروری است.

این موضوع شامل کار کردن با رابط‌های نرم افزار بلاک‌چین‌های مورد نظر نیز می‌شود.

SQL و noSQL

و در آخر نوبت به پایگاه داده می‌رسد. زبان‌های SQL و noSQL ابزارهایی هستند که شما می‌توانید داده‌های خود را در پایگاه‌های داده به شکل منظم و ساختار یافته ذخیره کنید.

نمی‌توان این زبان‌ها را در بین 10 زبان برتر برنامه نویسی Web3‌ قرار داد اما مسلما دانستن آن‌ها ضروری است.

در هنگام توسعه اپلیکیشن‌های Web3 دانستن این زبان‌ها می‌تواند کمک زیادی باشد.

به خاطر داشته باشید داده‌های شما در قراردادهای هوشمند در شبکه ذخیره می‌شوند و شما به عنوان توسعه دهنده نیازی به ذخیره آن‌ها در پایگاه‌ها داده نخواهید داشت با این حال در پروژ‌ه‌هایی که بخش Backend وظیفه ارائه داده‌ها را دارد، دانستن SQL یا noSQL ضروری است.

مهم‌ترین پایگاه‌های داده در دسترس برای زبان‌های SQL و noSQL عبارت‌اند از:

• زبان SQL: MySQL ،MariaDB ،MSSQL ،OracleDB و PostgreSQL
• زبان noSQL: MongoDB ،Redis ،Cassandra ،Firebase و InfuxDB

سوالات متداول

نتیجه گیری

اگر قصد توسعه قراردادهای هوشمند را دارید، مسلما زبان‌های برنامه نویسی Solidity و Rust بهترین گزینه برای این کار هستند.

البته یادگرفتن برنامه نویسی بلاک‌چین چندان آسان نیست و باید علاقه، پشتکار و صبر زیادی به خرج دهید.

توسعه اپلیکیشن‌های غیرمتمرکز بزرگ مانند پنکیک سواپ و امثال آن نیازمند داشتن یک تیم توسعه نرم افزار کامل است.

زبان‌های برنامه نویسی دائما در حال تغییر و تحول هستند و شما باید خود را همگام با پیشرفت زبان‌ها به روز کنید.