14 کلاهبرداری متداول در ارزهای دیجیتال

بازار کریپتو هم مانند هر بازار دیگری پر از افرادی است که می‌خواهند از سرمایه گذاران سو استفاده کنند. کلاهبرداری ارز دیجیتال به روش‌های مختلفی صورت گرفته و لازم است که تریدرها با این روش‌ها آشنایی داشته باشند تا قربانی آن‌ها نشوند.

در ادامه این مطلب به طور مفصل در مورد کلاهبرداری ارز دیجیتال صحبت خواهیم کرد.

آیا سرمایه گذاری در ارز‌های دیجیتال پر خطر است؟

سرمایه گذاری در هر حوزه‌ای به طور کلی دارای ریسک و خطرات خود است و سرمایه گذار باید با احتیاط عمل کند. ارز‌های دیجیتال از طریق فناوری بلاکچین فعالیت می‌کنند. بلاکچین فناوری غیرمتمرکزی است که اجازه تغییر و دست‌کاری اطلاعات را به هیچ کسی نمی‌دهد.

با این وجود، کلاهبرداران روش‌های جدیدی برای کلاهبرداری در بازار ارز‌های دیجیتال پیدا کرده‌اند. کلاهبرداران در همه جا حضور دارند، سرمایه گذاران لازم است خود آگاه بوده و با دانش و اطلاعات کامل در این بازار عمل کنند.

به همین دلیل است که بسیاری از تحلیلگران و هر کسی که در این حوزه سر رشته دارد، تأکید می‌کنند که حتماً قبل از سرمایه گذاری در هر پروژه‌ای به خوبی در مورد آن تحقیق کنید. پروژه‌های جدید یا حتی پروژه‌هایی که مدتی است در بازار حضور دارند، ممکن است کلاهبرداری باشند.

بازار ارز‌های دیجیتال، بستری غیرمتمرکز است که در صورت کلاهبرداری، سرمایه گذار نمی‌تواند از کسی شکایت کند یا آن را گزارش دهد. مسئولیت حفظ دارایی‌ها به طور تمام و کمال در اختیار خود کاربر است و باید با کسب دانش و اطلاعات لازم دارایی‌های خود را مدیریت کند.

انواع روش‌های کلاهبرداری ارز دیجیتال

انواع اسکم‌ ارز دیجیتال را به 14 نوع مختلف تقسیم کرده‌ایم و در ادامه توضیحاتی در مورد هر کدام از این روش‌ها ارائه خواهیم داد:

1. کلاهبرداری از طریق ICO ها

طی مطالعاتی جدید، مشخص شد 80 درصد از ICO‌ها (عرضه عمومی توکن) در سال 2017 به عنوان ارز دیجیتال کلاهبرداری شناخته شده‌اند. یکی از مشهورترین این اسکم‌ها،ICO مربوط به Confido بود که در نوامبر 2017 حدود 375 هزار دلار سرمایه جمع‌آوری کرد و ناپدید شد.

به محض اینکه این خبر انتشار یافت، قیمت توکن آن در کمتر از 2 ساعت از 0.60 دلار به 0.10 دلار رسید و سپس چند ساعت بعد به زیر 1 سنت سقوط کرد.

یکی دیگر از کلاهبرداری های ارز دیجیتال، مربوط به پروژه Centra است. این پروژه توانست 32 میلیون دلار جمع‌آوری کند و حتی افراد مشهوری مانند Floyd Mayweather و DJ Khaled حامی آن بودند. با این حال، دو مؤسس این پروژه در آوریل 2018 دستگیر شدند و همانند اسکم‌های دیگر، قیمت توکن آن‌ها تقریباً کل ارزش خود را از دست داد.

بیشتر بخوانید: 9 نشانه که یک ارز دیجیتال اسکم (کلاهبردار) است

نوع دیگری از ارز دیجیتال کلاهبرداری‌ها در ICO، ایجاد پروفایل‌های قلابی برای تیم یک پروژه ساختگی است. کلاهبرداران در سایت ICO با نمایش عکس‌های تصادفی یا تصاویر افراد مشهور که در اینترنت وجود دارد آن‌ها را به عنوان تیم پروژه خود معرفی می‌کنند و با فریب افراد مبالغ زیادی را جمع‌آوری می‌کنند.

به عنوان نمونه برای اینکه بدانیم یک پروژه اسکم ارز دیجیتال است یا نه می‌توانیم تصاویر تیم ICO آن را در جستجوی تصاویر گوگل (images.google.com) قرار داده تا منبع اصلی آن مشخص شود. اگر برای همان عکس، نام دیگری یافت شد، به احتمال قوی آن ICO کلاهبردار است.

بیشتر بخوانید: راهنمای شناسایی ICO های جعلی و کلاهبردار

2. کلاهبرداری ارز دیجیتال در شبکه‌های اجتماعی

به تریدر‌ها و سرمایه گذاران توصیه می‌شود، از احتمال کلاهبرداری توسط گروه‌ها و پروفایل‌های ساختگی در شبکه‌های اجتماعی (فیس‌بوک، توییتر، تلگرام و…) آگاه باشند.

گاهی اوقات اسکمرها هویت افراد مشهور و شناخته شده همانند ویتالیک بوترین (Vitalik Buterin)، ایلان ماسک (Elon Musk) و حتی افراد کمتر شناخته شده دیگر را جعل کرده و وعده پرداخت جایزه یا پاداش را می‌دهند. آن‌ها از فرد می‌خواهند با کلیک روی لینک یا انجام کاری این پاداش بزرگ را دریافت کند.

به عنوان مثال برخی اسکمرها ممکن است از فرد بخواهند 1 کاردانو به یک آدرس مشخص ارسال کند و مثلاً 10 برابر یا 100 برابر آن را جایزه بگیرد! وقتی چنین ترفندهایی با پروفایل یک شخص مشهور انجام می‌شود، افراد زیادی فریب می‌خورند.

بیشتر بخوانید: با 5 کلاهبرداری مهم کریپتویی در شبکه‌های اجتماعی آشنا شوید!

3. سایت‌های تقلبی و فیک

کاربران لازم است نسبت به سایت‌هایی که گاهی اوقات اسکمرها آن‌ها را در بخش تبلیغات گوگل قرار می‌‌دهند آگاه باشند. این سایت‌های فیشینگ با این هدف طراحی شده‌اند تا افراد با جستجوی سایت در گوگل، به این پلتفرم وارد شده و اطلاعاتشان به دست اسکمرها بیفتد.

فرد قربانی با وارد شدن به این سایت‌ها، با تصور اینکه در سایت اصلی است مشخصات خود را وارد می‌کند و این مشخصات به دست هکر می‌رسد. طبیعتاً هکر با این مشخصات می‌تواند موجودی ارز دیجیتال شخص را خالی کند.

یا حتی پروژه اسکم ارز دیجیتال می‌تواند یک سایت ICO را دقیقاً مشابه یک ICO پرطرفدار بسازد و آدرس کیف پول خود را به عنوان آدرس گیرنده وجوه قرار دهد.

برای جلوگیری از در دام افتادن در چنین ترفندهایی، همیشه آدرس سایت را Bookmark کنید و صحیح بودن آدرس را در نوار آدرس مرورگر چک کنید.

4. تبلیغات گوگلی اسکم

کاربران لازم است نسبت به سایت‌هایی که گاهی اوقات اسکمرها آن‌ها را در بخش تبلیغات گوگل قرار می‌‌دهند آگاه باشند. این سایت‌های فیشینگ با این هدف طراحی شده‌اند تا افراد با جستجوی سایت در گوگل، به این پلتفرم وارد شده و اطلاعاتشان به دست اسکمرها بیفتد.

برای تشخیص سایت‌های فیشینگ می‌توانید از افزونه کروم Metamask.io استفاده کنید. این افزونه با ورود به سایت‌های فیک، به شما هشدار می‌دهد.

5. هک DNS

صرافی Etherdelta و کیف پول MyEtherWallet هر دو از طریق هک DNS مورد کلاهبرداری قرار گرفته‌اند.

هک به این صورت انجام می‌شود که ترافیک سایت از سایت اصلی و معتبر از طریق تغییر DNS به سایتی اسکم هدایت می‌شود. در این شرایط، شخص آدرس سایت را درست وارد کرده و شکل سایت نیز دقیقاً همانند سایت اصلی است ولی در واقع به سایتی تقلبی هدایت شده که اطلاعات او را سرقت می‌کند.

این روش یکی از بدترین تکنیک‌های اسکم ارز دیجیتال است، چرا که حتی اگر شما سایت را از طریق Bookmark مشاهده کرده باشید، باز هم ممکن است قربانی کلاهبرداران شوید.

بهترین راه برای در امان ماندن از هک DNS، چک کردن اعتبار گواهینامه SSL سایت موردنظر در نوار آدرس مرورگر است. اگر گواهینامه SSL با سایت اصلی تفاوت داشت، فوراً از سایت خارج شوید.

6. کلاهبرداری ایمیلی

کلاهبرداری ایمیلی یکی دیگر از روش‌های کلاهبرداری ارز دیجیتال است. این روش یک ترفند فیشینگ برای دزدیدن اطلاعات حیاتی کاربران است.

ایمیل‌های تقلبی که به نظر می‌رسد از مرجع معتبری ارسال شده، افراد را به سایت‌های ساختگی و فیک هدایت می‌کنند تا اطلاعات شخصی و موجودی فرد را به سرقت ببرند.

ایمیل‌ها اغلب از طریق ICO‌های تقلبی ارسال می‌شوند و از دیتابیس ایمیل‌ها و سایر اطلاعات شخصی برای فریب افراد استفاده می‌شود.

7. تیم پشتیبانی اسکم

نوع دیگری از روش‌های فیشینگ، گروه‌ها یا افرادی هستند که تظاهر می‌کنند تیم پشتیبانی یک پروژه‌ ارز دیجیتال هستند و از شما اطلاعات شخصی، واریز مبلغ یا حتی کلید خصوصی‌تان را می‌خواهند.

این اسکمر‌ها راه‌های مختلفی را برای تماس با افراد انتخاب می‌کنند و از طریق آن از عدم آگاهی این افراد سوءاستفاده می‌کنند.

8. اپلیکیشن‌های ساختگی کلاهبرداری ارز دیجیتال

کاربرانی که قصد خرید یا فروش ارز‌های دیجیتال را دارند، باید تنها به صرافی‌ها و پلتفرم‌های معتبری همانند localbitcoins، بایننس، Kucoin و … مراجعه کنند.

صرافی‌های ارز دیجیتال زیادی ایجاد شده‌اند. این احتمال وجود دارد که برخی از آن‌ها کلاهبرداری ارز دیجیتال باشند که با راه‌اندازی صرافی‌ها یا اپلیکیشن‌ها قصد سرقت دارایی‌های کاربران را دارند. نمونه آن، صرافی BitKRX بود که دولت کره جنوبی آن را در سال 2017 توقیف کرد.

علاوه بر این، از اعتبار کیف پول‌ها یا سایر اپلیکیشن‌هایی که روی گوشی نصب می‌کنید آگاه باشید.

9. کلاهبرداری ارز دیجیتال با استخراج ابری (Cloud Mining)

افزایش محبوبیت استخراج ابری یا کلود ماینینگ یکی از روش‌های محبوب کسب درآمد از ارز‌های دیجیتال و طبیعتاً یکی از روش‌های محبوب کلاهبرداری ارز دیجیتال هم است. به دلیل افزایش هزینه سخت‌افزارهای استخراج و هزینه برق برای اشخاص باعث شده تا کلاهبرداران وارد این زمینه هم وارد شوند.

یک نمونه بسیار شناخته شده این کلاهبرداری، سایت MiningMax بود که وعده می‌داد با سرمایه‌گذاری 3200 دلاری، بازگشت کل سرمایه در 2 سال اتفاق می‌افتد و پورسانتی 200 دلاری برای معرفی افراد پرداخت می‌کرد. این سایت در نهایت مبلغ 250 میلیون دلار از سرمایه‌گذاران کلاهبرداری کرد.

10. ترفندهای پونزی و چند سطحی برای کلاهبرداری ارز دیجیتال

طرح پونزی، نوعی کلاهبرداری در حوزه سرمایه‌گذاری است که با افزایش محبوبیت کریپتوها، اسکم ارز دیجیتال به روش پونزی نیز رو به افزایش بوده است. در این روش از پرداخت‌های افراد جدید برای پرداخت سودهای افراد قدیمی‌تر استفاده می‌شود.

شناخته‌شده‌ترین کلاهبرداری پونزی در ارزهای دیجیتال، پروژه Bitconnect بود که در کمال تعجب حدود 1 سال به فعالیت خود ادامه داد و در نهایت به یکی از بزرگ‌ترین کلاهبرداری‌ها در این زمینه تبدیل شد.

در زمان سقوط این سیستم، ارزش بازار Bitconnect حدود 2 میلیارد دلار بود و هر ارز آن 320 دلار قیمت داشت اما در کمتر از 24 ساعت ارزش هر ارز آن به 6 دلار کاهش پیدا کرد.

Bitconnect طرفداران زیادی داشت و با بازاریابی گسترده توانسته بود بسیاری از افراد را ترغیب به سرمایه‌گذاری کند؛ بنابراین باید همیشه با دقت و احتیاط عمل کنید. علاوه بر این، اگر یک سرمایه گذاری خیلی خوب و پر سود به نظر می‌رسد با دید بازتر و دقیق‌تری آن را بررسی کنید.

11. بدافزارهای استخراج ارز

یکی دیگر از روش‌های کلاهبرداری ارز دیجیتال، بدافزارهای ارزهای دیجیتال به طور کلی دو نوع دارند:

1. نرم‌افزارهای مخربی که بدون اطلاع کاربر روی کامپیوتر یا موبایل شما نصب می‌شوند و هدفشان سرقت کلید خصوصی، موجودی ارز یا اطلاعات کاربر است.
2. نرم‌افزارهای استخراج ارز هستند که بطور مخفیانه از منابع کامپیوتر آلوده‌شده برای استخراج ارزهای دیجیتال همانند مونرو یا سایر ارزها استفاده می‌کنند.

یکی از نشانه‌های آلوده شدن سیستم به بدافزار نوع دوم، افزایش استفاده از CPU و GPU سیستم است که علاوه بر داغ کردن، صدای بیشتری از فن خنک‌کننده سیستم تولید می‌شود.

بنابراین در نصب نرم‌افزار روی سیستمی که از آن برای ذخیره یا خرید و فروش ارزهای دیجیتال استفاده می‌کنید، بسیار محتاط باشید. همچنین اگر از مرورگر کروم استفاده می‌کنید به افزونه‌هایی که روی آن نصب می‌کنید هم توجه نمایید.

12. گروه‌های سرمایه‌گذاری اسکم

گروه‌های سرمایه گذاری اسکم، یکی دیگر از روش‌های کلاهبرداری ارز‌های دیجیتال است. این گروه‌ها که اغلب در تلگرام یا Discord تشکیل می‌شوند، برای سرمایه‌گذاری در ICO‌ها پیشنهاد‌های جذابی ارائه می‌کنند و اغلب از افراد تقاضای ارسال ارز می‌کنند تا بتوانند در گروه شرکت داشته باشند و توکن مدنظر را بعداً دریافت نمایند.

با وجود اینکه برخی از این گروه‌ها فعالیتی مشروع دارند و کلاهبردار نیستند، برخی دیگر فقط با هدف کلاهبرداری تشکیل شده‌اند. به توجه به اینکه، ارز‌های دیجیتال و بلاکچین ماهیت ناشناس بودن خود را حفظ کرده‌اند، اگر شما مبلغی به چنین گروه‌ها یا هر فرد دیگری ارسال کنید، هیچ راهی برای برگشت آن وجود نخواهید داشت.

13. پامپ و دامپ ارز دیجیتال

گروه‌های Pump and dump کارشان دست‌کاری قیمت و حجم معاملات است و اغلب روی ارزهایی با ارزش بازار کم فعال هستند. آن‌ها ابتدا، قیمت ارز را با خرید هماهنگ کرده و آن را لحظه‌ای بالا می‌برند، سپس با هجوم سایر افراد به سمت آن ارز، موجودی‌شان را در قیمت بالاتر می‌فروشند.

باید توجه داشت این گروه‌ها دارای سطوح مختلفی هستند و زمانی که فرد یا افراد پشت پرده این گروه‌ها خود اقدام به خرید کردند، پامپ شدن ارز را به سایر گروه‌ها که در سطح پایین‌تر هستند، اطلاع می‌کنند.

بیشتر بخوانید: 15 اصطلاح رایج در ارزهای دیجیتال (Cryptocurrency)

14. کلاهبرداری ارز دیجیتال با هک شماره موبایل

برخی از افراد بانفوذ در حوزه ارزهای دیجیتال گزارش داده‌اند که دارایی‌ آن‌ها با حملاتی که کنترل شماره موبایل‌شان را به دست گرفته به سرقت رفته است.

این‌گونه حملات به این صورت است که هکر با تماس با شرکت ارائه‌دهنده سیم‌کارت یا شماره تلفن، خود را به عنوان صاحب شماره تماس معرفی می‌کند و از شرکت می‌خواهد شماره به یک سیم‌کارت جدید منتقل شود.

در نتیجه، هکر به ایمیل، ورود دو مرحله‌ای و ابزارهای لازم دیگر برای به سرقت بردن ارز دیجیتال دسترسی پیدا می‌کند!

انواع نشانه‌های کلاهبرداری ارز دیجیتال

انواع نشانه‌های زیر می‌تواند در تشخیص کلاهبرداری‌ ارز دیجیتال به شما کمک کنند:

1. وعده سودهای فضای: همیشه به خاطر بسپارید سودهای خیلی بالا معمولاً به حقیقت نمی‌پیوندد. در هر حال، کل جنبه‌های پروژه‌ای که بازدهی خوبی برای سرمایه‌گذاری دارد را بررسی کنید.
2. دعوت از سایرین: اگر برای مشارکت و سرمایه‌گذاری باید سایر افراد را دعوت کنید، احتمالاً شما با یک سیستم طرح اهرمی یا پونزی در اسکم ارز دیجیتال مواجه شده‌اید. با این حال، همکاری در فروش و برنامه دعوت از دوستان را با این موضوع اشتباه نگیرید، بسیاری از پروژه‌های معتبر هستند که قابلیت دعوت و دریافت پورسانت را دارند.
3. درخواست کلید خصوصی: هرگز رمز عبور خودتان، کلید خصوصی یا عبارات بازیابی کیف پول را برای هیچ‌کس فاش نکنید. هر شخص، پروژه یا ICO که از شما کلید خصوصی کیف پول، رمز عبور یا عبارات بازیابی را بخواهد کلاهبردار است.
4. کلاهبرداران سابق: یک کلاهبردار را باید همیشه یک کلاهبردار دانست. اگر یک پروژه، استارت‌آپ یا شخص قبلاً متهم به کلاهبرداری شده، در برخورد با آن‌ها باید بسیار محتاطانه عمل کرد.
5. تیم پروژه: هرگز به مقالات و مطالب یک سایت اعتماد نکنید. بلکه با بررسی پروفایل لینکدین و با جستجوی گوگل و یافتن پروفایل‌های دیگر شخص در توییتر، فیس‌بوک و سایر سایت‌ها از هویت و ادعای شخص موردنظر مطمئن شوید. علاوه بر این، اگر یک پروژه تیم خود را معرفی نکرده، به احتمال قوی کلاهبردار است.

سؤالات متداول

سخن آخر

سرمایه گذاری همیشه با ریسک و خطرات خود همراه هست و هیچ سرمایه گذاری خالی از افراد سودجو و کلاهبردار نیست. در بازار ارز‌های دیجیتال هم افراد سودجو زیادی یافت می‌شوند که به دنبال شرایط مناسب برای کلاهبرداری ارز دیجیتال سرمایه گذاران هستند.

افرادی که می‌خواهند در بازار کریپتو فعالیت داشته باشند، لازم است با انواع روش‌های کلاهبرداری و پروژه‌های مختلف کلاهبرداری ارز دیجیتال آشنایی داشته باشند.

ایمیل‌ها اغلب از طریق ICO‌های تقلبی ارسال می‌شوند و از دیتابیس ایمیل‌ها و سایر اطلاعات شخصی برای فریب افراد استفاده می‌شود.