اگر بخواهیم مالکیت معنوی (Intellectual property) را در یک عبارت ساده بیان کنیم این گونه خواهد بود “مالکیت معنوی چیزی است که شما با ذهن خود خلق می‌کنید”. مالکیت معنوی NFT موضوع جدیدی در صنعت بلاک‌چین است که سروصدای زیادی به پا کرده است.
درباره مالکیت معنوی توکن های nft در این مطلب اطلاعات مفیدی بدست خواهید آورد.
مالکیت معنوی چیست؟
در دنیای امروز کپی کردن چند تصویر برای ایجاد محتوای جدید توسط بسیاری از مردم به یک امر عادی بدل شده است. این مسئله مالکیت معنوی و حفاظت از آن را به یک چالش جدی تبدیل کرده و بسیاری از هنرمندان به دلیل این مشکل دست از کار کشیده‌اند.
عناوین مطلب:
در این میان، توکن‌های غیرمثلی(NFT) این امکان را به وجود آورده‌اند تا در عصر دیجیتال هر چیزی را مدرنیزه کنیم. شما می‌توانید از کارت‌های بسکتبال گرفته تا آلبوم‌های موسیقی، فیلم و آثار هنری خیره کننده را به توکن‌های NFT در بلاک‌چین تبدیل کنید. اما تکنولوژی‌های جدید مشکلات خود را به همراه دارند و نمی‌توان گفت توکن‌های NFT همه مشکلات مربوط به مالکیت معنوی را حل کرده است.
این صنعت با حق و حقوقی که یک صاحب توکن NFT با خرید آن توکن به دست می‌آورد با چالش مواجه است و البته مشکلات به اینجا ختم نمی‌شوند. اگر یک توکن NFT توسط یک هکر یا عنصر خرابکار به سرقت برود، آیا سارق همچنان می‌تواند از حقوق به دست آمده از توکن NFT لذت ببرد؟
چالش بعدی این است که ما چگونه می‌توانیم با خطر کپی شدن توکن‌های NFT ضرب شده در بلاک‌چین رقیب برخورد کنیم؟
البته برای مشکل حق لایسنس مالکیت معنوی و حقوقی که مالک یک توکن NFT می‌تواند داشته باشد، در بستر بلاک‌چین سولانا و بازارچه SolSea گام‌هایی برداشته شده است اما تا فراگیر شدن ابتکار این بازارچه در کل صنعت بلاک‌چین فاصله زیادی وجود دارد.
بیشتر بخوانید: بازارهای NFT سولانا و کلکسیون‌های معروف این شبکه را بشناسید!
آیا مالکیت توکن NFT برابر با مالکیت حقوق معنوی است؟
این سوال را می‌توان این گونه از خود بپرسیم، آیا زمانی که یک توکن NFT خریداری می‌کنیم، همه حقوق مالکیت معنوی آن را دریافت می‌کنیم؟ پاسخ منفی است!
برای درک این موضوع بهتر است به چند مثال توجه کنید. جک دورسی (Jack Dorsey) اولین توییت خود را در قالب یک توکن NFT به مبلغ هنگفت 2.9 میلیون دلار در مارس سال 2021 به فروش رساند. با این حال شکی وجود ندارد محتوای این توکن NFT تاریخی است اما مالک توکن NFT خریداری شده همچنان مالکیت معنوی آن را در اختیار ندارد. همه حقوق مالکیت توییت در اختیار Dorsey خواهد بود.
در مثالی دیگر نیویورک تایمز با انتشار مقاله‌ای در مورد کلکسیون‌های کریپتو به خوانندگان این مقاله اجازه تا داد تا پرداخت مبلغی امکان دریافت یک نسخه توکنیزه شده از داستان را داشته باشند. در آن زمان این موضوع باعث جمع آوری بیش از 350 توکن ETH شد که بیش از 560.000$ ارزش داشت.
در این مثال با این که به خریدار اجازه داده شد تا نام او و تصویرش در مقاله قرار گیرد اما این موضوع شامل حقوق مالکیت معنوی مقاله نبود. خریداران مقاله هیچ نوع حقی در مالکیت معنوی آن توکن NFT در اختیار ندارند از این رو اجازه بازتولید یا اعمال حقوق سندیکایی در آن وجود ندارد.
در جایی دیگر حقوق مالکیت معنوی بر روی توکن‌های NFT باعث جنجال‌های بسیاری شد. در دوران اوج توکن‌های NFT، نسخه دیجیتال بازسازی شده‌ای از کیف‌های مشهور Hermes با نام پروژه MetaBirkins وجود داشت. طراح دیجیتال این پروژه با نام Mason Rothschild با طراح برند این کیف‌ها درگیر شد که صاحب برند اقدامات قانونی را بر علیه این پروژه پیگیری کرد. به دنبال این جنجال، طراح برند به دلیل سردرگم کردن مشتریان، از طراح این پروژه NFT شکایت کرد.
بیشتر بخوانید: چگونه توکن غیرقابل تعویض (NFT) ایجاد کنیم
کدام کلکسیون‌های NFT حقوق مالکیت معنوی به مالکان می‌دهند؟
برخی از بزرگ‌ترین کلکسیون‌های محبوب مانند Bored Ape و Yacht Club حق مالکیت معنوی آثار هنری را در اختیار کاربران خود قرار می‌دهند. برای اطلاع از وضعیت مالکیت معنوی توکن‌های خود بهتر است به وبسایت آن‌ها مراجعه کنید.
این مسئله در نوع خود پیشرفت زیادی است چرا که توکن‌هایی مانند Bored Ape همه مالکیت حقوقی هر یک از توکن‌های غیرمثلی کلکسیون را در اختیار کاربران قرار می‌دهند که کاربران نیز با شیوه‌های مختلف امکان کسب درآمد از آن را خواهند داشت.
در این حوزه ما هنرمندان بزرگی مانند Eminem و Snoop Dogg را دیده‌ایم که برای ایجاد موزیک ویدیو با کاراکتر‌های NFT خودشان همکاری می‌کنند. کاری که این رپر‌ها انجام داده‌اند در واقع استفاده از حقوق مالکیت معنوی توکن برای کسب درآمد از آن بوده است.
شاید باور کردنی نباشد اما سایت‌هایی وجود دارند که کلکسیونر‌ها می‌توانند توکن‌های Ape را در آن برای برندسازی استخدام کنند!
در نمونه‌ای دیگر بازیگری به نام Seth Green از ایجاد برنامه تلویزیونی با موضوع Bored Ape رو نمایی کرد. توکن او Fred نام داشت که به آن اسب سفید می‌گفت.
اجازه نامه کلکسیون BAYC در مورد حقوق مالکیت معنوی این گونه عنوان می‌کند “کسانی که توکن‌های این کلکسیون را خریداری کنند، اختیار کامل اثر هنری آن را نیز خواهند داشت”، اما آن‌ها در مورد سرقت توکن چیزی عنوان نکرده‌اند.
بسیاری از کلکسیونر‌های حرفه‌ای معتقد هستند که آقای Green اگر در برنامه تلویزیونی خود از توکن‌های NFT استفاده نمی‌کرد از نظر قانونی با مشکلات کمتری مواجه می‌شد.
توکن‌های NFT و Web3 چگونه به انتقال مالکیت معنوی کمک می‌کنند؟
قرن 21 به جنگی برای احقاق حقوق مالکیت معنوی تبدیل شده است. در این عصر ما شاهد گورستان نوآوری‌هایی هستیم که به دلیل کپی شدن توسط دیگران انگیزه‌ای برای ادامه ندارند. اما این وضعیت در حال تغییر است.
کلاس‌های جدید توکن‌های NFT پتانسیل زیادی در ارائه شیوه‌های قدرتمند تایید اصالت توکن‌های NFT و دارایی‌های دیجیتالی شده از آن را دارند. در این روش هویت یکتای آن‌ها و حقوق مادی و معنوی این توکن‌ها و دارایی‌های وابسته به آن حفظ خواهند شد.
در این زمینه یک راه حل با نام InvArch ارائه شده است که نوعی بلاک‌چین حقوق مالکیت معنوی با مقیاس‌پذیری بالا محسوب می‌شود. این بلاک‌چین امکان همکاری با سایر بلاک‌چین‌ها و یکپارچه شدن با دنیای Web3 را در خود دارد.
به عبارت ساده، این بلاک‌چین یک پروتکل نوآورانه و درگیر کننده با ابزارهای مدیریت موجودی و سرمایه گذاری است که با نام INV4 شناخته می‌شود. در این بلاک‌چین توکن‌های NFT و فایل‌های آن به صورت ضد سرقت به همراه اجازه نامه و حقوق مالکیت درون زنجیره‌ای (On-chain) ارائه می‌شوند.
این بلاک‌چین تصویری از مالکیت معنوی را برای ما ترسیم می‌کند که در آن استودیوهای موسیقی غیرمتمرکز و شرکت‌های ضبط موسیقی می‌توانند با مشارکت هنرمندان و عناصر منحصر به فرد شکوفا شوند.
هنرمندان می‌توانند با کنار هم قرار دادن بخش‌های موسیقی، یک موسیقی واحد ایجاد کنند که همه مشارکت کنندگان در ساخت آن از حقوق مالکیت معنوی اثر برخوردار خواهند بود. در این حالت مزایای وفاداری توکن بین آن‌ها تقسیم می‌شود.
آیا از قرارداد‌های هوشمند می‌توان برای IP استفاده کرد؟
به صورت خلاصه بله. معاملات و قرارداد‌های بیزینسی را در قرن 21 می‌توان به کمک بلاک‌چین سهولت بخشید. در اینجا نیز هدف بلاک‌چین InvArch این است؛ کسانی که مالکیت توکن‌های NFT مانند CryptoPunk، Bored Ape و Meebit را در اختیار دارند بتوانند با انجام توافقات درون زنجیره‌ای، موارد استفاده از توکن‌های تحت مالکیت خود را در فروش‌های مجدد و کسب درآمد از آن افزایش دهند.
در یک مقاله جدید از سوی این پروژه بلاک‌چینی این گونه عنوان شده است که در پایان بازاری وجود خواهد داشت که در آن انجمن‌ها می‌توانند محصولات مورد علاقه خود را خریداری کنند. در این بازار هنرمندان و مالکان حقوق مالکیت NFT، می‌توانند با استفاده از توکن‌های خود و ارزش خام دارایی‌های دیجیتال تحت تملک، جریان درآمد خوبی ایجاد کنند.
دارایی‌های تحت IP چگونه DeFi ،DAO و متاورس را تغییر می‌دهد؟
در اینجا نیز بلاک‌چین InvArch می‌گوید از زیر ساخت‌های آن می‌توان برای ایجاد سازمان‌های خودگردان غیرمتمرکز (DAO) بهره برد.
این موضوع برای سازمان‌های غیر انتفاعی اهمیت زیادی دارد چرا که سرمایه گذاری بر روی توسعه مالکیت معنوی را برای آن‌ها آسان‌تر می‌کند. در این حالت چنین سازمان‌هایی می‌توانند بدون دخالت در حقوق مالکیت معنوی یک اثر، از آن جریان درآمدی برای خود ایجاد کنند. با این که رسیدن به چنین مرحله‌ای نیازمند نابودن کردن مسیر‌های کوچک قبلی است اما به جای آن یک بزرگراه عالی برای آینده ساخته خواهد شد.
در متاورس نیز این پروژه حرف‌هایی برای گفتن دارد. زیر ساخت InvArch می‌تواند محافظت بیشتری را برای دارایی‌های مجازی قرار گرفته بر روی زمین‌های متاورسی ارائه دهد. علاوه‌بر آن توسط این پروتکل فرصت‌های بیزینسی بی‌شماری در دنیای DeFi ایجاد می‌شود.
پروژه InvArch چهل و سومین مزایده شبکه Parachain پروتکل Kusama را برنده شده است و پیش بینی می‌شود تا پایان جوئن سال 2022 عرضه شود. با رونمایی از تکنولوژی آن، همه چیز از موسیقی گرفته تا کدها غیر قابل سرقت می‌شوند. هدف دیگر این پروتکل حمله به قلب مالکیت معنوی در دنیای متمرکز است چرا که حفظ IP با استفاده از رویکرد این پروتکل ارزان‌تر خواهد بود.
سوالات متداول
مالکیت معنوی چیست؟
مالکیت معنوی چیزی است که شما با ذهن خود خلق می‌کنید. خلق کردن چیزی با ذهن می‌تواند در قالب اثر هنری، ادبیات و حتی نوآوری‌های جدید باشد.
کدام کلکسیون‌ها حقوق مالکیت معنوی NFT را در اختیار مالک توکن قرار داده‌اند؟
برخی از بزرگ‌ترین کلکسیون‌های محبوب مانند Bored Ape و Yacht Club حق مالکیت معنوی آثار هنری را در اختیار کاربران خود قرار می‌دهند. شما می‌توانید با مراجعه به صفحه کلکسیون پروژه یا وبسایت آن‌ها، در مورد حق و حقوق مالک توکن مطلع شوید.
چگونه می‌توان از مالکیت معنوی توکن NFT محافظت کرد؟
در حال حاضر پروتکلی با نام InvArch وجود دارد که امکان محافظت از توکن‌های NFT و کدها را فراهم می‌کند. این بلاک‌چین بربستر Kusama ایجاد شده و قرار است تا پایان جوئن سال 2022 عرضه شود.
نتیجه گیری
مالکیت معنوی در دنیای واقعی همیشه یک چالش بوده است. شرکت‌های بزرگ و کوچک همیشه بر سر محصولات و آثار هنری و نقض مالکیت معنوی آن در حال درگیری هستند. اما با دیجیتالی شدن دنیا و ورود توکن‌های NFT، نقض مالکیت معنوی شدت بیشتری گرفته است.
در یک نمونه شما ممکن است در بازارهای معامله توکن‌های NFT در دام توکن‌های کپی شده یا ویرایش شده گرفتار شوید. از طرف دیگر همه توکن‌های NFT حقوق مالکیت معنوی توکن را در اختیار مالک آن قرار نمی‌دهند که این موضوع باعث سردرگمی و جنجال‌های بسیاری شده است.
به عبارت ساده، شما نمی‌توانید از محتوای اثر هنری در راستای اهداف خود استفاده کنید چرا که اثر هنری و حقوق مالکیت معنوی آن متعلق به هنرمند است. در این میان گروه دیگری وجود دارد که معتقد هستند حقوق مالکیت معنوی باید به صورت کامل حذف شود. در این حالت مالک توکن NFT صاحب همه حق و حقوق آن خواهد بود.
به نظر شما حذف مالکیت معنوی NFT چه تاثیری بر روی دنیای واقعی خواهد داشت؟
قصد خرید یا فروش ارز دیجیتال در ایران را دارید؟ در این سایت می‌توانید با اطمینان و با چند کلیک خرید کنید: