ذخیره NFT ها چگونه انجام می‌شود؟

NFT ها از جدیدترین نوع دارایی هستند و داده‌هایی که NFT ها را می سازند در جایی ذخیره می‌شوند.

اما همه تکنیک‌های ذخیره nft مشابه هم نیستند. توکن‌های غیرقابل تعویض (NFT) نوعی رسانه دیجیتالی هستند.

این توکن‌ها مثل هر رسانه دیجیتالی دیگری که به شکل کلمات مکتوب در مقالات یا ویدئوهای یوتیوب یا موسیقی هستند، از جریانی از صفر و یک (بیت‌ها) تشکیل شده‌اند.

از قراردادهای هوشمند گرفته تا آدرس URL که برای مشاهده خود NFT استفاده می‌شود از صفر و یک‌هایی شکل گرفته‌اند که در کامپیوتر ذخیره می‌شوند.

بااین‌حال همه تکنیک‌های ذخیره‌سازی NFT مشابه هم نیستند. اطلاعات ممکن است به شیوه‌های مختلفی ذخیره گردد. به این ترتیب آشنایی با نحوه ذخیره‌سازی NFT ها برای علاقمندان به این حوزه ضروری است.

برخی مفاهیم مرتبط

قبل از اینکه به بحث اصلی نحوه ذخیره nft ها وارد شویم بهتر است با مفاهیم زیر آشنایی داشته باشیم:

• سرورها: سرور یک کامپیوتر مشابه هر کامپیوتر دیگری است. اما قدرت بیشتری دارند و می‌توانند چندین برنامه را به‌صورت هم‌زمان اجرا کنند. NFT ها می‌توانند در سرورها ذخیره ‌شوند.

• هاستینگ: بخش زیادی از افراد، خودشان سرور ندارند و برای دریافت خدمات به شخص دیگری متکی هستند. هاستینگ به یک مجموعه از خدمات، از جمله فضای ذخیره‌سازی اشاره دارد که روی سرورها اجرا می‌شوند. همه NFT ها در جایی میزبانی می‌شوند.

• متادیتا: متادیتا داده‌ایست که داده دیگری را توصیف می‌کند و به سرورها در یافتن، پردازش و ذخیره اطلاعات به‌صورت کارآمدتر کمک می‌کند. متادیتا یک NFT، ویژگی‌هایی مثل نام، رنگ، سایز، شکل و سایر ویژگی‌های آن را توصیف می‌کند.

• هش: هش یک تابع رمزنگاری است که با هر مقدار ورودی، همیشه خروجی یکسانی تولید می‌کند. هش معمولاً برای کدگذاری استفاده می‌شود و کارایی اطلاعات را بالا می‌برد. NFT و همه متادیتاهای آن می‌تواند در یک هش ذخیره گردد.

• قرارداد هوشمند: قرارداد هوشمند یک دستورالعمل کدگذاری شده است که روی بلاک‌چین اجرا می‌شود. آن‌ها بلوک‌های سازنده برنامه‌های غیرمتمرکز (dApp) و اکثر NFT ها هستند. قوانین ضرب (mint) و تبادل NFT ها در این قراردادهای هوشمند درج می‌شوند.

بیشتر بخوانید: هش ریت (Hashrate) چیست و چه کاربردی در ارزهای دیجیتال دارد؟

نگاهی دقیق‌تر به تفاوت NFT و متادیتا

فرض کنید موسیقی ساز محبوب شما یک کلکسیون کمیاب از موسیقی‌هایش را در قالب ویدئو کلیپ‌های NFT منتشر کرده است و شما می‌خواهید این خبر که این موزیک ویدئو را خریده‌اید را به دوستانتان دهید.

این NFT هم‌اکنون مثل همه کوین‌ها و NFT ها در آدرس بلاک‌چین شما قرار دارد.

فناوری بلاک‌چین واقعاً جالب است. چیزی نیست که در آن ذخیره نشود. اما ذخیره nft یک مسئله پیچیده است.

یک NFT فقط یک محتوای رسانه‌ای نیست بلکه یک پکیج است. این پکیج از دو جز یعنی خود توکن (ERC721) و محتوای دیجیتال ساخته شده است. محتوای دیجیتال معمولاً یک فایل رسانه‌ایست که با عنوان متادیتا شناخته می‌شود.

توکن ERC721

توکن ERC721 ستون سازنده NFT هاست و به هر چیزی (هر فایلی از هر نوع) این اجازه را می‌دهد که با متصل شدن به بلاک‌چین، دارای قابلیت «مالکیت» شود.

وقتی NFT خود را به‌عنوان یک دارایی بلاک‌چین در نظر می‌گیرید در حال اشاره به این توکن ERC721 هستید یعنی یک توکن با قرارداد هوشمندش.

اما توکن هیچ بخش هنری، فایل صوتی یا ویدئویی ندارد بلکه یک قرارداد هوشمند است که لینک محل ذخیره فایل رسانه‌ای در آن قرار دارد.

بیشتر بخوانید: توکن ERC-721 چیست؟ همه چیز درباره استاندارد NFT ساز اتریوم!

متادیتا NFT

محتوای توکن غیرقابل تعویض ما خواه یک فایل صوتی، ویدئو یا تصویر JPEG باشد جای دیگری بیرون از زنجیره (بلاک‌چین) مستقر است.

بنابراین ان اف تی Bored Ape ،Moonbird یا کفش‌های ورزشی متاورس شما درون ERC721 نیستند. چون حجم زیادی دارند.

بیشتر بخوانید: چرا NFT میمون‌های بی‌حوصله (Bored Ape) اینقدر گران شدند؟!

بلاک‌چین یک سیستم ذخیره‌سازی دیجیتال است اما به گونه‌ای طراحی شده که داده‌های ساده به آن ضمیمه شوند نه داده‌های رسانه‌ای.

متادیتا ها فایل‌هایی با فرمت JSON (Notation Object JavaScript) هستند که داده‌های متنی و سبکی هستند. بیایید نگاهی به شبکه اتریوم بیندازیم که مرکز ایجاد NFT هاست.

هر بلاک کاملی که توسط شبکه اتریوم پردازش می‌شود حدود 1 مگابایت سایز دارد اما یک تصویر خیلی ساده حدود 2 مگابایت فضا می‌گیرد. علاوه بر این هزینه گس پردازش دو بلوک کامل اتریوم هزینه زیادی خواهد بود.

به‌این‌ترتیب اگر از این شبکه برای انتقال فیلم، عکس و داده‌های چندرسانه‌ای استفاده می‌کردیم هر بار باید کارمزد بسیار بالایی می‌دادیم.

نحوه مشاهده متادیتا یک NFT

مشاهده متادیتا، بررسی مالکیت آن و ردیابی تاریخچه تراکنش‌های آن همگی با استفاده از سرویس‌های ردیابی و تایید NFT امکان‌پذیر هستند.

از طریق آن‌ها می‌توانید تایید کنید که ID توکن و آدرس قرارداد متصل به آن، متعلق به یک مالک قانونی هستند.

بیشتر بخوانید: مالکیت معنوی NFT چیست؟ درباره حق مالکیت nftها بدانید!

اگر سرویسی که انتخاب می‌کنید با استاندارد کدنویسی NFT تطابق داشته باشد یکی از ابزارهای تایید NFT می‌تواند آن را برای شما جستجو کند.

اکسپلورر بلاک‌چین اتریوم که Etherscan نامیده می‌شود ابزار شناخته‌شده‌ای برای مکان‌یابی و تایید NFT هاست. این پلتفرم به کاربران امکان تایید تاریخچه تراکنش‌ها، آدرس‌های کیف پول‌ها، متادیتا، قراردادهای هوشمند و سایر داده‌های روی زنجیره را می‌دهد.

مشابه آن، می‌توانید با استفاده از ابزاری مثل BscScan به متادیتاهای NFT هایی که روی زنجیره بایننس ذخیره شده‌اند نیز دسترسی داشته باشید.

اما برای بازیابی متادیتا یک NFT از قراردادهای هوشمندی که آن را کنترل می‌کنند باید به قرارداد هوشمند آن NFT دسترسی داشته باشید. متادیتا باید در بخش «Details» قرارداد هوشمند موجود باشد.

اگر NFT با استاندارد کنونی توکن‌های غیرقابل تعویض مطابقت داشته باشد جزییاتی به‌صورت زیر می‌بینیم:

• ID توکن NFT
• آدرس قرارداد کلکسیون
• بلاک‌چینی که NFT در آن قرار دارد
• وضعیت متادیتا NFT (یعنی اینکه متمرکز است یا قابل ویرایش)
• پروتکل کدگذاری NFT مثل ERC-721

با داشتن ID توکن می‌توان مالک آن را پیدا کرد. اما نمی‌توان به چیزی غیر از آدرس او دسترسی داشت مگر اینکه آن‌ها در حالت عمومی باشند.

همچنین باید بدانید NFT های متمرکزی که در یک لوکیشن نگهداری می‌شوند قابلیت تغییر توسط توسعه‌دهندگان را ندارند اما کسی که NFT را ایجاد می‌کند می‌تواند به آن قابلیت ویرایش شدن هم اضافه کند.

NFT های قفل شده چون برچسب مشکوک دارند قابل خریدوفروش یا انتقال نیستند. معمولا توکن‌ها زمانی که مشکوک به فعالیت غیرقانونی باشند قفل یا فریز می‌شوند.

اما اگر نمی‌دانید چطور یک NFT را مشاهده یا دانلود کنید باید بگوییم URI (Uniform Resource Identifier) یک توکن غیرقابل تعویض دربرگیرنده آدرس تصویر NFT است.

در فایل JSON نیز باید لینک مستقیمی به تصویر NFT وجود داشته باشد. پس از رفتن به صفحه تصویر موردنظرتان می‌توانید با راست کلیک کردن و انتخاب گزینه دانلود آن را ذخیره کنید.  

ذخیره سازی NFT

بلاک‌چین برای حجم بالای ترافیکی که این روزها شاهد آن هستیم طراحی نشده است.

یکی از دلایل آن بالا بودن کارمزد تراکنش‌ها و بزرگی فایل‌هاست. به‌همین‌دلیل مدیریت NFT ها را به دو بخش خارج از زنجیره (off-chain) و درون زنجیره (on-chain) تقسیم می‌کنیم تا شبکه قادر به انجام آن باشد.

ذخیره nft درون زنجیره به این معنی است که کل NFT یعنی تصویر و همه متادیتا آن روی بلاک‌چین هستند. برعکس، در ذخیره‌سازی خارج از زنجیره بخشی از NFT یا همه آن خارج از بلاک‌چین ذخیره می‌شوند.

ذخیره‌سازی درون زنجیره ترجیح داده می‌شود چون به این معناست که کاربران می‌توانند همه ابعاد NFT را بررسی کنند. بااین‌حال تعداد کمی از پروژه‌های NFT از این متد ذخیره‌سازی استفاده می‌کنند.

یک نمونه آن Autoglyphs است. دلیل آن ساده است. تصاویر JPEG داده‌های بسیار زیادی دارند بخصوص زمانی که این تصاویر در کلکسیون‌هایی قرار می‌گیرند که دارای ده‌ها یا صدها آیتم وجود دارد.

درنتیجه اکثر پروژه‌های NFT ترجیح می‌دهند تصاویر را خارج از زنجیره ذخیره کنند. بسیاری از پروژه‌های معروف مثل CryptoPunks و Bored Ape Yacht Club ذخیره‌سازی خارج از زنجیره را انتخاب می‌کنند.

بیشتر بخوانید: با گرانترین NFT موجود در بازار آشنا شوید!

ذخیره nft روی زنجیره

ذکر این نکته حائز اهمیت است که در هر یک از گزینه‌های بالا، کاربران باید برای اطمینان از سلامت NFT خود به چیزی بیش از بلاک‌چین اعتماد کنند.

تمام هدف بلاک‌چین حذف اشخاص ثالث در جریان مالکیت بود بنابراین با اینکه دلایل زیادی برای ذخیره کردن متادیتا خارج از زنجیره وجود دارد، یافتن راهی برای ذخیره متادیتا در کنار توکن‌ها یک مأموریت مهم و منطقی است.

یکی از شناخته‌شده‌ترین پروژه‌های ذخیره nft روی زنجیره، CryptoPunks است که البته هزینه گس بسیار بالایی دارد. این یعنی هم‌اکنون کل این کلکسیون روی بلاک‌چین و بدون اتکا به شخص ثالثی برای ذخیره‌سازی، وجود دارد.

اما این تنها پروژه‌ای نیست که از این روش استفاده می‌کند. OnChain Monkey نیز یک کلکسیون PFP است که طرح‌های میمون معروف خود را مستقیماً از طریق قراردادهای هوشمندش تولید می‌کند و آن‌ها از همان ابتدا روی بلاک‌چین ذخیره می‌شوند.

بیشتر بخوانید: توکن‌های PFP NFT (تصویر پروفایل)؛ محبوب‌ترین NFT های بازار!

این مجموعه را هنرمندی خلق نکرده است بلکه از طریق کدهای مندرج در قرارداد هوشمند ایجاد شده است. به‌این‌ترتیب کل کلکسیون می‌تواند در یک تراکنش، با هزینه گس کمتر منتقل شود.

ذخیره‌سازی NFT ها روی زنجیره نویدبخش پروژه‌هایی با دوام طولانی‌مدت است که به‌جای وابستگی به یک وب‌سرویس، تا وقتی بلاک‌چین پابرجا باشد آن‌ها هم مستقر هستند.

ذخیره nft خارج از زنجیره

ذخیره nft خارج از زنجیره به دو شکل انجام می‌شود:

• در سرورهای مرکزی (هاستینگ متمرکز)
• با استفاده از سیستم IPFS (توزیع‌شده)

در ذخیره‌سازی به روش هاستینگ متمرکز، مالکیت NFT به‌صورت روی زنجیره و خود فایل رسانه‌ای در بیرون زنجیره نگهداری می‌شوند.

در ذخیره‌سازی خارج از زنجیره، قرارداد هوشمند NFT دارای اطلاعاتی است که به مکانی خارج از زنجیره اشاره می‌کند که در آن تصویر واقعی JPEG آن NFT ذخیره می‌شود. گاهی تصویر NFT و متادیتای آن در یک هش ذخیره می‌گردند. این هش برای اشاره به تأمین‌کننده ‌هاستیگ متمرکز یا غیرمتمرکز به کار می‌رود.

آمازون و گوگل (مثل گوگل کلود یا iCloud) نمونه‌هایی از هاستینگ متمرکز ذخیره‌سازی ابری هستند. تأمین‌کنندگان هاستینگ متمرکز، سرورهایی را اجرا می‌کنند که صفر و یک‌هایی که NFT ها را شکل می‌دهند ذخیره می‌کنند.

خطری که هاستینگ متمرکز دارد این است که ممکن است از سرورها دسترس خارج شوند و NFT ها از بین بروند.

حتی ممکن است فایل‌هایی که روی سرور هستند هم آسیب ببینند و کاربر با خطای 404 مواجه شود. تنها چیزی که در برخی موارد برای مالک باقی می‌ماند هش ساده ایست که در یک قرارداد هوشمند وجود دارد!

و اما روش غیرمتمرکز…

به‌همین‌دلیل است که بسیاری از پروژه‌ها ترجیح می‌دهند از راه‌حل‌های هاستینگ غیرمتمرکز برای میزبانی NFT خود استفاده کنند. در این حالت سرورها متمرکز هستند اما داده‌ها خارج از زنجیره حفظ می‌شوند.

رایج‌ترین راه حل میزبانی داده‌های NFT استفاده از سیستم فایل بین سیاره‌ای (InterPlanetary یا IPFS) است.

IPFS یک شبکه همتا به همتای توزیع‌شده است که در آن فایل‌ها روی چندین کامپیوتر که نود (Node) نامیده می‌شوند ذخیره می‌گردد و این باعث می‌شود در مقابل مشکلات سرور مقاوم گردند.

بیشتر بخوانید: سرویس IPFS چیست و چگونه از آن استفاده کنیم؟

هیچ راهی برای اینکه بدانیم کدام نود در حال نگهداری فایل موردنظر ماست وجود ندارد. در چنین ساختاری امکان شکست در بازیابی متادیتا بسیار کم است چراکه تا وقتی حداقل یکی از آن نودها از داده‌های کاربر پشتیبانی می‌کند، راهی برای آفلاین یا خارج از دسترس کردن آن نیست.

با اینکه NFT های ذخیره شده روی IPFS ها از نظر فنی، روی زنجیره نیستند اما از نظر تئوریک امن‌ترند چراکه IPFS ها در برابر سانسور مقاوم‌اند و هیچ نهاد واحدی قدرت خاموش کردن آن را ندارد. این روش هزینه گس پایینی نیز به همراه دارد.

کدام روش ذخیره NFT بهتر است؟

آنچه در ذخیره nft اهمیت دارد کارایی و امنیت است. در نبرد بین دو روش ذخیره‌سازی متادیتا NFT، همواره باید بین این دو مسئله یکی ترجیح داده شود.

ذخیره‌سازی خارج از زنجیره، هزینه تراکنش را کاهش داده اما با برون‌سپاری ذخیره متادیتا به یک شخص ثالث میزان ریسک را افزایش می‌دهد. ذخیره‌سازی روی زنجیره موجب استقلال دارندگان توکن‌هاست اما هنوز هزینه‌های آن زیاد است که می‌تواند موجب کاهش کارایی این روش شود.

فناوری بلاک‌چین هرروز در حال رشد است. زنجیره‌های جدیدی وارد این رقابت می‌شوند که خدماتی با هزینه‌های کمتر از اتریوم ارائه می‌کنند. همچنین با حرکت اتریوم به سمت استفاده از پروتکل اثبات سهام (PoS) در آینده شاهد تغییراتی خواهیم بود.

سوالات متداول

جمع‌بندی

NFT ها یکی از انقلابی‌ترین دارایی‌ها در حوزه کریپتو هستند. آن‌ها معمولاً یک فایل رسانه‌ای و یک فایل متادیتا دارند که روش‌های مختلفی برای ذخیره‌سازی آن‌ها پیشنهاد شده است.

آن‌ها می‌توانند درون زنجیره، خارج از آن یا به‌صورت غیرمتمرکز ذخیره شوند. اما هریک از این روش‌ها معایب و مزایای خاص خود را دارد. با پیشرفت فناوری بلاک‌چین در آینده شاهد رشد و تسهیل روش‌های ذخیره NFT ها و بهبود شیوه‌های به‌کارگیری آن‌ها خواهیم بود.