توکن غیرقابل معاوضه (به انگلیسی Nonfungible Tokens) در کریپتوکارنسی‌ها و بلاک‌چین به چه معناست؟
در زبان انگلیسی در بین کاربران کریپتوکارنسی، اغلب اوقات Nonfungible Tokens به شکل مخفف خود یعنی NFT (ان اف تی) نوشته می‌شود.
برای اینکه به طور کامل این نوع توکن‌ها را بشناسید، ابتدا باید تفاوت میان “قابل معاوضه” و “غیرقابل معاوضه” را درک کنید.
عناوین مطلب:
وقتی چیزی قابل معاوضه است، می‌توان آن را به راحتی با چیزی مشابه جایگزین کرد و به راحتی قابل داد و ستد است.
در این مقاله در مورد توکن ارز دیجیتال صحبت می‌کنیم. اگر با توکن آشنایی ندارید این مطلب را بخوانید: توکن ارز دیجیتال چیست؟
مثال‌های واقعی از موارد قابل معاوضه، دانه‌های برنج و یا اسکناس 10 هزار تومانی درون جیب شماست، اگر آن 10 هزار تومان را به کسی قرض بدهید، او نیاز نیست دقیقا همان اسکناس 10 هزار تومانی را به شما پس بدهد و می‌تواند هر اسکناس 10 هزار تومانی‌ای که دلش خواست و یا ده تا صد تومانی به شما برگرداند.
بنابراین اسکناس 10 هزار تومان یا یک دانه برنج، یک چیز قابل معاوضه (به انگلیسی fungible) است.
این ویژگی در مورد چیزهای غیرقابل معاوضه (Nonfungible) تغییر می‌کند؛ هرچند ممکن است دو آیتم در نگاه اول ظاهری کاملا شبیه به هم داشته باشند؛ اما هرکدام اطلاعات و رفتار خاص خود را دارند که آنها را غیر قابل جایگزین و معاوضه می‌کند.
یک مثال از دارایی غیرقابل معاوضه بلیط هواپیماست.
درست است تمام بلیط‌ها شبیه به هم هستند؛ اما روی هرکدام نام مسافر، زمان پرواز، مقصد و شماره صندلی کاملا متفاوتی نوشته شده است.
جابجا کردن بلیطتان با فرد دیگری می‌تواند عواقب بدی داشته و برای مثال در مکانی هزاران کیلومتر دورتر از مقصد خود از هواپیما پیاده شوید و یا حراست فرودگاه زیاد با این موضوع کنار نیاییند.
چرا توکن‌های غیرقابل معاوضه با دیگر توکن‌ها تفاوت دارند؟
چون آنها ویژگی‌های خاصی دارند که باعث می‌شود متفاوت و کمیاب شوند.
بسیاری از توکن‌ها و رمزارزها قابل معاوضه هستند، اگر به کسی یک بیت‌کوین بفرستید و بعد از مدتی او یک بیت‌کوین به شما پس بدهد، تفاوتی را احساس نخواهید کرد.
در بسیاری از اوقات توکن‌های قابل معاوضه با استفاده از استانداردی به نام ERC-20 ساخته می‌شوند.
برای ساده‌تر شدن موضوع تصور کنید که هر توکن یک اسکناس 10 دلاری است و اگر برای فردی آن را فرستاده و یک هفته بعد پس بگیرید، چیزی کاملا مشابه به شما بازگردانده شده؛ هرچند ممکن است تغییراتی در تورم یا قیمت توکن ایجاد شده باشد.
توکن‌های غیرقابل معاوضه به این شکل نیستند. این توکن‌ها با استاندارد ERC-721 سازگارند و می‌توان آنها را با کارت‌های بازیکنان فوتبال مقایسه کرد که هرکدام اطلاعات متفاوتی داشته و سطح متفاوتی از کمیابی را دارند. اگر به طور تصادفی یکی از این توکن‌ها را به فردی بفرستید و یک توکن ERC-721 دیگر پس بگیرید، خیلی اوضاعتان بهم می‌ریزد!
یک تفاوت حیاتی و مهم دیگر نیز وجود دارد که باید آن را به خاطر بسپارید.
توکن‌های قابل معاوضه تقسیم پذیر هستند؛ یعنی می‌توانید کسری از یک توکن ERC-20 را جابجا کنید؛ مانند پول نقد که می‌توان به جای یک اسکناس 50 هزار تومانی، از 5 اسکناس 10 هزار تومانی استفاده کرد.
توکن‌های 721 token را نمی‌توان تقسیم کرد و کسری از آن را فروخت؛ بلکه باید به طور کامل خرید و فروش شود؛ در مثال کارت بازیکنان فوتبال هم هیچکس در دنیا نمی‌خواهد کارت بازی را به ده تکه تبدیل کرده و یک تکه آن را بخرد!
کاربرد توکن‌های غیر قابل معاوضه
کلکسیون‌ها یکی از کاربردهای توکن‌های غیرقابل معاوضه است.
یکی از پیشگامان حوزه توکن غیرقابل معاوضه، CryptoKitties بود که در آن بازیکنان می‌توانستند نژادهای مختلف گربه‌های دیجیتالی را جمع کنند.
اگر تا به حال گربه داشته‌اید، می‌دانید که جایگزین کردن یک گربه کاری آسان نیست؛ زیرا هرکدام ظاهر و شخصیت متفاوتی از دیگری دارد که آنها را خاص می‌کند. CryptoKitties این مفهوم را وارد دنیای کریپتو (ارزهای دیجیتال) کرد که هر ویژگی ژنتیکی در بلاک‌چین بازی ثبت می‌شد. این گربه‌ها با استفاده از اتریوم قابل خرید و فروش بوده و برخی از آنها کمیاب‌تر از بقیه هستند.
طبق گزارشات به دست آمده سال گذشته در CryptoKitties حداقل 12 میلیون دلار خرید و فروش انجام شده و گران‌ترین گربه نیز با 120 هزار دلار معامله شده است.
چند بازی دیگر نیز بدون فوت وقت با این شیوه کار خود را آغاز کردند؛ برای مثال fantasy titles که در آن بازیکنان به جمع‌آوری کارت جنگجویان مختلف برای نبرد می‌پرداختند. لیگ بیسبال آمریکا نیز اعلام کرده در حال ساخت یک بازی بلاک‌چینی است که آن کاربران می‌توانند کارت بازیکنان مختلف را به صورت دیجیتالی خرید و فروش کنند.
مزایا و معایب
توکن‌های غیرقابل معاوضه ERC-721 بهبودهایی را نسبت به ERC-20 ارائه داده؛ اما بازهم یک سری کمبود‌ها و معایبی دارد.
طرفداران استاندارد ERC-20 اعتقاد دارند در نهایت به جایی می‌رسیم که هر دارایی قابل توجهی را در یک بلاک‌چین عمومی یا هیبریدی با 100 درصد امنیت و غیرقابل تغییر بودن، قرار دهیم.
در توکن‌های غیرقابل معاوضه می‌توانید ویژگی‌های بیشتری را تعریف کنید که آنها را خاص می‌کند. در این نوع توکن‌ها می‌توانید داده‌های مربوط به دارایی را به صورت دقیق وارد کرده و مالکیت آن را نیز تعریف کنید. این جزییات تایید شده باعث می‌شود ارزش آنها نیز بالاتر برود؛ زیرا سرمایه‌گذاران در مورد منشا و ریشه آن توکن اطمینان دارند.
همانطور که گفته شد، توکن‌های ERC-721 با آن سرعتی که طرفدارانش امید داشتند، پیشرفت نکرده است. یکی از دلایل این موضوع این است که پروتکل ERC-721 کاملا جدید است و یکی دیگر از دلایل آن سخت بودن راه‌اندازی نرم‌افزارهای غیر متمرکز برای توکن‌های غیرقابل معاوضه به صورت مناسب است.
چرا به جای توکن، از راه‌حل‌های دنیای واقعی استفاده نمی‌کنیم؟
دنیا در حال عبور از کاغذ و کاغذ بازی است و علاوه بر این حامیان این استاندارد معتقدند کاربردهای توکن‌های غیرقابل معاوضه چیزی فراتر از کلکسیون‌هاست.
برای مثال از این بستر می‌توان برای ثبت امن و غیرقابل تغییر مدارک تولد، آموزشی، گارانتی‌ها و هویت‌ها استفاده کرد؛ حتی می‌توان برای حق مالکیت کار‌های هنری و ثبت آنها نیز از توکن‌های غیرقابل معاوضه بهره برد.
دارایی‌های دنیای واقعی می‌توانند به راحتی دیجیتالی شده و در کیف پولتان ذخیره شوند تا به این ترتیب از آنها در برابر جعل و دستکاری محافظت کنید.
توکن‌های غیرقابل معاوضه چگونه ساخته شدند؟
این نگرانی وجود دارد که استفاده از توکن‌های غیرقابل معاوضه (ان اف تی) در نهایت باعث پراکندگی اطلاعات شود؛ زیرا استانداردهای متفاوتی با سطوح مختلفی از اعتبار وجود دارند.
در حال حاضر همانطور که قبلا اشاره کردیم، دستیابی به چنین چیزی پیچیده و گران است. گاههی اوقات ماه‌ها طول می‌کشد تا یک نرم‌افزار غیرمتمرکز ساخته شود و در دنیای بسیار سریع بلاک‌چین، صرف این زمان می‌تواند برتری کسب و کارها را نسبت به هم از بین ببرد.
برخی از پلتفرم‌ها در تلاش هستند که یک سیستم یکپارچه و استاندارسازی شده تولید کنند تا دیگر هر کس Framework مخصوص خودش را نسازد ناسازگاری در این فضا به وجود نیاید.
یکی از این پلتفرم‌ها 0xcert است که یک سیستم plug and play ارائه می‌دهد و در آن توکن‌های غیرقابل معاوضه سریع‌تر ساخته و تایید می‌شوند.
این پلتفرم ادعا می‌کند ساخت یک توکن در چند روز ممکن است که باعث می‌شود داده‌ها لو نرفته و توسعه‌دهندگان فرآیندی طولانی، پر هزینه و نا امن را در مدت زمان بسیار کم‌تری به اتمام برسانند.
شما در بورس، علاوه بر خرید و فروش سهام:
- می‌توانید در دارایی‌هایی مانند طلا و مسکن سرمایه‌گذاری کنید
- در صندوق‌های سرمایه گذاری بدون ریسک، سود ثابت بگیرید
برای شروع سرمایه‌گذاری، افتتاح حساب رایگان را در یکی از کارگزاری‌ها انجام دهید:
برای سرمایه‌گذاری و معامله موفق، نیاز به آموزش دارید. خدمات آموزشی زیر از طریق کارگزاری آگاه ارائه می‌شود: