سوگیری رفتاری در ترید چیست؟

سوگیری رفتاری در ترید به باورهای غیرمنطقی گفته می‌شود که به شکل ناخودآگاه بر تصمیمات معامله گران ارز دیجیتال تأثیر می‌گذارد.

رایج‌ترین این سوگیری‌های رفتاری شامل اعتمادبه‌نفس بیش‌ازحد، خرید یا فروش در زمان نامناسب برای جلوگیری از پشیمانی، توجه ,یا تمرکز محدود و پیگیری یک روند خاص است.

معامله گران و سرمایه‌گذاران باید از چنین سوگیری‌هایی آگاه باشند و از آن‌ها اجتناب کنند تا خطر تصمیم‌گیری‌های غیرمنطقی را کاهش دهند. در این مطلب قصد داریم به بررسی سوگیری رفتاری در ترید و نحوه مقابله با آن بپردازیم.

اهمیت سوگیری رفتاری در ترید

سوگیری‌های رفتاری، زمانی که کنترل نشود، می‌تواند منجر به معاملات ضعیف در ارزهای دیجیتال و تصمیمات اشتباه در سرمایه‌گذاری شود.

درواقع، یک حوزه مطالعاتی کامل به نام مالی رفتاری وجود دارد که نظریه روانشناسی را با اقتصاد مالی ترکیب می‌کند و به بررسی رفتار معامله گران می‌پردازد.

جالب است بدانید سوگیری‌های رفتاری در ترید اغلب ناخودآگاه هستند، بنابراین باید به رفتار خود توجه زیادی داشته باشید تا تصمیم‌گیری‌های ناشی از تعصب را کاهش دهید.

رفتار انسان و روانشناسی به‌طور گسترده توسط روانشناس و اقتصاددان اسرائیلی-آمریکایی، دانیل کانمن و آموس تورسکی، روانشناس اسرائیلی مورد مطالعه قرارگرفته است.

خوانندگان علاقه‌مند می‌توانند برای درک بهتر سوگیری‌های انسانی، کتاب قضاوت تحت عدم قطعیت (Judgment under Uncertainty: Heuristics and Biases) را بررسی کنند.

بیشتر بخوانید: روانشناسی بورس و چرخه بازار (چگونه باعث سود و زیان می‌شود؟)

4 سوگیری رفتاری در ترید که نباید از آن‌ها غافل شوید!

در ادامه به بررسی مهمترین علل سوگیری‌های رفتاری در معامله‌گری می‌پردازیم:

1. اعتمادبه‌نفس بیش از حد؛ مهمترین عامل سوگیری رفتاری در ترید

دانیل کانمن درباره اعتمادبه‌نفس بیش‌ازحد در معامله می‌گوید:

“این توهم که ما گذشته را درک می‌کنیم، اعتماد بیش‌ازحد به توانایی ما برای پیش‌بینی آینده را تقویت می‌کند.”

این نوع سوگیری رفتاری در معامله معمولا برای معامله‌گرانی اتفاق می‌افتد که از توانایی معاملاتی خود بیش‌ازحد مطمئن هستند.

همین اعتماد بیش‌ازحد به توانایی باعث می‌شود آن‌ها تصمیمات مخاطره‌آمیز درباره سرمایه‌گذاری بگیرند یا اینکه بیش‌ازحد معامله کنند.

برخی از این افراد نیز به دلیل اینکه از برخی از سرمایه‌گذاری‌های قبلی خود سود زیادی کسب کرده‌اند، اعتماد بیش‌ازحد به یک نوع سرمایه یا به اعتمادبه‌نفس زیادی نسبت به روش معامله خود پیدا می‌کنند.

همین موضوع باعث می‌شود این افراد نتوانند در سرمایه‌گذاری خود تنوع را رعایت کنند و به همین دلیل شکست می‌خورند.

اگرچه ممکن است استثنائاتی وجود داشته باشد، اما مطالعه‌ای که توسط دکتر کای روگری، استاد دانشگاه کلمبیا انجام شد، این نتیجه را نشان داد که هر چه یک سرمایه‌گذار خرد، فعالیت بیشتری در بازار مالی داشته باشد، سود کمتری کسب می‌کند!

به همین دلیل اگر قصد سرمایه‌گذاری در بازارهای مالی به‌خصوص ارز دیجیتال را دارید، سعی کنید بیشتر روی سرمایه‌گذاری بلندمدت متمرکز شوید و کمتر ترید کنید.

این پیشنهاد به این دلیل است که زمانی که شما تصمیم می‌گیرید یک سرمایه‌گذاری بلندمدت انجام دهید معمولا تحقیقات بنیادی بیشتری در مورد ارزش ذاتی یک پروژه یا ارز دیجیتال انجام می‌دهید.

همچنین می‌توانید پس از انجام تحقیقات مناسب، تنوع معاملات خود را در نظر بگیرید. این اقدامات می‌تواند به شما کمک کند تا ریسک کلی مربوط به نگه‌داشتن یک ارز دیجیتال را کاهش دهید.

2. پشیمانی یا FOMO

مطالعه‌ای که توسط جی کین، استاد اقتصاد دانشگاه Ritsumeikan در مجله تئوری اقتصادی منتشر شد، نشان داد که احتمال اینکه معامله‌گران یک موقعیت سودآور را خیلی زود بفروشند نسبت به اینکه یک موقعیت ضرر را خیلی دیر بفروشند تقریباً دو برابر است!

معمولا معامله گران این کار را برای پیشگیری از «پشیمانی از دست دادن سود» انجام می‌دهند.  

طبق تحقیقات این شخص ما انسان‌ها تلاش زیادی می‌کنیم تا از پشیمانی اجتناب کنیم، حتی اگر کاملا برایمان روشن باشد که در حال انجام یک کار غیرمنطقی هستیم.

بیشتر بخوانید: چگونه از سرمایه گذاری احساسی در بازارهای مالی پرهیز کنیم؟

برای جلوگیری از تمایل به انجام این کار، می‌توانید به جای تصمیم‌گیری در زمان نوسانات بازار، به استراتژی‌های تجاری و سرمایه‌گذاری خاصی پایبند باشید.

یک رویکرد ساده برای این کار این است که معاملات خود را با شرایط از پیش تعیین‌شده، مانند قیمت و مقدار، به‌صورت خودکار تنظیم کنید.

یکی از این استراتژی‌ها، روش میانگین دلاری(DCA) است، روشی که معامله‌گران برای سرمایه‌گذاری مبالغ ثابت در فواصل زمانی منظم، بدون توجه به قیمت دارایی از آن استفاده می‌کنند.

در این روش که به آن میانگین‌گیری یا کم کردن میانگین نیز گفته می‌شود، معامله گران سرمایه خود را به چند بخش تقسیم می‌کنند و در زمان‌های مشخصی، بدون توجه به قیمت خرید می‌کنند.

به‌عنوان‌مثال یک سوم از سرمایه خود را در ابتدای ماه خرید می‌کنند، بخش دوم را در اواسط ماه و بخش آخر را در روزهای پایانی ماه سرمایه‌گذاری می‌کنند. به‌این‌ترتیب ریسک سرمایه‌گذاری خود را کاهش می‌دهند.

همچنین شما می‌توانید از حد ضرر متحرک (Trailing Stop) استفاده کنید که به شما امکان می‌دهد سود خود را همراه با رشد قیمت بیشتر کنید.

همچنین، حد ضرر متحرک می‌تواند به محدود کردن ضرر کمک کند. استفاده از این روش درنهایت به شما کمک می‌کند تا دچار ترس از دست دادن یا فومو در بازار نشوید.

3. محدوده توجه محدود

بازار ارزهای دیجیتال تنوع زیادی دارد.

حتی اگر تصمیم بگیرید تعداد محدودی از ارزهای دیجیتال را بررسی کرده و روی آن‌ها سرمایه‌گذاری کنید، باز هم توجه محدودی نسبت به آن گزینه‌ها قبل از انجام معامله خواهید داشت.

علاوه بر این، اغلب سر و صدای زیادی در بازار پیرامون فرصت‌های مختلف ارزهای دیجیتال وجود دارد. این موضوع می‌تواند منجر به تصمیم‌گیری‌های تجاری با اطلاعات نادرست یا ناکافی شود.

سعی کنید پیش از انجام هر معامله، ابتدا جزئیات مربوط به پروژه را بررسی کنید. طبق استراتژی سرمایه‌گذاری خود، پروژه مورد نظر را زیر ذره‌بین خود ببرید و از نظر بنیادی و تکنیکال به‌طور کامل بررسی کنید.

4. تعقیب روند

مطالعه دیگری که توسط پرم سی جین، پروفسور دانشگاه تولین و جوآنا شوانگ وو، پروفسور دانشگاه روچستر انجام شد، نشان داد که 39 درصد از کل سرمایه‌ای که توسط سرمایه‌گذاران وارد بازار شده، به 10 درصد از صندوق‌های با عملکرد برتر در سال قبل اختصاص‌یافته است.

این موضوع نشان می‌دهد که سرمایه‌گذاران تمایل دارند به روندهای قبلی توجه کنند.

تمایل معامله گران به پیروی از روندها به جای تصمیم‌گیری‌های منطقی و انجام تحقیقات، می‌تواند منجر به زیان‌های زیادی شود. همچنین پیروی از روندها باعث انجام معامله‌های بی‌اساس و شتاب‌زده می‌شود.

به دلیل ماهیت پر نوسان بازار کریپتو، معامله گران ممکن است با افزایش قیمت تصاعدی یک ارز دیجیتال گمراه شوند و از مطالعه عوامل بنیادی حمایت‌کننده از این افزایش قیمت غفلت کنند.

به‌جای این کار بهتر است سعی کنید دلایل اصلی رشد یک ارز دیجیتال را بررسی کنید و حتی کمتر ازآنچه فکر می‌کنید ارزشش را دارد، روی آن سرمایه‌گذاری کنید.

 همچنین همیشه این گفته وارن بافت را قبل از انجام معامله یا سرمایه‌گذاری در نظر داشته باشید:

“وقتی دیگران حریص هستند بترسید و وقتی دیگران می‌ترسند حریص باشید.”

همچنین باید سعی کنید استراتژی معاملاتی خود را داشته باشید و به جای اینکه هر بار که یک ارز دیجیتال پامپ می‌شود وارد معامله شوید، به استراتژی خود پایبند باشید.

بیشتر بخوانید: آموزش ترید

سوالات متداول

سخن پایانی

به‌عنوان انسان، طبیعی است که گاهی برای تصمیم‌گیری‌های خود به غرایزمان تکیه کنیم. اما برای اینکه دچار سوگیری رفتاری در ترید نشوید پیشنهاد می‌کنیم، رفتار خود را بررسی کنید.

سعی کنید تعصبات رفتاری خود را کنترل کنید. اگر یک استراتژی سرمایه‌گذاری درست داشته باشید و بر اساس آن در بازارهای مالی معامله کنید، احتمال دچار شدن به سوگیری رفتاری در ترید، کاهش پیدا می‌کند.